intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Nhân dân tỉnh Bắc Kạn với an toàn khu của trung ương ở chợ Đồn trong kháng chiến chống Pháp (1945-1954)

Chia sẻ: Cothumenhmong Cothumenhmong | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:7

25
lượt xem
2
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài viết làm rõ một số nét về vai trò của nhân dân tỉnh Bắc Kạn đối với an toàn khu của trung ương ở chợ Đồn, đánh giá căn cứ địa Việt Bắc đối với cách mạng Việt Nam. Mời các bạn cùng tham khảo bài viết để cùng nắm chi tiết nội dung nghiên cứu.

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Nhân dân tỉnh Bắc Kạn với an toàn khu của trung ương ở chợ Đồn trong kháng chiến chống Pháp (1945-1954)

NHAN DAN TINH BAG KAN Vfll AN TOAN KHU CUA TRUNG UOfNG<br /> or CHO DON TRONG KHANG CHIEN CHONG PHAP (1945-1954)<br /> <br /> Au THI H O N G THAM*<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> tinh Tuyen Quang) m i trung tam l i Dinh<br /> A n toin khu (ATK) ciia Trung fldng<br /> gifl vai trd to ldn doi vdi thing ldi<br /> cua cuoc khing chie^n cho'ng Phip. Da cd<br /> Hda, Chd Ddn, Sdn Dfldng, Yen Sdn dfldc<br /> chgn lam ATK, ndi d va lim viec cua cic cd<br /> khong it cong trinh, bai viet de cip de'n quan Trung fldng Dang, Chfnh phu trong<br /> nhflng khia canh khic nhau cua ATK, trong trfldng hdp chie'n tranh bung no, phai rflt<br /> dd ATK cua Trung fldng d Dinh Hda (Thii khdi Thu d6 H i Ngi.<br /> Nguyen) dfldc nghien cflu k h i nhieu. Tuy Nhfl viy, ATK Chd Ddn (Bic Kan) cd vi<br /> nhien, ATK ciia Trung fldng d Chd Ddn, tinh tri het sflc quan trgng. Va tren thflc te, ndi<br /> Bic Kan vd'n la mgt trong nhflng mit xich day vfla l i cd sd cua cic cd quan Trung<br /> het sflc quan trgng, cdn chfla dfldc chu y mgt fldng Dang va Chfnh phu, Bg Tdng tham<br /> cich thda ding. Trong pham vi cua bii viet mflu (1), vfla la ndi cac cd quan, xfldng miy,<br /> niy, chung t6i chi muon lam ro mgt s6' net kho t i n g cua Trung fldng ddng (2).<br /> ve vai trd ciia nhan d i n tinh Bic Kan doi vdi ATK Chd Ddn la khu vflc cic xa phfa Nam<br /> ATK ciia Trung fldng d Chd Ddn. v i Tiy Nam ciia huyen Chd Ddn ngay nay.<br /> Dinh gii cao vi tri vai trd cin cfl dia Phfa Nam giap huyen Dinh Hda (Thai<br /> Viet Bic d6l vdi cich mang Viet Nam, nen Nguyen), phfa Tiy giip cic huyfn Yen Sdn,<br /> ngay sau ngay Cich mang thing Tim Chiem Hda (Tuyen Quang). Dd l i dia bin<br /> thinh cdng, Chii tich Hd Chi Minh d i cii chien Ifldc thuan ldi, nui non trung diep co tic<br /> d6ng chf Pham V i n Ddng v i mgt sd ddng dung che di'u Iflc Ifldng, quin chung nhin<br /> chi khic d lai Viet Bic de cung c6' cin cfl din thuIn hiu, chi't phic, trung thinh vdi<br /> dia cich mang. Khi nguy cd chien tranh cich mang. Theo td tien ta thi dd li ndi<br /> xim Ifldc ciia thflc d i n P h i p dang ngiy 'Thien thdi dia ldi nhan hda", thee Hd Chi<br /> cing tdi gin, t h i n g 11-1946, Trung fldng Minh l i ndi "Tien kha di cong, thoii kha di<br /> Dang tiep tuc cii ddng chi Nguyin Lfldng thu". Die biet, vflng nay n i m tren con dfldng<br /> Bing va Trin Ding Ninh trd lai Viet Bic Nam tien theo chu trfldng cua Hd Chi Minh,<br /> chuan hi dia ban xay dflng cin cfl dia do ddng chf Vo Nguyen Giip tnic tiep chi dao,<br /> khang chie'n. Mgt so' xa thugc Dinh Hda, l i ndi Cd cd sd v i phong trio cich mang vflng<br /> Dai Tfl, Vo Nhai (thugc tinh Thii Nguyen), chic, sdm gianh dfldc chfnh quyen.