Nhân một trường hợp lao dạ dày

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:6

Thêm vào BST

Báo xấu

7
lượt xem 1
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài viết trình bày mục tiêu: Lao dạ dày là một biểu hiện hiếm gặp của nhiễm lao ngoài phổi. Các triệu chứng lâm sàng của bệnh là không đặc hiệu và dễ gây nhầm lẫn bệnh viêm loét dạ dày hoặc bệnh ác tính của dạ dày. Phương pháp: Báo cáo 1 trường hợp. Chúng tôi báo cáo một trường hợp lao dạ dày, ở một người lớn tuổi không mắc bệnh tự miễn, không mắc bệnh lao phổi đã được điều trị như bệnh viêm loét dạ dày.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Nhân một trường hợp lao dạ dày

HỘI NGHỊ KHOA HỌC KỸ THUẬT HOÀN MỸ 2024 NHÂN MỘT TRƯỜNG HỢP LAO DẠ DÀY Trần Đình Thanh1, Nguyễn Hoàng Oanh2, Trần Quốc Phú2, Hà Đề Điền2, Đỗ Minh Hoàng Trọng2 TÓM TẮT 9 are nonspecific and easily confused with gastric Mục tiêu: Lao dạ dày là một biểu hiện hiếm ulcer or gastric malignancy. gặp của nhiễm lao ngoài phổi. Các triệu chứng Method: Case Report. We report a case of lâm sàng của bệnh là không đặc hiệu và dễ gây gastric tuberculosis, in an elderly, non- nhầm lẫn bệnh viêm loét dạ dày hoặc bệnh ác autoimmune, non-TB patient who was treated as tính của dạ dày. peptic ulcer disease, which was diagnosed by Phương pháp: Báo cáo 1 trường hợp. Chúng biopsy of the endometrial lesion. On the third tôi báo cáo một trường hợp lao dạ dày, ở một gastroscopy, there was a specific lesion of người lớn tuổi không mắc bệnh tự miễn, không tuberculous cyst in the biopsy tissue sample. mắc bệnh lao phổi đã được điều trị như bệnh Results: The patient was successfully treated viêm loét dạ dày, bệnh được chẩn đoán nhờ vào with anti-tuberculosis drugs. sinh thiết tổn thương qua nội soi dạ dầy lần thứ 3, Conclution: Gastric tuberculosis is a rare có tổn thương đặc hiệu của nang lao trong mẫu disease; diagnosis is based on gastric endoscopy mô sinh thiết. and biopsy. Treatment follows the national Kết quả: Bệnh nhân được điều trị thành tuberculosis control program. công với thuốc kháng lao. Keywords: extrapulmonary tuberculosis; Kết luận: Bệnh lao dạ dày là bệnh hiếm gặp, Gastric tuberculosis. việc chẩn đoán dựa trên nội soi dạ dày sinh thiết. Điều trị theo chương trình chống lao quốc gia I. GIỚI THIỆU Từ khóa: lao ngoài phổi, lao dạ dày. Bệnh lao có thể liên quan đến bất kỳ phần nào của cơ thể, trước đây người ta hay SUMMARY nói về lao phổi nhưng trong những năm gần A CASE OF STOMACH đây, lao ngoài phổi ngày càng phát hiện TUBERCULOSIS nhiều, trong đó lao đường tiêu hóa chiếm Objective: Gastric tuberculosis is a rare nhiều nhất (từ miệng tới hậu môn), đứng đầu manifestation of extrapulmonary tuberculosis là vùng hồi manh tràng [1]. Người ta ghi infection. The clinical symptoms of the disease nhận hầu hết lao ngoài phổi xảy ra sau bệnh lao phổi hoặc trong bệnh nhân mắc lao toàn thân. 1 Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Hoàn Mỹ Thủ Đức Chịu trách nhiệm chính: Trần Đình Thanh Bệnh lao dạ dày và tá tràng là bệnh lao ĐT: 0903760437 đường tiêu hóa hiếm gặp, trước đây bệnh lao Email: trandinhthanh55@gmail.com dạ dầy rất ít báo cáo nhắc đến trong y văn, Ngày nhận bài: 19/10/2024 chỉ là những báo cáo lẻ tẻ từng ca. Ngày nay Ngày phản biện khoa học: 27/10/2024 người ta ghi nhận bệnh lao dạ dày tá tràng Ngày duyệt bài: 30/10/2024 62
TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 545 - THÁNG 12 - SỐ CHUYÊN ĐỀ - 2024 chiếm khoảng 2% các trường hợp lao vùng Được chẩn đoán: Loét dạ dày Forrest III. bụng [2]. Điều trị 28 ngày theo toa: (Esomaxcare:1v x Tại Việt Nam, hiện chúng tôi chưa ghi 2 ; Sumitrex:1g/ gói: 1g x 3; Ayite 100mg nhận báo cáo trên y văn, nhưng trên báo tin 1vx3). Bệnh nhân thấy ổn, không tái khám tức hàng ngày của Việt Nam Express ngày theo hẹn. 18/3/2023 có thông báo 1 trường hợp lao dạ • Tháng 6/2023 Bệnh nhân lại thấy cồn dày của Bệnh viện Đa khoa Medlatec, bệnh cào dạ dày, ợ hơi nên tái khám nhân có tiền căn lao phổi năm 2007. Soi dạ dày lần 2 (27/6/2023): phát hiện Chúng tôi báo cáo một trường hợp lao dạ tại góc bờ cong nhỏ có 01 ổ loét kích thước dày ở một người nữ lớn tuổi có hệ miễn dịch khoảng 15mm, đáy sạch, bờ phù nề, sinh bình thường và không bị lao phổi. Bệnh nhân thiết nhiều mẩu. Hang vị: niêm mạc viêm đã được theo dõi trong một thời gian dài như teo, các phần khác bình thường. Clotest âm một trường hợp tăng tiết dịch axit dạ dày và tính. được nội soi dạ dày 3 lần. Chẩn đoán dựa Giải phẫu bệnh: Loét niêm mạc dạ dày trên giải phẫu bệnh mô sinh thiết có nang lao cấp tính (ACUTE GASTRIC ULCER). điển hình. Chẩn đoán: Loét bờ cong nhỏ dạ dày Forrest III/Bệnh trào ngược dạ dày - thực II. BÁO CÁO 1 TRƯỜNG HỢP quản với viêm thực quản - Viêm teo niêm Bệnh sử: Bệnh nhân nữ, sinh năm 1959 mạc hang vị KIMURA C1 cư ngụ TP. HCM. Điều trị 7 ngày theo toa: (Nexium Mups • Tháng 5/2022: vì cồn cào và đau 20mg 1vx2; Gellux 1g/ gói, 1gx2 Mucosta thượng vị thường xuyên, mất ngủ nên đi 100mg 1vx3 khám bệnh, được soi dạ dày và đại trực tràng Hẹn tái khám 11/7/2023 soi dạ dày lần III kiểm tra cùng tình trang như cũ Soi dạ dày (ngày 28/5/2022): phát hiện ổ Soi dạ dày lần 3 (11/7/2023): Góc bờ loét kích thước khoảng 12mm tại góc bờ cong nhỏ có 01 ổ loét khoảng 15mm, đáy cong nhỏ , đáy sạch, bờ nhô cao; sinh thiết. phủ giả mạc, sinh thiết nhiều mẫu. Hang vị: Hang vị: niêm mạc hồng, trơn láng, nhu động niêm mạc viêm teo - Các phần còn lại chưa bình thường. ghi nhận bất thường. Clotest âm. Kết luận: Loét góc bờ cong nhỏ, Kết quả GPB lần 3, Vi thể: Mô dạ dày FORREST III (chưa loại trừ K). Clotest: âm có lớp niêm mạc lành tính, mô đệm có những tính. GPB: loét niêm mạc dạ dầy cấp tính nang lao với chất hoại tử bã đậu, thoái bào, (ACUTE GASTRIC ULCER). đại bào Langhans, lympho bào. Không có Soi đại trực tràng không ghi nhận gì đặc hình ảnh ác tính trong mẩu thử này hiệu. 63
