Nhân nhanh in vitro cây hoắc hương (Pogostemon cablin (Blanco) Benth. qua giai đoạn mô sẹo

Vũ Thanh Sắc và Đtg<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> 96(08): 125 - 129<br /> <br /> NHÂN NHANH IN VITRO CÂY HOẮC HƯƠNG<br /> (Pogostemon cablin (Blanco) Benth. QUA GIAI ĐOẠN MÔ SẸO<br /> Vũ Thanh Sắc*, Nguyễn Thị Hạnh, Nguyễn Thị Thu Huyền<br /> Trường Đại học Khoa học – ĐH Thái Nguyên<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Trong nghiên cứu, chúng tôi sử dụng các mẫu lá và chồi hoắc hương in vitro làm vật liệu tạo mô<br /> sẹo. Mẫu được cấy trên môi trường MS cơ bản bổ sung các chất kích thích sinh trưởng (KTST)<br /> thuộc nhóm auxin là 2,4 D, NAA, IBA và than hoạt tính. Mô sẹo hình thành được nhân sinh khối<br /> trên môi trường MS bổ sung 1,5 mg/l 2,4D, 0,5 g/l than hoạt tính và BAP, kinetin với nồng độ<br /> khác nhau. Mô sẹo được tái sinh trên môi trường cơ bản MS bổ sung BAP và kinetin. Kết quả thu<br /> được như sau: 1) Môi trường phù hợp nhất cho tạo mô sẹo từ lá và thân cây hoắc hương là môi<br /> trường MS bổ sung 1,5 mg/l 2,4-D; 2) Nồng độ than hoạt tính thích hợp nhất cho tạo mô sẹo từ lá<br /> hoắc hương in vitro là 0,5 g/l; 3) Nhân sinh khối mô sẹo hoắc hương trên môi trường MS bổ sung<br /> 0,5 g/l than hoạt tính, 1,5 mg/l 2,4-D, 1,0 BAP cho kết quả tốt nhất; 4) Môi trường tái sinh chồi từ<br /> mô sẹo cây hoắc hương tốt nhất là MS bổ sung 0,5 mg/l than hoạt tính, 1 mg/l kinetin.<br /> Từ khóa: Hoắc hương, mô sẹo, nhân nhanh, tái sinh, thoạt tính<br /> <br /> MỞ ĐẦU*<br /> Cây hoắc hương có tên khoa học là<br /> Pogostemon cablin (Blanco) Benth. có nguồn<br /> gốc từ Philippin [1], [4]. Hiện nay chúng<br /> được trồng ở các vùng nhiệt đới như Châu Á<br /> và Châu Phi với qui mô lớn để lấy tinh dầu.<br /> Tinh dầu hoắc hương là một trong những<br /> nguyên liệu tự nhiên quan trọng nhất được sử<br /> dụng làm nước hoa và nhiều sản phẩm khác<br /> [2], [4]. Trong y học dân gian hoắc hương<br /> được sử dụng trong điều trị bệnh tiêu chảy,<br /> đầy hơi, khó tiêu, buồn nôn, đau đầu, trị viêm<br /> mũi, viêm xoang, chàm lở, chống viêm,<br /> chống nhiễm trùng, chống nấm… [3].<br /> Nhìn chung, điều kiện nước ta phù hợp cho sự<br /> sinh trưởng, phát triển của hoắc hương và cho<br /> chất lượng tinh dầu cao hơn so với các nước<br /> đang sản xuất tinh dầu hoắc hương trên thế<br /> giới [5]. Tuy nhiên, trong nhiều năm qua việc<br /> nghiên cứu, trồng và sử dụng hoắc hương còn<br /> rất hạn chế. Vì vậy, vấn đề đặt ra là phải cung<br /> cấp đủ nguồn nguyên liệu đáp ứng cả về số<br /> lượng và chất lượng cho việc sản xuất các sản<br /> phẩm từ hoắc hương. Trong bài báo chúng tôi<br /> trình bày các kết quả nghiên cứu nhân nhanh<br /> cây hoắc hương in vitro qua giai đoạn mô sẹo<br /> nhằm tạo nguồn nguyên liêu sạch bệnh, đồng<br /> đều cho sản xuất hoắc hương trên quy mô lớn.