<br /> Chd Ddn, Chd Ra cu (thugc tinh Bic Kan), Y thflc dfldc tam quan trgng cua vi'n de,<br /> Sdn Dfldng, Yen Sdn, Chiem Hda (thugc n h i n d i n tinh Bic Kan da vfldt moi khd<br /> <br /> <br /> Th.S, Tinh Bfie Kan<br /> Rhan dan tinh Bac Kan vdi Kn toan hhu.. 57<br /> <br /> khin, gian khd de xay dflng, bao ve va phuc (Ban Thi) v i Ban Loin (Yen Thinh), Dii<br /> vu ATK cua Trung fldng d Chd Ddn trdng tieng ndi Viet Nam v i Trai nuoi tre cua cin<br /> khing chien cho'ng P h i p (1945-1954). bg khing chien thi ddng d Phja Khao.<br /> Tfl cudi n i m 1946 v i nhflng nim tiep Phja Khao ciing la ndi d v i lim viec ciia<br /> theo vdi nhflng khoang thdi gian khic nhau Nha Nghien cflu ky thuat quan sfl dfldi sfl chi<br /> trong 9 n i m khing chie'n chd'ng Phip, ATK dao cua ong Trin Dai Nghia. Dfldc sfl giflp dd<br /> Chd Ddn da tiep n h i n nhieu cd quan, cua chfnh quyen, quan v i din dia phfldng,<br /> xfldng miy, kho t i n g cua Trung fldng. Nha Nghien cflu da che tao dfldc nhflng vu<br /> Xi Yen Thinh cii bao gdm cic x i Ban khi quan trgng phuc vu khing chie'n (4).<br /> Thi, Yen Thinh v i Yen Thfldng ngay nay la Tai xa Yen Thinh cu co Cue Quan y cua<br /> ndi tiep nhan sdm nhi't cic cd quan, cdng Bg Quo'c phdng (luc d i u ddng d Khuon<br /> xfldng, kho ting cua Trung fldng. Bing True, Leo Hau, khi bi quin P h i p cin quel,<br /> phfldng tien t i u hda loai nhd v i godng chay t h i n g 10-1947, chuyen vao Liing Phen), cd<br /> tren tuyen dfldng s i t Dim Hdng (Chiem quan Bio Cdu qud'c ddng d Che Ngu.<br /> Hda, Tuyen Quang) - Ban Thi (Chd Ddn, Bic De bao dam an toin, cic cd quan Trung<br /> Kan) (3), tfl cuoi nim 1946 v i diu nim fldng khdng ddng l i u mgt chd, thfldng thay<br /> 1947, Nha Tiep te (thugc Bg Kinh te) da ddi chd d, m6i ndi mgt n i m hay vii thing,<br /> chuyen hing chuc ti'n mu6l len Ban Ciu trfl sau dd chuyen dai bg p h i n di chd khic mgt<br /> vio kho d Khudn Lia v i hing trim ti'n hang thdi gian rdi quay lai hoic co cd quan<br /> hoi, vit lifu, may mdc len Ban Thi, Leo chuyen di h i n . Dd d vio vi trf de ding lien<br /> Hiu, Khuon True thugc xa Yen Thinh cu. lac, qua lai vdi cac ATK Trung fldng d Dinh<br /> Ban Thi l i ndi cd quing kem, chi, bac... Hoi, Sdn Dfldng, Yen Sdn... nen cic xa phfa<br /> la nhflng nguyen lieu ra't can cho viec Nam cua huyen dfldc chgn l i m ndi ddng<br /> nghien cflu, san xui't vu khf, d dd cd cd sd cua cic cd quan Trung fldng Dang, Chinh<br /> vat chi't cu nhfl n h i cita, mgt so' miy mdc Phu va Bg Quo'c phong...<br /> khai thic quing ciia P h i p dfldc n h i nfldc Ndi d v i l i m viec cua Hd Chu tich<br /> quan ly, die biet l i cd nha miy thuy dien nhflng n i m 1950 - 1951 dfldc chgn d Ddi N i<br /> nhd, tram bflu dign v i dfldng diy dien P i u thugc Ban Thft, xa Lfldng Bing. Trfldc<br /> thoai Ban Thi - Dim Hdng... Bdi the, dd, Ngfldi cdn d va lam viec thdi gian ngin<br /> Xfldng quin gidi ciia Trung fldng (cdn ggi la (tfl 7-12-1947 de'n cudi t h i n g 12-1947) tai<br /> Xfldng H52) chuyen de'n Ban Thi. Luc diu Ban Ca, xa Binh Trung. Ddng chf Tdng Bf<br /> xfldng dat d Ld Rang (ten ggi cd sd rang thfl Trfldng Chinh v i V i n phdng Trung<br /> quang thdi Phip), ve sau de dip flng nhu fldng Dang trong nhflng nam 1950-1951 d<br /> ciu khing chie'n ngay cing ldn, xfldng Khudi Linh, xa Nghia T i . Ddi Khau Ma, xa<br /> chuyen ra d i u ciu Ban Nhfldng. Viec san Lfldng Bing l i ndi d v i l i m viec cua ddng<br /> xui't vu khf ri't cin de'n nguyen lieu chi, do chf Pham V i n Ddng v i Hgi ddng Chfnh<br /> viy, cd sd khai thic due quing chi d Deo An phu trong khoang thdi gian tfl 1950-1951.