Nghiên cứu so sánh truyện cổ tích Hàn Quốc và Việt Nam

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:5

Thêm vào BST

Báo xấu

3
lượt xem 1
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Truyện cổ tích luôn là một phần quan trọng trong di sản văn hóa của mỗi quốc gia, phản ánh những giá trị, phong tục tập quán và tâm tư của người dân. Nghiên cứu so sánh truyện cổ tích Hàn Quốc và Việt Nam không chỉ giúp chúng ta nhận diện những điểm tương đồng và khác biệt giữa hai nền văn hóa mà còn mở ra cái nhìn sâu sắc về cách mà mỗi dân tộc xây dựng thế giới quan của mình. Cả hai nền văn học dân gian đều chứa đựng những yếu tố kỳ ảo, triết lý sống và bài học nhân văn, tạo nên những câu chuyện hấp dẫn và ý nghĩa. Bài viết này sẽ phân tích các chủ đề, nhân vật và hình thức thể hiện trong truyện cổ tích của hai quốc gia, từ đó làm rõ những ảnh hưởng văn hóa lẫn nhau.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Nghiên cứu so sánh truyện cổ tích Hàn Quốc và Việt Nam

72 TOÀN HUỆ KHANH FOLKLORE NGHIỀN cứu SO SÁNH TRUYỆN cồ TÍCH HÀN GUỐC W W NAM THÔNG QUA TRUYỆN ệT 'W lítM CẨU PHÚC" CÙA HÀN QUỐC & NHÀ TRUỒNG YÀ "SựTÍCH CON SỈM SỊP" CỬA wệr NAM JEON HIE KYUNG1 (TOÀN HUỆ KHANH) ’’ I. MỞ ĐẦU II. SỌ SÁNH CỤ THỂ TRUYỆN "DU LÃM Vàn học truyền miệng được hình thành CẨU PHÚC" CỦA HÀN QUỐC VÀ "Sự thông qua câu chuyện được kể bằng miệng TÍCH CON BÌM BỊP" CỦA VIỆT NAM trong dân gian suốt một thời gian dài nên có Truyện S ự tích con bìm bịp của Việt đặc tính hình thành nền văn hoá cơ bản của Nam có cốt truyện giông vởi truyện Du lãm một dân tộc. Do vậy, ta có thể nghĩ rằng đó cầu phúc của Hàn Quốc, vì vậy bài viết này là đôì tượng thích hợp để tìm hiểu ý thức và sẽ so sánh hai truyện trên để rồi từ đó có vô thức cùa một tập đoàn ngưòi. Hơn nữa, ta thể nhận biết phần nào ý thức nguyên sơ có thể thấy ý thức và vô thức của một dân và văn hoá bản địa sơ khai của hai nước. tộc trực tiếp liên quan đến tính cách dân tộc. Tóm tắ t truyện Du lãm cầu phúc của Vì th ế ở dây, tôi so sánh hai truyện cổ tương Hàn Quốc tự giống nhau cùa Hàn Quốc và Việt Nam dể tìm hiểu ý thức và vô thức của hai dân A. Chàng trai qua Tây Trúc cầu phúc tộc. Để so sánh những diểm tương đồng và a. Một chàng trai nghèo sống với mẹ dị biệt trong cách tư duy về cùng một cốt già truyện, phần dầu giống nhau nhưng phần b. Anh ta di sang Tây Trúc cầu phúc cuối đã có sự biến dổi. B. Chàng trai được nhò việc khó Phương pháp so sánh là sử dụng a. Một đêm ngủ trọ trong rừng, một phương pháp luận cùa văn học so sánh rồi thiếu phụ chồng chết trước đêm tân hôn trên cơ sở đặc điểm truyện cổ hai nước, chia nhờ hỏi Đức Phật duyên cớ tại sao chưa lấy ra nhân vật (nhân vật chính, nhân vật thử được chồng thách, nhân vật siêu thực, nhân vật khác) bối cành, cấu tạo, nguyên nhân và cách b. Ba cậu bó làm hoa bằng vàng nhờ biến hoá, hình thức biểu hiện, chủ đề và chàng trai hỏi Đức Phật tại sao hoa này thông qua đối chiếu, rú t ra điểm giống không nỏ nhau và khác nhau, sau đó, trên cơ sỏ so c. Cá muốn hoá rồng đưa chàng trai sánh phân tích kết quả dối chiếu ỏ phần qua sông nhờ hỏi Đức Phật tại sao mình tiểu kết, tôi sẽ làm sáng tỏ mục đích nghiên không thể lên trời. cứu của bài viết này. c. Chàng trai không được hưỏng phúc **’ GS. Trường Đại học Ngoại ngữ Hàn Quốc.