<br /> *<br /> <br /> Tel: 0987 864318, Email: vuthanhsac@gmail.com<br /> <br /> Đồng thời từ nguyên liệu mô sẹo còn có thể<br /> nghiên cứu chiết xuất tinh dầu hay các sản<br /> phẩm thứ cấp khác từ hoắc hương.<br /> NGUYÊN LIỆU VÀ PHƯƠNG PHÁP<br /> NGHIÊN CỨU<br /> Nguyên liệu<br /> Cây hoắc hương Pogostemon cablin (Blanco)<br /> Benth. do Viện Dược liệu cung cấp.<br /> Phương pháp nghiên cứu<br /> Bố trí thí nghiệm: Các thí nghiệm được tiến<br /> hành trên môi trường MS (Murashige –<br /> Skoog) có cải tiến bổ sung 20 g/l đường, 10<br /> g/l thạch, các chất kích thích sinh trưởng, than<br /> hoạt tính với các nồng độ khác nhau. Mẫu<br /> nuôi cấy in vitro được duy trì ở nhiệt độ 25 ±<br /> 2oC, cường độ chiếu sáng 2000 – 3000 lux,<br /> thời gian chiếu sáng 10 giờ/ ngày.<br /> Tạo mô sẹo: Lá hoắc hương in vitro được cắt<br /> thành các lát nhỏ, thân được cắt thành từng<br /> đoạn dài 1-1,5 cm rồi cấy lên môi trường MS<br /> bổ sung các auxin là 2,4 D, NAA, IBA với<br /> nồng độ tăng dần từ 0,5 – 3,0 mg/l, các bình<br /> nuôi cấy được đặt trong tối và theo dõi.<br /> Nhân sinh khối mô sẹo: Mô sẹo được cắt<br /> thành các khối nhỏ rồi cấy lên các môi trường<br /> MS bổ sung 1,5 mg/l 2,4D kết hợp riêng rẽ với<br /> BAP, kinetin nồng độ tăng từ 0,5 – 2,0 mg/l,<br /> bình nuôi cấy được đặt trong tối và theo dõi.<br /> 125<br /> <br /> Vũ Thanh Sắc và Đtg<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> Tái sinh chồi từ mô sẹo: Các khối mô sẹo<br /> được chuyển sang môi trường MS bổ sung<br /> BAP, kinetin riêng rẽ theo nồng độ tăng dần từ<br /> 0,5 – 3,0 mg/l, mẫu được theo dõi ngoài sáng.<br /> Xử lý thống kê: Mỗi thí nghiệm được lặp lại<br /> 3 lần, mỗi lần từ 12 đến 18 mẫu để tính trung<br /> bình mẫu và phương sai bằng phần mềm<br /> thống kê sinh học.<br /> KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN<br /> Tạo mô sẹo từ lá hoắc hương<br /> Tạo mô sẹo là khâu quan trọng và có ý nghĩa<br /> đầu tiên trong toàn bộ tiến trình nhân gián<br /> tiếp. Mô sẹo có ý nghĩa rất lớn trong việc tạo<br /> nguyên liệu cho các nghiên cứu cơ bản, thu<br /> nhận một số nhóm chất có hoạt tính sinh học.<br /> Trong thí nghiệm này, chúng tôi sử dụng<br /> nguyên liệu là lá non in vitro cho tạo mô sẹo.<br /> Kết quả thể hiện ở bảng 1 và hình 1(A).<br /> Kết quả ở bảng 1 cho thấy, các chất kích thích<br /> sinh trưởng thuộc nhóm auxin là 2,4-D, NAA<br /> và IBA đều có tác dụng cảm ứng quá trình tạo<br /> mô sẹo. Trên các công thức nuôi cấy, tỷ lệ tạo<br /> mô sẹo là khá cao. Sau 40 ngày, tỷ lệ thấp<br /> nhất đạt 41, 67% ở nồng độ 3,0 mg/l NAA và<br /> tỷ lệ cao nhất đạt 94,44% ở nồng độ 1,5 mg/l<br /> 2,4D. Trong các loại auxin, 2,4-D là thích hợp<br /> nhất cho tạo mô sẹo từ lá hoắc hương in vitro,<br /> tiếp đó là IBA và cuối cùng là NAA. Bổ sung<br /> 2,4 D cho tỷ lệ tạo mô sẹo cao và khối mô sẹo<br /> cũng đồng đều hơn.