<br /> ra ddi, cdn ggi la Xfldng Bic Sdn, thu hflt Cd quan Bg Tdng tham mflu d N i Quin,<br /> nhieu thanh nien d Bail Thi tham gia. Ban Tud'm, Khudi Ang x i Binh Trung.<br /> Xfldng miy in tien cua Bg Tii chfnh Nhflng n i m 1950-1951, cac ddng chi V5<br /> ddng d Ban Thi. Tdng dii v6 tuyen dien Nguyen Giip, Nguyin Chi Thanh, Hoing<br /> tflng ddng d Phja Khao (Ban Thi), Din La Vin Thii thfldng qua lai lam viec d diy.<br /> 5S Rghien cuu Lich siir. si510.2010<br /> <br /> Dia diem Tong Quin la ndi Bg tdng Tham ciia ATK nhfl chin Deo So (Binh Trung),<br /> mflu td chflc hai Hgi nghi tdng ke't cac Tum Td (Bing Lang), Ban Cau (Yen<br /> chie'n dich Bien gidi 1950 v i Dfldng so' 18 Thinh).., deu cd sfl tham gia ciia Iflc Ifldng<br /> vio cudi n i m 1950 va d i u n i m 1951. Chu vu trang Chd Ddn. Trong pham vi tflng xi<br /> tich Hd Chf Mmh va Tdng Bf thfl Trung dat ATK, d i n quin du kich ludn ludn s i n<br /> fldng Dang - Trfldng Chinh d i tdi dfl v i sang chie^n dau, flng phd vdi mgi tinh hinh.<br /> hui'n thi cho ca hai Hgi nghi. Viec gifl gin bf mat, dam bao an toan cho<br /> Cd quan ngoai giao Dai sfl quin Trung cic cd quan Trung fldng v i trong tinh dfldc<br /> Qud'c d Ban Mdn (Lfldng Bing). Viet Nam quin triet v i tuyen truyen can mat trong<br /> Thong ti'n xa d N i Tong (Nghia Ta), Bao n h i n din. Khau hieu "Ba khong" (kh6ng<br /> Su That d Khudi D i m (Nghia Ti)... biet, kh6ng thi'y, khong nghe), da dfldc<br /> Dang bg Chd Ddn ph6l hdp vdi dgi cong n h i n dan thflc hien nghiem tflc. Tfl khau<br /> tic dae biet d i dinh ra phfldng i n xiy dflng hieu tuyen truyen da bien t h i n h khau hieu<br /> vung cin cfl theo cic yeu cau: bao ve an h i n h dgng, mgi ngfldi d i n trong huyen,<br /> toin cho cin cfl, cung co' v i xay dflng mdi nhi't l i khu vflc ATK, da neu cao trich<br /> he tho'ng thong tin lien lac, chuan hi s i n nhiem bao mat.<br /> sang chien di'u va day manh ting gia san Cac tram giao thong lien lac trong ATK<br /> xui't, bao dam h i u cin tai chd... v i vdi cic cd sd ngdii huyen dfldc to chflc,<br /> P h i t huy tinh t h i n yeu nfldc, truyen nhan vien, can bg giao thdng dfldc tuyen Ifla<br /> thd'ng di'u tranh cich mang, n h i n dan cic trong thanh nien d khu vflc ATK. Trdng bi't<br /> dan tgc tai cic dia phfldng ndi tren da s i n ky tinh hudng nio, vfldt qua mgi khd khin,<br /> sang tiep nhan, giup dd ndi in, chd d tam gian nguy, cic lien lac vien mang thfl, cic<br /> thdi ngay tfl nhflng ngiy diu. Cic Iflc tii lieu cua Dang, Chfnh phii v i quin dgi...<br /> Ifldng vu trang, thanh nien xung phong v i deu bao dam thdng su6't, an toin v i kip thdi.