Nhân giống cây đại hồng môn (Anthurium andreanum L.) bằng phương pháp nuôi cấy lớp mỏng tế bào

Journal of Science – 2015, Vol.7 (3), 105 – 114<br /> <br /> Part C: Agricultural Sciences, Fisheries and Biotechnology<br /> <br /> NHÂN GIỐNG CÂY ĐẠI HỒNG MÔN (Anthurium andreanum L.) BẰNG PHƯƠNG PHÁP<br /> NUÔI CẤY LỚP MỎNG TẾ BÀO<br /> Nguyễn Thị Thúy Diễm1<br /> 1<br /> <br /> ThS. Trường Đại học An Giang<br /> <br /> Thông tin chung:<br /> Ngày nhận bài: 23/03/15<br /> Ngày nhận kết quả bình duyệt:<br /> 18/06/15<br /> Ngày chấp nhận đăng: 08/15<br /> <br /> ABSTRACT<br /> <br /> The study was carried out to establish a micropropagation process for Anthurium<br /> production. Explants of the Anthurium andreanum L. in vitro including leaf,<br /> petiole and stem sections were cultured on MS medium supplemented 15 %<br /> coconut water, 30 g/L sucrose, 7 g/L agar and plant growth regulators as BA,<br /> Title:<br /> TDZ, 2.4 - D, NAA at various concentrations. Experiments comprised: i) the<br /> Micropropagation of Anthurium<br /> ability to produce callus from thin layers of leaf, petiole and stem sections; ii)<br /> andreanum L. by thin cell layer<br /> shoot regeneration; iii) shoot proliferation; iv) rooting; v) Acclimatization of<br /> culturing technique<br /> plantlets. Results showed that highly induction callus of pieces of leaf on the MS<br /> Từ khóa:<br /> medium supplemented 0.5 mg/L BA and 0.1 mg/L 2.4 - D, petiole sections with MS<br /> Anthurium andreanum,<br /> supplemented 0.5 mg/L TDZ and 0.5 mg/L 2.4 - D and stem sections on the MS<br /> vi nhân giống, lớp mỏng tế bào,<br /> medium added 1.0 mg/L TDZ and 0.5 mg/L 2,4 - D. Results of shoot regeneration<br /> mô sẹo<br /> was MS medium added 0.5 mg/L NAA and 1.0 mg/L TDZ. Medium for shoot<br /> Keywords:<br /> proliferation was MS added 0.5 mg/L 2.4 - D and 0.2 mg/L TDZ producing 17.4<br /> Anthurium andreanum,<br /> shoots after 8 weeks. Medium for rooting was MS added 15 mg/L Putrescine.<br /> micropropagation, thin cell layer,<br /> Anthurium acclimatization in vitro gave a highly viable ratio (88.75 %) on potting<br /> callus<br /> medium with rice husk ashes and coconut debris (1:1).<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Nghiên cứu này được thực hiện nhằm mục đích thiết lập quy trình vi nhân giống<br /> cây Đại hồng môn. Các mẫu cấy của cây Đại hồng môn in vitro bao gồm lá non,<br /> cuống lá và đoạn thân được nuôi cấy trong môi trường MS có bổ sung 15 % nước<br /> dừa, 30 g/L đường, 7 g/L agar và các chất điều hòa sinh trưởng như BA, TDZ, 2,4<br /> – D, NAA ở các nồng độ khác nhau. Các thí nghiệm