<br /> Quan sát đặc điểm hình thái chúng tôi nhận<br /> thấy, mô sẹo khi mới hình thành là những<br /> chấm vàng li ti sùi lên tại các mép lá, sau đó<br /> khối mô chuyển thành màu trắng ngày càng<br /> <br /> 96(08): 125 - 129<br /> <br /> lan vào trong mẫu và to dần lên. Cuối cùng,<br /> khối mô sẹo này bị đen dần và xốp.<br /> Tạo mô sẹo từ thân hoắc hương<br /> Các mô sẹo tạo thành từ nguyên liệu lá hoắc<br /> hương in vitro là mô sẹo xốp, thường có đặc<br /> điểm khó tái sinh hơn so với mô sẹo cứng. Để<br /> cải thiện đặc điểm này, chúng tôi tiếp tục<br /> nghiên cứu tạo mô sẹo từ thân hoắc hương<br /> in vitro. Theo dõi sau 60 ngày nuôi cấy,<br /> chúng tôi thu được kết quả ở bảng 2 và hình<br /> 1(B). Kết quả ở bảng 2 cho thấy, quá trình tạo<br /> mô sẹo từ thân cây hoắc hương diễn ra chậm<br /> hơn so với quá trình tạo mô sẹo từ lá. Các loại<br /> auxin khác nhau cảm ứng quá trình tạo mô<br /> sẹo cũng khác nhau tương đối rõ rệt. Trong<br /> đó, 2,4 D thể hiện khả năng cảm ứng tốt hơn<br /> cả sau đó đến IBA và cuối cùng là NAA. Kết<br /> quả tạo mô sẹo đạt tốt nhất ở nồng độ 1,5<br /> mg/l 2,4D, tỷ lệ tạo mô sẹo đạt 95,00%. Về<br /> mặt hình thái, khi mới hình thành mô sẹo có<br /> màu trắng sau chuyển sang màu vàng (sau 45<br /> ngày nuôi cấy) rồi đen dần (sau 60 ngày nuôi<br /> cấy). Đặc điểm này là giống nhau trên tất cả<br /> các công thức thí nghiệm.<br /> So sánh mô sẹo hình thành từ thân và từ lá<br /> hoắc hương in vitro chúng tôi nhận thấy, khi<br /> tạo mô sẹo từ lá, thời gian hình thành mô sẹo<br /> nhanh hơn so với tạo mô sẹo từ thân. Tuy<br /> nhiên, các mô sẹo hình thành từ lá lại xốp và<br /> rời rạc còn các mô sẹo hình thành từ thân<br /> cứng, chắc hơn. Tóm lại, công thức tạo mô<br /> sẹo tốt nhất cho cả lá và thân cây hoắc hương<br /> là: MS + 20 g/l sucrose + 10 g/l agar + 1,5<br /> mg/l 2,4-D.<br /> <br /> Bảng 1. Tạo mô sẹo từ lá hoắc hương<br /> Nồng<br /> độ<br /> chất<br /> KTST<br /> (mg/l)<br /> 0<br /> 0,5<br /> 1,0<br /> 1,5<br /> 2,0<br /> 2,5<br /> 3,0<br /> <br /> 126<br /> <br /> 2,4 D<br /> Tỷ lệ tạo mô sẹo (%)<br /> Sau<br /> Sau<br /> 20 ngày<br /> 40 ngày<br /> 55,55 ± 0,75<br /> 66,67 ± 0,33<br /> 66,67 ± 0,71<br /> 50,00 ± 1,22<br /> 38,89 ± 0,75<br /> 27,78 ± 0,54<br /> <br /> 72,22 ± 0,58<br /> 83,33 ± 0,41<br /> 94,44 ± 0,78<br /> 77,78 ± 1,34<br /> 66,67 ± 0,87<br /> 55,56 ± 0,49<br /> <br /> NAA<br /> Tỷ lệ tạo mô sẹo (%)<br /> Sau<br /> Sau<br /> 20 ngày<br /> 40 ngày<br /> 50,00 ± 1,73<br /> 50,00 ± 3,01<br /> 66,67 ± 1,64<br /> 50,00 ± 2,96<br /> 33,33 ± 1,45<br /> 