Nhạc sĩ Trần Tiến

Chia sẻ: Pham Minh Tân | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:16

Thêm vào BST

Báo xấu

148
lượt xem 27
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Nhạc sĩ Trần Tiến (tên đầy đủ Trần Việt Tiến, sinh ngày 16 tháng 5 năm 1947) là một nhạc sĩ dòng nhạc trữ tình Việt Nam. Ông vừa là nhạc sĩ sáng tác ca khúc quần chúng, vừa là ca sĩ. Người ta gọi ông là "người du ca" của Việt Nam, người đã dùng cây đàn, tiếng hát và năng lượng sáng tạo của mình để hát cho quê hương, ngợi ca vẻ đẹp cũng như chỉ ra những điều tiêu cực của đất nước....

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Nhạc sĩ Trần Tiến

www.100hanoi.com Ban D án Hà N i Tôi Yêu Nh c sĩ Tr n Ti n ® HDINVESTMENT.JSC Đ i L 1000 năm Thăng Long – Hà N i Ch u trách nhi m: Đinh Ti n Hoàng | Biên t p: Bùi Quang Tú | Hi u ñính: Ph m Văn Hi p 1 2010 www.100hanoi.com Hà N i Tôi yêu
www.100hanoi.com Nh c sĩ Tr n Ti n Hà N i luôn là m t ñ a danh văn hóa, kinh t , chính tr c a c nư c. Tìm hi u các thông tin v kinh t , văn hóa, gi i trí….c a Hà N i luôn là m t nhu c u thi t y u c a nhi u t ng l p nhân dân. Bên c nh ñó, năm 2010 là năm quan tr ng, v i r t nhi u nh ng d p l k ni m l n, ñ c bi t là ñ i l 1000 năm Thăng Long. Đây là m t c t m c văn hóa, l ch s ñư c quan tâm c a c trong và ngoài nư c. Đó chính là lí do chúng tôi l a ch n ch ñ v Hà N i ñ ñ nh hư ng n i dung cho d án chu i website Hà N i. D án chu i website v Hà N i mang tên Hà N i Tôi Yêu ñư c công ty CP ĐT Hoàng Đ t tri n khai th c hi n t tháng 2 năm 2010. V i nh ng n l c, tâm huy t và tình yêu dành cho Hà N i, các thành viên ban d án ñã cho ra nh ng s n ph m văn hóa gây ñư c n tư ng v i ñ c gi yêu Hà N i. Đ i L 1000 năm Thăng Long ñang ñ n r t g n, d án cũng ñang ñi vào giai ño n g p rút hoàn thành ñ hòa chung không khí c a ngày Đ i L . D án là m t b c tranh t ng th , ñi t nh ng s ki n g n v i Đ i L , cũng như nh ng góc sâu trong tâm h n Hà N i, nh ng n p s ng, nh ng c m xúc c a ngư i Hà N i. Bên c nh vi c xây d ng và hoàn thi n chu i website v Hà N i, Ban d án còn cho ra m t nh ng n ph m v Hà N i. Chúng tôi ñã dành nhi u tâm huy t ñ xây d ng T sách Hà N i v i nh ng n ph m ñi n t ñư c t ng mi n phí cho quý b n ñ c. Chúng tôi hi v ng nh ng tâm huy t này s mang l i cho quý b n ñ c yêu Hà N i nh ng ñi u thú v . Tư li u chúng tôi s d ng ñ th c hi n nh ng n ph m này hoàn toàn ñư c sưu t m và biên t p t các ngu n trên Internet nên không tránh ñư c nh ng thi u sót. M t s tư li u do l y các ngu n th c p, nên chúng tôi không th trích d n ngu n ñ y ñ . Chúng tôi mong nh n ñư c s thông c m t các tác gi . Xin chân thành c m ơn và mong nh n ñư c nh ng góp ý t phía b n ñ c! Ban d án 2 www.100hanoi.com Hà N i Tôi yêu
