Người giàu nhất thành Babylon

Chia sẻ: To Quynh Anh | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:25

Thêm vào BST

Báo xấu

283
lượt xem 92
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Trước mắt bạn, tương lai đang trải rộng con đường dẫn tới những miền đất xa xôi đầy hứa hẹn. Trên con đường đó, bạn háo hức, mong muốn thực hiện nhiều ước mơ, dự định, khát khao… của riêng mình. Để những nguyện vọng của mình được thực hiện, ít nhất bạn phải thành công về mặt tiền bạc. Vì vậy, cuốn sách này ra đời nhằm giúp bạn biết cách vận dụng những nguyên lý quan trọng để phát triển tài chính. Hãy để cuốn sách dẫn dắt bạn đi từ một hoàn cảnh khó khăn, tiêu biểu là một cái túi lép xẹp,...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Người giàu nhất thành Babylon

Lôøi giôùi thieäu Tröôùc maét baïn, töông lai ñang traûi roäng con ñöôøng daãn tôùi nhöõng mieàn ñaát xa xoâi ñaày höùa heïn. Treân con ñöôøng ñoù, baïn haùo höùc, mong muoán thöïc hieän nhieàu öôùc mô, döï ñònh, khaùt khao… cuûa rieâng mình. Ñeå nhöõng nguyeän voïng cuûa mình ñöôïc thöïc hieän, ít nhaát baïn phaûi thaønh coâng veà maët tieàn baïc. Vì vaäy, cuoán saùch naøy ra ñôøi nhaèm giuùp baïn bieát caùch vaän duïng nhöõng nguyeân lyù quan troïng ñeå phaùt trieån taøi chính. Haõy ñeå cuoán saùch daãn daét baïn ñi töø moät hoaøn caûnh khoù khaên, tieâu bieåu laø moät caùi tuùi leùp xeïp, ñeán moät cuoäc soáng ñaày ñuû vaø haïnh phuùc, tieâu bieåu laø moät tuùi tieàn caêng phoàng, sung tuùc. Khi noùi ñeán tieàn baïc, chuùng ta thöôøng ñeà caäp ñeán quy luaät troïng tröôøng vaø noù luoân phoå quaùt vaø baát bieán trong moïi tröôøng hôïp. Traûi qua thôøi gian daøi vaø phaùt trieån, quy luaät naøy ñaõ ñöôïc traûi nghieäm vaø ñuùc ruùt thaønh nhöõng bí quyeát khoâng chæ ñaûm baûo cho baïn moät tuùi tieàn ñaày, maø coøn giuùp cho baïn coù moät cuoäc soáng caân baèng ñeå coù theå phaùt trieån myõ maõn hôn nhöõng tieàm naêng cuûa baûn thaân trong caùc lónh vöïc khaùc cuûa cuoäc soáng. Bôûi treân thöïc teá, khoâng ai coù theå phuû nhaän raèng söï doài daøo veà vaät chaát coù theå laøm cho ñôøi soáng con ngöôøi trôû neân toát ñeïp hôn. Rieâng trong lónh vöïc kinh doanh, söùc maïnh taøi chính laø phöông tieän chuû yeáu ñeå ño löôøng möùc ñoä thaønh ñaït cuûa caùc doanh nhaân. Ngaøy nay, tieàn baïc vaãn coù nhöõng aûnh höôûng lôùn ñoái vôùi cuoäc soáng con ngöôøi, cuõng gioáng nhö caùch ñaây saùu ngaøn naêm noù ñaõ chi phoái maïnh meõ cuoäc soáng cuûa cö daân vöông quoác Babylon, thuùc ñaåy hoï tìm hieåu vaø naém baét caùc quy luaät taïo ra tieàn, nhaèm coù ñöôïc moät cuoäc soáng sung tuùc vaø sang troïng baäc nhaát. Chuùc baïn khaùm phaù ñöôïc nhieàu ñieàu thuù vò vaø höõu ích töø cuoán saùch naøy! - First News
LÔØI MÔÛ ÑAàU CUÛA TAÙC GIAÛ Söï giaøu coù cuûa moãi quoác gia ñeàu phuï thuoäc vaøo khaû naêng taøi chính cuûa taát caû caùc caù nhaân, coâng daân trong quoác gia ñoù. Taäp saùch naøy chuû yeáu noùi veà nhöõng thaønh coâng cuûa töøng caù nhaân soáng trong thaønh Babylon coå ñaïi, maø cuï theå laø ñeà caäp ñeán nhöõng thaønh quaû hoï ñaït ñöôïc. Töø ñoù giuùp moïi ngöôøi hieåu roõ veà vaán ñeà taøi chính vaø coáng hieán caùc keá saùch cho nhöõng ngöôøi ngaøy ñeâm traên trôû, suy tö veà caùch laøm giaøu. Nhöõng bí quyeát naøy khoâng nhöõng giuùp caùc baïn ñaùnh giaù ñuùng giaù trò cuûa tieàn baïc, maø coøn höôùng daãn caùc baïn thöïc haønh theo nhöõng nguyeân lyù taøi chính laønh maïnh khi laøm ra tieàn, giöõ gìn vaø kieám theâm nhieàu tieàn baïc. Nhöõng trang saùch naøy seõ ñöa chuùng ta trôû laïi vöông quoác Babylon coå ñaïi, caùi noâi nuoâi döôõng nhöõng nguyeân lyù cô baûn veà taøi chính maø giôø ñaây con ngöôøi hieän ñaïi ñaõ keá thöøa vaø vaän duïng treân toaøn theá giôùi. Ñoái vôùi nhöõng ñoäc giaû khoâng laøm trong moâi tröôøng kinh doanh, taùc giaû mong muoán mang laïi cho caùc baïn söï höùng khôûi khi nhaän thaáy soá tieàn trong taøi khoaûn caù nhaân luoân gia taêng, thu ñöôïc nhieàu thaønh coâng vaø giaûi quyeát nhanh choùng nhöõng vaán ñeà khoù khaên ôû maët taøi chính. Ñoái vôùi doanh nhaân, nhöõng caâu chuyeän keå veà ngöôøi thöông gia giaøu coù ôû Babylon ñaõ trôû thaønh kinh ñieån vaø laø baøi hoïc cho baïn. Chính caùc baïn - nhöõng doanh nhaân ñaõ, ñang vaø seõ thaønh ñaït - môùi ñaùnh giaù heát giaù trò cuûa caùc baøi hoïc trong quyeån saùch naøy vaø aùp duïng nhöõng nguyeân lyù saùng giaù nhaát cuûa noù ñeå ñem laïi thaønh coâng trong caùc chieán löôïc kinh doanh cuûa mình. - George S. Clason
Ngöôøi ñaøn oâng ham vaøng Bansir - ngöôøi ñoùng xe ngöïa ôû thaønh Babylon - ñang heát söùc chaùn naûn. Ngoài treân böùc töôøng thaáp bao quanh ngoâi nhaø cuûa mình, Bansir ñöa maét buoàn baõ nhìn ngoâi nhaø vaø caùi xöôûng laøm vieäc troáng roãng cuûa mình, trong ñoù chæ coøn choûng chô maáy thanh goã vaø moät chieác xe ngöïa ñang ñoùng dang dôû. Vôï cuûa anh thænh thoaûng laïi xuaát hieän ôû caùnh cöûa, aùnh maét ngaäp ngöøng nhìn veà phía anh, nhö thaàm nhaéc nhôû raèng bao boät mì trong nhaø ñaõ heát, anh caàn phaûi ñoùng xong chieác xe, goø laïi cho kyõ, chaïm khaéc ñaâu vaøo ñoù roài ñaùnh boùng, queùt sôn vaø phuû da leân nhöõng vaønh baùnh xe ñeå giao cho khaùch, nhaèm kieám moät ít tieàn mua boät mì. Theá nhöng, thaân hình raén chaéc vaø vaïm vôõ cuûa Bansir vaãn cöù ngoài baát ñoäng. Ñaàu oùc anh ñang coá ñaáu tranh moät caùch nhaãn naïi vôùi moät vaán ñeà maø anh chöa tìm ra lôøi giaûi ñaùp. Maët trôøi cuûa mieàn nhieät ñôùi taïi thung luõng vuøng Euphrate toûa hôi noùng höøng höïc nhö ñang truùt löûa xuoáng ñaàu anh moät caùch khoâng thöông tieác. Nhöõng gioït moà hoâi töôm ra treân traùn roài thaûn nhieân nhoû gioït xuoáng, tan bieán vaøo khoaûng ngöïc ñeå traàn cuûa anh. Xa xa ngoaøi kia laø böùc töôøng cao choùt voùt bao quanh laâu ñaøi cuûa nhaø vua. Caïnh ñoù laø ngoâi thaùp Ñeàn Chuoâng ñoà soä ñöôïc phuû sôn traéng toaùt. Baàu trôøi trong xanh cuûa moät ngaøy naéng ñeïp nhö caøng laøm noåi roõ hai thaùi cöïc cuûa caûnh vaät nôi naøy. Moät beân goàm nhöõng toøa laâu ñaøi nguy nga traùng leä cuûa vöông gia, coøn moät beân laø nhöõng ngoâi nhaø taàm thöôøng sô saøi nheách nhaùc cuûa ngöôøi daân. Cuoäc soáng ôû thaønh Babylon voán laø nhö theá - luoân coù söï xen laãn giöõa caùi nguy nga vaø caùi toài taøn; giöõa söï giaøu sang, xa hoa vaø söï ngheøo khoå, khoán cuøng. Giöõa voøng töôøng thaønh bao boïc töø bao ñôøi nay, nhöõng ñieàu naøy cuøng song song toàn taïi töø naêm naøy sang naêm khaùc, töø ñôøi naøy sang ñôøi khaùc. Ngoaøi ñöôøng phoá, nhöõng chieác xe ngöïa cuûa ngöôøi giaøu coù ñang naùo nhieät ñi daïo, chen laãn vôùi ñoâng ñaûo khaùch boä haønh chaân mang deùp vaø ngöôøi aên xin ñi chaân traàn laám lem buïi ñaát. Boãng töø xa, moät ñoaøn ngöôøi ñoâng ñuùc xuaát hieän. Hoï xeáp thaønh haøng chænh teà, moãi haøng ngang naêm ngöôøi vaø noái nhau thaønh moät haøng daøi treân ñöôøng döôùi caùi naéng choùi chang. Ñoù laø nhöõng noâ leä cuûa nhaø vua. Hoï ñang treân ñöôøng ñi laáy nöôùc ñeå töôùi cho khu vöôøn treo ñoäc ñaùo vaø loäng laãy cuûa quoác vöông. Khoâng chæ nhöõng ngöôøi ngheøo, maø ngay caû ngöôøi giaøu coù cuõng phaûi neùp saùt vaøo hai beân ñöôøng ñeå nhöôøng loái cho ñoaøn ngöôøi noâ leä naøy. Maûi chìm ñaém trong nhöõng suy nghó naëng neà cuûa mình, Bansir haàu nhö khoâng ñeå yù ñeán moïi thöù xung quanh cho ñeán khi nhöõng aâm thanh eâm dòu cuûa tieáng ñaøn lia vang leân beân caïnh mình. Anh quay laïi vaø thaáy göông maët töôi cöôøi cuûa Kobbi, ngöôøi baïn thaân nhaát cuûa anh vaø cuõng laø moät nhaïc só taøi hoa noåi tieáng veà söï ngheøo tuùng. - Caàu cho caùc thaàn thaùnh luoân heát loøng phuø hoä anh, anh baïn thöông meán ôi. - Kobbi môû ñaàu baèng moät caâu chaøo thaät trang troïng - Vaâng! Caàu cho caùi tuùi cuûa anh luoân caêng phoàng vaø anh ñöôïc baän roän nhieàu hôn trong xöôûng laøm vieäc. Do ñoù, anh seõ khoâng tieác gì neáu trích ra hai ñoàng baïc nhoû nhoi ñeå cho toâi möôïn. Vaø toâi höùa raèng sau böõa tieäc toái nay cuûa nhöõng con ngöôøi quyù phaùi, toâi seõ traû laïi ngay cho anh. Anh coù theå hoaøn toaøn yeân taâm veà lôøi höùa cuûa toâi!