25,00 ± 1,89<br /> <br /> 66,67 ± 2,16<br /> 75,00 ± 2,35<br /> 83,33 ± 1,24<br /> 58,33 ± 3,06<br /> 50,00 ± 1,32<br /> 41,67 ± 1,53<br /> <br /> IBA<br /> Tỷ lệ tạo mô sẹo (%)<br /> Sau<br /> Sau<br /> 20 ngày<br /> 40 ngày<br /> 46,67 ± 1,25<br /> 53,33 ± 0,56<br /> 53,33 ± 1,82<br /> 60,00 ± 1,37<br /> 53,33 ± 2,04<br /> 33,33 ± 1,53<br /> <br /> 53,33 ± 0,95<br /> 60,00 ± 0,72<br /> 73,33 ± 1,14<br /> 80,00 ± 0,94<br /> 86,67 ± 1,37<br /> 46,67 ± 1,63<br /> <br /> Vũ Thanh Sắc và Đtg<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> 96(08): 125 - 129<br /> <br /> Bảng 2. Tạo mô sẹo từ thân hoắc hương<br /> Nồng<br /> độ<br /> chất<br /> KTST<br /> (mg/l)<br /> 0<br /> 0,5<br /> 1,0<br /> 1,5<br /> 2,0<br /> 2,5<br /> 3,0<br /> <br /> 2,4 D<br /> Tỷ lệ tạo mô sẹo (%)<br /> <br /> NAA<br /> Tỷ lệ tạo mô sẹo (%)<br /> <br /> IBA<br /> Tỷ lệ tạo mô sẹo (%)<br /> <br /> Sau 20 ngày<br /> <br /> Sau 40 ngày<br /> <br /> Sau 20 ngày<br /> <br /> Sau 40 ngày<br /> <br /> Sau 20 ngày<br /> <br /> Sau 40 ngày<br /> <br /> 45,00 ± 0,58<br /> 60,00 ± 1,15<br /> 85,00 ± 0,75<br /> 80,00 ± 1,53<br /> 75,00 ± 1,00<br /> 50,00 ± 1,73<br /> <br /> 60,00 ± 0,66<br /> 75,00 ± 0,86<br /> 95,00 ±0,59<br /> 90,00 ± 1,23<br /> 85,00 ± 1,45<br /> 70,00 ± 1,76<br /> <br /> 50,00 ± 2,08<br /> 66,67 ± 2,31<br /> 55,55 ± 2,64<br /> 44,44 ± 2,52<br /> 44,44 ± 3,21<br /> 27,78 ± 2,65<br /> <br /> 66,67 ± 2,15<br /> 77,78 ± 1,07<br /> 72,22 ± 2,01<br /> 61,11 ± 1,64<br /> 55,55 ± 3,34<br /> 44,45 ± 2,18<br /> <br /> 45,00 ± 2,89<br /> 55,00 ± 3,05<br /> 65,00 ± 3,79<br /> 75,00 ± 3,05<br /> 70,00 ± 2,15<br /> 40,00 ± 1,53<br /> <br /> 65,00 ± 2,23<br /> 70,00 ± 2,56<br /> 75,00 ± 3,05<br /> 85,00 ± 2,10<br /> 80,00 ± 1,96<br /> 50,00 ± 1,73<br /> <br /> Bảng 3. Ảnh hưởng của than hoạt tính đến khả năng tạo mô sẹo từ lá hoắc hương<br /> Nồng độ than hoạt<br /> tính (g/l)<br /> 0,5<br /> 1,0<br /> 1,5<br /> 2,0<br /> <br /> Tỷ lệ tạo mô sẹo(%)<br /> Sau 20 ngày<br /> Sau 40 ngày<br /> 50,56 ± 0,68<br /> 97,67 ± 0,47<br /> 43,26 ± 0,57<br /> 76,89 ± 0,79<br /> 25,38 ± 0,95<br /> 58,32 ± 0,47<br /> 18,75 ± 1,21<br /> 43,68 ± 0,65<br /> <br /> Đặc điểm hình thái mô sẹo<br /> Mô sẹo mới hình thành có<br /> màu trắng trong sau đó<br /> chuyển sang trắng nâu<br /> <br /> Bảng 4. Nhân sinh khối mô sẹo hoắc hương<br /> Nồng độ<br /> chất<br /> KTST<br /> (mg/l)<br /> 0<br /> 0,5<br /> 1,0<br /> 1.5<br /> 2,0<br /> <br /> Khối lượng<br /> ban đầu/<br /> bình<br /> (g)<br /> 3,2 ± 0,65<br /> 4,1 ± 1,34<br /> 3,5 ± 0,94<br /> 2,7 ± 1,27<br /> <br /> BAP<br /> Khối lượng<br /> sau 45 ngày/<br /> bình<br /> (g)<br /> 13,3 ± 1,02<br /> 20,2 ± 0,93<br /> 12,9 ± 2,13<br /> 8,8 ± 1,07<br /> <br /> Hệ số nhân<br /> mô sẹo (lần)<br /> <br /> Ảnh hưởng của