<br /> ddng bio cic d i n tgc, nhi't l i d khu vflc Sfl quan t i m giflp dd cua Dang bg va<br /> ATK da ddng gdp nhieu cdng sflc, tfl viec n h i n d i n cic d i n tgc Chd Ddn d6l vdi cic<br /> van chuyen cd quan, khai thic nguyen v i t cd quan, gia dinh cin bg theo chdng con di<br /> lieu den viec xay dflng n h i ciia, lan trai cho khing chie'n d i tao dieu kien cho cic cd<br /> cic cd quan, khd ting, xfldng miy. Thanh quan Trung fldng vfldt qua dfldc nhflng khd<br /> nien xung phong ciia cic xa dfldc coi la Iflc k h i n trong nam dau tdng di chuyen len<br /> Ifldng thfldng trflc phoi hdp vdi d i n quin, ATK, can cfl dia khing chie'n. Ngfldc lai,<br /> du kich xa lam ndng cd't cho phong trio trong qui trinh xiy dflng, p h i t trien cd sd<br /> toin dan xay dflng ATK. Dang, ciing cd va kien toin bg miy chfnh<br /> Viec van chuyen dd doan, miy mdc, nguyen quyen, doin the quin chung cic ci'p. Dang<br /> vit heu, Ifldng thflc, mudi in... vdi khol Iflgng bg v i n h i n d i n cic dan tgc Chd Ddn, die<br /> ldn, tfl ngoii dfldng den cac vi tri an toan, nim biet l i khu vflc ATK ludn n h i n dfldc sfl chi<br /> siu trong cic khe nfli, h i u het la do Iflc Ifldng dao trflc tiep cua Tinh uy, Khu uy cung<br /> vfl trang vi thanh nien mang vie. nhfl sfl giup dd to ldn cua cac cd quan<br /> Liic Ifldng vu trang cua huyen v i cic xi Trung fldng. Cic cd quan Trung fldng<br /> cd cd quan, khd ting... cdn trflc tiep tham thfldng xuyen lien he chit che vdi nhan<br /> gia t u l n tra, phdi hdp vdi canh ve canh gac, din, dgng vien mgi ngfldi h i n g h i i tham<br /> bao ve an toan. Nhflng tram gic vdng ngoai gia khing chie'n, kien quoc, hfldng din<br /> Rhan dan tinh Bdc Kan vin Rn toan khu... 59<br /> <br /> <br /> nhan din xiy dflng ddi sd'ng mdi, bid ve bf ve Yen Nhuan de cin quet khu vflc nay.<br /> mat, an toan cic cd quan trong ATK. Mgt De'n N i Chao (Yen Nhuan), dich nd sflng<br /> sd cd quan cdn cii cin bg giup dd dia dfl dgi vio mgt ddn vi du kich lim mgt<br /> phfldng xiy dflng td chflc Dang, cung co' ddng chf hy sinh v i mgt ddng chi khac bi<br /> chinh quyen, md mang vin hoa, giio due. thfldng. Mgt tieu dgi du kich khic dang luc<br /> Trong chien dich Viet Bic Thu - Dong l i m nhiem vu canh gic cho n h i n d i n gat<br /> 1947, de giai phdng que hfldng, bao ve an Ifla d gin dd, nghe tieng sung no nhanh<br /> toan ATK cua trung fldng ddng tren dia chdng phoi hdp vdi trung dgi bg dgi chu Iflc<br /> bin, gdp phan lam thi't bai ke hoach dinh tieu doin 102 (thugc Trung doan 165 tflc<br /> nhanh thing nhanh cua thflc dan Phip, Trung doin Thii d6) td chflc phuc kich. Nhd<br /> dfla cuoc khing chie'n phat trien sang giai th6ng thad dia hinh, quin ta chgn dfldc dia<br /> doan mdi, quan va dan Chd Ddn da phdi the thuan ldi de mai phuc, Chd quin dich<br /> hdp vdi bg dgi dia phfldng v i quin chii Iflc tdi gin, quan ta nhi't Idat nd sflng, nem lflu<br /> anh dung chie'n da'u tieu diet sinh Iflc dich. dan, diet 8 ten rdi rut lui an toan (6).<br /> Du kich Chd Ddn phdi hdp vdi cic ddn vi Thing ldi tren ghi them mgt chie'n cdng<br /> bg dgi, die biet l i Dai dgi dgc lip 653 tien ciia cic Iflc Ifldng vfl trang Chd Ddn, gdp<br /> hinh cung c6' cac tran dia cu v i xiy dflng phan lim thi't bai mflu do ciia thflc d i n<br /> them mgt s6' t r i n dia mdi tren cac nga Phap trong cuoc ti'n c6ng len Viet Bic.