Nhận diện thủ thuật làm đẹp báo cáo tài chính

Chia sẻ: Nguyen Thu Giang | Ngày: | Loại File: DOCX | Số trang:2

Thêm vào BST

Báo xấu

528
lượt xem 216
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Các doanh nghiệp niêm yết đang đồng loạt công bố kết quả kinh doanh quý 3 và 9 tháng đầu năm 2010. Nhiều thống kê cho thấy, những giai đoạn khó khăn cũng là lúc các thủ thuật kế toán được các doanh nghiệp sử dụng thường xuyên hơn nhằm “làm đẹp” báo cáo tài chính. Các thủ thuật này được biết đến nhiều hơn với tên gọi “Làm đẹp cửa sổ” (Window dressing) hay “Xào nấu sổ sách” (Cook the books) ...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Nhận diện thủ thuật làm đẹp báo cáo tài chính

Nhận diện thủ thuật làm đẹp báo cáo tài chính Các doanh nghiệp niêm yết đang đồng loạt công bố kết quả kinh doanh quý 3 và 9 tháng đầu năm 2010. Nhi ều thống kê cho th ấy, những giai đoạn khó khăn cũng là lúc các thủ thuật kế toán được các doanh nghi ệp sử dụng thường xuyên hơn nhằm “làm đ ẹp” báo cáo tài chính. Các thủ thuật này được biết đến nhiều hơn với tên gọi “Làm đ ẹp cửa sổ” (Window dressing) hay “Xào n ấu s ổ sách” (Cook the books) Chúng ta đã từng thấy những khác biệt lớn đến kinh ngạc giữa kết quả kinh doanh trước và sau kiểm toán. Việc nhận diện các thủ thuật “làm đẹp” báo cáo tài chính sẽ giúp nhà đ ầu tư có cái nhìn thận trọng và toàn di ện hơn v ề hoạt đ ộng kinh doanh c ủa doanh nghiệp. Điều này đặc biệt có ý nghĩa khi báo cáo tài chính quý 3 và 9 tháng đầu năm là báo cáo chưa được soát xét. Đây là bài viết của Ông Lê Ngô Luân (MBA, ACCA), hi ện đang làm vi ệc tại Qu ỹ Đ ầu t ư Aureos Capital Vietnam, m ột qu ỹ đ ầu t ư private equity, về các thủ thuật phổ biến mà các doanh nghiệp áp dụng để “làm đẹp” báo cáo tài chính. Cung cấp thêm tín dụng cho khách hàng Thông thường, giai đoạn cuôi năm là thời điêm cac doanh nghiêp tâp trung đây manh doanh thu nhăm đat đ ược kế hoach lợi nhuân ́ ̉ ́ ̣ ̣ ̉ ̣ ̀ ̣ ̣ ̣ mà Đai hội đông Cổ đông đã thông qua. Một trong những cách đ ể thực hiên điêu nay là nới long chinh sach ban hang tra ̉ châm ̣ ̀ ̣ ̀ ̀ ̉ ́ ́ ́ ̀ ̣ (credit policy). Ví du, thời hạn thanh toán (trả châm) được tăng từ 30 ngay lên 60 ngay kể từ ngay xuât hoa đ ơn. Khi mà vi ệc tiêp ̣ ̣ ̀ ̀ ̀ ́ ́ ́ cân nguôn vôn lưu đông đang khó khăn như hiên nay, khach hang