HỘI NGHỊ KHOA HỌC KỸ THUẬT HOÀN MỸ 2024 Hình 1: Hình ảnh soi dạ dày chẩn đoán Ngày chẩn đoán: 12/07/2024 Hình 2: Giải phẫu bệnh Vi thể mô dạ dày sinh thiết: Viêm lao cân và được đánh giá đáp ứng hoàn toàn, niêm mạc dạ dày. Xquang phổi bình thường không ghi nhận bất thường gì,. và các phần khác không ghi nhận gì. Kiểm tra soi dạ dày sau điều trị lao vào Điều trị: bệnh nhân được dùng phác đồ ngày 17/1/2024 tại Bv Nhân Dân Gia Định: 2RHEZ/4RHE. sau 6 tháng, bệnh nhân tăng sung huyết niêm mạc dạ dày, các phần khác ổn 64
TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 545 - THÁNG 12 - SỐ CHUYÊN ĐỀ - 2024 Hình 3: Soi dạ dày sau kết thúc điều trị lao (ngày17/1/2024 -Bv Nhân Dân Gia Định) IV. BÀN LUẬN dịch của bệnh nhân. Lao dạ dày nguyên phát Bệnh lao có thể liên quan đến bất kỳ bộ ở những người có khả năng miễn dịch bình phận nào trên cơ thể, trước đây người ta thường cũng đã được báo cáo.[3] thường nói về lao phổi nhưng ngày nay lao Con đường lây nhiễm lao dạ dày phổ ngoài phổi ngày càng phát hiện nhiều, trong biến nhất là hạch bạch huyết tại vùng lân cận đó lao đường tiêu hóa (từ miệng tới hậu dạ dày bị nhiễm lao lan vào các hạch cạnh dạ môn) đứng hàng đầu là vùng hồi manh tràng. dày rồi xâm nhiễm vào dạ dày. Con đường Người ta ghi nhận hầu hết lao ngoài phổi xảy thứ 2 là lớp niêm mạc của đường tiêu hóa nói ra thứ phát sau bệnh lao phổi hoặc gặp trong chung, có thể bị nhiễm vi trùng lao sau khi tình huống bệnh lao toàn thân. Các vị trí liên bệnh nhân ăn phải đồ ăn có vi trùng lao, quan tới lao đường tiêu hóa, theo thứ tự tần chẳng hạn như đờm hoặc sữa có chứa suất giảm dần: đại tràng lên, hỗng tràng, ruột Mycobacterium bovis hoặc Mycobacterium thừa, tá tràng, dạ dày, đại tràng sigma và trực tuberculosis.[4] tràng [1]. Theo M. Bezabih vị trí lao ở dạ dày tá Bệnh lao dạ dày và tá tràng là bệnh cảnh tràng rất hiếm gặp ngay cả ở những bệnh hiếm gặp, rất ít báo cáo nhắc đến, thường là nhân lao phổi. Một loạt khám nghiệm tử thi báo cáo lẻ tẻ từng ca. Ngày nay các tác giả đã báo cáo tỷ lệ mắc bệnh là 0,5%, tổn ghi nhận bệnh lao dạ dày tá tràng chỉ chiếm thương lao dạ dày tá tràng thường là thứ khoảng 2% các trường hợp lao vùng bụng [2] phát. Các trường hợp nguyên phát rất hiếm, có hai tình huống là lao dạ dày nguyên phát chỉ có một vài TH được báo cáo trong y văn và lao dạ dày thứ phát. Theo ghi nhận lao dạ [5]. Bệnh chúng tôi báo cáo có lẽ là lao dạ dày nguyên phát chiếm khoảng 10 % các dày nguyên phát vì không tìm được vị trí nào trường hợp lao dạ dày nói chung. Người ta gợi ý là bệnh lao và không có tiền căn điều cho rằng có 3 lý do dạ dày hiếm khi bị vi trị lao trước đó. Hiện chúng tôi chưa tìm khuẩn lao tấn công [3] : được tài liệu nào tại Việt nam đã báo cáo trên Có sự hiện diện của axit dịch vị, y văn. Sự vận động liên tục của dạ dày Điều cần nhấn mạnh ở đây, dịch dạ dày Thành dạ dày có rất ít các nang bạch có tính acid, khả năng vi trùng lao tồn tại ở huyết. dạ dày là rất khó như đã trình bày trên, ở Cũng như tình huống các lao ngoài phổi, trường hợp này có thể người chỉ là viêm dạ phần lớn lao dạ dày là thứ phát sau lao phổi dày thông thường, việc điều trị các thuốc ức hoặc liên quan đến tình trạng suy giảm miễn chế tiết dịch acid dạ dày kéo dài có khả năng 65