<br /> dfldng tfl Phfldng Vien di Nggc Phii, de'n Thflc hien menh lenh cua Bg Tdng chi<br /> R i Ban v i sang Dai Sao. huy, cin bg, chien si Trfldng V5 Bi tam thdi<br /> De kho'ng che con dfldng Bic Kan - Chd td chflc t h i n h Trung doin 79 do ddng chf<br /> Ddn, thflc dan Phap da cho quan nhay dfl Hoing Dao Thuy lam Trung doan trfldng,<br /> xudng Chd Ddn, chiem ddng vi tri ddn cu d ddng chf Le Dinh l i m Chfnh tri vien, tfl<br /> Phfldng Vien (chiu ly cu) v i tung mgt bg Bic Kan qua Ba Be da de'n Ban Thi ngay<br /> phin ddng ch6't d D6ng Vien. Ngiy 10-10- 15-10-1947. Tai day, Trung doan chia lim<br /> 1947, Iflc Ifldng quin P h i p tfl Phfldng Vien hai bg phin: Doan 1 do cic ddng chf Hoang<br /> tien ve Yen Thinh, Lan Thi, khep din ggng Dao Thuy v i Le Dinh chi huy cd nhiem vu<br /> kim ve phfa Tay. Nim dfldc hfldng h i n h phdi hdp vdi d i n quan, du kich chin danh<br /> quan ciia dich, trung dgi du kich thoat ly dich tfl Chd Ddn de'n Ban Thi. Ddin da cd<br /> cua huyen phdi hdp vdi bg dgi chii Iflc td sfl phdi hdp Iflc Ifldng vu trang huyen lip<br /> chflc phuc kich tai (deo) K6o Phay. Dflng vao nhieu chie'n cdng. Doin 2 do ddng chf Phan<br /> luc quin dich Igt vao tran dia mai phuc, Phic, Tdng Dgi trfldng chi huy tien ve phfa<br /> quin ta nd sflng ti'n cdng. Bi dinh bi't ngd, Tiy, phuc kfch quin P h i p tai km so' 4<br /> quan dich phai thio chay qua deo (5). dfldng s i t Dam Hdng - Ban Thi vio sing<br /> Chfla dat dfldc muc tieu diet quin chu ngay 18-10-1947, giinh t h i n g ldi diet 38<br /> Iflc va cd quan dau nao khing chien ciia ten, lim bi thfldng gin 20 ten, chin dflng<br /> Viet Nam, v i cung chfla khep kin dfldc cuoc hanh quin tfl Chiem Hda len Ban Thi<br /> ggng kim theo ke hocich, quin P h i p d Bic cua thflc dan P h i p .<br /> Kan tang vien binh cho Chd Ddn. Ngay 18- Cflng thdi gian (dem 18-10), dfldc sfl giup<br /> 10-1947, quin P h i p huy dgng liic Ifldng dd ciia nhin din, sfl phoi hdp cua quin du<br /> khoang 80 linh, tfl Bic Kan tien vao Chd kfch xi Yen Thinh, Trfldng Vd Bi td chflc mgt<br /> Ddn, Theo hfldng Tiy Nam, quin Phap tien dgi "Quye't tii' gdm 8 chie'n si, do Nguyen Bgi<br /> 60 Rghien cuu Lich siir. s610.2010<br /> <br /> Dong lam tieu dgi trfldng, bf mat tip kich ddn Trong nhflng n i m 1951-1953, thflc d i n<br /> Yen Thinh, diet mgt s6' ten dich, p h i mgt dai Phap t i n g cfldng p h i hoai h i u phfldng va<br /> lien, ddng chi Dong bi thfldng vin binh tinh ATK khing chie'n tren dia ban Chd Ddn.<br /> chi huy quin nit lui an toan. Miy bay dich nhieu l i n n6m bom giy thiet<br /> Lflc Ifldng quan P h i p gin 300 ten tfl hai ve ngfldi v i ciia cho cic cd quan, xfldng<br /> Chd Ra (Ba Be), tie'n sang Ban Thi de tim may, khd tang. Quan, d i n cic xa da neu<br /> cich hgi q u i n vdi lflc Ifldng cua binh ddin cao tinh than doin ket, giup dd nhau, khic<br /> Commuynan tai Dai Thi (Chiem Hoa, phuc h i u qua chie'n tranh do dich giy ra,<br /> Tuyen Quang), khi de'n N i Ngang bi du ddng thdi giup dd cic cd quan, xfldng miy,<br /> kfch xa Mlu Ninh (Ba Be) phuc kfch diet 3 khd t i n g l i m lai l i n trai, nhanh chdng 6n<br /> ten. Ngay 20-10, chflng tdi Ban Thi, each dinh ndi san xui't va l i m viec.