www.100hanoi.com Nh c sĩ Tr n Ti n Nh c sĩ Tr n Ti n I, Đôi nét v Nh c sĩ Tr n Ti n Nh c sĩ Tr n Ti n (tên ñ y ñ Tr n Vi t Ti n, sinh ngày 16 tháng 5 năm 1947) là m t nh c sĩ dòng nh c tr tình Vi t Nam. Ông v a là nh c sĩ sáng tác ca khúc qu n chúng, v a là ca sĩ. Ngư i ta g i ông là "ngư i du ca" c a Vi t Nam, ngư i ñã dùng cây ñàn, ti ng hát và năng lư ng sáng t o c a mình ñ hát cho quê hương, ng i ca v ñ p cũng như ch ra nh ng ñi u tiêu c c c a ñ t nư c. 1, Ti u s Tr n Ti n sinh ngày 16 tháng 5 năm 1947, trên m t mi n ñ i g n sông Đáy vùng Sơn Tây, Hà Tây, trong khi ch y càn quân Pháp. Ông sinh ra trong m t gia ñình khá gi Hà N i. Sau 1954, do thành ph n gia ñình, cơ h i h c hành c a ông ban ñ u b h n ch . Ông k r ng ñã tr i qua th i tr s ng lang thang trong nh ng ngõ nh Hà N i. Tr n Ti n có ngư i anh ru t là Tr n Hi u, m t ca sĩ r t n i ti ng Vi t Nam, cha ñ c a ca sĩ Tr n Thu Hà (Hà Tr n). Năm 16 tu i, Tr n Ti n làm h u ñài cho Đoàn Ca múa Hà N i. Sau m t năm t h c, ông tr thành ngh sĩ ñơn ca c a Đoàn và ñi bi u di n vùng tuy n l a lúc b y gi như Qu ng Bình, Vĩnh Linh. Các bài hát Thanh niên ra ti n tuy n, Cô gái S m Nưa xinh ñ p ra ñ i trong th i gian này và ñã ño t Gi i A cu c thi Ti ng hát át ti ng bom do H i Nh c sĩ Vi t Nam t ch c. Năm 1971, Tr n Ti n b s t rét ác tính và tr ra B c. Ông theo h c Nh c vi n Hà N i, t t nghi p khoa thanh nh c và sáng tác năm 1978. Nh ng ca khúc ñ u tiên ông sáng tác sau khi t t nghi p mang ch ñ yêu nư c. Nh ng sáng tác n i b t nh t c a th i kỳ này là Giai ñi u T qu c. Đây là m t bài hát ca ng i lòng yêu nư c, v nh ng giai ñi u hùng thiêng c a sông núi, trong l i hát ru con, trong Truy n Ki u và trong nh p quân hành c a nh ng ngư i lính ra tr n. 3 www.100hanoi.com Hà N i Tôi yêu
www.100hanoi.com Nh c sĩ Tr n Ti n Nh ng ñôi m t mang hình viên ñ n, sáng tác v Chi n tranh Vi t-Trung 1979, bài hát v ñôi m t c a nh ng ngư i m già và tr nh t nơi biên gi i, nh ng ñôi m t cháy lên ánh l a quê hương tr thành ñ ng l c cho nh ng ngư i lính Vi t Nam. V t chân tròn trên cát, m t khúc ca v nh ng ngư i thương binh tr v sau chi n tranh. Nh ng v t chân tròn trong bài hát t chi c n ng g c a ngư i c u chi n binh, ngư i ñã tìm cho mình ni m vui trong vai trò ngư i th y giáo làng quê mi n duyên h i, nơi anh chơi cây ñàn guitar c a mình cho lũ tr . Năm 1987, ông thành l p ban nh c rock Đen-Tr ng và lưu di n d c ñ t nư c. Các bài hát c a ông trong th i kỳ này có n i dung c vũ cho Đ i m i. M t s bài hát trong chương trình bi u di n Đ i tho i 87: • Ý nghĩ trong phòng h i quan, • Đ ng h , m t bài hát trong ñó mư n hình nh kim giây ñ ch nh ng ngư i lao ñ ng b sách nhi u, trong khi kim phút và kim gi ñ i di n cho nh ng ông ch và t ng l p quan liêu hư ng l i. • Tr n tr i 87, ca khúc m nh b o nh t và gây tranh cãi nh t c a ông. Bài hát nói v s hi sinh c a nh ng ngư i lính và nh ng bà m già ñã nuôi gi u chi n sĩ, phê phán ch nghĩa yêu nư c tr ng r ng, và kêu g i ngư i Vi t Nam hãy quan tâm l n nhau và cùng góp s c xây d ng ñ t nư c. Tr n Ti n ñã t ng b giam gi Thành ph H Chí Minh vì trình di n nh ng ca khúc này. Ông k v vi c ñư c c u T ng bí thư Nguy n Văn Linh "c u thoát" vì "Tr n Ti n không kích ñ ng b o lo n, Tr n Ti n kích ñ ng yêu nư c". K t th p niên 1990, phong cách sáng tác c a Tr n Ti n có s thay ñ i t pop ñơn thu n sang phong cách dân gian ñương ñ i và cũng giành ñư c s ñón nh n c a khán gi . Nh ng sáng tác tiêu bi u cho phong cách này c a ông như: Tùy h ng lý ng a ô, Ng u h ng sông H ng, Quê nhà... Năm 2005, ca khúc Mưa bay tháp c c a ông ñư c ca sĩ Tùng Dương th hi n thành công và giành gi i Bài hát c a tháng trong chương trình Bài hát Vi t. Năm 2006, nh ng ca khúc c a ông như Bình nguyên xa v ng, Ra ngõ mà yêu, L khách sông H ng, Mưa bay tháp c , Quê nhà... xu t hi n trong album Đ i tho i 06 c a Tr n Thu Hà (album ñư c hi u là s ñ i tho i gi a âm nh c Đông và Tây, gi a nh c sĩ già - Tr n Ti n - và nh c sĩ tr - Nguy n Xinh Xô). 4 www.100hanoi.com Hà N i Tôi yêu