bao gồm: i) khả năng tạo mô<br /> sẹo từ các lớp mỏng của lá, cuống lá và đoạn thân; ii) tái sinh chồi; iii) nhân chồi;<br /> iv) tạo rễ; v) thuần dưỡng cây con. Kết quả cho thấy môi trường thích hợp tạo mô<br /> sẹo từ: lá là MS bổ sung 0,5 mg/L BA với 0,1 mg/L 2,4- D; cuống lá là MS bổ sung<br /> 0,5 mg/L 2,4-D với 0,5 mg/L TDZ; đoạn thân là MS bổ sung 0,5 mg/L 2,4-D với<br /> 1,0 mg/L TDZ. Môi trường để tạo chồi là MS bổ sung 0,5 mg/L NAA với 1,0 mg/L<br /> TDZ, môi trường nhân chồi là MS bổ sung 0,5 mg/L 2,4-D với 0,2 mg/L TDZ đạt<br /> 17,4 chồi. Môi trường tạo rễ là MS bổ sung 15 mg/L Putrescine. Thuần dưỡng cây<br /> Đại hồng môn in vitro với giá thể tro trấu + mụn dừa (1:1) cho tỷ lệ sống cao.<br /> <br /> là cây chịu bóng râm nên rất thích hợp cho trang<br /> trí trong phòng và sân vườn nơi mà có cường độ<br /> ánh sáng thấp. Nhu cầu về loại cây hoa này ngày<br /> <br /> 1. GIỚI THIỆU<br /> Cây Đại hồng môn (Anthurium andreanum L.)<br /> thường được trồng như hoa cắt cành và hoa chậu,<br /> 105<br /> <br /> Journal of Science – 2015, Vol.7 (3), 105 – 114<br /> <br /> Part C: Agricultural Sciences, Fisheries and Biotechnology<br /> <br /> càng tăng, việc sản xuất hoa hồng môn càng được<br /> mở rộng nên cần một nguồn cung cấp giống lớn.<br /> Với tiềm năng kinh tế đó, việc xác định điều kiện<br /> tối ưu để nhân nhanh hoa hồng môn phục vụ cho<br /> nghiên cứu và sản xuất quy mô lớn là hết sức cần<br /> thiết. Tuy nhiên, việc nhân giống hoa Đại hồng<br /> môn bằng phương pháp truyền thống lại rất chậm<br /> (1 năm chỉ cho 1 - 3 mầm/cây) và để tạo được<br /> lượng lớn sản phẩm chất lượng cao, cây Đại hồng<br /> môn cần được nhân giống in vitro (Pierik và cs.,<br /> 1974). Nhiều phương pháp nhân giống Hồng môn<br /> in vitro đã được thực hiện như phương pháp nhân<br /> giống thông qua tạo callus từ hạt (Pierik và cs.<br /> 1974), phương pháp nuôi cấy chồi (Kunisaki,<br /> 1980), nghiên cứu tạo chồi nách và chồi bất định<br /> (Geier, 1987), tạo phôi vô tính (Đoàn Duy Thanh<br /> và cs., 2003), tái sinh cây Anthurium sp. thông<br /> qua tạo callus từ lá (Dương Tấn Nhựt và cs.,<br /> 2004; Nguyễn Thị Lý Anh và cs., 2005). Trong vi<br /> nhân giống, phương pháp nuôi cấy lớp mỏng tế<br /> bào (Thin cell layer – TCL) là kỹ thuật cho phép<br /> kiểm soát điều kiện nuôi cấy một cách dễ dàng do<br /> nồng độ hormone nội sinh của mẫu thấp. Sự phân<br /> cực của các tế bào trong lớp mỏng tế bào giảm,<br /> tạo được nhiều chồi hơn, do đó hệ số nhân chồi<br /> cao. Ngoài ra, mức độ biến dị thấp và tạo điều<br /> kiện nhân nhanh các giống cây trồng. Những<br /> nghiên cứu nhân giống cây Đại hồng môn ở nước<br /> ta bằng phương pháp nuôi cấy lớp mỏng tế bào<br /> còn rất hạn chế. Do đó, chúng tôi tiến hành nghiên<br /> cứu quy trình vi nhân giống cây Đại hồng môn<br /> (Anthurium andreanum L.) bằng phương pháp<br /> nuôi cấy lớp mỏng tế bào nhằm thiết lập quy trình<br /> vi nhân giống cây Đại hồng môn để đáp ứng nhu<br /> cầu sản xuất.