<br /> Dii Thi hdn 20km (7), Sau ngiy Bic Kan dfldc giai phdng<br /> Binh doin hon hdp linh thiiy dinh bg (1949), con dfldng sd 3 tfl Ha Ngi len Thii<br /> Commuynan tren dfldng hinh quan len Nguyen - Bic Kan - Cao Bing trd t h i n h<br /> Tuyen Quang, Chiem Hoi, lien tiep hi quin con dfldng giao thdng huyet mach cua cuoc<br /> ta phuc kfch, hi thiet hai ning, nhi't li trong khing chie'n. Dfldng 29 (Chd Ddn - Bic<br /> cic trin tren song L6 va hi chin dinh d Dim Kan) l i con dfldng quan trgng n6l lien ATK<br /> Hdng, nen khdng cd lien lac len Ban Thi. Chd Ddn vdi tinh ly Bic Kan v i cin cfl dia<br /> khing chie'n Viet Bic. Do viy, ngay tfl khi<br /> Chiem ddng sau trong vung cin cfl khing<br /> Chd Ddn dfldc giai phdng, chfnh quyen dia<br /> chien ciia ta, quin Phip rdi vid tinh the hi co<br /> phfldng da nhieu l i n huy dgng d i n cong ra<br /> lip, cd nguy cd bi tdn thi't ning ne hdn, sau<br /> siia chfla, tu bd, md rong dfldng 29.<br /> lin hi quin ta dinh dem 18-10, quin dich co'<br /> thu them ft ngiy rdi rut khdi Yen Thinh. De gdp sflc cho chie'n dich Bien gidi Thu<br /> Theo ke hoach hai ggng kim, quin P h i p - Ddng 1950, tfl t h i n g 1 den t h i n g 3-1950,<br /> hdp diem tai Ban Thi ngiy 13-10-1947, sau huyen Chd Ddn da huy dgng lien tuc 4 ddt<br /> dd hgi quin tai Dii Thi, song chung d i bi din cdng, moi ddt 500 ngfldi de s^a dfldng<br /> thi't bai, mfli dfli xuyen ngang ciia ke thfl s6' 3 bi p h i hoai ning ne trong chie'n tranh.<br /> qua Chd Ddn sang Tuyen Quang hi quin ta Nhd sfl nd lflc ddng gdp cua cac huyen, trong<br /> chat dflt. Sau thi't bai t r i n ngiy 18-10, bg dd cd Chd Ddn, den thing 4-1950, dfldng da<br /> p h i n quin P h i p d Dim Hdng lieu linh theo thdng xe, bao dam kip thdi cho cong cuoc<br /> dfldng s i t tien len Ban Thi de b i t lien lac, chuan bi Chie'n dich Bien gidi Thu - Ddng<br /> tdi ndi mdi biet l i quin P h i p vfla rut khdi 1950. Trong thing 10-1950, con xay ra<br /> ndi day, de t r i n h bi tieu diet huge chung nhieu t r i n mfla lu, giy hfl hdng nhieu doan<br /> phai quay trd lai diem xui't phit. dfldng 29, dfldng Qud'c 16 sd 3, ddng bio cic<br /> din tgc trong huyen da dong gdp hing trim<br /> Phai ddi phd vdi the t r i n chien tranh<br /> ngiy c6ng vao viec siia chfla.<br /> nhan din, hi quin v i d i n Chd Ddn phuc<br /> kich v i chin danh khIp ndi, quin Phip hi Sau chie'n t h i n g Bien gidi Thu - Dong<br /> thi't bai v i khdn do'n ve cac mit. Ngay 13- 1950, con dfldng Qude 16 sd 3, cing trd<br /> 11-1947, chung phai lu Ifldt rut quan khdi t h i n h dfldng giad thong trgng yeu. Vi thd,<br /> Chd Ddn, keo ve thi xa Bic Kan. Chd Ddn thflc d i n p h i p dung may bay ra sflc b i n<br /> hdin toin giai phdng sau 37 ngiy dem p h i con dfldng nay. Do miy bay dich b i n<br /> chien di'u (8). p h i quye't liet, lim hfl hai ning ne nhieu<br /> Rhan dan tinh Bac Kan voi Rn toan hhu... 61<br /> <br /> <br /> doan dfldng Qud'c 16 s6' 3, diu nam 1951, nghia vu cua h i u phfldng. N i m 1950, thflc<br /> thflc hien ke hoach cua tinh, trong ba hien ldi hieu trieu b i n thdc nudi quan ciia<br /> thing chie'n dich, Chd Ddn da huy dgng Hd Chii tich, nhan dan cic d i n tgc Chd<br /> 3420 ngfldi vdi hdn 160 con t r i u keo gd ra Ddn da ddng gdp 16.036 kg, dflng dau cic<br /> cong trfldng svia chfla cau dfldng (9). huyen trong tinh (12). Ddng thdi ddng bio<br /> Nim 1952, l i n i m ddng bao cac din tgc cdn ddng gdp cic khoan: thdc dfl trfl: 40.000<br /> d Chd Ddn da tap trung sflc ngfldi, sflc cua kg, thdc cho bg dgi dia phfldng: 44.000kg,<br /> chd chien trfldng. Tinh rieng trong t h i n g 5 tien dd d i u 21 tieu dgi dia phfldng: 18.000<br /> nim 1952, toan huyen d i huy dgng 4,500 ddng, tien may quin ao cho bg dgi dia<br /> din cong phuc vu c6ng t i e van chuyen cho phfldng: 42.000 ddng, dflng d i u tinh. Trdng<br /> quo'c phdng va hdn 100 d i n c5ng ra c6ng phdng trid thflc hien ldi keu ggi tiet kiem<br /> trfldng siia chfla ciu dfldng Qud'c 16 s6' 3, "Hu gao khing chie'n", tfl thing 1 de'n<br /> t h i n g 3 n i m 1951, phu nfl Chd ddn d i<br /> Ngoai tham gia hing van ngiy c6ng<br /> ddng gdp dfldc 138 kg gad.