VAN HOÁ DÂN GIAN VÀ NHÀ TRƯỜNG 73 a. Vì sô' mệnh bạc phúc nên chàng trai a. Đi khoáng năm bảy ngày sau, quả tim không được Đức P hật ban phúc cho. bô’ mùi hôi thôi, nàng vứt nó vào bụi rậm. c b. Tuy không nhận phúc nhưng chàng b. Khi đến cửa Phật, Bồ Tát hiện ra và trai nhờ Đức Phật giải đáp mấy việc khó hỏi về quả tim mà nàng dã vứt bỏ ở giữa mà người khác nhờ hỏi. đường. D. Chàng trai được giải dáp mấy việc c. Bồ T át niệm thần chú và cô ta biến khó và được hưởng phúc thành con bìm bịp. a. Chàng trai được Đức Phật giải dáp d. Vì khóc nhiều quá, m ắt bìm bịp có rằng sau khi chồng chết, thiếu phụ gặp màu dò, lông chim cũng có màu nâu giống người đầu tiên thì ngưòi đó mới là chồng như màu áo thiếu nữ đi tu vẫn mặc. thực sự. Chàng trai là ngưòi đầu tiên ấy e. Bây giờ, chim ấy cứ bay hết từ lùm nên lấy được cô gái xinh đẹp. cây nọ sang lùm cây kia dể tìm quả tim, b. Về chuyện hoa bằng vàng không nở thỉnh thoảng vỗ cánh kêu rền "Tội nghiệp, hoa, Đức P hật cho biết chỉ cần làm một tội nghiệp". lượng vàng thì hoa mới nỏ, vì th ế chàng Dưới đây, ta so sánh truyện Du lãm trai được nhận hai lượng vàng còn lại. cầu phúc cùa Hàn Quốc và truyện Sự tích c. Vì cá hoá rồng ngậm hai viên ngọc con bìm bịp của Việt Nam. quý, nặng quá nên không lên trời được. 1) N h â n vậ t Nay cả chỉ ngậm một viên ngọc thì có thể Truyện Du lẫm cầu phúc của Hàn lên trời, vì th ế chàng trai nhân dược một Quốc có các nhân vật chàng trai, mẹ già. viên ngọc quý. thiếu phụ, cậu bé, cá hoá rồng, lính gác Tóm tắ t truyện S ự tích con bìm bịp cổng, Đức Phật. Truyện Việt Nam có thiếu A. Thiếu nữ tu hành đi Tây Trúc tìm nữ đi tu, quỷ ăn th ịt người, Đức Phật, Bồ Tát. Nhân vật chính trong truyện Hàn Phật Quốc vì sô' mệnh bạc phúc nên sông rất a. Có một thiếu nữ con nhà khuê các nghèo khổ, không nuôi nổi mẹ già bèn đi không rõ vì duyên cớ gì mà cạo dầu di tu. sang Tây Trúc c ầ u phúc. b. Cô ta thân gái dặm trường lặn lội Nhân vật chính trong truyện Việt Nam qua Tây Trúc tìm Phật. là thiếu nữ con nhà khuê các di sang Tây c. Đức Phật biến thành ngưòi ăn xin để Trúc tìm Phật. Nhân vật thử thách của thử lòng nàng. Nàng vượt qua thử thách và truyện Hàn Quốc là thiếu phụ có chồng chết Đức Phật truyền cho nàng bô'n câu kinh để trước đêm tân hôn, ba cậu bé làm hoa bằng khi nào gặp nguy hiểm thì tụng niệm, sự vàng muốn hoa nỏ, cá hoá rồng muốn lên may mắn sẽ dến. trồi mà không được. Còn nhân vật thử thách B. Thiếu nữ đi tu nhận giúp một việc trong truyện Việt Nam là mẹ con nhà Chằn. râ't khó khăn Về nhân vật siêu thực, truyện Hàn Quô'c có- Đức Phật, truyện Việt Nam có Đức Phật a. Tuy nàng gặp lũ Chằn, tức quỷ ãn đóng giả ngưòi ftn xin và Bồ Tát xuất hiện. thịt người nhưng nhờ có bốh câu kinh của So sánh các nhân vật, ta thấy có điểm Đức Phật nên đã thoát nạn. chung là nhân vật chính đều đi sang Tây b. Chằn con muôn chuộc tội bèn móc Trúc tìm Phật dể dạt được mục đích của ruột lấy tim nhò nàng đem dâng Đức Phật. mình nhưng có điểm khác về giỏi tính là c. Không làm tròn trách nhiệm nhân vật trong truyện Hàn Quốc là một