<br /> 2.<br /> <br /> trường là 5,7 - 5,8. Các thí nghiệm được bố trí<br /> theo thể thức hoàn toàn ngẫu nhiên, mỗi nghiệm<br /> thức 5 lần lặp lại, mỗi lần lặp lại là 1 keo, mỗi keo<br /> cấy 2 mẫu.<br /> Điều kiện nuôi cấy in vitro: thời gian chiếu sáng<br /> 16 giờ/ngày, nhiệt độ 24  2 0C. Các cây con in<br /> vitro được chuyển ra vườn ươm trong điều kiện<br /> không quá 32 0C, ẩm độ trung bình 80% và sử<br /> dụng ánh sáng tự nhiên.<br /> 2.2. Phương pháp nghiên cứu<br /> 2.2.1. Sự phát sinh hình thái ở các bộ phận khác<br /> nhau của cây Đại hồng môn in vitro<br /> 2.2.1.1. Thí nghiệm 1: Hiệu quả của sự kết hợp<br /> nồng độ giữa 2,4 – D và BA (6 benzyladenine) lên sự phát sinh hình thái từ<br /> lớp mỏng của lá non<br /> Cắt mảnh lá từ cặp lá thứ 2 tính từ ngọn cây<br /> xuống theo chiều ngang (transverse thin cell layer<br /> - tTCL) kích thước 3 mm x 3 mm đặt lên môi<br /> trường MS có bổ sung 2,4 – D (0,1 mg/L) kết hợp<br /> với BA (0; 0,2; 0,5; 1; 1,5; 2 mg/L).<br /> 2.2.1.2. Thí nghiệm 2: Hiệu quả của sự kết hợp<br /> nồng độ giữa 2,4 – D và TDZ<br /> (Thidiazuron) lên sự phát sinh hình thái từ<br /> lớp mỏng của cuống lá<br /> Các mẫu cuống lá được cắt thành lát mỏng có<br /> kích thước đồng đều nhau được cắt theo chiều<br /> ngang 1,0 – 1,5 mm tạo lớp mỏng tTCL<br /> (transverse thin cell layer), sau đó cấy mẫu vào<br /> môi trường nền có bổ sung 2,4 – D ( 0,1 mg/L)<br /> kết hợp với TDZ lần lượt với các nồng độ 0; 0,5;<br /> 1; 1,5; 2 mg/L.<br /> 2.2.1.3. Thí nghiệm 3: Hiệu quả của sự kết hợp<br /> nồng độ giữa 2,4 – D và cytokinin (BA,<br /> TDZ) lên sự phát sinh hình thái từ lớp<br /> mỏng của đoạn thân<br /> <br /> PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU<br /> <br /> Các mẫu đoạn thân được cắt thành lát mỏng có<br /> kích thước đồng đều nhau được cắt theo chiều<br /> ngang 1,0 – 1,5 mm tạo lớp mỏng tTCL<br /> (transverse thin cell layer), sau đó cấy mẫu vào<br /> môi trường nền có bổ sung TDZ (0; 0,5; 1; 1,5; 2<br /> mg/L) với 2,4 – D (0,5 mg/L) hoặc BA (0; 0,5; 1;<br /> 1,5; 2 mg/L) với 2,4 – D (0,1 mg/L).