<br /> phuc vu chie'n dich giai phdng Bic Kan<br /> (1949), chie'n dich bien gidi (1950), s^a Chi em phu nfl cic dan tgc Chd Ddn<br /> chfla ciu dfldng Qud'c 16 s6' 3, ddng bio cic neu cao tinh t h i n yeu nfldc, ra sflc ddng<br /> din tgc vung ATK (Yen Thinh cu), Lfldng gdp cho k h i n g chie^n, trong 6 t h i n g d i u<br /> Bing, Nghia Ti... huyen Chd Ddn, cdn thflc n i m 1951 da quyen gdp 240 kg gao nep,<br /> hien nhiem vu phuc vu ATK. Hang thing nhieu loai thflc pham nhfl: rau, trflng, ca<br /> hang chuc lao dgng van chuyen chi (tfl xf chua, mang... tri gii gin 1.000 ddng, va<br /> nghiep Bic Sdn) va tien (tfl xfldng in tien), 800 ddng tien m i t va mgt s6' dd dflng sinh<br /> vfl khf dan dfldc (tfl xfldng quan gidi) d Ban hoat cho bg dgi. Cic phong trao "Hfldng<br /> Thi de'n Bic Kan hoac ve khu vflc phia flng mfla ddng binh si", "Giup dd thfldng<br /> Nam huyen. Ddi khi cdn cd nhflng ddt phuc binh"... deu dfldc ddng dao chi em hfldng<br /> vu dot xuit, trong t h i n g 9-1951, theo yeu flng, dat hi^u qua cao.<br /> ciu, huyen cii 33 ngfldi phuc vu Xfldng Ngiy 1-5-1951, Chfnh phu ban h i n h Sic<br /> H52, 7 ngfldi phuc vu xf nghiep Bic Sdn lenh ve thue nong nghiep, nhim dam bao<br /> (10). Viec di chuyen dia diem v i xiy dflng cdng bing ve nghia vu va quyen ldi cua<br /> cic cd quan trung fldng tren dia b i n huyen ngfldi ndng dan ddi vdi n h i nfldc.<br /> cflng dfldc nhan dan ndi diy ddng gdp hing Vdi chfnh sich dd, viec thu thue^ ndng<br /> ngin cdng lao dgng. nghiep d Chd Ddn n i m 1951 dat dfldc<br /> Diu n i m 1954, cdng tic van chuyen kho nhflng ket qua ding khich le. Tdng ket ddt<br /> tang trd t h i n h yeu ciu ci'p thie't. Thflc hien diu (tfnh den t h i n g 9-1951) viec thflc hien<br /> ke hoach cua tinh, trong t h i n g 4, Chd ddn ke hoach tfnh rieng d hai xa Nggc Bing v i<br /> da 16 chflc mgt doin gdm 50 xe trau v i 60 Nhu Viin dfldc gin 80 ti'n, vfldt mflc ke<br /> mang vin chuyen Ifldng thflc tfl Chd Ddn hoach, toan huyen ca n i m thue chfnh t i n g<br /> ra thi xi Bic Kan; ddng thdi td chflc mgt dat 98,8 % ke hoach (13),<br /> doan gdm 172 con ngiia thd, chuyen Ifldng Nim 1952, thue ndng nghiep toan<br /> thflc cic xa phia Nam ciia huyen ve kho huyen Chd Ddn dat dfldc 573.629 kg (14).<br /> Chd Chu (Dinh Hdi, Thii Nguyen) (11). Nam 1954, thu thue ndng nghiep ca hai<br /> Ngdii ra, ddng bio cic din tgc huyen loai chinh tang v i phu thu dat 906.838 kg,<br /> Chd Ddn cdn neu cao tinh than thflc hien vfldt ke hdach 90 ti'n.<br /> e2 Rghien cuu Lich si^. s6'10.2010<br /> <br /> Ben canh dd, trong nhflng n i m khing dfldc 99 ngfldi, \iidt 10% chi tieu ke hoach<br /> chie'n huyen Chd Ddn da huy dgng ddng tinh giao (16). Trong chien dich lich sii<br /> gop dfldc 6.300 ti'n thdc, 120 ti'n thit cic Dien Bien Phu hang ngan thanh nien cac<br /> loai v i hdn 500 ti'n rau, cii, qua cic loai cho dan tgc trong huyen da h i n g hai len dfldng<br /> cuoc khang chie'n (15), tham gia chie'n di'u v i phuc vu chien da'u,<br /> Ve c6ng t i c q u i n sfl, n i m 1950, huyen gdp p h i n l i m nen chie'n t h i n g liy Iflng<br /> Chd Ddn da lien tuc bd sung lflc Ifldng cho Dien Bien Phu chi'n dgng dia ciu.