www.100hanoi.com Nh c sĩ Tr n Ti n Năm 2007, ông nh n Gi i thư ng Nhà nư c v văn h c ngh thu t[4] cho các tác ph m Bài ca thanh niên ra ti n tuy n (1967), Cô gái S m Nưa xinh ñ p (1968), Giai ñi u T qu c (1980), Chi c vòng c u hôn (1984), Tùy h ng ng a ô (1987), Ch tôi (1997). Tháng 9 năm 2008, Hà Tr n v i công ty riêng c a mình ñã s n xu t album m i mang tên Tr n Ti n, do các ca sĩ Tr n Thu Hà, Tùng Dương, David Tr n và Hòa Tr n th hi n. Theo Tr n Thu Hà, ñây s là album Tr n Ti n có ch t lư ng t ng th t t nh t t trư c ñ n nay. Album ñã ñư c phát hành c hai th trư ng Vi t Nam và h i ngo i. 2, Các gi i thư ng • Năm 1979: Gi i nh t 10 bài hát ñư c qu n chúng ưa thích trong năm do báo Tu i Tr Thành ph H Chí Minh bình ch n. • Năm 1992, bài Chi c vòng c u hôn ño t gi i bài hát hay nh t năm 1992-1993 do Đài Truy n hình Vi t Nam bình ch n • Năm 1990, bài Sao em n v i l y ch ng ño t gi i thư ng Trung ương Đoàn v ñ tài Dân s - K ho ch hoá gia ñình • Năm 1975-1985, ño t danh hi u "Nh c sĩ ñư c yêu thích nh t 10 năm sau gi i phóng" do báo Tu i Tr ' và H i Nh c sĩ Thành ph H Chí Minh t ch c bình ch n • Năm 2007 Tr n Ti n ñư c Gi i thư ng nhà nư c chuyên ngành âm nh c 3, Album • Du ca ñ ng quê • Tùy h ng lý qua c u • Du ca tình yêu • Sao em n v i l y ch ng • Ng u h ng - DVD liveshow • T h a - Tr n Ti n và Tr n Thu Hà • Có m t th i như th • Tr n Ti n 5 www.100hanoi.com Hà N i Tôi yêu
www.100hanoi.com Nh c sĩ Tr n Ti n 4, Nh c ph m • Bình nguyên xa v ng • Lambada quê ta • T m bi t chim én • Chào cu c ñ i • L khách sông H ng • Thanh niên ra ti n • Ch tôi • M t Tr i bé con tuy n • Chi c vòng c u hôn • Mùa thu tr ng • Thành ph tr • Chim s tóc xù • Mùa xuân g i • Ti ng tr ng Baranưng • Chuy n 5 ngư i • Mưa bay tháp c • Tóc gió thôi bay • Chuy n tình th o • N u b n tìm t i Lênin - nguyên H Chí Minh • Tôi cô ñơn như m t ng n c • Cô gái S m Nưa xinh • N u tôi ch t hãy chôn tôi ñ p v i cây ñàn ghita • Tôi tin anh • Cô bé vô tư • Ng u h ng sông H ng • Tôi yêu bóng ñá • Vi t l i Vi t cho bài • Ng n l a cao nguyên • Tr ng ñen Donna Donna • Ngư i thích tình ca • Trái tim nhi u • Dòng sông mùa thu ngăn • Nh nh ng dáng hoa • Đi p khúc tình yêu • Tr n tr i 87 • Nh c nh i ( i a) • Đ c huy n c m • Tùy h ng Lý qua • Nh ng ñôi m t mang c u • Đ ng h hình viên ñ n • V ñi em • Em v n như ngày • Ph nghèo xưa • V t chân tròn trên • Quê nhà cát • Em sinh cho tôi m t • Ra ngõ mà yêu th ng con trai • Vô tình • Sao em n v i l y ch ng • Giai ñi u T qu c • S c màu • Gi c mơ Chapi • Sói con ngơ ngác • Hà N i nh ng năm 2000 6 www.100hanoi.com Hà N i Tôi yêu