- Toâi chaúng coù noåi hai ñoàng baïc naøo ñeå cho anh möôïn, duø anh laø ngöôøi baïn thaân nhaát cuûa toâi. - Bansir ñaùp laïi moät caùch u saàu. - Anh bieát ñaáy, neáu toâi coù hai ñoàng baïc, thì ñoù chính laø taát caû gia taøi cuûa toâi - laø toaøn boä taøi saûn cuûa caû gia ñình toâi. Vaø chaéc laø khoâng ai coù theå cho möôïn taát caû taøi saûn cuûa hoï, ngay caû ñoái vôùi ngöôøi baïn thaân nhaát cuûa mình. - Caùi gì? - Kobbi heát söùc ngaïc nhieân keâu leân. - Anh khoâng coù moät ñoàng moät caéc naøo trong tuùi ö! Vì theá anh ngoài treân töôøng thaønh nhö moät böùc töôïng vaäy sao? Taïi sao anh khoâng ñoùng cho xong chieác xe ngöïa kia ñi? Khoâng coù tieàn thì laøm sao anh coù theå nuoâi soáng caû gia ñình? Khoâng theå keùo daøi tình traïng naøy ñöôïc, anh baïn thaân cuûa toâi ôi. Söùc löïc doài daøo cuûa anh ñeå ñaâu roài? Ñieàu gì ñaõ laøm anh chaùn chöôøng nhö vaäy? Phaûi chaêng caùc thaàn thaùnh ñaõ laøm cho taâm traïng cuûa anh bò roái leân? - Chaéc haún caùc thaàn thaùnh ñaõ haïi toâi roài. - Bansir thöøa nhaän. - Chuyeän baét ñaàu töø moät giaác mô. Moät giaác mô laï luøng maø trong ñoù toâi töôûng mình laø ngöôøi giaøu coù. Thaét löng cuûa toâi ñeo luûng laúng moät caùi tuùi to, naëng tróu vì nhöõng ñoàng tieàn vaøng. Toâi ñaõ tha hoà cho tieàn nhöõng keû aên xin; ñi saém nhöõng ñoà trang söùc ñaét tieàn cho vôï toâi vaø mua nhöõng thöù maø toâi haèng mô öôùc. Toâi caûm thaáy töông lai cuûa mình vaø gia ñình thaät yeân oån vì trong nhaø coù ñaày tieàn vaøng döï tröõ trong caùc röông, hoøm… Toâi khoâng coøn laø ngöôøi baïn thaân laøm luïng vaát vaû cuûa anh nöõa. Maø anh cuõng khoâng theå hình dung ñöôïc ngöôøi vôï cuûa toâi trong giaác mô ñoù ñaâu: maët maøy coâ aáy khoâng coøn nhaên nhoù suoát ngaøy nhö laâu nay, maø traùi laïi, coâ aáy luùc naøo cuõng töôi cöôøi raïng rôõ traøn ñaày haïnh phuùc vaø ngoan hieàn nhö nhöõng ngaøy ñaàu chuùng toâi môùi cöôùi nhau vaäy. Toâi voâ cuøng sung söôùng vôùi cuoäc soáng trong giaác mô ñoù! - Quaû laø moät giaác moäng tuyeät vôøi. - Kobbi nhaän xeùt. - Nhöng taïi sao nhöõng caûm giaùc thuù vò nhö theá laïi khieán anh trôû thaønh moät böùc töôïng buoàn so vaø ngoài baàn thaàn nhö vaäy? - Coøn taïi sao nöõa! Ñoù laø vì khi toâi tænh moäng vaø nhôù ra caùi tuùi cuûa mình ñang leùp xeïp, thì caûm giaùc baát maõn chôït uøa ñeán vaây boïc laáy toâi. Anh baïn thaân ôi, anh coù theå cuøng toâi noùi chuyeän veà vaán ñeà naøy khoâng? Khi coøn nhoû, chuùng ta ñaõ töøng cuøng nhau tôùi caùc thaày tö teá ñeå hoïc söï khoân ngoan. Luùc böôùc vaøo tuoåi thanh nieân cho ñeán taän baây giôø, chuùng ta ñaõ cuøng chia seû nhöõng ñaéng cay, ngoït buøi vôùi nhau vaø vaãn luoân giöõ ñöôïc tình baïn thaân thieát. Theá maø nhìn laïi, ñaéng cay cuûa chuùng ta laïi nhieàu hôn haún ngoït buøi. OÂi chao! Nhöõng ngöôøi khaùch vieãn du vaãn thöôøng noùi laø chuùng ta ñang soáng trong moät vöông quoác giaøu coù nhaát treân theá gian, nhöng tieác thay, caû hai chuùng ta khoâng naèm trong soá nhöõng ngöôøi giaøu coù. Ñaõ hôn nöûa cuoäc ñôøi laøm luïng vaát vaû vaø khoå nhoïc, chính anh - ngöôøi baïn thaân meán nhaát cuûa toâi - vaãn chæ coù caùi tuùi roãng khoâng vaø ñaõ leân tieáng möôïn toâi hai ñoàng baïc nhoû nhoi. Coøn toâi, toâi ñaõ traû lôøi vôùi anh nhö theá naøo nhæ? Toâi thuù nhaän vôùi anh raèng caùi tuùi cuûa toâi cuõng leùp xeïp chaúng khaùc gì anh! Nguyeân nhaân cuûa tình traïng thaûm haïi naøy laø gì nhæ? Taïi sao chuùng ta khoâng bieát caùch laøm ra nhieàu vaøng baïc, hoaëc ít nhaát laø ñuû ñeå chuùng ta aên vaø maëc? - Coøn ñeå cho con caùi cuûa chuùng ta sinh soáng nöõa chöù? - Bansir noùi tieáp. - Chaúng leõ chuùng cuõng noái goùt söï ngheøo khoå cuûa cha chuùng sao? Chuùng caàn coù nhieàu tieàn ñeå soáng toát hôn. Roài ñeán ñôøi chaùu cuûa chuùng ta nöõa… Taát caû chuùng phaûi cam chòu cuoäc soáng ngheøo khoù ngay giöõa nhöõng kho vaøng cuûa thaønh Babylon naøy ö? Chaúng leõ chuùng ta cam taâm ñeå con chaùu cuûa mình soáng baèng nhöõng böõa aên chæ coù söõa deâ chua vaø caùc thöùc aên toài taøn hay sao?
- Khoâng bao giôø! Nhöng toâi laáy laøm ngaïc nhieân laø vôùi tình baèng höõu gaén boù bao naêm nay, coù bao giôø anh noùi vôùi toâi veà nhöõng ñieàu naøy ñaâu, Bansir? - Kobbi kinh ngaïc hoûi laïi. - Trong suoát bao naêm qua, toâi chöa heà suy nghó veà ñieàu naøy. Cöù töø saùng sôùm ñeán toái mòt, toâi chæ bieát ñaàu taét maët toái ñoùng nhöõng chieác xe ngöïa sang troïng cho nhöõng ngöôøi giaøu coù vaø nhaãn naïi chôø ñôïi, mong ngoùng trôøi ñaát ngoù tôùi coâng khoù nhoïc cuûa mình ñeå moät ngaøy naøo ñoù cho toâi ñöôïc giaøu coù nhö hoï. Nhöng chöa bao giôø thaàn thaùnh cho toâi thoûa nguyeän caû. Toâi muoán trôû thaønh moät ngöôøi giaøu coù! Toâi muoán coù ñaát ñai, gia suùc, quaàn aùo sang troïng vaø tieàn ruûng rænh ñaày tuùi. Toâi ñaõ coá gaéng phaán ñaáu ñeå ñaït nhöõng ñieàu naøy vôùi taát caû söùc löïc töø ñoâi baøn tay cuõng nhö moïi khaû naêng khoân ngoan cuûa ñaàu oùc. Nhöng cho ñeán baây giôø, caû toâi vaø anh vaãn khoâng thoaùt khoûi ñoùi ngheøo, caùi tuùi cuûa chuùng ta vaãn luoân luoân xeïp leùp. Chuùng ta phaûi laøm gì baây giôø? Taïi sao chuùng ta khoâng theå chia seû söï may maén, söï giaøu coù vôùi nhöõng ngöôøi ñang sôû höõu nhieàu vaøng baïc nhæ? - Öôùc gì toâi coù theå traû lôøi ñöôïc caâu hoûi cuûa anh! - Kobbi ñaùp laïi. - Cuoäc soáng cuûa toâi coù hôn gì anh ñaâu. Soá tieàn toâi kieám ñöôïc nhôø caây ñaøn lia naøy cuõng nhanh choùng bay ñi heát. Toâi phaûi thöôøng tính toaùn caùc khoaûn chi tieâu sao cho gia ñình toâi khoâng bò ñoùi. Khoâng bieát bao giôø toâi môùi ñaït ñöôïc öôùc mô coù ñöôïc moät caây ñaøn lia lôùn hôn ñeå coù theå gaûy neân nhöõng khuùc nhaïc maø toâi ao öôùc. Vôùi moät nhaïc cuï nhö theá, tieáng nhaïc cuûa toâi seõ tinh teá hôn nhieàu, hôn caû laàn toâi gaûy ñaøn phuïc vuï nhaø vua. - Moät caây ñaøn lia nhö theá chaúng maáy choác anh seõ coù ñöôïc thoâi. Khoâng moät ai ôû thaønh Babylon naøy coù taøi laøm cho nhöõng giai ñieäu trôû neân ngoït ngaøo hôn anh. - Bansir noùi. - Nhöng laøm theá naøo anh chaéc chaén toâi seõ coù ñöôïc moät caây ñaøn nhö theá, vì hai chuùng ta hieän ñang ngheøo khoå khoâng khaùc gì nhöõng noâ leä cuûa nhaø vua? - Kobbi hoûi. Vöøa luùc ñoù, trong khoâng trung chôït coù tieáng chuoâng vaúng laïi. Bansir mæm cöôøi noùi vôùi baïn: - Haõy laéng nghe tieáng chuoâng! Hoï ñeán ñaáy. Bansir ñöa tay chæ vaøo doøng ngöôøi mang nöôùc, mình ñeå traàn, moà hoâi nheã nhaïi ñang leâ böôùc moät caùch naëng nhoïc töø doøng soâng phía xa kia leân con ñöôøng chaät heïp. Treân löng moãi ngöôøi laø moät tuùi da deâ ñöïng ñaày nöôùc. - Ngöôøi kia coù voùc daùng ñeïp ñaáy chöù? Ngöôøi daãn ñaàu caû ñoaøn ñoù! - Kobbi chæ vaøo ngöôøi khoâng mang vaùc gì caû, tay caàm chuoâng ñi tröôùc ñoaøn ngöôøi, thænh thoaûng laïi gioùng leân aâm thanh caûnh baùo khaùch boä haønh deïp loái cho ñoaøn noâ leä ñi qua. - Trong ñoaøn haàu nhö ai cuõng nhö theá caû. - Bansir traàm ngaâm leân tieáng. - Hoï cuõng ñeïp ñeõ, maïnh khoûe nhö chuùng ta. Kìa! Nhöõng ngöôøi coù toùc hoe vaøng ñeán töø phöông Baéc; nhöõng ngöôøi da ñen hay cöôøi ñeán töø phöông Nam; vaø caû nhöõng ngöôøi da naâu nöõa. Taát caû hoï ñeàu ñi vaùc nöôùc töôùi cho nhöõng khu vöôøn cuûa nhaø vua. Hoï laëp ñi laëp laïi coâng vieäc naøy töø ngaøy naøy sang ngaøy khaùc, töø naêm naøy qua naêm khaùc. Ñoái vôùi hoï, cuoäc soáng khoâng coù nieàm hy voïng. Hoï chæ coù nhöõng oå rôm ñeå nguû vaø nhöõng haït côm cöùng nhö ñaù ñeå aên. Thaät ñaùng thöông thay cho nhöõng con ngöôøi soáng kieáp ñoïa ñaøy ñoù, Kobbi aï! - Toâi cuõng thaáy hoï thaät ñaùng thöông. Anh ñaõ nhaéc cho toâi nhôù laø tình caûnh cuûa chuùng ta vaãn coøn toát ñeïp hôn hoï raát nhieàu. Chuùng ta laø nhöõng con ngöôøi töï do maø! - Kobbi höôûng öùng.