74 TOÀN HUÊ KHANH chàng trai (nam) và trong truyện Việt Nam vật chính vượt qua sông, suôi núi rừng di là một thiếu nữ (nữ). Nhân vật thủ thách có dến Tây Trúc để tìm Đức Phật, tức là dã điểm chung là nhờ việc rấ t khó khăn đôì vối xây dựng bôì cảnh theo chiều ngang. Trong nhân vật chính nhưng điểm khác nhau là truyện Hàn Quấc, bôì cảnh không gian và nhân vật thử thách Hàn Qucc đạt được thời gian đã được xây dựng theo hình thức nguyện vọng của mình, đồng thòi khiến cho lặp đi lặp lại tức th ế giới hiện thực - thế nhân vật chính được hưỏng phúc, còn nhân giới khác - th ế giới hiện thực. Tuy nhân vật vật thử thách trong truyện Việt Nam không chính đi sang th ế giới khác tìm Phật nhưng dạt dược nguyện vọng và khiến cho nhân vật vẫn muốn sống hạnh phúc ở th ế giới hiện chính biến thành con bìm bịp. Lại nữa, qua thực nên trong ý thức dân gian Hàn Quốc tính' cách và hành động của nhân vật thử coi th ế giới hiện thực là trung tầm và thế thách cho thấy truyện Hàn Quôc coi kiếp giới khác chỉ là nơi đặt niềm tin và hi vọng, này là trung tâm, tức nhân vật thử thách mong muốn cho cuộc sống tốt dẹp ở thế giới muốn đạt được nguyện vọng ở thế giới hiện hiện thực. Trong truyện Việt Nam, thiếu nữ thực; truyện Việt Nam coi kiếp sau là trung tu hành (nhân vật chính) muốn sang Tây tâm, nhân vật thử thách muốn chuộc tội ở Trúc tìm Phật (tức hi vọng muôn đến th ế kiếp này mà quy phục Đức Phật để được giổi cực lạc), nhưng vì mắc phải lỗi lầm nên hưởng phúc ồ kiếp sau. So sánh nhân vật phải chuộc tội ỏ th ế giới hiện thực. Điều dó siêu thực, ta thấy truyện của hai nưốc đểu cho thấy nhận thức dân gian Việt Nam xây dựng nhân vật Đức Phật nhưng trong mang màu sắc của P h ật giáo cho rằng trên truyện Hàn Quốc, Đức Phật không ban phúc nền tảng của th ế giói hiện thực, kiếp trước - cho nhân vật chính bạc mệnh, chỉ giải đáp kiếp này - kiếp sau luân hồi chuyển đổi, những việc khó mà anh ta cầu hỏi cho người đồng thòi, con người còn hi vọng mọi điều tốt khác, biểu thị tính tiêu cực, tính gián tiếp dẹp ở th ế giối cực lạc, tức th ế giói khác. của nhân vật siêu thực. Đức Phật trong 3) K ết cấu truyện Việt Nam cho nhân vật chính bốn câu kinh có thể thoát khỏi nguy hiểm và Bồ Sắp xếp các đoạn và yếu tố từng doạn Tát hoá phép bắt thiếu nữ tu hành biến như sau: thành con bìm bịp, biểu thị rõ tính tích cực, Truyện Hàn Quốc tính trực tiếp trong nhân vật siêu thực. - Một chàng trai sang Tây Trúc cầu Xem xét tổng quát các nhân vật, ta phúc... khó khăn. thày các nhân vật trong truyện Hàn Quốc - Chàng trai được nhờ việc khó... khó chung sống vởi nhau ở th ế giới hiện thực, khăn ngoài ý muốn. còn các nhân vật trong truyện Việt Nam - Vì số mệnh chàng trai bạc phúc nên đểu muôn tìm P hật để được lên th ế giới cực Phật không ban phúc cho... khó khăn. lạc. Điểu đó một lần nữa nói lên rằng trong - Chàng trai được Đức Phật giải dáp ba nhận thức dân gian H àn Quốc, người ta rấ t việc khó mà người khác nhò (trong quá trình coi trọng cuộc sông thực tại ở kiếp này; còn giải đáp cho người khác, chàng trai được dân gian Việt Nam chú trọng nhiều đến hưởng phúc)... may mắn ngoài ý muốn. quà phúc ồ kiếp sau. Truyện Việt Nam 2) B ối c ả n h - Một thiếu nữ tu hành di tìm Phật... Về bối cảnh không gian, truyện Du lăm khó khăn cầu phúc của Hàn Quốc và S ự tích con bìm - Thiếu nữ vượt qua trở ngại (nhò bốn bịp cùa Việt Nam có điểm chung là nhân câu kinh Đức Phật ban cho, thiếu nữ tránh