sẽ dễ dàng đon nhân ưu đãi này và doanh nghi ệp s ẽ có c ơ h ội ̣ ̀ ́ ̣ ̣ ́ ̀ ́ ̣ thúc đẩy doanh thu bán hàng. Thế nhưng, hệ quả cua cach lam nay thể hiên ở viêc dư nợ phai thu tăng lên và rui ro cac khoan nợ xâu/nợ khó đoì cung tăng theo. ̉ ́ ̀ ̀ ̣ ̣ ̉ ̉ ́ ̉ ́ ̃ Điều này cũng sẽ buộc các doanh nghiệp phải trích lập các khoản dự phòng vao cuôi năm theo chuẩn mực kế toán Viêt Nam. ̀ ́ ̣ Bên cạnh đó, với thủ thuật này, dù doanh thu có tăng trưởng thì dòng ti ền của doanh nghi ệp it nhiêu cũng s ẽ b ị ảnh h ưởng. Ước ́ ̀ lượng khối lượng công viêc hoan thanh để ghi nhân doanh thu ̣ ̀ ̀ ̣ Với cac doanh nghiêp liên quan đên hoat đông xây dựng, san lấp hoăc EPC (Engineering, Procurement and Construction), môt ́ ̣ ́ ̣ ̣ ̣ ̣ trong những thủ thuât phổ biên nhât có lẽ là ước lượng phân trăm hoan thanh công viêc trong ghi nhân doanh thu. ̣ ́ ́ ̀ ̀ ̀ ̣ ̣ Ước lượng phân trăm hoan thanh công viêc phụ thuôc nhiêu vao nhân đinh, kinh nghiêm và thực tế tiên độ hoan thanh công viêc. ̀ ̀ ̀ ̣ ̣ ̀ ̀ ̣ ̣ ̣ ́ ̀ ̀ ̣ Dù viêc ước lượng phai dựa trên cơ sở hợp ly, nhưng doanh nghêp vân có đủ lý lẽ để chứng minh viêc ghi nhân doanh thu cua minh ̣ ̉ ́ ̣ ̃ ̣ ̣ ̉ ̀ là đang tin cây để giai trinh với kiêm toan. ́ ̣ ̉̀ ̉ ́ Ví du: Một công ty chuyên cung câp dich vụ M&E cho cac công trinh ở TPHCM. Hợp đông quy đinh khach hang thanh toan dựa trên ̣ ́ ̣ ́ ̀ ̀ ̣ ́ ̀ ́ phân trăm tiên hộ hoan thanh công viêc. Cac công trinh A, B và C (tri ̣ giá 10 tỷ đông/công trinh) phaỉ đ ược hoan thanh va ̀ ban giao ̀ ́ ̀ ̀ ̣ ́ ̀ ̀ ̀ ̀ ̀ ̀ ̀ ́ vao thang 4/2011. Có thể thấy, môt sự thay đôi nao trong phân trăm tiên độ hoan thanh công viêc đêu anh hưởng đên doanh thu dự kiên cua doanh ̣ ̉ ̀ ̀ ́ ̀ ̀ ̣ ̀̉ ́ ́ ̉ ̣ nghiêp. Không hợp nhất công ty con khi kết quả bất lợi Gân đây, nhiêu doanh nghiêp câu truc lai hoat đông kinh doanh theo mô hinh công ty me-con để trở thanh tâp đoan đa nganh nghê. ̀ ̀ ̣ ́ ́ ̣ ̣ ̣ ̀ ̣ ̀ ̣ ̀ ̀ ̀ Với mô hinh nay, hoat đông mua ban nôi bộ long vong cua công ty mẹ và cac công ty con là không tranh khoi. ̀ ̀ ̣ ̣ ́ ̣ ̀ ̀ ̉ ́ ́ ̉ Khi hợp nhât bao cao tai chinh, cac giao dich nôi bộ nay phai được loai trừ khoi doanh thu hợp nhất và giá vôn hang ban phaỉ đ ược ́ ́ ́ ̀ ́ ́ ̣ ̣ ̀ ̉ ̣ ̉ ́ ̀ ́ đêu chinh tương ứng. ̀ ̉ Thế nhưng, vì nhiêu lý do khac nhau doanh nghiêp (tâp đoan) laị không tiên hanh