www.100hanoi.com Nh c sĩ Tr n Ti n Nh c sĩ Tr n Ti n vi t t ký c ngư i lính Tôi chơi thân v i hai nh c sĩ, Tr n Ti n và Phú Quang, nhưng hai anh tính cách khác h n, th m chí ñ i l p. Nh c sĩ Phú Quang l ch lãm và sang tr ng, còn nh c sĩ Tr n Ti n b i b m và phóng túng. Vi t ra bài hát nào thì nh c sĩ Phú Quang ñ u nh c , nhưng m t l n tôi ng i cùng nh c sĩ Tr n Ti n ñ nh m tính xem gia tài c a anh ñã ñư c bao nhiêu ca khúc thì chính anh cũng ch mơ h “kho ng ch ng 300”. Th nhưng, n u ch n m t top năm hay top mư i ca khúc ñ m d u n Tr n Ti n thì không th không nh c ñ n “V t chân tròn trên cát”. - PV: Thưa nh c sĩ Tr n Ti n, hình như anh nói anh ñã vi t “V t chân tròn trên cát” khi ñi d c bãi bi n Ti n H i – Thái Bình? - NS Tr n Ti n: Đúng. Đó là kho ng năm 1981, tôi lang thang Ti n H i và b t g p nh ng d u n ng trên bãi bi n. Tôi h i, ngư i dân ñây cho bi t ñó là d u chân c a m t anh thương binh v n d y nh c cho b n tr trong làng. Tôi xúc ñ ng l m, ñi b t bãi bi n v nhà tr thì ñã hình thành nên “V t chân tròn trên cát”. 7 www.100hanoi.com Hà N i Tôi yêu
www.100hanoi.com Nh c sĩ Tr n Ti n - Nghĩa là, anh chưa t ng di n ki n ngư i thương binh – nhân v t trong ca khúc? - , nhưng nh ng d u chân y cũng ám nh tôi su t ñ i. - M t ph n tư th k trôi qua, ñã có nhi u ca sĩ hát “V t chân tròn trên cát”, k c Đan Trư ng qu n là áo l a hát h n nhiên hay Thái B o ôm ñàn xa v ng thì tôi v n thích Phương Thanh khi m i vào ngh ñã hát nghe day d t l m. Còn ý anh th nào? -Th i “Du ca ñ ng n i”, tôi và Tr n Đ c hát “V t chân tròn trên cát” r t ñư c hoan nghênh. - Đ y là h i xưa, bây gi anh có tu i r i, thu c lá và bia rư u ñã làm gi ng anh khàn r i… -Không ñâu, tôi hát v n ñáng nghe vì tôi hát b ng ký c m t ngư i lính. Tôi có s ñ ng c m mà các ca sĩ tr không th có ñư c. -Trong mi n ký c c a anh… -Có m t mát và chia lìa c a ñ ng ñ i tôi, nh ng ngư i không tr v t cu c chi n. Th nh tho ng trong gi c mơ c a tôi v n còn nghe ti ng bom n và th y rõ ràng ñôi môi ngư i b n chưa k p hôn b n gái ñã mãi mãi n m xu ng ñ t m … - Đi qua cu c chi n kh c li t y, âm nh c c a anh ghi d u ra sao? -Trư c ñây tôi có vi t l i Vi t cho m t b n nh c nư c ngoài l y tên là “Phiên ch xa”, tôi ñã run r y v ư c mong ñoàn t “… hãy nói v i em, d u chi n tranh v i v i. Ngư i lính xưa s quay v tìm em”. - Còn sau “V t chân tròn trên cát”? -Tôi có bài “Ngư i thích tình ca”. - À, bài ñó có m t câu nghe r t khí th “tu i tr dàn hàng gánh ñ t nư c trên vai” ph i không? -Đúng. “Ngư i b n c a tôi ch c l i ra ñi, chuy n bình thư ng. B n bè c a ta quen r i gi c giã… Chuy n trò bu n vui, nh c ñ n b n tôi, anh khu t xa r i. Tôi nghe trong tôi bài 8 www.100hanoi.com Hà N i Tôi yêu
www.100hanoi.com Nh c sĩ Tr n Ti n hát anh thư ng hát, v m t ngư i b n r t yêu tình ca, v m t ngư i b n ra ñi vì tình ca…”. Đang trò chuy n, nh c sĩ Tr n Ti n ch t hát, ñ i v i tôi không b t ng l m vì lâu nay anh v n th . Cách ñây m y năm, Tr n Ti n chưa ñau m, anh v n thư ng ñèo tôi ñi tìm b n bè ñ lai rai. Không ch hát quán xá, th nh tho ng ng i sau t m lưng to bè c a anh, tôi v n ñư c nghe anh hát. Nh c sĩ Tr n Ti n vô tư l m, lúc nào anh cũng cư i ñưa c hàm răng hô ra. Cũng may, anh còn có ngư i v ñ m ñang – cô giáo Tr n Th Bích Ngà vun vén cho m i n i lo cơm áo . Ca khúc “V t chân tròn trên cát” không m y ph c t p, nhưng trong s gi n d y có l i tr n tình c a m t v ñ p không th nào ph nh n: “V t chân tròn v n ñi v trên con ñư ng mòn cát