<br /> quan chii lflc, n h i m dap flng yeu cau cua Trong cuoc k h i n g chie'n, tuy dan sd d<br /> cic chien dich dae biet l i chie'n dich Bien huyen khong ddng nhflng Dang uy v i nhan<br /> gidi Thu - Dong 1950. Tinh rieng ddt tuyen din huyen Chd Ddn da cii 675 thanh nien<br /> binh 27-4-1950, ca tinh Bic Kan cd nhiem len dfldng n h i p ngu, 91 ngfldi di thanh<br /> vu tuyen 200 tan binh, thi Chd Ddn da cd nien di xung pheng, 14 ngin ngfldi di tham<br /> 35 ngfldi tham gia len dfldng tdng quin giet gia dan cdng phuc vu chien dich Dien Bien<br /> giac. D i u n i m 1952, toin huyen tuyen Phu.<br /> dfldc 89 ngfldi dat gin 90% sd vdi chi tieu Nhin lai lich svi hdn 60 n i m qua. Dang bg<br /> tren giao, dflng hang d i u so vdi cic huyen. v i n h i n d i n cic dan tgc tinh Bic Kan ngiy<br /> Ddng - Xuan 1953 - 1954, con em cic d i n nay tfl hio da cd vinh dfl tham gia xay dflng,<br /> tgc huyen Chd Ddn nao nflc xung phong bao ve v i phuc vu ATK cua Trung fldng d<br /> n h i p ngu. Tfnh rieng trong hai ddt tuyen Chd Ddn gdp p h i n dfla cuoc khang chie'n<br /> quin d i u n i m 1953, Chd Ddn da tuyen ch6'ng P h i p den thing ldi ve vang.<br /> <br /> <br /> CHU THICH<br /> (1), T r u n g t a m cua ATK Chd Don nay thudc cac (10). Ban Chap h a n h Dang bd huyen Chd Ddn,<br /> xa LUdng B i n g , Nghia Ta, Binh Trung. Bdo cdo Bgi hgi Bdng bg huyen Cha Don ldn thii<br /> (2). Nay thude dia phan cua xa Yen Thinh (cU). nhdt, lUu trii tai Kho LUu trii Tinh uy Bfie Kan,<br /> (3). Dudng sfit rdng 0,8 met. (11). Huyen uy Chd Ddn, Bdo cdo sd'20/BC-HU<br /> (4), Mdt trong nhUng ngUdi cua Nha Nghien ngdy 23-8-1954, Itfu tai Kho LUu trQ Tinh uy Bfie Kan.<br /> ciiu che tao via khi dUdc phong anh hiing lao ddng (12), Nghi quye't Hgi nghi Ban chdp hdnh tinh<br /> la dong chi Ngd Gia Kham, Ddng bg Bdc Kgn hgp tii ngdy 17-4 de'n ngdy 20-4-<br /> (5). Huyen iiy Chd Don, Lich sii Bdng bg huyen 1950, luu tai Kho LUu trQ Tinh uy Bfie Kan,<br /> Cho Don (1930-1954), Huyen uy Chd Don xua't (13), Uy ban Khang chie'n Hanh chinh huy^n<br /> ban, 1993, tr. 63, Chd Ddn, Bdo cdo thiic hien thue'nong nghiep huyen<br /> (6), (7). Dang liy - Bd ehi huy quan sU tinh Bac Cha Ddn, lUu tai Kho LUu trQ Tinh uy Bfie Kan.<br /> Kan: Bac Kgn lich sii khdng chie'n chdng Phdp (14), Uy ban Khang chie'n H a n h chinh huyen<br /> (1945-1954), Nxb. Quan ddi N h a n dan, Ha Ndi, Chd Ddn, Bdo cdo ndm 1952, lUu tai Kho LUu trQ<br /> 2001, tr. 110, 111. tinh uy Bfie Kan,<br /> (8). Tinh Dang bd Bfie Kan, Bdo cdo ba thdng ihU (15). Cha Don anh hiing. Bao Bfie Kan, sd' dfi.-;<br /> nhdt ndm 1949, lUu tai kho LUu trQ tinh iiy Bfie Kan. biet (14-12-2000).<br /> (9), Uy ban Khang chie'n Hfinh chinh tinh Bfie Kan, (16). Uy ban Khang chien Hanh chinh huyfn<br /> Bdo cdo thdnh tich sita dUdng Bac Kan, lUu trii tai Kho Chd Ddn, Bdo cdo 6 thdng ddu ndm 1953, luu tai<br /> lUu trQ Ban Nghien ciiu Lieh sii Dang Thai Nguyen, Kho LUu trQ tinh iiy Bfie Kan.<br />
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2