hợp nhât (consolidation) kêt quả kinh doanh cua ̀ ́ ̣ ̣ ̀ ́ ̀ ́ ́ ̉ công ty con vao công ty mẹ và như thế doanh thu cua tâp đoan có thể bị ‘thôi phồng’. ̀ ̉ ̣ ̀ ̉ Ví du: Tâp đoan ABC chuyên san xuât bêp gas và đang sở hữu 90% công ty XYZ kinh doanh cung nganh nghê. Ngay 25/12/2010, ̣ ̣ ̀ ̉ ́ ́ ̀ ̀ ̀ ̀ ABC ban cho XYZ môt lô hang trị giá trên hợp đông là 200 tỷ đồng. Đên thời điêm 31/12/2010, lô hang đó vân con năm trong kho ́ ̣ ̀ ̀ ́ ̉ ̀ ̃ ̀ ̀ ̉ cua XYZ. Bao cao kêt quả kinh doanh cua ABC và XYZ như sau: ́ ́ ́ ̉
Vì nhiêu lý do khac nhau, bao cao kêt quả kinh doanh cua XYZ không được hợp nhât vao ABC. Ro ̃ rang la ̀ nêu lam điêu nay thi ̀ ̀ ́ ́ ́ ́ ̉ ́ ̀ ̀ ́ ̀ ̀ ̀ doanh thu hợp nhât của Tập đoàn ABC sẽ là 1,010 tỷ đ ồng (thay vi ̀ 1,200 t ỷ đ ồng) va ̀ l ợi nhuân sau thuế có thể sẽ thâp h ơn mức ́ ̣ ́ ́ công bô. Làm giảm chi phí bằng cách “vốn hóa” Để cai thiên chỉ tiêu lợi nhuân sau thuê, ngoai vai thủ thuât trong ghi nhân doanh thu như vừa đề câp, doanh nghiêp con có thể sử ̉ ̣ ̣ ́ ̀ ̀ ̣ ̣ ̣ ̣ ̀ dung những thủ thuât lam giam chi phí kinh doanh trong kỳ băng cach “vôn hoa” (capitalization). Với thủ thuật nay, chi phí kinh ̣ ̣̀ ̉ ̀ ́ ́ ́ ̀ doanh được ghi nhân trên ̣ Bang cân đôi kế toan thay vì được đưa vao Kêt quả hoat đông kinh doanh môt cach hợp ly. ̉ ́ ́ ̀ ́ ̣ ̣ ̣ ́ ́ Ví du: Chi phí lai vay trong cac dự an đâu tư xây dựng cơ ban được đưa vao vân hanh trong ky. ̣ ̃ ́ ́ ̀ ̉ ̀ ̣ ̀ ̀ Thông thường cac chi phí lai vay ngân hang của giai đoan trước khi công trinh đi vao hoat đông sẽ đ ược vôn hoa vao giá tri ̣ công ́ ̃ ̀ ̣ ̀ ̀ ̣ ̣ ́ ́ ̀ trinh. Chi phí lai vay sau thời điêm nay phai được ghi nhân vao chi phí kinh doanh trong ky. ̀ ̃ ̉ ̀ ̉ ̣ ̀ ̀ Để công trinh đi vao hoat đông chinh thức, doanh nghiêp phai trai qua nhiêu công đoan kiêm nghiêm, chay thử và ban giao. Băng ̀ ̀ ̣ ̣ ́ ̣ ̉ ̉ ̀ ̣ ̉ ̣ ̣ ̀ ̀ nhiêu lâp luân khac nhau, doanh nghiêp có thể vôn hoa môt phân chi phí laĩ vay vao giá tri ̣ công trinh, thay vi ̀ ghi nhân chi phi ́ nay ̀ ̣ ̣ ́ ̣ ́ ́ ̣ ̀ ̀ ̀ ̣ ̀ vao kêt quả kinh doanh trong kỳ theo đung ban chât cua no. Cach lam nay sẽ giam đ ược chi phi ́ hoat đông và tăng lợi nhuân sau ̀ ́ ́ ̉ ́ ̉ ́ ́ ̀ ̀ ̉ ̣ ̣ ̣ ́ thuê. Tuỳ thuộc vào mục tiêu của doanh nghiệp, việc vốn hóa chi phí chỉ có ý nghĩa rất nhỏ, như: (i) Doanh nghi ệp c ần đ ạt ch ỉ tiêu l ợi nhuận, đẹp