tr ng quê tôi. Anh thương binh v n ñ n trư ng làng, v n ôm ñàn d y các em thơ bài hát quê hương. Bài hát có ng n núi quê anh xa v i. Bài hát có ñ ng lúa mênh mang câu hò. Bài hát có ngư i lính ñã hy sinh âm th m. Cho hôm nay nh ng gót chân son, vui quanh d u chân tròn…”. Nhà thơ Tr n Đăng Khoa cũng có m t tác ph m vi t v ngư i th y giáo thương binh, nhưng bài thơ y ch d ng l i s thương c m c a m t ngư i h c trò. Ca khúc “V t chân tròn trên cát” cháy b ng hơn b i Tr n Ti n g i vào ñ y c n i ưu tư thăm th m: “V t chân tròn v n ñi v trên con ñư ng mòn cát tr ng quê tôi, như bài ca anh vi t trong th m l ng, trên b cát không l i, c hát mãi trong tôi, ñ t mãi trong tôi. Ôi bài ca không l i, hát mãi trong tôi, ñ t mãi trong tôi…”. Chính cao trào cu i bài hát ñã khu y ñ ng và làm nên m t hình nh r t riêng “V t chân tròn trên cát”. 9 www.100hanoi.com Hà N i Tôi yêu
www.100hanoi.com Nh c sĩ Tr n Ti n Tr n Ti n: 'Tôi là t phú không ti n' Hay tin NSND Tr n Hi u t ch c ñêm nh c mang tên "Tr n gia nhã nh c" m ng sinh nh t nh c sĩ Tr n Ti n tròn 60 xuân, nh ng ngư i yêu m n Tr n Ti n kh p kh i m ng. V y mà khi g p, anh l i phân bua: “Không có ñêm nh c nào ñâu. Anh Tr n Hi u yêu mình nên mơ ư c th ch anh y làm gì có ti n mà t ch c liveshow”. Nh c sĩ Tr n Ti n v a d n v nhà m i trong khu căn h cao c p ñ p như gi c mơ qu n 5 - TP HCM hơn n a năm nay. Trư c ñó, Tr n Ti n căn nhà cũ trên ñư ng Nguy n Th Minh Khai, cũng chung cư nhưng là nhà thuê. Thì ra ông nh c sĩ b i b m lâu nay v n chưa có nhà riêng. Trong ngôi nhà m i, có c h bơi, Tr n Ti n lim dim ñôi m t “du ca” cùng bè b n t i lui r i c m thán: “T là t phú không ti n”. Không ti n nhưng v n ph i tr n , v a n ngân hàng, v a n tình ngư i (ph n n này n ng l m) vì Tr n Ti n b o: “Đ i t 50% là t tiên cho, 30% là tr i cho, ph n còn l i t làm”. N nhi u nên th i gian này anh ph i ng i nhà lo “tr n ”, th n nhân sinh ám nh m t ñ i. Nh c sĩ Tr n Ti n tr n ñ i b ng cách nào? Anh khoe mình m i ra m t CD mang tên Có m t th i như th . G i là CD m i nhưng th t ra v n là nh ng giai ñi u quen thu c ñã ăn sâu vào ký c nhi u ngư i. H u h t các ca khúc trong CD ñ u vi t v ngư i lính v i mong ư c c a tác gi tr n ñ ng ñ i và nh ng ngư i ñã hy sinh vì ñ t nư c. 10 www.100hanoi.com Hà N i Tôi yêu
www.100hanoi.com Nh c sĩ Tr n Ti n Nghe nh ng l i d n ñư c ñ c b i ch t gi ng khàn khàn c a Tr n Ti n, b ng nhiên th y ca khúc c a anh ý nghĩa hơn khi nh v “m t th i như th ”. Theo tâm s c a anh thì CD này cũng ch là bư c kh i ñ u trong “k ho ch tr n ” nhân tình dài h n. K v th i l p nhóm Du Ca ñ ng n i lưu di n trên kh p m i mi n T qu c, Tr n Ti n b o, trư c năm 2000, anh d ñ nh làm m t cu c “du ca th k ” v i hai b c ñàn anh Ph m Duy và Tr nh Công Sơn qua các nư c châu Âu. Khi công vi c ti n tr m ñã hoàn thành thì nh c sĩ Ph m Duy ngã b nh ph i m tim, sau ñó nh c sĩ Tr nh Công Sơn giã t “cõi t m” (2001). Đ n bây gi , ngư i ngh sĩ này v n còn ti c nu i. Nhưng v i công chúng m n yêu anh, Tr n Ti n v n ñang du ca trên kh p n o quê hương v i các sáng tác ñi vào lòng ngư i như V t chân tròn trên cát, T m bi t chim én, Chi c vòng c u hôn, Thành ph tr , Giai ñi u T qu c... ng x v i cu c ñ i, nh c sĩ Tr