- Ñoù laø söï thaät, Kobbi aø! Cho duø cuoäc soáng cuûa chuùng ta chöa ñöôïc nhö yù, nhöng chuùng ta khoâng heà muoán naêm naøy sang naêm khaùc phaûi soáng nhöõng chuoãi ngaøy nhö kieáp noâ leä. Haõy laøm vieäc, laøm vieäc vaø laøm vieäc thoâi! Chuùng ta haõy baét ñaàu laøm vieäc ngay baây giôø ñi. - Nhöng chuùng ta khoâng bieát caùch ngöôøi khaùc laøm ra vaøng nhö theá naøo ñeå baét chöôùc laøm theo? - Kobbi thaéc maéc hoûi. - Coù leõ hoï coù moät bí quyeát naøo ñoù maø chuùng ta chöa bieát ñöôïc. Chuùng ta neân tìm hoûi nhöõng ngöôøi taøi gioûi veà ñieàu aáy. - Bansir ñaùp lôøi. - Ngay vaøo ngaøy hoâm nay chöù? - Kobbi gôïi yù. - Toâi vöøa troâng thaáy oâng baïn giaø Arkad cuûa chuùng ta ñi treân chieác xe ngöïa sôn son thieáp vaøng vaø vaãn ñöa tay vaãy chaøo thaân thieän nhöõng ngöôøi maø oâng quen bieát. - OÂng ta ñöôïc cho laø ngöôøi giaøu nhaát ôû thaønh Babylon ñaáy! - Bansir buoät mieäng. - Giaøu ñeán noãi nhaø vua phaûi tìm tôùi oâng ta ñeå nhôø hoã trôï veà vaán ñeà ngaân khoá . - Kobbi noùi theâm. - Giaøu ñeán theá kia ö! - Bansir söûng soát. - Neáu gaëp oâng aáy trong ñeâm toái, toâi sôï khoâng kieàm noãi loøng toø moø muoán sôø vaøo tuùi tieàn cuûa oâng ta, xem noù lôùn nhö theá naøo... - Taøo lao! - Kobbi caét ngang. - Moät ngöôøi giaøu khoâng phaûi ôû tuùi tieàn cuûa ngöôøi ñoù mang theo ñaâu. Moät caùi tuùi naëng tróu nhöõng ñoàng tieàn vaøng vaãn coù theå nhanh choùng troáng roãng neáu khoâng coù nhöõng ñoàng tieàn khaùc boå sung vaøo. Arkad coù moät nguoàn thu nhaäp doài daøo neân caùi tuùi cuûa oâng ta vaãn luoân ñaày aép, cho duø oâng aáy tha hoà chi tieâu. - Thu nhaäp chính laø vaán ñeà quyeát ñònh! - Bansir ra chieàu taâm ñaéc. - Toâi chæ mong coù ñöôïc moät nguoàn thu nhaäp toát ñeå tieàn luoân chaûy vaøo trong tuùi cuûa mình. Moät ngöôøi giaøu coù nhö Arkad chaéc chaén phaûi bieát caùch taïo laäp nguoàn thu nhaäp doài daøo cho chính mình. Coù leõ oâng ta seõ saün loøng chæ daãn ñieàu aáy ñeå caùi ñaàu ñang muï maãm, chaäm chaïp cuûa toâi saùng ra! - Toâi nghó chaéc chaén laø Arkad coù bí quyeát aáy. - Kobbi ñaùp laïi. - Toâi nghe moïi ngöôøi khaùo nhau raèng, con trai cuûa oâng ta laø Nomasir ñaõ töï mình tôùi Nineveh ñeå laäp nghieäp. Vaø chæ sau moät thôøi gian ngaén, Nomasir cuõng trôû neân giaøu coù vaø trôû veà Babylon ñoaøn tuï vôùi gia ñình. - Kobbi, anh ñaõ laøm toâi thaät ngaïc nhieân veà söï am hieåu cuûa anh ñaáy! - Bansir vui möøng. - Theo toâi bieát thì Arkad luoân saün loøng cho nhöõng lôøi khuyeân khoân ngoan khi coù ngöôøi ñeán hoûi oâng aáy. Naøo! Chuùng ta haõy tôùi thaêm Arkad vaø xin oâng aáy chæ baûo cho chuùng ta nhöõng caùch thöùc laøm giaøu. - Vaâng, anh noùi raát chí lyù ñaáy Bansir aï. - Chuùng ta haõy ñeán gaëp Arkad ngay ngaøy hoâm nay. - Bansir noùi tieáp. - Toâi nghó mình cuõng neân ruû nhöõng baïn beø thaân thieát trong thôøi thô aáu cuûa chuùng ta cuøng ñi. Hoï cuõng khoâng khaám khaù hôn chuùng ta bao nhieâu, neáu coù theå cuøng chia seû söï khoân ngoan cuûa Arkad ñeå taát caû trôû neân giaøu coù thì toát quaù. - Anh luoân luoân toát buïng vôùi nhöõng ngöôøi baïn cuûa anh, Bansir aø. Vaø ñoù chính laø lyù do ñeå anh coù raát nhieàu baïn beø xung quanh mình. Toâi raát ñoàng yù vôùi anh, ngay ngaøy hoâm nay chuùng ta seõ ruû hoï cuøng ñi!
Ngöôøi giaøu nhaát ôû thaønh Babylon Arkad khoâng chæ ñöôïc meänh danh laø ngöôøi giaøu nhaát ôû thaønh Babylon, maø coøn ñöôïc moïi ngöôøi ngöôõng moä bôûi tính tình haøo phoùng vaø côûi môû. Ñoái vôùi nhöõng ngöôøi thaân vaø ngay caû noâ leä trong nhaø, Arkad thöôøng ban taëng raát nhieàu tieàn baïc, neân hoï soáng khaù sung tuùc vaø thoaûi maùi. Maëc duø vaäy, moãi naêm cuûa caûi cuûa oâng vaãn khoâng ngöøng gia taêng, khieán Arkad ngaøy caøng giaøu coù hôn. Cuõng vì nhöõng lyù do ñoù, moät soá ngöôøi baïn thuôû nieân thieáu cuûa oâng Arkad tìm ñeán vaø noùi raèng: - Arkad aø! Sao anh luoân may maén hôn chuùng toâi theá? Anh ñaõ trôû thaønh moät ngöôøi giaøu nhaát ôû thaønh Babylon, coøn chuùng toâi vaãn phaûi vaät loän haøng ngaøy vôùi cuoäc soáng ngheøo khoå. Anh thöôøng maëc toaøn nhöõng boä aùo quaàn ñeïp ñeõ, sang troïng vaø aên uoáng nhöõng moùn ngon, vaät laï, trong khi chuùng toâi phaûi töï baèng loøng vôùi vaûi ñuïp quaàn manh, aên uoáng chæ töông döa, caø maém qua ngaøy. - Ñuùng theá! - Arkad traû lôøi. - Tröôùc kia chuùng ta hoaøn toaøn gioáng nhau. Chuùng ta cuøng hoïc moät thaày, cuøng chôi vôùi nhau nhöõng troø chôi thôøi nieân thieáu. Roài chuùng ta tröôûng thaønh vaø töï laäp ñeå nuoâi soáng baûn thaân, gia ñình. Nhöng caùc baïn ñaõ khoâng coá gaéng laøm vieäc heát loøng. Caùc baïn cuõng khoâng chòu hoïc nhöõng quy luaät chi phoái vieäc laøm giaøu, hoaëc khoâng chòu tuaân thuû theo nhöõng quy luaät ñoù neân caùi ñoùi, caùi ngheøo vaãn ñeo baùm maõi. Vaäy phaûi chaêng ñoù laø nguyeân nhaân khieán cho caùc baïn khoâng coù ñöôïc nhöõng gì maø toâi ñang coù, cho duø ñieåm xuaát phaùt cuûa chuùng ta ñeàu gioáng nhau? Ngöøng laïi moät laùt, Arkad noùi tieáp: - Ngay luùc môùi tröôûng thaønh, toâi ñaõ thöôøng suy nghó veà nhöõng ngöôøi giaøu coù. Hoï laøm gì ñeå trôû neân giaøu coù? Söï giaøu coù töï ñeán hay mình phaûi ñi tìm noù?... Trong cuoäc soáng, toâi ñaõ töøng thaáy coù nhieàu ngöôøi tieâu pha hoang phí taát caû taøi saûn cuûa mình, roài cuoái cuøng oâm haän vaø nuoái tieác soá taøi saûn ñaõ maát; hoaëc coù ngöôøi luoân soáng trong taâm traïng lo sôï tieâu heát soá tieàn daønh duïm, bôûi vì hoï khoâng coù khaû naêng kieám ra tieàn. Vì theá, hoï thöôøng deø seûn vieäc chi tieâu, vaø trôû neân tuùng thieáu treân ñoáng tieàn maø mình ñang coù. Ngoaøi ra, hoï coøn bò aùm aûnh bôûi troäm cöôùp vaø caøng thu mình hôn trong caùi loát ngheøo khoù. Maø thaät ra, hoï soáng cuõng khoâng khaùc gì nhöõng ngöôøi ngheøo khoù. Tuy nhieân, cuõng nhôø söï quan saùt, toâi ñaõ thaáy ñöôïc moät soá ngöôøi khaùc ngaøy caøng coù nhieàu tieàn baïc, maëc duø hoï vaãn luoân tieâu pha haøo phoùng. Toâi chöa bieát baèng caùch naøo maø hoï luoân coù nhieàu vaøng nhö vaäy, nhöng söï giaøu coù cuûa hoï luoân ñöôïc duy trì, cuoäc soáng cuûa hoï vaãn sung tuùc, ñaày ñuû vaø hoï vaãn ñöôïc moïi ngöôøi kính troïng. Do suy nghó nhö vaäy neân toâi töï nhuû vôùi mình raèng, phaûi coá gaéng laøm vieäc, phaûi noã löïc heát mình ñeå cuoäc soáng ñöôïc toát hôn. Bôûi vì, söï giaøu coù seõ mang laïi haïnh phuùc, söï kính troïng vaø cuoäc soáng aám no. Nhö caùc baïn ñaõ bieát, neáu giaøu coù ta seõ mua ñöôïc nhaø cöûa, nhöõng ñoà vaät sang troïng, tieän nghi; ta cuõng coù theå ñi ñeán nhieàu nôi vaø ñöôïc aên nhieàu moùn ngon, mua ñöôïc chaâu baùu hay caùc vaät trang söùc quyù hieám, hoaëc ta coù theå xaây nhieàu ñeàn ñaøi traùng leä cho caùc vò thaàn… Söùc maïnh cuûa söï giaøu coù laø ta coù theå laøm ñöôïc taát caû nhöõng ñieàu maø ta mong muoán.