<br /> <br /> 2.1. Phương tiện<br /> Vật liệu sử dụng là lá, cuống lá và thân của cây<br /> Đại hồng môn in vitro. Môi trường được sử dụng<br /> trong tất cả các thí nghiệm là môi trường MS<br /> (Murashige và Skoog, 1962) bổ sung đường (30<br /> g/L), agar (7 g/L), nước dừa tươi (150 mL/L),<br /> Myo- Inositol (0,1 g/L) và các chất điều hoà sinh<br /> trưởng ở các nồng độ khác nhau. Độ pH môi<br /> <br /> 2.2.2. Tái sinh chồi<br /> 106<br /> <br /> Journal of Science – 2015, Vol.7 (3), 105 – 114<br /> <br /> Part C: Agricultural Sciences, Fisheries and Biotechnology<br /> <br /> Các cụm mô sẹo (khoảng 0,5 – 0,6 cm) thu từ các<br /> thí nghiệm trước sẽ được chuyển qua môi trường<br /> tạo chồi là môi trường MS có bổ sung NAA (0,5<br /> mg/L) kết hợp với TDZ (0; 0,5; 1,0; 1,5 mg/L).<br /> Kết quả được thu nhận sau 4 tuần nuôi cấy.<br /> <br /> (%), số chồi, chiều cao chồi, số lá, số rễ,... Các số<br /> liệu là tỷ lệ phần trăm được chuyển đổi sang dạng<br /> Arcsin<br /> <br /> x khi phân tích thống kê. Các số liệu<br /> <br /> được phân tích thống kê bằng phần mềm<br /> MSTATC, kiểm định LSD ở mức ý nghĩa 5%.<br /> <br /> 2.2.3. Nhân chồi<br /> <br /> 3.<br /> <br /> Các cụm chồi sau khi được tạo thành từ thí<br /> nghiệm tạo chồi sẽ được tách ra thành từng chồi<br /> và cấy vào môi trường nhân chồi là môi trường<br /> MS có bổ sung 2,4 - D (0,5 mg/L) kết hợp lần<br /> lượt với hai loại chất điều hòa sinh trưởng BA<br /> hoặc TDZ (0,2; 0,5; 1,0 mg/L).<br /> <br /> KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN<br /> <br /> 3.1. Sự phát sinh hình thái ở các bộ phận khác<br /> nhau của cây Đại hồng môn<br /> 3.1.1. Hiệu quả của 2,4 – D và BA lên sự phát<br /> sinh mô sẹo từ lát cắt lá non<br /> Kết quả Bảng 1 cho thấy, ở 8 tuần sau khi cấy<br /> (TSKC), tất cả các nghiệm thức đều có ảnh hưởng<br /> đến tỉ lệ sống và tỉ lệ tạo mô sẹo của mẫu cấy. Tỉ<br /> lệ mẫu sống đạt cao nhất ở nghiệm thức MS có bổ<br /> sung 0,1 mg/L 2,4 – D và 1,0 mg/L BA (69,57%),<br /> thấp nhất ở nghiệm thức MS có bổ sung 0,1 mg/L<br /> 2,4 – D và 1,5 mg/L BA (12,24%). Trên môi<br /> trường MS bổ sung 0,1 mg/L 2,4 - D và 0,5 mg/L<br /> BA đạt tỉ lệ hình thành mô sẹo cao nhất là 61,38<br /> %, thấp nhất trên môi trường MS không bổ sung<br /> chất điều hoà sinh trưởng đạt 12,24 %. Điều này<br /> chứng tỏ là sự kết hợp giữa 2,4 - D và BA ở các<br /> nồng độ khác nhau đều có hiệu quả kích thích sự<br /> hình thành mô sẹo. Mô sẹo được tạo ra có màu<br /> vàng nhạt hơi sáng, dạng hạt nhỏ, xốp mềm, nằm<br /> ở rìa mảnh lá tại vị trí các vết cắt, sau đó phù to<br /> tiếp tục trên toàn bộ mẫu lá. Theo Jacob (1993),<br /> sự hình thành mô sẹo là phản ứng tăng sinh hỗn<br /> loạn của mô bị thương trong điều kiện có tác nhân<br /> kích thích giúp hình thành mô sẹo trước khi phát<br /> triển và phân hóa. Qua quan sát nhận thấy mô sẹo<br /> có khả năng biệt hoá thành chồi và phát triển rất<br /> tốt ở 10 TSKC (Hình 1A).