VÁN HOA DĂN GIAN VÀ NHÀ TRƯỜNG 75 được tai hoạ của mẹ con Chằn)... may mắn chồng hòi nguyên do, ba cậu bé làm hoa ngoài ý muôn bằng vàng hỏi lí do tại sao hoa không nở, cá - Thiếu nữ nhận việc khó do Chằn con hoá rồng hỏi lí do tại không thể lên trời, tức nhờ... khó khăn ngoài ý muôn là có đầy đủ các yếu tô' về nhân duyên, tiền bạc và mơ ước của đời sống thực tại cho - Vì mắc lỗi nên không thực hiện thấy nhân vật chính và nhân vật phản diện được... khó khăn ngoài ý muôn cùng chung sông với nhau ồ th ế giới hiện - Bồ T át hoá phép, thiếu nữ biến thành thực. Chỉ có thể tuân theo những quy luật con bìm bịp... khó khăn. giống như tôn trọng diều cấm kị mà hi sinh Xem xét tóm tấ t kết cấu nêu trên, ta lợi ích cùa mình cho người khác dể rồi được thấy trong truyện Hàn Quô'c, nhờ sự giúp hưởng phúc, ở đây, nhân vật chính trước đ3 của nhân vật siêu thực, có lẽ xem như tiên đã hi sinh lợi ích của mình rồi sau đó nhân vật chính đã khắc phục được khó được sự giúp đỡ của Đức Phật nên kết cục khăn nhưng không thể cưỡng lại số mệnh. có hậu. Qua đó có thể thấy ở trong truyện Nhưng do có lòng tích thiện, giúp đỡ người Hàn Quô'c, trong quá trình giải quyết khác giải đáp được thắc mắc nên kết cục những vấn đề khó khăn trong đời sông hiện nhân vật chính đã nhận được may mắn thực, sự nỗ lực của con người được xếp vị trí ngoài ý muốn, thay đổi dược số mệnh. Vì cao hơn so vổi khả năng của nhân vật siêu thế, có thể nghĩ rằng truyện Hàn Quốc thực. Còn ở truyện Việt Nam, Chằn con được kết cấu theo hình thức cùa truyện cổ nhờ nhân vật chính mang trái tim của tích điển hình, có tư tưởng chông lại sô' mình dâng cho Đức P hật để được lên thế mệnh. Trong truyện Việt Nam, có thể xem giới cực lạc là một việc rấ t khó khăn, đồng là nhờ có nhân vật siêu thực nên nhân vật thời trong quá trình thực hiện công việc đã nhận được "may mắn ngoài ý muốn", có khó khăn đó, ở phần đầu tuy có sự giúp đỡ tính khả năng khắc phục được "khó khăn". của Đức Phật mà nhân vật chính vượt qua Nhưng vì lỗi lầm của con người nên kết cục dược hiểm nguy nhưng ở phần cuôì Đức là "khó khăn", thiếu nữ biến thành con bìm Phật lại muôn thử thách lòng tin và đức bịp do nhân vật siêu thực hoá phép. Điều bao dung của nhân vật chính, hơn nữa đó cho thấy truyện Việt Nam được kết cấu trong diều kiện thời tiết nóng nực, trái tim theo hình thức truyền thuyết, có tư tường mà con Chằn nhờ mang dâng Đức Phật dễ thuận theo số mệnh, không thể không dựa bị bốc mùi hôi thôi, bảo quản khó khăn nên vào sức mạnh của nhân vật siêu thực. người thực hiện công việc mang đi dường Truyện này của hai nước có cô't truyện xa dễ bị mắc sai sót mà không hoàn thành phần đầu giống nhau (A - Đi tìm Phật, B - nhiệm vụ. Vì thế, trong truyện Việt Nam, Vượt qua trở ngại, c - Nhận nhờ việc khó) việc khó giải quyết là việc vì cuộc sông ờ nhưng phần cuối khác nhau hoàn toàn. kiếp sau và trong quá trình thực hiện việc Trong truyện Hàn Quốc, nhân vật chính â'y, kết cục cho thấy ý thức dân gian Việt dược Phật giải đáp cho những thắc mắc và Nam tin vào năng lực tuyệt dôì của nhân kết cục có hậu; còn truyện Việt Nam thì vật siêu thực hơn sự nỗ lực cùa con người. nhân vật chính không hoàn thành nhiệm vụ khó khăn và phải chịu kết cục bi kịch. 4) H ìn h th ứ c biểu h iệ n Về điểm này, khi nhân vật chính trong Truyện Du lãm cầu phúc dược xây truyện hai nưốc dược nhò viộc khó có sự dựng theo hình thức lặp di lặp lại tức hình khác biệt. Trong truyện Hàn Quốc, các thức phức hợp, có dặc trưng hình thức biểu nhân vật thử thách như thiếu phụ bị goá hiện của truyện cổ nhân mạnh con sô' 3.