Khi nhaän thöùc ñöôïc nhöõng ñieàu naøy, toâi quyeát ñònh phaûi ñaït ñöôïc taát caû moïi ñieàu toát ñeïp trong cuoäc soáng. Toâi khoâng theå an phaän vôùi moät cuoäc soáng ngheøo khoå, chæ bieát haùo höùc nhìn nhöõng ngöôøi khaùc höôûng thuï cuoäc soáng. Toâi cuõng khoâng theå töï baèng loøng, cho pheùp mình aên maëc xoaøng xónh vaø aên nhöõng moùn chæ coát soáng qua ngaøy. Traùi laïi, toâi muoán mình trôû thaønh moät khaùch môøi danh döï trong baøn tieäc cuûa nhöõng gia ñình giaøu coù ôû Babylon. Chuùng ta xuaát thaân trong nhöõng gia ñình ngheøo khoù vaø ñoâng anh em, khoâng coù cuûa caûi thöøa keá, cuõng khoâng hy voïng cöôùi ñöôïc moät ngöôøi vôï coù cuûa hoài moân. Vì vaäy, baèng moät chuùt khoân ngoan toâi ñaõ nhaän ñònh raèng, neáu muoán ñaït ñöôïc thaønh coâng, toâi caàn phaûi coù thôøi gian vaø hoïc hoûi theâm kinh nghieäm soáng. Veà maët thôøi gian, moïi ngöôøi ñeàu coù ñöôïc nhö nhau, nhöng moät soá ngöôøi ñaõ ñeå noù troâi qua raát laõng phí. Bôûi vì cuøng vôùi soá löôïng thôøi gian ñoù, baïn coù theå laøm vieäc vaø trôû neân giaøu coù. Veà vieäc hoïc taäp vaø ruùt kinh nghieäm, caùc baïn coù nhôù lôøi ngöôøi thaày thoâng thaùi cuûa chuùng ta ñaõ töøng daïy khoâng? Thaày noùi raèng coù hai caùch hoïc: moät laø nhöõng ñieàu ta hoïc ñöôïc nhôø ngöôøi khaùc daïy - thöôøng laø nhöõng kieán thöùc naøy khoâng nhieàu; coøn moät laø qua quaù trình reøn luyeän, chuùng ta seõ ñöôïc trang bò khaû naêng ñi tìm nhöõng ñieàu chuùng ta chöa bieát, ñeå khaùm phaù ra nhöõng kinh nghieäm vaø söï hieåu bieát voâ taän trong theá giôùi naøy. Theá laø toâi quyeát ñònh phaûi tìm ra caùch ñeå laøm giaøu, vaø moät khi tìm ñöôïc roài thì baét buoäc phaûi laøm, caàn phaûi laøm cho thaät toát. Chuùng ta raát khoân ngoan khi tìm ñeán aùnh saùng maët trôøi ñeå söôûi aám, vaäy thì taïi sao khoâng bieát tìm ñeán söï thoâng thaùi ñeå hoïc hoûi kia chöù! Chaéc caùc baïn cuõng bieát, hoài coøn treû toâi laø ngöôøi laøm coâng khaéc chöõ treân nhöõng taám theû ñaát seùt. Vaøo moät ngaøy kia, Algamish, ngöôøi cho vay tieàn, ñeán yeâu caàu toâi khaéc moät baûn sao cuûa ñieàu luaät thöù chín. OÂng aáy noùi laø caàn baûn sao ñoù trong voøng hai ngaøy tôùi vaø neáu toâi hoaøn thaønh coâng vieäc ñuùng thôøi haïn thì oâng ta seõ thöôûng tieàn cho toâi. Toâi ra söùc laøm caät löïc, nhöng ñieàu luaät daøi quaù neân khi oâng Algamish quay laïi, coâng vieäc vaãn chöa xong. OÂng aáy lieàn noåi caùu, thaäm chí muoán ñaùnh toâi, vì toâi khoâng hoaøn thaønh coâng vieäc vaø chæ laø moät teân laøm thueâ taàm thöôøng. Nhöng toâi ñaõ nhanh trí ñeà nghò vôùi oâng aáy: - Thöa oâng Algamish! OÂng laø moät ngöôøi raát giaøu coù. Neáu oâng coù theå chæ caùch ñeå toâi cuõng trôû neân giaøu coù nhö oâng, thì suoát ñeâm nay toâi seõ khaéc xong ñieàu luaät naøy leân taám theû. Ngaøy mai khi maët trôøi loù daïng, oâng seõ coù ñöôïc ñieàu oâng muoán. OÂng Algamish ngaïc nhieân roài mæm cöôøi vaø ñaùp: - Maøy laø moät teân laøm möôùn bieát ñieàu ñaáy! Nhöng thoâi, ta chaáp nhaän, xem ñaây nhö laø moät cuoäc thöông löôïng coù lôïi cho caû ñoâi beân. Suoát ñeâm ñoù toâi thöùc ñeå khaéc chöõ, cho duø löng cuûa toâi moûi nhöø, muøi cuûa muoäi ñeøn daàu laøm ñaàu toâi ñau nhöùc vaø hai maét lôø môø nhìn khoâng roõ chöõ. Nhöng cuoái cuøng, toâi raát vui möøng vì ñaõ hoaøn thaønh coâng vieäc vaøo luùc bình minh. - Baây giôø oâng haõy cho toâi bieát ñieàu maø oâng ñaõ höùa - Toâi noùi vôùi oâng Algamish khi oâng ta ñeán laáy caùc theû ñaát seùt.
- Chaùu ñaõ hoaøn thaønh xuaát saéc traùch nhieäm cuûa mình, chaøng trai treû! - OÂng aáy noùi vôùi toâi moät caùch thaân maät. - Coøn ta, ta cuõng saün saøng giöõ lôøi höùa. Ta seõ noùi cho chaùu nghe nhöõng ñieàu chaùu ñang muoán bieát. Ta ñaõ giaø roài, maø ngöôøi giaø thöôøng khoâng heïp hoøi gì trong vieäc truyeàn laïi nhöõng hieåu bieát cuûa mình cho ngöôøi khaùc, nhaát laø ñoái vôùi nhöõng chaøng thanh nieân ñaõ ñeán tuoåi khoân ngoan, chín chaén nhö chaùu. Suy nghó moät laùt, oâng Algamish noùi tieáp: - Nhöõng suy nghó cuûa tuoåi treû laø nhöõng tia saùng raát maïnh vaø toûa ñi raát xa ñaáy! Noù seõ giuùp chaùu ñònh höôùng vaø thöïc hieän haønh trình cuoäc soáng. Chaùu neân nhôù kyõ lôøi ta noùi, bôûi vì neáu chaùu boû qua chaân lyù ta saép truyeàn daïy cho chaùu, thì coâng söùc suoát ñeâm chaùu boû ra ñeå hoaøn thaønh coâng vieäc khaéc chöõ cuõng chæ laø voâ ích. OÂng Algamish nhìn toâi baèng ñoâi maét hieàn töø vaø ñieàm tónh, sau ñoù oâng haï thaáp gioïng vaø nhaán maïnh töøng tieáng moät: - Ta ñaõ tìm thaáy con ñöôøng ñeå trôû neân giaøu coù khi ta quyeát ñònh trích moät phaàn trong toång soá tieàn maø ta kieám ñöôïc ñeå daønh rieâng ra cho mình. Sau naøy, chaùu neân hoïc caùch laøm nhö vaäy. Bôûi vì, ñaây laø bí quyeát taïo neân söï giaøu coù. Noùi xong, oâng Algamish laïi nhìn thaúng vaøo maét toâi vaø khoâng noùi theâm gì nöõa. Toâi coù caûm giaùc nhö bò aùnh maét ñoù nhìn xuyeân suoát taâm can cuûa mình. - Chæ coù theá thoâi sao? - Toâi voâ cuøng ngaïc nhieân vaø khoâng neùn noåi caâu hoûi thaát voïng. - Ñuùng vaäy. Nhöng noù cuõng ñuû ñeå bieán moät keû chaên cöøu möôùn thaønh moät ngöôøi cho vay tieàn ñaáy chaùu aï! - OÂng ta ñaùp laïi. - Nhöng taát caû nhöõng gì chaùu kieám ñöôïc laø cuûa chaùu chöù? - Toâi hoûi tieáp. - Khoâng phaûi nhö theá ñaâu! - OÂng Algamish töø toán traû lôøi. – Chaùu thöû nghó xem, laøm theá naøo chaùu soáng ñöôïc ôû Babylon maø khoâng phaûi tieâu pha gì caû? Chaéc chaén laø chaùu phaûi traû tieàn cho ngöôøi thôï may quaàn aùo, thôï laøm deùp cho chaùu. Roài tieàn ñeå mua thöùc aên vaø caùc vaät duïng trong nhaø nöõa! Vaäy soá tieàn chaùu kieám ñöôïc trong thaùng vöøa roài coù coøn laø cuûa chaùu hay khoâng? Vaø soá tieàn thu nhaäp suoát caû naêm qua, chaùu coù giöõ laïi ñöôïc ñoàng naøo khoâng? Neáu taát caû tieàn baïc maø chaùu laøm ra ñaõ phaûi chi traû heát saïch nhö vaäy, nghóa laø chaùu khoâng coøn moät chuùt tieàn naøo daønh cho mình. Vaäy thì laøm sao maø giaøu coù cho ñöôïc! Do ñoù, cho duø chaùu laø moät ngöôøi laøm coâng ngheøo khoù, chaùu phaûi laøm thueâ laøm möôùn cho chuû ñeå coù caùi aên, caùi maëc nhöng chaùu cuõng neân ñeå daønh. Neáu chaùu chæ ñeå daønh moät phaàn möôøi trong toång soá tieàn maø chaùu kieám ñöôïc haøng thaùng, thì chaùu tính thöû xem trong voøng möôøi naêm, toång coäng soá tieàn daønh duïm aáy seõ laø bao nhieâu? Baèng khaû naêng tính toaùn khaù nhanh nhaïy, toâi traû lôøi ngay: - Thì seõ gaàn baèng soá tieàn chaùu kieám ñöôïc trong moät naêm. - Chaùu noùi ñuùng moät nöûa söï thaät maø thoâi. - OÂng Algamish noùi – Chaùu khoâng bieát raèng moãi moät ñoàng tieàn vaøng chaùu ñeå daønh ñöôïc cuõng chính laø moät teân noâ leä laøm vieäc cho chaùu. Moãi moät xu maø ñoàng tieàn vaøng taïo ra cuõng seõ kieám tieàn ñem veà cho chaùu. Neáu chaùu muoán trôû thaønh moät ngöôøi giaøu coù, thì chaùu phaûi laøm sao cho baát cöù ñoàng tieàn naøo cuûa chaùu cuõng phaûi taïo ra lôïi nhuaän, laøm cho chaùu giaøu leân, giaøu leân maõi nhö yù chaùu muoán. - Chaùu nghó ta ñang löøa gaït chaùu ö? - OÂng Algamish noùi tieáp - Nhöng thaät ra ta ñang traû coâng cho chaùu gaáp ngaøn laàn so vôùi coâng söùc maø chaùu ñaõ boû ra ñaáy, neáu chaùu ñuû thoâng minh ñeå naém baét chaân lyù ta vöøa noùi.
Moät phaàn möôøi trong toång soá tieàn chaùu kieám ñöôïc caàn phaûi giöõ rieâng cho chaùu, cho duø soá tieàn chaùu kieám raát nhieàu hoaëc raát ít ñi nöõa. Haõy traû tieàn cho chính chaùu tröôùc tieân. Sau ñoù, chaùu haõy leân keá hoaïch chi tieâu hôïp lyù vaø khoâng vöôït quaù soá tieàn coøn laïi. Söï giaøu coù gioáng nhö caây xanh phaùt trieån töø moät haït maàm beù xíu. Nhöõng ñoàng tieàn chaùu tieát kieäm ñöôïc seõ laø haït maàm cuûa caây giaøu coù. Heã chaùu gieo haït gioáng caøng sôùm, thì chaùu seõ thu hoaïch caøng nhanh. Cuõng nhö vaäy, neáu chaùu chaêm boùn, töôùi nöôùc thöôøng xuyeân thì chaúng bao laâu chaùu seõ haøi loøng khi ñöùng döôùi boùng maùt cuûa noù. Noùi xong, oâng Algamish caàm laáy nhöõng taám theû ñaát seùt vaø ra veà. Toâi ñaõ suy nghó raát nhieàu veà nhöõng ñieàu oâng Algamish noùi. Noù coù veû raát coù lyù! Vì vaäy, toâi quyeát ñònh laøm thöû. Töø ñoù, moãi laàn nhaän tieàn coâng, toâi ñeàu chöøa laïi moät phaàn möôøi vaø caát rieâng vaøo moät nôi. Thaät laï luøng bieát bao, toâi khoâng coøn thieáu huït tieàn baïc nhö tröôùc nöõa. Nhìn soá tieàn tích luõy khoâng ngöøng taêng leân, ñoâi khi toâi cuõng coù yù ñònh tieâu pha moät ít nhö mua nhöõng moùn ñoà öa thích naøo ñoù, nhöng toâi ñaõ khoân ngoan bieát kieàm cheá laïi. Ñuùng moät naêm sau, oâng Algamish quay laïi vaø hoûi toâi: - Chaùu aø, trong naêm qua, chaùu ñaõ traû tieàn haøng thaùng cho baûn thaân chaùu chöa? Toâi traû lôøi moät caùch haõnh dieän: - Vaâng! Thöa oâng, coù aï. - Vaäy laø toát. - OÂng Algamish töôi cöôøi ñaùp laïi. - Vaäy chaùu ñaõ laøm gì vôùi soá tieàn ñoù? - Chaùu ñaõ cho oâng chuû loø gaïch Azmur vay soá tieàn ñoù. OÂng aáy baûo seõ ñeán Phoenici, ôû caùch ñaây raát xa ñeå mua nhöõng ñoà trang söùc quyù hieám, sau ñoù ñem veà baùn laïi vôùi giaù cao hôn. OÂng aáy höùa seõ chia lôïi nhuaän cho chaùu. - Chao oâi! Ngöôøi xöa ñaõ noùi ñuùng, nhöõng keû khôø khaïo ñeàu caàn phaûi hoïc caû! - OÂng Algamish thoát leân. - Taïi sao chaùu laïi tin töôûng vaøo söï hieåu bieát cuûa oâng chuû loø gaïch trong vieäc choïn mua nhöõng moùn ñoà trang söùc? Chaùu coù theå ñeán hoûi ngöôøi thôï laøm baùnh mì veà vò trí cuûa nhöõng ngoâi sao khoâng? Khoâng! Chaéc chaén laø chaùu chæ neân ñeán hoûi caùc nhaø chieâm tinh hoïc maø thoâi, neáu chaùu laø ngöôøi bieát suy xeùt. Khi ñeå oâng chuû loø gaïch ñi mua trang söùc, soá tieàn chaùu ñeå daønh coù theå ñaõ bay theo maây khoùi! Chaøng trai treû tuoåi ôi, vaäy laø chaùu ñaõ chaët ñöùt reã caây giaøu coù cuûa chaùu roài. Chaùu phaûi troàng laïi caây khaùc vaø laàn naøy neáu chaùu muoán nghe lôøi khuyeân veà caùc ñoà trang söùc thì haõy ñeán hoûi nhöõng ngöôøi buoân baùn nöõ trang. Neáu chaùu muoán coù caâu traû lôøi chính xaùc veà cöøu, thì haõy ñi tìm ngöôøi chaên cöøu. Chaùu seõ khoâng maát tieàn khi ñi xin lôøi khuyeân, nhöng chaùu phaûi chuù yù ñeå nhaän laáy nhöõng lôøi khuyeân coù giaù trò nhaát. Neáu khoâng, chaùu seõ traû giaù cho nhöõng sai laàm cuûa hoï baèng chính soá tieàn tích luõy cuûa mình ñaáy. Ñuùng nhö oâng Algamish döï ñoaùn. Nhöõng ngöôøi Phoenici ñaõ löøa gaït baùn cho oâng Azmur nhöõng chuoãi haït nhìn raát gioáng ñaù quyù nhöng thaät ra ñöôïc laøm baèng thuûy tinh voâ giaù trò. Nhôø Algamish khuyeán caùo töø tröôùc neân toâi tieáp tuïc ñeå daønh tieàn. Baáy giôø, ñieàu naøy ñaõ trôû thaønh thoùi quen haøng ngaøy neân toâi thöïc hieän khoâng thaáy khoù khaên nhö tröôùc. Moät naêm sau, oâng Algamish laïi ñeán choã toâi vaø baûo: - Töø luùc ta gaëp chaùu ñeán nay, coâng vieäc cuûa chaùu tieán trieån nhö theá naøo roài?