<br /> <br /> 2.2.4. Tạo rễ in vitro<br /> Các chồi tốt nhất có 2 - 3 lá được thu từ thí<br /> nghiệm nhân chồi sẽ được nuôi cấy trên môi<br /> trường MS có bổ sung 1 g/l than hoạt tính và<br /> Putrescine (0; 10; 15; 20; 25; 30; 35; 40 mg/L) để<br /> thăm dò khả năng tạo rễ.<br /> 2.2.5. Thuần dưỡng cây Đại hồng môn in vitro<br /> trong điều kiện nhà lưới<br /> Các cây con in vitro cao 4,0 – 5,0 cm, có 3 - 5 lá<br /> được huấn luyện thích nghi bằng cách chuyển<br /> bình nuôi cấy ra vườn ươm trong khoảng 5 ngày.<br /> Sau đó, lấy cây ra khỏi môi trường, rửa sạch agar<br /> và trồng trực tiếp trên giá thể mụn dừa + trấu (1 :<br /> 1); tro trấu + trấu (1 : 1); mụn dừa + tro trấu (1 :<br /> 1); mụn dừa + tro trấu + trấu (1 : 1 : 1). Thí<br /> nghiệm được bố trí theo thể thức hoàn toàn ngẫu<br /> nhiên, 4 lần lặp lại, mỗi lần lặp lại quan sát 20<br /> cây. Sau 4 tuần, tiến hành ghi nhận tỉ lệ sống của<br /> các cây con.<br /> 2.3. Chỉ tiêu theo dõi và phân tích số liệu<br /> Kết quả được thu nhận sau 8 tuần nuôi cấy: Tỉ lệ<br /> mẫu sống (%), tỉ lệ tạo mô sẹo (%), tỉ lệ tạo chồi<br /> <br /> Bảng 1. Tỉ lệ mẫu sống và tỉ lệ mẫu tạo mô sẹo từ lát cắt của lá ở 8 TSKC<br /> Nồng độ 2,4 – D<br /> (mg/L)<br /> <br /> Nồng độ BA<br /> (mg/L)<br /> <br /> Tỉ lệ mẫu sống (%)<br /> <br /> 0<br /> <br /> 0<br /> <br /> 20,43<br /> <br /> 0,1<br /> <br /> 0<br /> <br /> 45,00 abc<br /> <br /> 20,43 b<br /> <br /> 0,1<br /> <br /> 0,2<br /> <br /> 36,81 bcd<br /> <br /> 45,00 ab<br /> <br /> 0,1<br /> <br /> 0,5<br /> <br /> 53,19 ab<br /> <br /> 61,38 a<br /> <br /> 0,1<br /> <br /> 1,0<br /> <br /> 69,57 a<br /> <br /> 0,1<br /> <br /> 1,5<br /> <br /> 12,24<br /> <br /> 107<br /> <br /> cd<br /> <br /> Tỉ lệ mẫu tạo mô sẹo<br /> (%)<br /> 12,24 b<br /> <br /> 20,43 b<br /> d<br /> <br /> 20,43 b<br /> <br /> Journal of Science – 2015, Vol.7 (3), 105 – 114<br /> Nồng độ 2,4 – D<br /> (mg/L)<br /> <br /> Nồng độ BA<br /> (mg/L)<br /> <br /> 0,1<br /> <br /> Part C: Agricultural Sciences, Fisheries and Biotechnology<br /> <br /> 2,0<br /> <br /> Tỉ lệ mẫu sống (%)<br /> 20,43<br /> <br /> F<br /> <br /> cd<br /> <br /> Tỉ lệ mẫu tạo mô sẹo<br /> (%)<br /> 20,43 b<br /> <br /> **<br /> 66,47<br /> <br /> CV (%)<br /> <br /> *<br /> 87,15<br /> <br /> Các số liệu đã được chuyển đổi sang dạng Arsin x khi phân tích thống kê. Các giá trị trung bình trong cùng một cột có<br /> các ký tự khác nhau thì khác biệt có ý nghĩa thống kê: * = Khác biệt có ý nghĩa ở mức 5%; ** = Khác biệt có ý nghĩa ở<br /> mức 1%.