n Ti n ñã bi u ñ t qua sáng tác c a mình và “c a ñ dành” c a anh v n còn hàng trăm ca khúc ch ñ hát chơi v i b n bè. Ph i chăng ñó là “c a h i môn” anh dành t ng hai cô con gái rư u ngày lên xe hoa? Trong m t các con anh, b Tr n Vi t Ti n (tên ñ y ñ c a Tr n Ti n) luôn là th n tư ng. B Ti n thành th n tư ng c a các con không ch vì b là ngư i ñư c công chúng yêu quý. Nh c sĩ Tr n Ti n quan ni m: “Dù là ai, làm gì ngoài ñư ng không c n bi t nhưng trư c các con thì ph i là ngư i cha th t s m u m c”. Đ ñ i tho i ñư c cùng con mình, nh c sĩ Tr n Ti n ph i mày mò h c suy nghĩ c a th h tr cùng các phương ti n k thu t hi n ñ i. Anh khoe mình t h c vi tính ñ có th hòa âm, ph i khí như các nh c sĩ tr . Nh c ñ n chuy n nh c tr bây gi l m d ng k thu t quá ñáng, tư ng r ng Tr n Ti n cũng s lên án, nào ng anh có cái nhìn phóng khoáng hơn: “Tôi như con ve s u ñã hát ca h t mùa hè c a mình r i, th i này là c a b n tr , h có cách làm h p v i th i c a h . Nhưng tôi nghĩ k thu t cao ñ n m y cũng ph i có tâm h n, k thu t ch là phương ti n”. Ngh nghi p có v ñ i l p v i tính ngh sĩ c a ch ng, cô giáo Tr n Th Bích Ngà âm th m m t tay vun vén áo cơm khi ông ch ng ñang “ho t ngôn” v i bè b n và lim dim ñôi m t d n d t h n ngư i vào cõi mơ. Anh b o mình có ñ , bi t ñ là h nh phúc. Sinh năm Đinh H i -1947, làm cu c t ng k t ñ i v i Tr n Ti n cũng không ph i là quá s m, b i m t ñ i anh ñã s ng ñ yêu thương. 11 www.100hanoi.com Hà N i Tôi yêu
www.100hanoi.com Nh c sĩ Tr n Ti n Tr n Ti n su t ñ i h c ti ng Vi t "Tôi g p nhi u phi n toái khi b t ñ u s nghi p âm nh c. Su t mư i năm li n, c lên sân kh u hát là ngư i ta rút micro ra, không xu t b n, không phát thanh truy n hình. C m t th i Tr n Ti n b g i là “th lĩnh ngoài vòng pháp lu t”, tác gi c a "Lá diêu bông" tâm s . - Anh nghĩ sao v vai trò c a ca t trong ca khúc? - Ca t là 50% ca khúc, nhưng ñôi khi nó lên t i 60-70%, nh t là v i âm nh c c a th gi i hi n nay thì nó chi m r t cao b i lư ng thông tin. Và tính giai ñi u ngày nay ph i như ng ch cho hòa âm, nh p ñi u, ti t t u và l i ca. Vì v y ca t hi n ñ i c c kỳ quan tr ng. - Nh ng khó khăn mà anh thư ng g p ph i khi làm ca t ti ng Vi t là gì? - Tôi chưa bao gi g p ph i khó khăn gì v ca t vì ngày xưa, tôi h c Văn r t gi i, ñã vi t thơ và vi t truy n. L ra tôi làm nhà văn nhà thơ ñ y, nhưng tôi th y mình không th vư t kh i nh ng nhà văn nhà thơ hi n ñ i. Nhưng l i văn l i thơ mà hát lên thì h thua mình, th tôi m i ñi sang âm nh c, nh c có l i. 12 www.100hanoi.com Hà N i Tôi yêu
www.100hanoi.com Nh c sĩ Tr n Ti n - Anh ñã ph i tr i qua m t quá trình như th nào ñ thích nghi v i ngôn ng VN trong âm nh c? - Su t ñ i ñ y, ph i su t ñ i ñi h c ti ng Vi t. Đi sang London, ñài BBC h i tôi có bi t nói ti ng Anh không, tôi b o "Th ông m i tôi ñ n ñây làm gì, m i tôi ph ng v n hay là m i tôi nói ti ng Anh? Tôi ñang h c ti ng Vi t ông ". H tái m t, Trư ng ban Vi t ng ñài BBC b k lu t, m t ch c luôn. - Trong s các nh c sĩ vi t ca t b ng ti ng Vi t t xưa ñ n nay, anh thích ai ho c c m th y ca t c a ai là m u m c? - Đ y, m u m c là Tr nh Công Sơn, Hoàng Vân, Nguy n Văn Tý… Đơn gi n vì nh ng ca t ñó nghe là mu n hát ngay, hát lên thì không có