- Chaùu vaãn giöõ rieâng soá tieàn cho chaùu ñeàu ñaën ñaáy aï! - Toâi ñaùp laïi. - Vaø soá tieàn ñoù chaùu ñaõ göûi cho oâng Aggar, ngöôøi thôï laøm khieân, ñeå oâng ta mua ñoàng. Cöù sau boán thaùng, oâng Aggar laïi traû tieàn lôøi cho chaùu. - Theá laø toát roài! Vaäy soá tieàn lôøi aáy chaùu ñaõ laøm gì? - Chaùu ñaõ toå chöùc moät buoåi tieäc thònh soaïn vaø môøi raát nhieàu ngöôøi tôùi döï. Chaùu cuõng ñaõ mua cho mình moät caùi aùo leã nhung maøu tím. Moät ngaøy naøo ñoù, chaùu seõ mua moät con löøa ñeå cöôõi. Nghe nhö theá, oâng Algamish cöôøi lôùn roài noùi: - Chaùu ñaõ môøi moïi ngöôøi aên uoáng baèng soá tieàn tieát kieäm cuûa chaùu ö! Vaäy chaùu troâng caäy hoï seõ laøm gì cho chaùu naøo? Ta ñaûm baûo vôùi chaùu laø hoï khoâng theå giuùp ñöôïc gì cho chaùu caû. Vì theá, tröôùc heát chaùu phaûi taïo ra moät ñaïo quaân tieàn vaøng laøm noâ leä ñeå kieám ra thaät nhieàu tieàn cho chaùu. Sau ñoù, chaùu tha hoà toå chöùc nhieàu böõa tieäc nhö theá maø khoâng aûnh höôûng ñeán soá taøi saûn cuûa mình. Hai naêm sau ñoù, toâi môùi gaëp laïi oâng Algamish. Laàn naøy, toâi nhaän thaáy göông maët cuûa oâng coù theâm nhieàu neáp nhaên vaø caëp maét tróu xuoáng. Coù leõ oâng aáy ñaõ quaù giaø. OÂng Algamish nhìn thaáy toâi lieàn baûo: - Arkad! Chaùu ñaõ ñöôïc giaøu coù nhö chaùu vaãn töøng mô öôùc chöa? Toâi traû lôøi: - Vaãn chöa ñöôïc nhö yù muoán cuûa chaùu, nhöng chaùu cuõng ñaõ coù ñöôïc moät soá tieàn kha khaù roài, hôn nöõa baây giôø chaùu ñang kieám theâm. Soá tieàn cuûa chaùu ngaøy caøng gia taêng leân raát nhieàu ñaáy oâng aï. - Arkad aø! - OÂng aáy noùi. - Chaùu ñaõ tieáp thu nhöõng baøi hoïc laøm giaøu raát toát. Chaùu ñaõ hoïc ñöôïc caùch tieâu pha ít hôn soá tieàn chaùu kieám ñöôïc. Chaùu cuõng ñaõ bieát tìm lôøi khuyeân coù giaù trò nhaát töø nhöõng ngöôøi nhieàu kinh nghieäm vaø hoïc caùch khieán vaøng ngaøy caøng mang laïi nhieàu lôïi nhuaän cho chaùu. Nhö vaäy, hieän nay chaùu ñaõ bieát caùch kieám ra tieàn, bieát caùch giöõ tieàn vaø bieát caùch söû duïng tieàn sao cho coù lôïi nhaát. Vì theá, chaùu ñaõ ñuû khaû naêng ñeå nhaän moät traùch nhieäm naøo ñoù. Nay ta ñaõ giaø roài maø nhöõng ñöùa con trai cuûa ta chæ bieát tieâu pha, chöù khoâng heà coù yù muoán laøm ra tieàn. Taøi saûn cuûa ta raát lôùn, nhöng ta e raèng mình khoâng theå tieáp tuïc troâng nom ñöôïc nöõa. Neáu chaùu muoán ñeán Nippur thay ta laøm nhöõng coâng vieäc ôû ñoù, thì ta seõ xem chaùu nhö laø moät ñoái taùc laøm aên vaø seõ chia cho chaùu moät phaàn taøi saûn cuûa ta sau naøy. Theá laø toâi ñeán Nippur vaø nhaän laáy coâng vieäc cai quaûn caùc ñoàn ñieàn cuûa oâng Algamish ôû ñoù. Taøi saûn cuûa oâng aáy quaû thaät raát lôùn vaø toâi khoâng ngöøng vaän duïng ba quy luaät laøm giaøu neân soá taøi saûn aáy ngaøy caøng taêng leân. Khi oâng Algamish qua ñôøi, toâi ñaõ nhaän ñöôïc moät phaàn taøi saûn cuûa oâng aáy ñuùng nhö thoûa thuaän tröôùc ñaây. Khi Arkad keå xong caâu chuyeän, moät trong nhöõng ngöôøi baïn cuûa oâng leân tieáng: - Anh laø moät ngöôøi may maén do ñöôïc oâng Algamish xem nhö laø moät ngöôøi thöøa keá cuûa oâng ta. - Chæ may maén moät ñieàu laø toâi coù tham voïng laøm giaøu tröôùc khi gaëp oâng Algamish. Trong suoát boán naêm tröôùc khi laøm quaûn lyù cho oâng Algamish, toâi ñaõ quyeát taâm ñeå daønh moät phaàn möôøi trong toång soá tieàn maø toâi kieám ra, ñoàng thôøi sau moät laàn thaát baïi toâi ñaõ ruùt kinh nghieäm vaø khoân ngoan hôn nhieàu. - Anh ñaõ giöõ vöõng yù chí maïnh meõ cuûa mình sau khi bò maát taát caû soá tieàn tieát kieäm trong naêm ñaàu tieân. Khoâng phaûi ai cuõng laøm ñöôïc nhö anh vaäy ñaâu! - Moät ngöôøi khaùc leân tieáng.
- YÙ chí maïnh meõ! - Arkad ñaùp laïi vôùi moät nuï cöôøi nheï nhaøng. - Anh cho raèng, yù chí maïnh meõ coù theå giuùp ta naâng boång moät vaät naëng maø ngay caû con laïc ñaø cuõng khoâng theå mang noåi ö? Theo toâi, söùc maïnh yù chí khoâng gì khaùc hôn laø theo ñuoåi ñeán cuøng muïc tieâu coâng vieäc cuûa mình. Maø muoán vaäy thì ngay khi ñaët ra cho mình moät nhieäm vuï, toâi phaûi xem mình coù khaû naêng thöïc hieän troïn veïn nhieäm vuï ñoù hay khoâng. Chaúng haïn nhö khi toâi ñeà ra cho mình keá hoaïch laø phaûi ñeán ba thaønh phoá khaùc nhau ñeå tìm moái baùn haøng trong moät naêm, thì toâi nhaát ñònh phaûi laøm ñuùng nhö vaäy. Neáu toâi chæ tìm ñöôïc khaùch haøng ôû hai nôi thì toâi phaûi coá gaéng sao cho nôi thöù ba cuõng ñöôïc nhö theá, chöù khoâng theå töï nhuû raèng ñeå ñeán sang naêm mình seõ buø vaøo. Toâi cuõng seõ khoâng cho pheùp mình thay theá soá khaùch haøng ôû thaønh phoá thöù ba baèng vieäc môû roäng theâm nhieàu khaùch haøng ôû hai thaønh phoá ñaàu tieân. Khoâng! Khoâng theå noùi moät ñöôøng maø laøm moät neûo ñöôïc. Khi toâi ñaõ ñaët ra cho mình moät muïc tieâu naøo ñoù, thì toâi nhaát quyeát phaûi hoaøn thaønh noù. Cuõng do vaäy, toâi raát thaän troïng khi ñeà ra nhöõng muïc tieâu cho mình nhöng moät khi ñaõ coù muïc tieâu thì toâi nhaát quyeát phaûi hoaøn thaønh. Moät ngöôøi baïn khaùc leân tieáng: - Coù theå nhöõng ñieàu anh noùi laø söï thaät, nhöng neáu taát caû moïi ngöôøi ñeàu laøm ñuùng nhö theá thì söï giaøu coù lieäu coù ñuû ñeå daønh cho taát caû moïi ngöôøi khoâng? - ÔÛ ñaâu cuõng coù theå laøm giaøu vaø söï giaøu coù luoân coù ñuû cho nhöõng con ngöôøi khoâng ngöøng noã löïc laøm vieäc. - Arkad ñaùp laïi. - Neáu moät ngöôøi giaøu xaây nhaø, thì vaøng cuûa anh ta khoâng phaûi bieán maát, maø ñöôïc chia seû cho nhöõng ngöôøi laøm gaïch, thôï xaây nhaø, ngöôøi baùn vaät duïng noäi thaát… Söï giaøu coù phaùt trieån theo nhöõng con ñöôøng raát kyø bí, vaø khoâng ai coù theå tieân ñoaùn ñöôïc caùc giôùi haïn cuûa noù. Vì vaäy, neáu moïi ngöôøi laøm caøng nhieàu, thì caøng taïo ra nhieàu con ñöôøng ñeå vaøng chaûy vaøo tuùi cuûa mình. - Thôøi gian troâi qua raát nhanh vaø chuùng toâi cuõng khoâng coøn treû nöõa, nhöng chuùng toâi chöa taïo döïng ñöôïc gì cho cuoäc soáng cuûa mình caû. Anh coù theå cho chuùng toâi moät lôøi khuyeân ñeå chuùng toâi cuõng trôû neân giaøu coù nhö anh? - Moät ngöôøi baïn chaân thaønh ñeà nghò. - Toâi khuyeân caùc baïn neân laáy söï khoân ngoan cuûa Algamish laøm baøi hoïc cho mình, haõy luoân luoân töï nhuû vôùi baûn thaân raèng: “Phaûi daønh rieâng cho mình moät phaàn möôøi trong toång soá tieàn maø mình ñaõ kieám ñöôïc”. Haõy nghó ñeán ñieàu ñoù vaøo moãi buoåi saùng thöùc daäy, moãi buoåi tröa tröôùc khi aên vaø caû tröôùc khi ñi nguû vaøo buoåi toái. Phaàn daønh rieâng cho mình khoâng ñöôïc döôùi moät phaàn möôøi toång soá tieàn kieám ra vaø phaûi thu xeáp caùc khoaûn chi tieâu khaùc moät caùch hôïp lyù ñeå khoâng vöôït quaù soá tieàn coøn laïi, Chaúng bao laâu sau, baïn seõ caûm nhaän ñöôïc söï thích thuù cuûa moät ngöôøi ñaõ sôû höõu moät taøi saûn hoaøn toaøn laø cuûa mình. Ñieàu naøy cuõng seõ kích thích caùc baïn noã löïc kieám tieàn nhieàu hôn, vaø sau ñoù laøm cho taøi saûn cuûa baïn ngaøy caøng sinh soâi. Baïn phaûi taïo ra nguoàn thu nhaäp doài daøo ñeå baûo ñaûm cho cuoäc soáng töông lai cuûa mình. Haõy nhìn vaøo nhöõng ngöôøi giaø vaø ñöøng queân raèng ñeán moät ngaøy naøo ñoù, baïn cuõng seõ giaø yeáu nhö hoï. Baïn phaûi thaän troïng khi ñaàu tö cuûa caûi cuûa mình, chuù yù ñöøng vì tham lam maø muø quaùng lao vaøo nhöõng vuï ñaàu tö mang laïi lôïi nhuaän lôùn moät caùch baát thöôøng. Vì nhö theá, baïn coù theå maát heát tieàn baïc vaø nhaän laáy söï hoái tieác veà sau.