than hoạt tính đến khả<br /> năng tạo mô sẹo từ lá hoắc hương<br /> Than hoạt tính có ảnh hưởng đến sự hấp thụ<br /> các chất bẩn của môi trường, làm giảm sự ức<br /> chế sinh trưởng của các sản phẩm trao đổi<br /> chất từ mẫu nuôi cấy, làm tăng hiệu suất sinh<br /> khối và làm tối môi trường [6]. Chúng tôi sử<br /> dụng môi trường cơ bản là MS bổ sung 20 g/l<br /> sucrose, 10 g/l agar, 1,5 mg/l 2,4-D, than hoạt<br /> tính ở các hàm lượng khác nhau. Theo dõi<br /> trong 40 ngày, thu được kết quả ở bảng 3.<br /> Từ bảng 3 chúng tôi nhận thấy, than hoạt tính<br /> làm tăng tỉ lệ tạo mô sẹo. Sau 40 ngày nuôi<br /> cấy tỷ lệ tạo mô sẹo đạt cao nhất là 97,67%<br /> trên môi trường bổ sung 0,5 g/l than hoạt tính<br /> và thấp nhất là 43,68% trên môi trường bổ<br /> sung 2,0 g/l than hoạt tính. Như vậy, nồng độ<br /> than hoạt tính tăng lên thì tỉ lệ tạo mô sẹo<br /> giảm đi rõ rệt.<br /> <br /> 4,16<br /> 4,93<br /> 3,68<br /> 3,26<br /> <br /> Khối lượng<br /> ban đầu/<br /> bình<br /> ( g)<br /> 3,3 ± 0,87<br /> 3,1 ± 1,64<br /> 2,9 ± 0,50<br /> 2,6 ± 0,91<br /> <br /> Kinetin<br /> Khối lượng<br /> sau 45 ngày/<br /> bình<br /> (g)<br /> 11,4 ± 1,22<br /> 12,0 ± 1,17<br /> 11,8 ± 0,68<br /> 9,3 ± 0,47<br /> <br /> Hệ số<br /> nhân mô<br /> sẹo (lần)<br /> 3,45<br /> 3,87<br /> 4,07<br /> 3,58<br /> <br /> Đặc điểm hình thái của mẫu nuôi cấy cho<br /> thấy sự khác biệt rất rõ rệt. Trong các công<br /> thức bổ sung than hoạt tính, mô sẹo khi mới<br /> hình thành không có màu vàng như trong môi<br /> trường không bổ sung than hoạt tính mà có<br /> màu trắng trong. Sau 20 ngày, mô sẹo bắt đầu<br /> chuyển sang màu trắng nâu mà không bị đen.<br /> Nếu tiếp tục để mô sẹo này trong môi trường<br /> thì thời gian hóa nâu của mô sẹo kéo dài hơn<br /> so với mô sẹo nuôi cấy trên môi trường không<br /> có than hoạt tính.<br /> Nhân sinh khối mô sẹo hoắc hương<br /> Mẫu được chúng tôi sử dụng trong thí nghiệm<br /> này là mô sẹo tạo ra từ thân cây hoắc hương<br /> in vitro. Mẫu được cấy lên môi trường MS bổ<br /> sung 20 g/l sucrose, 10g/l agar, 0,5 g/l than<br /> hoạt tính, 1,5 mg/l 2,4-D, BAP, kinetin ở các<br /> nồng độ khác nhau. Kết quả theo dõi được thể<br /> hiện ở bảng 4 và hình 1(C).<br /> 127<br /> <br /> Vũ Thanh Sắc và Đtg<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> Kết quả cho thấy cả BAP và kinetin có ảnh<br /> hưởng tích cực đến hệ số nhân sinh khối mô<br /> sẹo. Tuy nhiên, BAP thể hiện khả năng cảm<br /> ứng tốt hơn kinetin. Nồng độ 1,0 mg/l BAP<br /> cho hệ số nhân sinh khối mô sẹo cao nhất đạt<br /> 4,93 lần. Về hình thái, mô sẹo sau khi chuyển<br /> sang môi trường nhân sinh khối có màu trắng<br /> và xốp hơn.