HỘI NGHỊ KHOA HỌC KỸ THUẬT HOÀN MỸ 2024 tạo điều kiện cho vi trùng lao có thể sống thiết lại hoặc tầm soát bệnh lao ở nơi khác trong dạ dày và phát triển trên tổn thương trên cơ thể. Nếu lâm sàng nghi ngờ bệnh lao viêm trợt thành ổ lao nguyên phát không như dạ dày, xét nghiệm PCR mẫu sinh thiết cũng một số tác giả ghi nhận rất khó xác định, cần là một con đường thay thế giúp chẩn đoán, phải có nghiên cứu thêm với nhiều ca bệnh đồng thời loại trừ các chẩn đoán khác với độ hơn. đặc hiệu 100% và độ nhạy từ 27% đến 75% 2 Triệu chứng:[1,3] [1]. Các biểu hiện lâm sàng của bệnh nhân Như bệnh nhân của chúng tôi báo cáo, lao dạ dày là không đặc hiệu và gây nhầm bệnh cảnh diễn tiễn cả năm và chẩn đoán ban lẫn như: buồn nôn, nôn, đau âm ỉ thượng vị, đầu là viêm niêm mạc dạ dày cấp và điều trị ợ chua, nóng rát xương ức, sốt…Các biểu như tình trạng viêm dạ dày, việc chẩn đoán hiện lâm sàng và các phương tiện chẩn đoán phải sinh thiết lần thứ 3 mới ra kết quả viêm hình ảnh đôi khi giống bệnh cảnh ung thư dạ lao dạ dày. dày và cũng có khi giống như bệnh loét dạ Điều trị: dày. Có những báo cáo về bệnh lao dạ dày đã Nội khoa: việc điều trị lao dạ dày tá tràng được chẩn đoán ban đầu như sốt không rõ vẫn chủ yếu là nội khoa khi có chẩn đoán xác nguyên nhân, ung thư biểu mô dạ dày (tắc định. Đa số bệnh nhân đáp ứng với điều trị nghẽn đường ra của dạ dày) loét dạ dày tá kháng lao theo phác đồ chương trình chống tràng lành tính và thủng dạ dày gây xuất lao[7]; Nong bóng chỗ hẹp là một lựa chọn huyết tiêu hóa phải phẫu thuật cấp cứu. điều trị khi bệnh nhân có di chứng hẹp lòng 3 Chẩn đoán [1, 3]: tá tràng như các tác giả nước ngoài báo Các phương tiện chẩn đoán cũng không cáo.[1,2] đặc hiệu: Siêu âm, Soi dạ dày, chụp cắt lớp ổ Phẫu thuật bụng, nhưng vai trò của nội soi rất quan Phẫu thuật nội soi thường chỉ cần thiết trọng giúp sinh thiết lấy mẫu lấy mẫu bệnh trong trường hợp khó chẩn đoán bệnh và để phẩm. Sinh thiết lấy mô bệnh học khi soi dạ giảm tình trạng tắc nghẽn đường dạ dày ruột. dày cần lưu ý sinh thiết các nốt nhỏ, chỗ sùi Sự tắc nghẽn thường được giảm bớt bằng loét. Pankaj Kumar và cộng sự cho rằng nội cách cắt bỏ hoặc bằng các phẫu thuật bắc soi dạ dày không huỳnh quang là an toàn và cầu. Thông thường, phẫu thuật mở thông dạ giúp chẩn đoán bệnh. [6] dày-ruột để điều trị tắc nghẽn môn vị-tá tràng Mẫu sinh thiết kết luận lao là u hạt có [1,2]. Việc điều trị phẫu thuật phải luôn được nang lao điển hình (chất hoại tử bã đậu, theo sau bởi một đợt điều trị thuốc kháng lao thoái, đại bào Langhans, lympho bào). Khi u hoàn chỉnh [1]. hạt không có vỏ bao, nhỏ và rời rạc, cần chẩn Phẫu thuật không được chỉ định như một đoán phân biệt về mô học với các bệnh khác thủ thuật lựa chọn đầu tiên trong