Ñeå ñöôïc giaøu coù, baïn phaûi saùng suoát löïa choïn vaø khoâng boû lôõ moät cô hoäi naøo kieám ra tieàn. Baïn phaûi tranh thuû yù kieán cuûa nhöõng ngöôøi khoân ngoan giaøu kinh nghieäm, cuï theå haõy tìm ñeán lôøi khuyeân cuûa nhöõng ngöôøi haøng ngaøy vaãn quaûn lyù tieàn baïc. Haõy nhôø hoï chæ daãn cho baïn, giuùp baïn traùnh sai laàm gioáng nhö toâi ñaõ töøng sai laàm khi giao phoù tieàn baïc cho Azmur ñi mua trang söùc, ñaù quyù. Nhöõng lôïi nhuaän nhoû vaø chaéc chaén vaãn toát hôn nhieàu so vôùi moät vuï ñaàu tö mang laïi lôïi nhuaän lôùn nhöng khoâng baûo ñaûm an toaøn. Ngoaøi ra, haõy höôûng thuï cuoäc soáng trong khaû naêng baïn coù theå, ñöøng quaù keo kieät hay tieát kieäm ñeán möùc buûn xæn. Duø coù khaû naêng daønh duïm nhieàu hôn moät phaàn möôøi soá tieàn kieám ñöôïc, baïn cuõng neân taïm baèng loøng vôùi tyû leä naøy. Baïn ñaùng ñöôïc höôûng möùc soáng töông xöùng vôùi khaû naêng thu nhaäp cuûa baïn, ñöøng deø seûn trong chuyeän chi tieâu maø boû queân nhöõng ñieàu thuù vò ñaùng ñeå cho chuùng ta thuï höôûng trong cuoäc soáng. Nhöõng ngöôøi baïn cuûa oâng Arkad chaêm chuù laéng nghe roài laàn löôït toû lôøi caùm ôn vaø ra veà nhöng khoâng phaûi ai cuõng coù taâm traïng gioáng nhau. Moät soá ngöôøi laëng im, bôûi vì hoï khoâng hieåu ñöôïc yù nghóa caâu chuyeän cuûa oâng Arkad. Moät soá ngöôøi khaùc thì cay cuù, bôûi vì hoï cho raèng vôùi söï giaøu coù nhö theá, oâng Arkad neân chia sôùt chuùt ít cuûa caûi cho nhöõng ngöôøi baïn khoâng ñöôïc may maén nhö oâng. Tuy nhieân cuõng coù moät soá ngöôøi ñaõ baét ñaàu nhaän ra nhieàu ñieàu môùi meû töø buoåi chuyeän troø treân. Hoï nhaän thöùc ñöôïc raèng, oâng Algamish quay trôû laïi cöûa hieäu khaéc chöõ nhieàu laàn, bôûi vì oâng aáy muoán quan saùt moät con ngöôøi - chaøng thanh nieân Arkad - töø söï ngheøo khoù, khoán khoå cuûa cuoäc ñôøi ñang tìm caùch vöôn leân. Vaø khi Arkad tìm ra ñöôïc con ñöôøng ñoù, taát seõ coù moät vò trí xöùng ñaùng ñang chôø chaøng trai aáy ôû phía tröôùc. Ñoái vôùi vaán ñeà naøy, khoâng ai coù theå laøm thay Arkad ñöôïc. Chính baûn thaân moãi ngöôøi phaûi töï vaän ñoäng ñeå hieåu roõ moïi chuyeän vaø saün saøng naém baét caùc cô hoäi ñeán vôùi mình. Nhöõng ngöôøi coù suy nghó nhö vaäy, sau naøy hoï vaãn thöôøng ñeán thaêm oâng Arkad vaø ñöôïc oâng ñoùn tieáp nieàm nôû. OÂng Arkad coøn saün saøng cho nhöõng lôøi khuyeân khoân ngoan vaø höôùng daãn hoï ñaàu tö tieàn baïc nhö theá naøo ñeå sinh lôïi moät caùch an toaøn nhaát. Böôùc ngoaët trong cuoäc ñôøi cuûa nhöõng ngöôøi naøy ñaõ ñeán khi hoï nhaän ra raèng nhöõng lôøi khuyeân, nhöõng baøi hoïc giaù trò trong kinh doanh ñi töø Algamish ñeán Arkad, vaø baây giôø, töø Arkad ñeán vôùi hoï.
Baûy caùch chöõa trò moät tuùi tieàn troáng roãng Ñeå Babylon trôû thaønh moät vöông quoác giaøu coù nhaát trong caùc vöông quoác, tröôùc heát phaûi keå ñeán coâng lao cuûa nhaø vua Sargon, ngöôøi noåi tieáng taøi gioûi veà khaû naêng trò quoác. Sau khi ñaùnh baïi quaân Alamite xaâm löôïc, nhaø vua nhaän thaáy ñaát nöôùc ñang rôi vaøo tình caûnh ñoùi ngheøo nghieâm troïng. OÂng hoûi caùc vò ñaïi thaàn trong trieàu veà nguyeân nhaân daãn ñeán tình traïng kieät queä cuûa quoác gia. Quan teå töôùng taâu raèng: - Taâu beä haï, tröôùc ñaây thaàn daân cuûa chuùng ta ñöôïc höôûng cuoäc soáng sung tuùc laø do beä haï ñaõ cho xaây döïng nhöõng coâng trình thuûy lôïi coù quy moâ lôùn, vaø nhöõng ñeàn thôø thaàn thaùnh nguy nga traùng leä. Nhöõng coâng trình ñoù giôø ñaây ñaõ hoaøn taát, daân chuùng khoâng coøn vieäc ñeå laøm, daãn ñeán khoâng coù thu nhaäp neân cuoäc soáng cuûa hoï rôi vaøo khoù khaên, khoán ñoán. - Nhöng taát caû soá vaøng maø chuùng ta ñaõ töøng chi ra ñeå thöïc hieän caùc coâng trình ñoù nay ñi ñaâu caû roài? - Nhaø vua Sargon hoûi laïi. - Thaàn e raèng, soá vaøng ñoù ñaõ rôi vaøo trong tuùi cuûa moät soá ít ngöôøi raát giaøu coù ôû vöông quoác cuûa chuùng ta. - Quan teå töôùng traû lôøi - Noù khoâng ôû laâu trong nhöõng caùi tuùi nhoû beù cuûa daân ngheøo maø nhanh choùng chaïy vaøo naèm yeân trong hoøm cuûa nhöõng ngöôøi giaøu coù. Do vaäy, ngöôøi ngheøo caøng ngheøo theâm, vaø ngöôøi giaøu caøng giaøu theâm. Nhaø vua suy ngaãm moät luùc, roài chôït hoûi: - Taïi sao chæ coù moät ít ngöôøi kieám ñöôïc nhieàu vaøng vaø trôû neân giaøu coù nhö theá? - Bôûi vì chæ coù raát ít ngöôøi bieát caùch laøm nhö theá naøo ñeå trôû neân giaøu coù. - Quan teå töôùng ñaùp laïi - Chuùng ta khoâng theå keát aùn moät ngöôøi thaønh ñaït vì lyù do anh ta bieát caùch kieám ra nhieàu tieàn baïc, ñoàng thôøi cuõng khoâng theå nhaân danh coâng lyù nhaèm töôùc ñoaït taát caû cuûa caûi do hoï kieám ñöôïc baèng con ñöôøng laøm vieäc chaân chính ñeå chia cho nhöõng ngöôøi keùm naêng löïc laøm vieäc hôn hoï. - Nhöng taïi sao taát caû moïi ngöôøi khoâng theå hoïc ñöôïc caùch thöùc kieám ra nhieàu vaøng ñeå trôû neân giaøu coù? - Nhaø vua hoûi laïi. - Taâu beä haï, ai cuõng mong hoïc ñöôïc caùch laøm giaøu ñeå ñöôïc giaøu coù, nhöng ngöôøi naøo coù theå daïy cho hoï nhöõng ñieàu ñoù? Chaéc chaén khoâng phaûi laø nhöõng thaày teá, vì ngay baûn thaân hoï hieän cuõng raát ngheøo khoå. - Trong vöông quoác cuûa chuùng ta, ai laø ngöôøi bieát caùch taïo ra nhieàu vaøng nhaát vaø trôû thaønh ngöôøi giaøu coù nhaát, hôõi teå töôùng? - Nhaø vua hoûi. - Taâu beä haï! Chaéc beä haï cuõng bieát, Arkad chính laø ngöôøi ñöôïc cho laø giaøu coù nhaát taïi Babylon. - Teå töôùng noùi phaûi ñaáy. Ta cuõng nghe noùi Arkad laø ngöôøi giaøu nhaát taïi Babylon. Ngöôi haõy trieäu oâng aáy ñeán gaëp ta vaøo ngaøy mai. Ngaøy hoâm sau, Arkad ñeán dieän kieán nhaø vua Sargon vôùi phong thaùi töï tin, chænh teà maëc duø oâng ñaõ baûy möôi tuoåi. - Arkad! - Nhaø vua hoûi - Coù phaûi nhaø ngöôi laø ngöôøi giaøu coù nhaát taïi Babylon naøy khoâng? - Taâu beä haï, moïi ngöôøi vaãn baûo nhö theá vaø thaàn khoâng thaáy ai phaûn ñoái ñieàu ñoù caû. - Arkad traû lôøi. - Bí quyeát naøo ñeå ngöôi trôû thaønh moät ngöôøi giaøu coù nhö vaäy?