<br /> <br /> 3.1.2. Hiệu quả của 2,4 – D và TDZ lên sự phát<br /> sinh mô sẹo từ lát cắt của cuống lá.<br /> <br /> 0,5 mg/L 2,4 - D kết hợp 0,5; 1,0; và 1,5 mg/L<br /> TDZ cho tỉ lệ tạo mô sẹo cao đạt 61,38 %. Mô sẹo<br /> xuất hiện ở rìa cuống lá tại vị trí các vết cắt, có<br /> màu xanh nhạt hơi ngã vàng và sau đó lan ra khắp<br /> lớp mỏng cuống. Ở 12 TSKC nhận thấy, tất cả các<br /> mẫu tạo mô sẹo đều có khả năng biệt hoá thành<br /> chồi (Hình 1B).<br /> <br /> Kết quả Bảng 2 cho thấy, ở 8 TSKC, tất cả các<br /> nghiệm thức có bổ sung chất điều hoà sinh trưởng<br /> đều có tỉ lệ mẫu sống (85,95%) cao hơn so với<br /> nghiệm thức không có bổ sung chất điều hoà sinh<br /> trưởng (61,38%). Lớp mỏng từ cuống lá có thể tái<br /> sinh mô sẹo tốt nhất ở nghiệm thức MS bổ sung<br /> <br /> Bảng 2. Tỉ lệ mẫu sống và tỉ lệ mẫu tạo mô sẹo từ lát cắt của cuống lá ở 8 TSKC<br /> <br /> 4<br /> <br /> Nồng độ TDZ<br /> (mg/L)<br /> <br /> Tỉ lệ mẫu sống (%)<br /> <br /> 0<br /> <br /> 0<br /> <br /> 61,38<br /> <br /> 4,06<br /> <br /> 0,5<br /> <br /> 0<br /> <br /> 85,95<br /> <br /> 28,62 bc<br /> <br /> 0,5<br /> <br /> 0,5<br /> <br /> 85,95<br /> <br /> 61,38 a<br /> <br /> 0,5<br /> <br /> 1,0<br /> <br /> 85,95<br /> <br /> 61,38 a<br /> <br /> 0,5<br /> <br /> 1,5<br /> <br /> 85,95<br /> <br /> 61,38 a<br /> <br /> 0,5<br /> <br /> 2,0<br /> <br /> 85,95<br /> <br /> 45,00 ab<br /> <br /> F<br /> <br /> Tỉ lệ mẫu tạo mô sẹo (%)<br /> c<br /> <br /> ns<br /> 26,72<br /> <br /> CV (%)<br /> <br /> **<br /> 49,95<br /> <br /> Các số liệu đã được chuyển đổi sang dạng Arsin x khi phân tích thống kê. Các giá trị trung bình trong cùng một cột có<br /> các ký tự khác nhau thì khác biệt có ý nghĩa thống kê: ns = Khác biệt không có ý nghĩa thống kê; ** =Khác biệt có ý nghĩa<br /> thống kê ở mức 1%.<br /> <br /> 3.1.3. Hiệu quả của 2,4 – D, BA và TDZ lên sự<br /> phát sinh mô sẹo từ lát cắt của thân.<br /> <br /> tỉ lệ tạo chồi cao nhất (10,6 chồi/mẫu). Các môi<br /> trường có bổ sung 0,1 mg/L 2,4 - D kết hợp BA 0;<br /> 0,5; 1,0; 1,5; 2 mg/L và nghiệm thức không bổ<br /> sung chất điều hoà sinh trưởng cũng xuất hiện<br /> chồi nhưng tỉ lệ chồi đạt được thấp (1,1 - 1,8<br /> chồi/mẫu).<br /> <br /> Kết quả Bảng 3 cho thấy, ở tất cả các nghiệm thức<br /> đều có tỉ lệ mẫu sống cao và giữa các nghiệm thức<br /> không có sự khác biệt thống kê. Ở 8 TSKC, các<br /> mẫu thân đều xuất hiện chồi bên. Trên môi trường<br /> MS bổ sung 1 mg/L TDZ và 0,5 mg/L 2,4 - D cho<br /> <br /> 108<br /> <br /> Journal of Science – 2015, Vol.7 (3), 105 – 114<br /> <br /> Part C: Agricultural Sciences, Fisheries