<br /> Tái sinh chồi từ mô sẹo hoắc hương<br /> Trong thí nghiệm, chúng tôi sử dụng môi<br /> trường MS bổ sung 20 g/l sucrose, 10g/l agar,<br /> 0,5 g/l than hoạt tính, BAP, kinetin ở các<br /> nồng độ khác nhau. Kết quả thu được thể hiện<br /> ở bảng 5 và hình 1(D).<br /> Theo dõi mẫu cấy sau 10 ngày, chúng tôi<br /> nhận thấy các khối mô bắt đầu chuyển sang<br /> màu xanh, tại 1 số điểm xuất hiện những chồi<br /> nhỏ hơi nhú lên nhưng chưa phân hóa rõ. Sau<br /> 30 ngày các chồi đã hình thành rõ rệt. Cả<br /> BAP và kinetin đều hoạt hóa tái sinh chồi từ<br /> mô sẹo nhưng kinetin cho kết quả tái sinh<br /> chồi tốt hơn thể hiện ở tỷ lệ tái sinh cao và<br /> chất lượng chồi cũng đảm bảo. Nồng độ 1,5<br /> mg/l kinetin cho tỷ lệ tái sinh chồi cao nhất<br /> đạt 80,56 %, các chồi đều xanh, mập có thể<br /> sử dụng cho các giai đoạn sau.<br /> <br /> 96(08): 125 - 129<br /> <br /> KẾT LUẬN<br /> 1. Môi trường phù hợp nhất cho tạo mô sẹo từ<br /> lá và thân cây hoắc hương là môi trường MS<br /> bổ sung 20 g/l sucrose, 10 g/l agar, 1,5 mg/l<br /> 2,4-D. Tỷ lệ tạo mô sẹo từ lá đạt 94,44% và<br /> từ thân đạt 95%.<br /> 2. Nồng độ than hoạt tính thích hợp nhất cho<br /> tạo mô sẹo từ lá hoắc hương in vitro là 0,5 g/l<br /> ứng với môi trường MS bổ sung 20 g/l<br /> sucrose, 10 g/l agar, 1,5 mg/l 2,4-D, 0,5 g/l<br /> than hoạt tính. Tỷ lệ tạo mô sẹo đạt 97,67%.<br /> 3. Môi trường phù hợp nhất cho nhân sinh<br /> khối mô sẹo cây hoắc hương là MS bổ sung<br /> 20 g/l sucrose, 10 g/l agar, 0,5 g/l than hoạt<br /> tính, 1,5 mg/l 2,4-D, 1,0 mg/l BAP. Hệ số<br /> nhân mô sẹo đạt 4,93 lần.<br /> 4. Môi trường tốt nhất cho tái sinh chồi mô<br /> sẹo cây hoắc hương là MS bổ sung 20 g/l<br /> sucrose, 10 g/l agar, 0,5 g/l than hoạt tính, 1<br /> mg/l kinetin. Sử dụng môi trường nuôi cấy<br /> này cho tỷ lệ tái sinh chồi đạt 80,56% và các<br /> chồi đều có chất lượng tốt.<br /> <br /> Bảng 5. Tái sinh chồi từ mô sẹo hoắc hương<br /> Nồng độ chất<br /> KTST (mg/l)<br /> 0<br /> 0,5<br /> 1,0<br /> 1.5<br /> 2,0<br /> 2,5<br /> 3,0<br /> <br /> BAP<br /> Tỷ lệ tạo chồi (%)<br /> 22,38 ± 3,62<br /> 36,07 ± 0,49<br /> 50,45 ± 0,56<br /> 46,78 ± 1,67<br /> 35,84 ± 0,22<br /> 24,51 ± 1,63<br /> <br /> A<br /> <br /> Kinetin<br /> Trạng thái sinh<br /> trưởng của chồi<br /> <br /> Xanh nhạt, mảnh<br /> <br /> B<br /> <br /> Tỷ lệ tạo chồi (%)<br /> <br /> Trạng thái sinh<br /> trưởng của chồi<br /> <br /> 45,78 ± 0,32<br /> 80,56 ± 0,73<br /> 66,47 ± 0,23<br /> 52,39 ± 1,84<br /> 46,65 ± 0,89<br /> 39,27 ± 1,54<br /> <br /> Xanh đậm, mập<br /> <br /> C<br /> <br /> D<br /> <br /> Hình 1: Hình ảnh mô sẹo, chồi tái sinh từ mô sẹo.<br /> A. Mô sẹo hình thành từ lá in vitro trên môi trường bổ sung 1,5 mg/l 2,4 D sau 40 ngày<br /> B. Mô sẹo hình thành từ thân in vitro trên môi trường bổ sung 1,5 mg/l 2,4 D sau 30 ngày<br /> C. Mô sẹo trên môi trường nhân sinh khối bổ sung 0,5 g/l THT, 1,5 mg/l 2,4-D, 1,5 mg/l BAP sau 40 ngày.