- Do thaàn bieát naém baét nhöõng cô hoäi toát ñeán vôùi mình, taát nhieân moïi thaàn daân trong vöông quoác cuûa beä haï vaãn coù nhöõng cô hoäi ñoù nhöng hoï ñaõ khoâng bieát naém baét chuùng. - Ta nghe raèng, oâng ñaõ baét ñaàu söï nghieäp cuûa mình baèng hai baøn tay traéng? - Daï thöa beä haï! Ñieàu ñoù cuøng vôùi loøng ham thích laøm giaøu cuûa haï thaàn nöõa aï! - Arkad! - Nhaø vua phaùn - Ngöôøi daân trong vöông quoác cuûa chuùng ta ñang laâm vaøo tình traïng ñoùi ngheøo. Bôûi vì ña soá hoï khoâng bieát caùch laøm giaøu, thaäm chí khi vaøng ñeán tay, hoï cuõng khoâng bieát caùch giöõ gìn noù. Ñieàu mong öôùc cuûa ta laø laøm theá naøo ñeå Babylon trôû thaønh moät vöông quoác giaøu coù nhaát theá gian, vaø ñeå thöïc hieän ñöôïc ñieàu ñoù thì vöông quoác cuûa chuùng ta phaûi coù nhieàu ngöôøi giaøu coù. Do theá, caùch duy nhaát laø chuùng ta phaûi daïy cho taát caû moïi ngöôøi bieát caùch laøm giaøu. Hôõi Arkad! Haõy noùi cho ta roõ bí quyeát naøo ñeå con ngöôøi trôû neân giaøu coù? Bí quyeát ñoù coù theå truyeàn daïy cho moïi ngöôøi ñöôïc khoâng? - Taâu beä haï, ñoù laø moät yeâu caàu raát thieát thöïc. Haï thaàn saün saøng truyeàn daïy nhöõng hieåu bieát cuûa mình cho taát caû moïi ngöôøi. AÙnh maét cuûa nhaø vua Sargon nhìn oâng trìu meán: - Arkad! OÂng vöøa noùi nhöõng ñieàu maø ta raát muoán nghe, nhöng oâng coù heát mình vì nghóa cöû cao ñeïp naøy khoâng? OÂng coù muoán truyeàn daïy söï hieåu bieát cuûa mình cho taát caû caùc thaày giaùo trong vöông quoác, ñeå roài moãi thaày giaùo seõ truyeàn laïi cho nhöõng ngöôøi hoïc troø khaùc, cho ñeán khi moïi thaàn daân trong vöông quoác cuûa chuùng ta ñeàu bieát ñeán nhöõng bí quyeát laøm giaøu cuûa oâng khoâng? Arkad cuùi raïp ngöôøi xuoáng vaø noùi: - Taâu beä haï! Thaàn chæ laø ngöôøi ñaày tôù heøn moïn cuûa beä haï ñeå Ngöôøi sai khieán. Nhöõng hieåu bieát naøo maø thaàn coù ñöôïc, thaàn seõ raát hoan hæ truyeàn daïy cho caùc thaàn daân cuûa Ngöôøi ñeå hoï coù theå gioûi hôn vaø goùp phaàn ñem laïi söï phoàn vinh cho vöông quoác. Xin beä haï haõy truyeàn leänh cho vò teå töôùng taøi ba cuûa Ngöôøi saép ñaët cho haï thaàn moät lôùp hoïc moät traêm ngöôøi, haï thaàn seõ daïy cho hoï baûy caùch chöõa trò nhöõng tuùi tieàn xeïp leùp trôû neân caêng phoàng, gioáng nhö caùch thaàn ñaõ töøng laøm ñoái vôùi tuùi tieàn cuûa haï thaàn tröôùc kia! Hai tuaàn sau, ñuùng theo leänh cuûa nhaø vua Sargon, moät lôùp hoïc ñuû traêm ngöôøi ñaõ ñöôïc taäp trung taïi ñaïi saûnh cuûa Ñeàn hoïc. Caùc hoïc vieân ngoài thaønh töøng daõy ngay ngaén vaø haùo höùc mong ñôïi ñeå ñöôïc bieát moät ñieàu kyø dieäu coù theå bieán ñoåi cuoäc soáng ngheøo khoå cuûa hoï thaønh moät cuoäc soáng giaøu coù. Nhöõng ngoïn ñeøn thaép saùng trong Ñeàn hoïc toûa ra moät muøi thôm ñaëc bieät khieán cho baàu khoâng khí theâm phaàn linh thieâng vaø trang troïng. Khi Arkad tieán ñeán caùi buïc nhoû, moät hoïc vieân thì thaøo vaøo ngöôøi baïn beân caïnh: - Kìa, ñoù laø ngöôøi giaøu nhaát taïi vöông quoác Babylon ñaáy! Troâng oâng aáy bình thöôøng nhö bao con ngöôøi khaùc thoâi maø. Arkad caát tieáng noùi: - Vôùi tö caùch laø moät thaàn daân luoân heát loøng vôùi ñöùc vua Sargon vó ñaïi, toâi ñeán ñaây, ñöùng tröôùc taát caû caùc baïn ñeå thöïc hieän nhieäm vuï nhaø vua giao phoù. Khi coøn laø moät thanh nieân, toâi raát ngheøo khoå nhöng luoân mong muoán coù ñöôïc nhieàu vaøng. Vaø bôûi vì toâi bieát caùch ñaït ñöôïc ñieàu ñoù neân nhaø vua ñaõ yeâu caàu toâi truyeàn daïy cho taát caû caùc baïn.
Toâi baét ñaàu taïo laäp söï nghieäp cuûa mình baèng hai baøn tay traéng. Kho baùu ñaàu tieân cuûa toâi chæ laø moät tuùi tieàn raùch naùt vaø toâi thöôøng xuyeân saàu khoå vì noù luoân luoân troáng roãng. Toâi chæ mong öôùc laøm sao ñeå noù chöùa thaät nhieàu tieàn vaø trôû neân naëng tróu. Traûi qua moät thôøi gian daøi, toâi ñaõ tìm ra baûy caùch chöõa trò cho caùi tuùi voán xeïp leùp cuûa mình. Baây giôø, moãi ngaøy toâi seõ giaûi thích laàn löôït moät trong baûy caùch ñoù nhaèm giuùp caùc baïn, nhöõng ai luoân muoán laøm giaøu, bieát caùch laøm giaøu. Caùc baïn haõy chuù yù laéng nghe vaø thaûo luaän veà nhöõng ñieàu toâi seõ noùi sau ñaây ñeå coù theå hieåu nhöõng baøi hoïc naøy moät caùch thaáu ñaùo. Ñaây chính laø luùc baïn baét ñaàu gieo haït gioáng giaøu coù vaøo trong tuùi tieàn cuûa mình. Sau khoùa hoïc, theo toâi nghó tröôùc heát moãi ngöôøi neân vaän duïng kieán thöùc naøy ñeå xaây döïng söï nghieäp giaøu coù cho mình, sau ñoù môùi coù theå daïy laïi cho nhöõng ngöôøi khaùc. Chuùng ta haõy baét ñaàu baèng caùch chöõa trò thöù nhaát. CAÙCH THÖÙ NH T: TÍCH LUÕY THEO TYÛ LEÄ 1/10 Arkad hoûi moät ngöôøi ñang ngoài traàm tö ôû haøng thöù hai: - Naøy baïn thaân meán! Hieän nay, anh ñang laøm vieäc ôû ñaâu? - Toâi aáy aø! Toâi ñang laøm coâng trong moät hieäu khaéc chöõ. - Ngöôøi ñoù ñaùp. - Anh ñang coù moät ñieàu kieän toát ñeå laøm giaøu ñaáy. Tröôùc ñaây, toâi cuõng baét ñaàu söï nghieäp laøm giaøu baèng coâng vieäc gioáng nhö baïn. Arkad laïi hoûi ngöôøi ñaøn oâng coù thaân hình khaù maäp maïp ngoài haøng thöù tö: - Xin vui loøng cho bieát, hieän nay anh ñang kieám soáng baèng ngheà gì? - Toâi ö? Hieän taïi toâi ñang laøm ñoà teå. Toâi mua deâ, cöøu roài xeû thòt ñem ra chôï baùn, coøn da thì baùn cho nhöõng ngöôøi thôï laøm giaøy deùp. - Bôûi vì anh coù ngheà nghieäp vaø taïo ra thu nhaäp neân cô hoäi laøm giaøu cuûa anh cuõng raát cao. - Arkad noùi. Theo caùch thöùc nhö theá, Arkad laàn löôït tìm hieåu töøng ngöôøi ñang laøm ngheà gì vaø thu nhaäp cuûa hoï ra sao. Khi ñaõ hoûi xong, Arkad noùi: - Naøo! Hôõi caùc baïn hoïc vieân, chaéc caùc baïn cuõng nhaän thaáy moät ñieàu raèng, ngheà nghieäp vaø coâng vieäc chính laø caùch giuùp chuùng ta kieám ra tieàn, ñoàng thôøi moãi moät caùch kieám ra tieàn chính laø phöông thöùc taïo ra doøng chaûy cuûa vaøng. Do vaäy, moãi ngöôøi laøm vieäc ñeàu coù theå chuyeån vaøng vaøo trong tuùi cuûa mình vaø doøng chaûy ñoù lôùn hay nhoû tuøy thuoäc vaøo khaû naêng laøm vieäc cuûa ngöôøi aáy, coù phaûi theá khoâng caùc baïn? Taát caû moïi ngöôøi ñeàu traû lôøi ñuùng nhö theá. - Vaäy thì, neáu moãi ngöôøi trong caùc baïn mong muoán taïo döïng cho mình moät cô nghieäp giaøu coù, thì ñieàu khoân ngoan nhaát laø bieát caùch ñieàu khieån doøng chaûy cuûa vaøng, noù voán ñaõ coù saün trong tay cuûa caùc baïn, ñuùng khoâng? - Arkad noùi tieáp. Ñieåm naøy cuõng ñöôïc taát caû moïi ngöôøi hoaøn toaøn ñoàng yù. Tieáp theo, Arkad quay sang moät hoïc vieân maø tröôùc ñoù ñaõ cho bieát laøm ngheà buoân tröùng vaø hoûi: - Neáu cöù moãi buoåi saùng, baïn boû vaøo trong gioû möôøi quaû tröùng, ñeán buoåi chieàu chæ laáy ra chín quaû. Vaäy thì theo baïn ñieàu gì seõ xaûy ra? - Thì sau moät thôøi gian caùi gioû seõ ñöïng ñaày tröùng. - Ngöôøi buoân tröùng ñaùp. - Taïi sao theá?
- Bôûi vì moãi ngaøy soá tröùng toâi boû vaøo nhieàu hôn soá tröùng toâi laáy ra. Arkad quay laïi nhìn lôùp hoïc vôùi moät nuï cöôøi hoùm hænh, roài baát ngôø hoûi: - ÔÛ ñaây, ai laø ngöôøi ñang sôû höõu tuùi tieàn xeïp leùp naøo? Moïi ngöôøi ñeàu ngô ngaùc nhìn nhau, sau ñoù hoï cuøng cöôøi lôùn vaø giô cao nhöõng caùi tuùi troáng roãng cuûa mình. Arkad noùi tieáp: - Baây giôø, toâi seõ noùi cho caùc baïn roõ caùch ñaàu tieân trong vieäc chöõa trò nhöõng caùi tuùi tieàn xeïp leùp. Ñoù laø caùc baïn haõy laøm ñuùng theo lôøi toâi ñaõ gôïi yù cho ngöôøi buoân tröùng: “Cöù moãi laàn baïn boû vaøo tuùi cuûa mình möôøi ñoàng thì chæ neân laáy ra chín ñoàng ñeå tieâu xaøi”. Qua moät thôøi gian, caùi tuùi cuûa caùc baïn cuõng seõ gioáng nhö gioû tröùng vaäy. Noù seõ chöùa ñaày nhöõng ñoàng tieàn vaøng. Ñoù laø caùch chöõa trò hieäu quaû nhaát cho moät tuùi tieàn xeïp leùp vaø cuõng laø caùch ñôn giaûn nhaát ñeå baïn trôû neân giaøu coù. Caùc baïn ñöøng neân gieãu côït ñieàu toâi vöøa noùi vì cho raèng noù quaù ñôn giaûn. Nhö toâi ñaõ noùi, toâi chæ truyeàn laïi cho caùc baïn nhöõng caùch thöùc ñaõ giuùp toâi laøm giaøu, vaø ñaây laø caùch toâi baét ñaàu laøm giaøu cho chính baûn thaân mình. Toâi thöïc hieän nghieâm tuùc vieäc ñeå daønh moät phaàn möôøi soá tieàn trong tuùi vaø nhaän thaáy soá tieàn toâi coù daàn daàn nhieàu leân. Neáu caùc baïn laøm nhö vaäy, thì toâi baûo ñaûm raèng tuùi tieàn cuûa caùc baïn roài cuõng seõ caêng phoàng leân. Nhöng caùc baïn caàn löu yù raèng, moãi khi tuùi cuûa mình ruûng rænh ñöôïc moät ít tieàn, thì nhöõng ham muoán mua saém, tieâu pha cuûa caùc baïn seõ troãi daäy. Trong tröôøng hôïp naøy, baïn haõy caân nhaéc thieät hôn tröôùc khi mua baát cöù moät moùn haøng naøo. Baïn seõ laøm ñöôïc ñieàu ñoù baèng nhöõng caâu hoûi: “Mong muoán lôùn nhaát trong cuoäc ñôøi cuûa mình laø gì? Nhöõng moùn ñoà trang söùc, nhöõng boä aùo quaàn ñeïp ñeõ… coù laáp ñaày nhöõng mong muoán laâu daøi cuûa mình khoâng? Phaûi chaêng chæ coù caùch sôû höõu nhieàu vaøng baïc, ñaát ñai vaø nhöõng cuoäc ñaàu tö mang laïi lôïi töùc laâu daøi môùi ñaûm baûo cuoäc soáng sung tuùc sau naøy?”. Chaéc haún caùc baïn ñaõ nhaän ra ñaâu laø nhöõng taøi saûn thöïc söï ñem laïi söï giaøu coù cho mình. Nhö toâi ñaõ noùi, ñaây chính laø phöông thöùc chöõa trò ñaàu tieân maø toâi ñaõ khaùm phaù ra vaø aùp duïng cho tuùi tieàn xeïp leùp cuûa mình: “Boû vaøo trong tuùi möôøi ñoàng, vaø chæ laáy ra chín ñoàng ñeå chi tieâu”. Caùc baïn haõy thaûo luaän vaán ñeà naøy vôùi nhau vaø neáu coù ngöôøi naøo chöùng minh ñöôïc noù khoâng ñuùng thì haõy noùi cho toâi bieát vaøo ngaøy mai. CAÙCH THÖÙ HAI: KIEÅM SOAÙT NHÖÕNG KHOAÛN CHI TIEÂU Ngaøy thöù hai, moät hoïc vieân ñaõ chaát vaán Arkad: - Laøm theá naøo ñeå giöõ laïi moät phaàn möôøi soá tieàn trong tuùi, trong khi taát caû soá tieàn kieám ñöôïc vaãn khoâng ñuû ñeå toâi chi tieâu vaøo nhöõng khoaûn caàn thieát haèng ngaøy? Arkad khoâng traû lôøi maø hoûi ngöôïc laïi: - Ngaøy hoâm qua coù bao nhieâu ngöôøi trong soá caùc baïn mang tuùi tieàn xeïp leùp? - Taát caû chuùng toâi. - Moïi ngöôøi cuøng traû lôøi. Arkad ñieàm tónh noùi: - Theo toâi bieát, ngheà nghieäp khaùc nhau thì soá tieàn thu nhaäp cuõng khaùc nhau. Coù ngöôøi haøng thaùng kieám ñöôïc soá tieàn lôùn gaáp ñoâi, gaáp ba thu nhaäp cuûa ngöôøi khaùc. Nhöng taïi sao cuoái cuøng tuùi tieàn cuûa moïi ngöôøi vaãn xeïp leùp nhö nhau? Vaäy caùc baïn coù bao giôø thaéc maéc veà vaán ñeà chuùng ta thöôøng goïi laø “nhöõng chi tieâu caàn thieát trong cuoäc soáng haøng ngaøy” khoâng?