bài thơ nào b ng nh ng bài thơ ñó. - Đôi khi anh r t hi n th c trong ca t , t ng xông vào nh ng ñ tài chưa ai vi t VN. Đ ng l c nào thúc ñ y anh v y? - Đ y là m t cách c a tôi. Ngày xưa, tôi vi t bài hát thì anh Tr nh Công Sơn ñã là m t ng n núi r t cao, ch n ñư ng vào Nam c a tôi. M i l n tôi sáng tác, tôi ñ bài c a anh Sơn m t bên, m t t gi y tr ng c a tôi m t bên, và tôi vi t ngư c l i nh ng gì anh Sơn vi t. Sơn càng mù m thì tôi càng hi n th c. Sơn càng cô ñơn, càng thân ph n, thì tôi càng ñám ñông... - V i cái cách ñ t l i "th i s " như c a anh, anh ñã g p nh ng phi n toái gì ngoài ngh thu t? 13 www.100hanoi.com Hà N i Tôi yêu
www.100hanoi.com Nh c sĩ Tr n Ti n - Năm 1979-1982 là th i kỳ c a Đi p khúc tình yêu, Mùa xuân g i, Giai ñi u T qu c, V t chân tròn trên cát, Thành ph tr …, nh ng bài mà sau này n i ti ng là vi t t h i ñó. M i ngư i c hát thôi ch c lên h i di n là b ñu i ñi. Nhưng tôi nh T ng Bí thư Nguy n Văn Linh c u thoát ñ y ch . Ông Nguy n Văn Linh b o là cái l i hay quá, bài Đ ng h y. Ông Nguy n Văn Linh b o là ph i vào ngay Sài Gòn gi i thoát Tr n Ti n, vì Tr n Ti n không kích ñ ng b o lo n mà kích ñ ng lòng yêu nư c. Lúc ñó, bác y vi t NVL m t góc t báo, tôi b t ñ u “nói và làm” luôn, nói và hát luôn. Tôi phát ñ ng phong trào xu ng ñư ng, rock vì dân ch . Lúc ñó, Tr n Văn Th y làm m t phim r i, sau ñó m i làm Chuy n t t , Lưu Quang Vũ thì vi t H n Trương Ba da hàng th t, Tôi và chúng ta, Thanh Th o thì làm thơ… - Có v như anh là con ngư i c a th i cu c. Anh nghĩ sao v ngày xưa ñó? - Không, tôi v n không ph i là ngư i c a th i cu c. Ngư i dân nghĩ gì thì tôi c nói giùm h . Tôi c g ng làm ñi u gì mà m i ngư i nghĩ cùng v i tôi. Tôi vi t v nh ng ñi u h tr i qua, nhưng tôi mong mu n h bay lên kh i cái vui bu n c a th c t ñ làm cái gì hay hơn, nhân văn hơn… - Sao anh không làm m t album toàn nh c “th i s ” ñ nhi u ngư i ñư c bi t hơn? - Tôi sáng tác không ph i ñ cho m i ngư i bi t. Tôi sáng tác không ph i ñ có ti n, ñ n i ti ng. Tôi sáng tác vì tôi c n ph i vi t, tr có nh ng lúc ñói quá ph i ñi vi t thuê thì v n vi t nh ng bài hát r t là… l y ñư c ti n, dù cái anh gi ti n h cũng ti c. Vi t thì không ñúng ý h nhưng ph i gi ti n vì hay quá. Vi t m t bài hát mà m i ngư i ph i nghĩ ñ n m t cái gì c th , bài hát ñó là bài hát t i. Vi t m t bài hát ñ cho ngư i ta khóc, bài hát ñó là bài hát t i. Vi t m t bài hát ngư i ta cư i s ng s c bài hát cũng t i luôn. Vi t bài hát ñ cho ngư i ta bay, bài hát ñó m i là bài hát. - Trong khi các nư c xung quanh b t ñ u dùng ca t b ng ti ng Anh, anh nghĩ sao v chuy n nh c Vi t ñ t l i ti ng Anh khi ñ n th i phát tri n h i nh p? - V m t thương trư ng y thì nên ñ t ti ng Anh, còn tôi su t ñ i ch ti ng Vi t thôi. Tôi không thích thương trư ng, tôi cũng không bán cho ai c thì c n gì ph i ñ t ti ng Anh. Đơn gi n v y thôi. 14 www.100hanoi.com Hà N i Tôi yêu