76 TOÀN HUỆ KHANH Truyện S ự tích, con bùn bịp được xây dựng sống hoà thuận vởi nhau. Chù đề trong theo hình thức một chiều, biểu hiện hành truyện Việt Nam nhấn mạnh tói trách động tàn nhẫn như Chằn con móc trái tim ra nhiệm và nghĩa vụ, đồng thòi còn có chủ đề khỏi lổng ngực, nhấn mạnh con số 4, (bốn câu nhân quả báo ứng thể hiện qua hành vi kinh được đọc lên mấy lần đã giúp nhân vật hình dáng cùa con bìm bịp ỏ kiếp này liên chính thoát khỏi nguy hiểm), cho thấy đặc quan đến mầu m ắt đỏ của chim bìm bịp và trưng hình thức biểu hiện của truyện cổ tích. việc tìm trái tim của Chằn con ồ trong lùm 5) C hủ đ ề cây cũng như mầu áo mà nhà sư vẫn mặc. Chủ đề cùa truyện Hàn Quốc nhấn 6) Tiểu k ế t mạnh tới đạo lí giúp đd người khác cũng Kết quà so sánh ỏ trên được tóm tắ t lập tức là làm lọi cho mình, con người chung bảng như sau: Nhân vật Bối cành Kết cấu Hình Chủ để Nhân Nhân vật Nhân Thời Không (Kết thức vật thử vật gian gian • cục) biểu chính thách siêu hiện thực Hàn Chàng Thiếu Phật Kiếp Thế giới trấn Truyện Phức Lợi người Quốc trai bạc phụ goá này gian, thế giới cổ tích hợp lợi minh phúc chổng, khác (cực lạc) (có hậu) (chung ba cậu thế giãi trấn sống) bé, cá gian hoâ rồng Việt Thiếu Mẹ con Phật. Kiếp Thế giới trần Truyển Một Trách Nam nữ tu Chằn Bổ Tát trước, gian, thế giới thuyết chiều nhiệm, hành kiếp khác (cực lạc) (bi kịch) nghĩa vụ này, thế giới trần (nhân quả (kiếp gian báo ứng) sau) Xem xét so sánh nhân vật, thấy truyện hai truyện, ta nhận thấy bối cảnh không Hàn Quốc xây dựng các nhân vật ở th ế giối gian giống nhau tức đểu có th ế giới trần hiện thực; truyện Việt Nam xây dựng gian, th ế giới khác, th ế giỏi trần gian nhiều nhân vật ở th ế giói khác so với nhưng bôĩ cành thời gian lại khác nhau, truyện Hàn Quốc. Tuy cũng có điểm chung truyện Hàn Quốc là kiếp này, truyện Việt là xây dựng nhân vật siêu thực Đức Phật Nam là kiếp trước, kiếp này, kiếp sau. Vì nhưng Đức P hật trong truyện Hàn Quốc thế, trong ý thức dân gian Hàn Quốc chủ chỉ có năng lực siêu thực tương đốì, còn Đức yếu chú trọng ở kiếp này. Phật trong truyện Việt Nam có năng lực Về kết cấu thì có sự khác biệt, truyện tuyệt đôì, có thể biến đổi sô' kiếp của con Hàn Quốc được cấu tạo theo hình thức người. Về giới tính, ta thấy giởi tính của truyện cổ tích, kết thúc có hâu, tuy số mệnh nhân vật chính trong hai truyện khác bạc phúc nhưng nếu con người có ý chí có nhau, nhân vật chính trong truyện Hàn nghị lực thì có thể thay dổi; truyện Việt Quốc là nam và truyện Việt Nam là nữ. Lí Nam được kết cấu theo hình thức truyền do là địa vị của ngưòi phụ nữ Việt Nam thuyết, kết cục bi kịch, con người dựa vào dược dánh giá cao hdn phụ nữ Hàn Quốc. nhân vật siêu thực, thuận theo sô' mệnh. Xem xét so sánh bôì cảnh và kết cấu trong (Xem tiế p tr a n g 87)