<br /> D. Tái sinh chồi từ mô sẹo trên môi trường bổ sung 1,5 mg/l kinetin sau 40 ngày<br /> <br /> 128<br /> <br /> Vũ Thanh Sắc và Đtg<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> [1]. Đỗ Huy Bích và cộng sự (1993), Tài nguyên<br /> cây thuốc Việt Nam, Nxb Khoa học và Kỹ thuật.<br /> [2]. Bunrathep, Lockwood, Songsak, Ruangrungsi<br /> (2006), “ Chemical constituents from leaves and<br /> cell cultures of pogostemon cablin and use of<br /> precursor feeding to improve patchouli alcohol<br /> level”, ScianceAsia, 32: 293-296.<br /> [3]. Đỗ Tất Lợi (1999), Những cây thuốc và vị<br /> thuốc Việt Nam, Nxb Y học Hà Nội.<br /> <br /> 96(08): 125 - 129<br /> <br /> [4]. North Eastern Development Finance<br /> Corporation Ltd of India (2005), Hand Book on<br /> Medicinal & Aromatic Plants (Package of Practices.<br /> [5]. Trần Huy Thái (2005), Nghiên cứu đặc điểm<br /> sinh học và tích lũy tinh dầu của hoắc hương<br /> (Pogostemon cablin (Blanco) Benth.) ở Việt Nam,<br /> Hà Nội.<br /> [6]. Van Winkle, Pullman, (2003), “The combined<br /> impact of pH and activated carbon on the<br /> elemental composition of a liquid conifer<br /> embryogenic tissue initiation medium”, Plant Cell<br /> Reports, Volume 22 (5): 303-311<br /> <br /> SUMMARY<br /> PROPARAGATION IN VITRO OF PATCHOULI<br /> (Pogostemon cablin (Blanco) Benth.) THROUGH CALLUS STAGE<br /> Vu Thanh Sac*, Nguyen Thi Hanh, Nguyen Thi Thu Huyen<br /> College of Sciences – TNU<br /> <br /> In this study, we used samples of patchouli leaves and buds in vitro as the materials for callus<br /> formation. Samples were transplanted on basic MS stimulants that belong to group of auxin 2.4 D,<br /> NAA, IBA and activated charcoal. Formed callus was propagated on MS setting supplemented<br /> with 1.5 mg/l 2.4 D, 0.5 g/l of charcoal and BAP, kinetin with different concentrations. The callus<br /> was regenerated on basic medium MS with kinetin and BAP. The results were as follows: 1) the<br /> most appropriate medium for callus and stem from patchouli was MS medium added with 1.5 mg/l<br /> 2.4-D; 2) the most appropriate activated carbon concentration for callus from patchouli leaves was<br /> 0.5 g/l; 3) Propagation of patchouli callus on MS setting supplemented with 1.5 mg/l 2.4-D, 0.5 g/l<br /> THT, 1.0 BAP got the best results; 4)The best regeneration medium from patchouli callus was MS<br /> setting added with 0.5 mg/l of activated cacbon and 1 mg/l of kinetin.<br /> Key words: Pogostemon cablin (Blanco) Benth., Callus, Propagation, Regeneration, Activated<br /> carbon<br /> <br /> *<br /> <br /> Tel: 0987 864318, Email: vuthanhsac@gmail.com<br /> <br /> 129<br /> <br />