hồ sơ doanh nghiệp để tham gia đấu thầu; (ii) Ban điều hành báo cáo nhằm đạt chỉ tiêu lợi nhuận cấp trên giao; ... Tuy nhiên, việc vốn hóa chi phí rất tiêu cực bởi các lý do sau: 1. Số liệu báo cáo một số chỉ tiêu trong Báo cáo Tài chính không đ ảm bảo các yêu cầu về cung cấp thông tin kế toán, như: Chính xác, đầy đủ, kịp thời .. đặc biệt là số liệu chưa trung thực sẽ ảnh hưởng lớn đến công tác quản trị, điều hành. 2. Doanh nghiệp phải nộp "thêm trước" thuế thu nhập doanh nghiệp và đ ẩy rủi ro vi ệc thu h ồi vốn, tăng giá thành và gi ảm kh ả năng cạnh tranh trong tương lai; 3. Liệu nguồn vốn đầu tư cho dự án có đảm bảo khoản chi phí bị kế toán vốn hóa thêm? Kết luận: Kế toán vừa là khoa học vừa là nghệ thuật, nhưng nghệ thuật phải khoa học và ngược lại, mới hữu ích. Trích lập dự phòng giảm giá đầu tư tài chính Môt vai doanh nghiêp, ngoai hoat đông kinh doanh côt loi con mở rông sang lĩnh vực đâu tư taì chinh thông qua viêc mua cổ phiêu. ̣ ̀ ̣ ̀ ̣ ̣ ́̃ ̀ ̣ ̀ ́ ̣ ́ Trường hợp doanh nghiêp đâu tư vao cac cổ phiêu đang niêm yêt trên san thì cac khoan đâu tư nay tât nhiên phai được đanh giá lai ̣ ̀ ̀ ́ ́ ́ ̀ ́ ̉ ̀ ̀ ́ ̉ ́ ̣ theo giá thị trường vao thời điêm cuôi năm. ̀ ̉ ́ Thế nhưng, đôi với những cổ phiêu chưa niêm yêt va/hoăc thanh khoan thâp thì viêc đanh giá laị cac khoan đâu tư nay xem ra ́ ́ ́ ̀ ̣ ̉ ́ ̣ ́ ́ ̉ ̀ ̀ không dễ dang. Trước nhiêu sự lựa chon, doanh nghiêp có thể chon cach an toan nhât thông qua tham vân từ cac công ty chứng ̀ ̀ ̣ ̣ ̣ ́ ̀ ́ ́ ́ khoan để tranh phai ghi nhân dự phong giam giá đâu tư tai chinh. ́ ́ ̉ ̣ ̀ ̉ ̀ ̀ ́ Cũng bằng phương thức tương tự, doanh nghiệp có thể chỉ trích lập dự phòng ít hơn mức cần thi ết đ ể gi ảm bớt mức thua lỗ ghi nhận trong Báo cáo kết quả kinh doanh. Tom lai, cac thủ thuât kế toan trong viêc ghi nhân doanh thu và chi phí kinh doanh để “lam đep” bao cao taì chinh th ường đ ược cac ́ ̣ ́ ̣ ́ ̣ ̣ ̀ ̣ ́ ́ ́ ́ doanh nghiêp sử dung để thoa man kỳ vong cua nhà đâu tư trong điêu kiên kinh doanh không thuân lợi. Vì thê, nhà đâu tư cân phaỉ ̣ ̣ ̉ ̃ ̣ ̉ ̀ ̀ ̣ ̣ ́ ̀ ̀ thân trong nhân đinh hoạt động kinh doanh của doanh nghi ệp, tim hi ểu thêm thông tin và so sanh cac chi ̉ số taì chinh cua cac ̣ ̣ ̣ ̣ ̀ ́ ́ ́ ̉ ́ doanh nghiêp hoat đông trong nganh để có cai nhin toan diên và hợp lý hơn. ̣ ̣ ̣ ̀ ́ ̀ ̀ ̣ Theo Doanhnhan360