and Biotechnology<br /> <br /> Bảng 3. Ảnh hưởng của 2,4- D, BA và TDZ lên tỉ lệ phát sinh chồi và mô sẹo của lát cắt đoạn thân<br /> ở thời điểm 8 TSKC<br /> <br /> 2,4- D<br /> 0<br /> <br /> Nồng độ (mg/L)<br /> BA<br /> TDZ<br /> 0<br /> 0<br /> <br /> Tỉ lệ mẫu tạo mô<br /> sẹo (%)<br /> <br /> Tỉ lệ mẫu<br /> sống (%)<br /> <br /> Số chồi/mẫu<br /> <br /> 4,06 b<br /> <br /> 77,76<br /> <br /> 1,1<br /> <br /> de<br /> <br /> 0,1<br /> <br /> 0<br /> <br /> 0<br /> <br /> 4,06 b<br /> <br /> 77,76<br /> <br /> 1,2<br /> <br /> de<br /> <br /> 0,5<br /> <br /> 0<br /> <br /> 0<br /> <br /> 4,06 b<br /> <br /> 85,95<br /> <br /> 1,1<br /> <br /> de<br /> <br /> 0,1<br /> <br /> 0,5<br /> <br /> 0<br /> <br /> 4,06 b<br /> <br /> 85,95<br /> <br /> 1,2<br /> <br /> de<br /> <br /> 0,1<br /> <br /> 1,0<br /> <br /> 0<br /> <br /> 4,06 b<br /> <br /> 85,95<br /> <br /> 1,8<br /> <br /> de<br /> <br /> 0,1<br /> <br /> 1,5<br /> <br /> 0<br /> <br /> 12,24 b<br /> <br /> 85,95<br /> <br /> 1,2<br /> <br /> de<br /> <br /> 0,1<br /> <br /> 2,0<br /> <br /> 0<br /> <br /> 12,24 b<br /> <br /> 85,95<br /> <br /> 1,1<br /> <br /> de<br /> <br /> 0,5<br /> <br /> 0<br /> <br /> 0,5<br /> <br /> 20,43 ab<br /> <br /> 85,95<br /> <br /> 7,9 b<br /> <br /> 0,5<br /> <br /> 0<br /> <br /> 1,0<br /> <br /> 36,81 a<br /> <br /> 85,95<br /> <br /> 10,6 a<br /> <br /> 0,5<br /> <br /> 0<br /> <br /> 1,5<br /> <br /> 36,81 a<br /> <br /> 85,95<br /> <br /> 5,2<br /> <br /> c<br /> <br /> 0,5<br /> <br /> 0<br /> <br /> 2,0<br /> <br /> 20,43 ab<br /> <br /> 85,95<br /> <br /> 3,5<br /> <br /> cd<br /> <br /> F<br /> <br /> **<br /> <br /> CV (%)<br /> <br /> ns<br /> <br /> **<br /> <br /> 99,12<br /> <br /> 9,24<br /> <br /> 60,42<br /> <br /> Các số liệu đã được chuyển đổi sang dạng Arsin x đối với tỷ lệ phần trăm khi phân tích thống kê. Các giá trị trung<br /> bình trong cùng một cột có các ký tự khác nhau thì khác biệt có ý nghĩa thống kê: ns = Khác biệt không có ý nghĩa thống<br /> kê; ** = Khác biệt có ý nghĩa ở mức 1%.<br /> <br /> Song song với sự tái sinh chồi, quan sát nhận thấy nhiều mẫu lớp mỏng của thân còn có khả năng tạo<br /> mô sẹo. Ở 8 TSKC, nghiệm thức cho tỉ lệ tạo mô sẹo cao nhất là nghiệm thức MS có bổ sung 0,5 mg/L<br /> 2,4 – D kết hợp TDZ (1,0; 1,5 mg/L) đạt 36,81%. Mô sẹo có màu vàng ngã xanh, xốp mềm, phát triển<br /> nhanh theo hướng nhô cao và lan rộng ra khắp môi trường nuôi cấy (Hình 1C).<br /> <br /> A<br /> <br /> B<br /> <br /> C<br /> <br /> Hình 1. Chồi tạo thành từ mô sẹo lá (A), cuống lá (B) và thân (C) trên các môi trường nuôi cấy.<br /> <br /> 109<br /> <br />