các trường bao gồm bệnh Crohn, bệnh sacoit, giang mai, hợp mãn tính, không có biến chứng, bởi vì tổn thương mycotic và tiếp xúc với berili, các tổn thương lao đường tiêu hóa thường silicat hoặc reserpine. thoái lui hoặc biến mất khi dùng thuốc kháng Nhuộm tìm trực khuẩn kháng toan lao thích hợp. Phẫu thuật chọn lọc nên được thường âm tính và chẩn đoán bệnh có thể dành riêng cho các biến chứng (rò, tắc bằng cách nuôi cấy tìm vi trùng lao, sinh nghẽn, v.v.) không đáp ứng với thuốc [3]. 66
TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 545 - THÁNG 12 - SỐ CHUYÊN ĐỀ - 2024 Tiên lương: khi đã có bằng chứng lao review of epidemiology, presentation, (mô bệnh học, vi trùng) thì nói chung tiên diagnosis and treatment. Saudi J lượng theo các tác giả phần lớn đáp ứng điều Gastroenterol 2021;27:261-74; DOI:10.4103/ trị tốt và không để di chứng gì, ngay cả sjg.sjg_148_21 những người bị suy giảm miễn dịch do tự 2. Yohannis Derbew Molla, Samrawit miễn hay mắc phải. Andargie Kassa, Amanuel Kassa Tadesse, Tuy nhiên việc chẩn đoán lao dạ dày rất (2023); Rare case of duodenal tuberculosis khó vì điễn tiến bệnh âm thầm nhiều tháng causing gastric outlet obstruction, a case có khi cả năm dưới biểu hiện của bệnh viêm report. International Journal of Surgery Case loét dạ dày làm trì hoãn điều trị, trong nhiều Reports 105 (2023) 108080, doi: tình huống bệnh lan tràn tạo đường dò hay 10.1016/j.ijscr.2023.108080. gây lao toàn ổ bụng việc điều trị trở nên phức 3. Subei I, Attar B, Schmitt G, Levendoglu tạp hơn. H. (1987) Primary gastric tuberculosis: A Như bệnh nhân chúng tôi báo cáo không case report and literature review. Am J ghi nhận tiền căn lao trước đó, không phát Gastroenterol 82: 769-772 hiện ổ lao vị trí khác có lẽ đây là trường hợp 4. Kim SH, Park JH, Kang KH,et al. (2005) lao dạ dày nguyên phát, chúng tôi đã điều trị Gastric tuberculosis presenting as a thuốc lao 6 tháng (2RHEZ/4RHE) theo submucosal tumor. Gastrointest Endosc chương trình chống lao và đáp ứng tốt. [7] 2005;61:319-322. 5. M. Bezabih, J. Surender, A. Getachew, V. KẾT LUẬN (2003) Primary pyloroduodenal tuberculosis Lao dạ dày là bệnh hiếm gặp, triệu chứng presenting as gastric outlet obstruction, mơ hồ dễ nhầm lẫn với viêm loét dạ dày hay Ethiop. J. Health Sci. 13 (2) (2003) bệnh lý ác tính của dạ dày. Việc chẩn đoán 6. Pankaj Kumar, Anuraag Jena, Chhagan dựa trên nội soi dạ dày sinh thiết làm giải Lal Birda et al, (2022) Safety and efficacy phẫu bệnh. Điều trị theo phác đồ chung của of non-fluoroscopic endoscopic dilatation of chương trình chống lao quốc gia và tiên gastrointestinal tuberculosis related lượng tốt với các thuốc kháng lao hiện nay. strictures, BMC Gastroenterology 7. Cục quản lý khám chữa bệnh, Bộ y tế, TÀI LIỆU THAM KHẢO Hướng dẫn chẩn đoán, điều trị và dự phòng 1. Al-Zanbagi AB, Shariff MK. lao 2024. https://kcb.vn/vanban/huong-dan- Gastrointestinal tuberculosis: A systematic chan-doan-va-dieu-tri-du-phong-benh-lao 67