Caùc baïn ñöøng neân nhaàm laãn giöõa nhöõng khoaûn chi tieâu caàn thieát trong cuoäc soáng vôùi nhöõng khoaûn chi tieâu bôûi nhöõng sôû thích cuûa caù nhaân. Thaät ra, baûn thaân caùc baïn vaø caùc thaønh vieân khaùc trong gia ñình caùc baïn vaãn thöôøng muoán mua nhöõng thöù mình thích, chöù khoâng phaûi laø nhöõng thöù caàn thieát trong cuoäc soáng. Vaø nhöõng khoaûn chi tieâu naøy coù theå vöôït quaù khaû naêng chi traû cuûa caùc baïn. Toâi coù theå chaéc chaén raèng, caùc baïn haàu nhö khoâng theå ñaùp öùng ñöôïc taát caû nhöõng ham muoán cuûa baûn thaân mình. Vôùi taøi saûn cuûa toâi, caùc baïn nghó toâi seõ mua ñöôïc taát caû moïi thöù mình muoán sao? Ñoù laø moät suy nghó sai laàm. Toâi vaãn coù moät soá haïn cheá maø tieàn baïc khoâng theå giuùp ñöôïc, chaúng haïn nhö thôøi gian, söùc löïc, tuoåi treû, thaäm chí moät soá moùn aên, thuù vui maø toâi raát thích, giôø ñaây toâi cuõng khoâng theå höôûng thuï ñöôïc nöõa. Theo toâi hieåu thì nhöõng ham muoán cuûa con ngöôøi laø raát voâ taän, vaø chuùng ta chæ coù theå ñaùp öùng ñöôïc moät soá ham muoán cho baûn thaân mình maø thoâi. Vì vaäy, caùc baïn haõy xem xeùt caån thaän caùc thoùi quen chi tieâu cuûa mình. Baïn seõ nhaän ra moät soá khoaûn chi tieâu coù theå giaûm hoaëc boû ñi maø khoâng aûnh höôûng ñeán cuoäc soáng haøng ngaøy. Vaø theá laø vieäc tuaân thuû nguyeân taéc daønh laïi moät phaàn möôøi soá tieàn trong tuùi cuûa baïn khoâng phaûi laø vieäc quaù khoù. Theo kinh nghieäm cuûa toâi, caùc baïn neân lieät keâ nhöõng moùn haøng ñònh mua leân taám ñaát seùt, sau ñoù haõy choïn ra moät vaøi thöù thieát yeáu daønh cho cuoäc soáng vaø phuø hôïp vôùi soá tieàn chín phaàn möôøi cuûa baïn. Coøn nhöõng moùn haøng theo sôû thích, baïn haõy maïnh daïn gaïch boû vaø xem chuùng nhö haøng ngaøn thöù khaùc maø baïn khoâng theå ñaùp öùng cho baûn thaân. Arkad noùi ñeán ñaây, boãng coù moät hoïc vieân maëc chieác aùo choaøng maøu ñoû khaù ñeïp ñöùng daäy vaø xin pheùp noùi: - Toâi laø moät ngöôøi thích töï do. Toâi tin töôûng raèng, mình coù quyeàn thuï höôûng taát caû nhöõng ñieàu toát ñeïp trong cuoäc soáng. Do vaäy, toâi phaûn ñoái söï leä thuoäc vaøo vieäc phaûi leân keá hoaïch chi tieâu vaø buoäc phaûi chi tieâu nhö theá naøo, chi tieâu cho caùi gì. Toâi thaáy mình caàn phaûi soáng moät caùch thoaûi maùi, baèng caùch ñaùp öùng taát caû nhöõng ham muoán cuûa baûn thaân. Neáu khoâng, toâi seõ luoân soáng trong taâm traïng khoå sôû, daèn vaët. Arkad ñaùp laïi: - Baïn thaân meán, ai laø ngöôøi coù theå leân keá hoaïch chi tieâu cho baïn? - Toâi chæ muoán chính toâi thoâi! - ÔÛ ñaây, muïc ñích cuûa vieäc leân keá hoaïch chi tieâu laø hôïp lyù hoùa caùc khoaûn chi tieâu sao cho vöøa baûo ñaûm nhöõng nhu caàu thieát yeáu trong cuoäc soáng, vöøa tieát kieäm ñöôïc tieàn baïc. Keá hoaïch naøy coøn giuùp baïn nhaän thöùc ñöôïc ñaâu laø nhöõng ham muoán chính ñaùng vaø ñaâu laø nhöõng ham muoán nhaát thôøi, ñoàng thôøi chæ ra nhöõng nguyeân nhaân gaây thaát thoaùt tieàn baïc vaø ngaên chaën noù baèng caùch kieåm soaùt caùc khoaûn chi tieâu. Neáu baïn muoán soáng moät caùch thoaûi maùi, thì ngay baây giôø baïn caàn phaûi leân keá hoaïch chi tieâu cho mình. Coøn khoâng, trong töông lai baïn caøng gaëp nhieàu khoå sôû vaø daèn vaët hôn ñaáy. Ñaây chính laø phöông thöùc chöõa trò thöù hai cho moät tuùi tieàn leùp xeïp: “Keá hoaïch hoùa nhöõng khoaûn chi tieâu ngay töø baây giôø seõ giuùp caùc baïn ñaùp öùng ñöôïc nhöõng nhu caàu caàn thieát, höôûng thuï nhöõng nieàm vui trong cuoäc soáng, ñaùp öùng nhöõng ham muoán chính ñaùng vaø baûo ñaûm moät cuoäc soáng no ñuû trong töông lai”. CAÙCH THÖÙ BA: LAØM CHO VAØNG SINH LÔÏI
Vaøo ngaøy thöù ba, Arkad noùi: - Muoán giöõ tuùi tieàn luoân ruûng rænh, caùc baïn caàn nghieâm chænh thöïc hieän vieäc ñeå daønh moät phaàn möôøi soá tieàn kieám ra ñöôïc. Tieáp ñeán, caùc baïn kieåm soaùt nhöõng khoaûn chi tieâu cuûa mình ñeå baûo ñaûm raèng, tieàn ñöôïc boû vaøo nhieàu hôn khi laáy ra. Hoâm nay, caùc baïn seõ xem xeùt ñeán phöông thöùc laøm cho vaøng sinh lôïi. Neáu cöù ñeå yeân trong tuùi thì vaøng khoâng theå sinh lôïi ñöôïc. Vaäy laøm theá naøo ñeå cho vaøng sinh lôïi? Laàn ñaàu tö ñaàu tieân cuûa toâi bò thaát baïi, toâi ñaõ maát heát tieàn baïc daønh duïm trong moät naêm. Trong laàn ñaàu tö thöù hai, toâi may maén ñöôïc chia lôïi nhuaän töø vieäc cho Aggar vay soá tieàn cuûa mình. Ñaây laø laàn ñaàu tieân toâi bieát caùch laøm theá naøo ñeå vaøng sinh lôïi. Ñeå laøm khieân, moãi naêm oâng Aggar ñeàu phaûi mua ñoàng töø nhöõng ngöôøi phöông xa mang ñeán baùn. Do khoâng ñuû tieàn ñeå traû cho hoï ngay, Aggar ñaønh phaûi ñi vay. Toâi raát an taâm khi cho oâng aáy vay tieàn, vì Aggar laø moät ngöôøi ñöùng ñaén vaø raát coù uy tín, ñaõ vay thì luoân traû soøng phaúng caû voán laãn laõi. Sau ñoù, trong nhöõng laàn tieáp theo, toâi ñeàu cho oâng Aggar vay luoân soá tieàn goác vaø laõi. Do vaäy, khoâng chæ soá tieàn voán sinh lôïi, maø ngay caû soá tieàn laõi cuõng ñaõ thu veà cho toâi moät khoaûn khoâng nhoû. Vaø theá laø soá tieàn quay veà tuùi cuûa toâi ngaøy moät taêng leân raát nhieàu. ÔÛ ñaây toâi muoán nhaán maïnh raèng vieäc giaøu coù cuûa moät ngöôøi khoâng chæ caên cöù vaøo nhöõng ñoàng tieàn naèm trong tuùi cuûa anh ta, maø ñieàu caàn löu yù hôn chính laø soá tieàn thu nhaäp haøng naêm cuûa ngöôøi ñoù. Baét ñaàu töø moät soá voán nhoû, toâi ñaõ môû roäng voán cho vay vaø cho nhieàu ngöôøi vay. Ñieàu ñoù cuõng ñoàng nghóa vôùi vieäc soá tieàn toâi cho vay khoâng ngöøng phaùt trieån leân ñeán haøng traêm nguoàn voán khaùc nhau, gioáng nhö doøng vaøng khoâng ngöøng tuoân chaûy vaøo tuùi tieàn cuûa toâi vaäy. Vì theá, haøng naêm toâi coù moät khoaûn lôïi töùc raát lôùn, lôùn ñeán möùc chaúng bao laâu sau toâi ñöôïc goïi laø ngöôøi giaøu coù nhaát taïi Babylon. Theá ñaáy, töø moãi moät ñoàng tieàn kieám ñöôïc duø raát nhoû, toâi ñaõ bieán noù thaønh moät ñaùm noâ leä baèng vaøng laøm vieäc cho toâi. Vaø bôûi vì chuùng laøm vieäc cho toâi, neân con cuûa chuùng, chaùu cuûa chuùng cuõng laøm vieäc cho toâi… Chuùng ta coù theå noùi, moät ñoàng tieàn ñaõ thöïc söï laø moät haït maàm phaùt trieån thaønh caây giaøu coù vaø cho ra haøng vaïn quaû. Veà vaán ñeà laøm giaøu, toâi raát taâm ñaéc vaø seõ keå cho caùc baïn nghe moät caâu chuyeän coù thaät sau. Soá laø khi toâi coøn treû, toâi coù quen vôùi moät caëp vôï choàng noâng daân. Hoï môùi coù ñöùa con trai ñaàu loøng raát khaùu khænh. Ngöôøi cha muoán con mình sau naøy lôùn leân coù moät soá voán laøm aên, neân ñaõ cho ngöôøi vay tieàn vay möôøi ñoàng baïc. Anh ta ñeà nghò ngöôøi naøy giöõ luoân phaàn laõi cuûa noù ñeán khi ñöùa con ñöôïc hai möôi tuoåi. Ngöôøi vay tieàn ñoàng yù vôùi thoûa thuaän cöù moãi boán naêm, soá tieàn laõi seõ laø moät phaàn tö cuûa soá tieàn goác. Khi ngöôøi con ñöôïc hai möôi tuoåi, ngöôøi noâng daân ñeán gaëp ngöôøi vay tieàn ñeå hoûi thaêm soá tieàn cuûa mình. Ngöôøi vay tieàn cho bieát laø töø möôøi ñoàng ñaàu tieân, ñeán luùc ñoù ngöôøi noâng daân ñaõ coù ñöôïc ba möôi ñoàng röôõi, bao goàm caû voán laãn laõi.