www.100hanoi.com Nh c sĩ Tr n Ti n Nh c sĩ Tr n Ti n: “Tôi r t t t v i... ngư i tình” Tr n Ti n m ñ u câu chuy n b ng m t s liên h ng nghĩnh: “Tôi là con heo r ng, lang thang kh p cu c ñ i. Con heo r ng ñi m t mình, không s voi, không s h …Tôi là Thiên B ng Nguyên Soái. Tôi cũng ñi l y ñư c chân kinh nhưng l i m c t i hay... tán gái”. R i Tr n Ti n l i chuy n sang m t “ph m trù” khác: “Tôi làm vi c như nông dân. Không ñi u gì khi n tôi th y cu c s ng có ý nghĩa b ng làm vi c. Ngày xưa làm vi c ñ ki m ti n, còn gi , tôi l n tu i, các con cũng l n, nên qua th i làm vi c ki m ti n r i. Tôi hay h i nh ng ngư i b ng tu i xem bu i t i h làm gì? Còn tôi c 9h30 là m t díp l i, th y phí ñ i quá. Mà tôi ng ñư c 6 ti ng thôi. C 3 - 4 gi sáng là d y. D y lúc ñó bu n l m…”. Nhi u ngư i ñánh giá nh c sĩ thành công trong âm nh c, trong kinh doanh và trong... tình trư ng. Còn tôi thích nhìn con ngư i khía c nh th t b i hơn (vì khi th t b i m i th y rõ nh t b n lĩnh c a con ngư i). Nh c sĩ có nhi u th t b i trong cu c ñ i không? Ngày xưa tôi hay ng i trên sân thư ng mơ m ng v m t vũ tr th n kỳ. Tôi ư c mơ tr thành nhà khoa h c, và r t ghét ti ng hát ô c a ông Tr n Hi u ñi t dư i c u thang lên. R i m t ngày, tôi hi u tôi là m t lí l ch t i nh t c a Hà N i th i ñó: Lí l ch c a con nhà tư s n. Tôi h c gi i nên không ph i thi ñ i h c, nhưng c vào trư ng l i b ñu i. 15 www.100hanoi.com Hà N i Tôi yêu
www.100hanoi.com Nh c sĩ Tr n Ti n G n m t năm h c Ki n trúc, gi u ñư c lí l ch, nhưng sau ñó tôi v n b ñu i. R i tôi ñi lang thang ki m s ng. Tôi làm khuân vác cho ñoàn văn công. Không mu n v t v nên tôi t p hát. Cái gi ng , v v n c a tôi b ng tr thành m t gi ng bass quý hi m. H i ñó th hi u âm nh c r t sơ khai. Hát cho ngư i ta vui thì ñư c yêu thích. Tôi c ra sân kh u, chưa hát ngư i ta ñã bu n cư i, v tay. Tôi n i ti ng l m, nhưng n i ti ng như m t th ng h trên sân kh u ca nh c. Thanh niên mê tôi, nhưng tôi không thích. “Không ñư c, ta có ph i là th ng h c a các ngư i ñâu. Đ i ta ph i ñ l i công trình khoa h c, ho c ít nh t là ñi u gì sâu s c. Ta không ph i th ng h ”. Nên ñang n i ti ng, nhưng hai năm sau tôi b ngh . M y ngư i b n còn xui d i: mày mu n b ngh hát thì ph i ăn t, ăn th t cay cho nó h ng gi ng. Th là tôi ăn t. Bây gi , tôi ăn t n i ti ng Vi t Nam. V a r i sang sa m c Sahara, dân H i giáo n i ti ng ăn t, th nhưng th y tôi ăn t h còn s . V y mà gi ng tôi v n chưa h ng. Nhưng tôi ph i b di n thì m i chuy n sang ngành sáng t o ñư c, vì sáng t o là ñi sâu vào cái lõi, không ñư c di n. Tôi không yêu âm nh c. T i gi v n không yêu… M t tâm h n vĩ ñ i m i có tác ph m vĩ ñ i. Cu c ñ i âm nh c c a nh c sĩ có nhi u tác ph m vĩ ñ i, và nh c sĩ cũng t ng nh n không ít gi i thư ng danh giá c a Nhà nư c. V y nh c sĩ có t tin mình có tâm h n vĩ ñ i? Tôi không quan tâm chuy n ñó, mà ch quan tâm vi c hãy s ng t t v i m i ngư i. Con ngư i nói chung, không ai sinh ra ñ làm nhân v t vĩ ñ i hay anh hùng. Con ngư i c n h nh phúc hơn s vĩ ñ i và anh hùng, và hơn c m y cái b ng khen kia. Mà b ng khen cũng là v tôi treo, ch treo trong phòng làm vi c c a tôi, không treo phòng khách. Không hi u sao, ngư i ta hay nghĩ tôi sư ng, trong khi tôi có gì sư ng ñâu. Tôi ch c n s ng sao cho t t v i m i ngư i và m i ngư i yêu quý mình. Ch m h t. Còn có ti n cũng ñư c, không có cũng không sao. Nhưng ñ ng có ñói. Làm th ng ñàn ông thì không ñư c ñ cho mình và v con ñói. ( n ph m s d ng các tư li u và bài báo trên Internet) 16 www.100hanoi.com Hà N i Tôi yêu