Những "bí kíp" để nhà báo tự bảo vệ mình

Chia sẻ: Hai Nguyen | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:16

Thêm vào BST

Báo xấu

78
lượt xem 15
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

"Một nhiệm vụ quan trọng trong nghề của các tờ báo là cởi bỏ mặt nạ của những kẻ làm sai, lừa đảo và xì căng đan. Đó là lợi ích công để làm như vậy, và là việc mà các tờ báo đã làm trong suốt lịch sử của mình".

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Những "bí kíp" để nhà báo tự bảo vệ mình

Những "bí kíp" để nhà báo tự bảo vệ mình "Một nhiệm vụ quan trọng trong nghề của các tờ báo là cởi bỏ mặt nạ của những kẻ làm sai, lừa đảo và xì căng đan. Đó là lợi ích công để làm như vậy, và là việc mà các tờ báo đã làm trong suốt lịch sử của mình".
Báo chí và quyền lên tiếng Một phần vì vai trò của báo chí trong việc công khai những việc làm sai trái của xã hội rất quan trọng. "Một nhiệm vụ quan trọng trong nghề của các tờ báo là cởi bỏ mặt nạ của những kẻ làm sai, lừa đảo và xì căng đan. Đó là lợi ích công để làm như vậy, và là việc mà các tờ báo đã làm trong suốt lịch sử của mình". Sau đây là những cơ sở biện hộ kinh điển dành cho nhà báo. Chứng minh đúng sự thật Để bảo vệ bài báo của mình, nhà báo phải chứng minh được những gì họ viết là đúng sự thật về cả nội dung và dữ kiện. Nếu
bài báo bị kiện được chứng minh là nhìn chung viết đúng sự thật thì sẽ được pháp luật bảo vệ, ngay cả khi phía bị đơn có động cơ ác ý. Khi nguyên đơn đã cáo buộc một tác phẩm báo chí là bôi nhọ, phỉ báng thì đã bao gồm ý rằng tác phẩm báo chí không đúng sự thật. Bị đơn sẽ phải chứng minh bằng chứng cớ rằng bài báo là đúng sự thật. Chúng ta có thể bàn xem các bạn có cho rằng việc cung cấp chứng cớ chứng minh đúng sự thật là việc của nhà báo có công bằng không, vì đây cũng là điều các nhà báo Anh tranh luận với hệ thống luật pháp Anh.
Cũng có thể có sự khác biệt giữa những điều bạn nghĩ là bạn biết với những điều bạn có thể chứng minh tại tòa. Bạn sẽ không được chấp nhận cơ sở biện hộ đúng sự thật nếu bạn không có đủ chứng cớ có thể sử dụng được tại tòa. Vì thế, sẽ rất quan trọng nếu bạn muốn dựa vào chứng cớ là phát ngôn từ nguồn tin. Bạn phải chắc chắn là nguồn tin sẵn sàng ra đối chứng tại tòa. Bạn cũng cần các chứng cớ, tài liệu và nguồn tin chính thức, tốt nhất là từ hơn một nguồn. Phó TBT một tờ báo Việt Nam hỏi: làm sao báo nước ngoài có thể đăng tải những bài viết châm biếm, tranh biếm họa về những người nổi tiếng mà không bị kiện?
Đó là cơ sở bào chữa thứ hai: Bình luận công bằng. Đây là cơ sở biện hộ bảo vệ những lời bình luận và quan điểm trung thực, dựa trên các dữ kiện. "Công bằng" ở đây không có nghĩa là không tốt bụng, không khách quan hoặc cực đoan. Bình luận công bằng sẽ là cơ sở biện hộ nếu bài báo đạt các tiêu chuẩn sau: - Có thông tin dữ kiện chứng minh - Được viết một cách trung thực - Về một vấn đề quan trọng với công chúng
- Không có ác ý Ví dụ, trong vụ kiện Trà Chanh, nhà báo Hương Trà có thể nói cô cho rằng show diễn của ca sĩ Chanh không thành công, nhưng nếu cô viết vệ sĩ phải mở cửa cho người vào xem miễn phí mà không chứng minh được là sự thật thì sẽ là xâm phạm danh dự, nhân phẩm, uy tín. Một số tòa soạn báo rất ngạc nhiên và hoang mang khi họ nhận được khiếu nại, thậm chí bị kiện khi đăng thông tin từ nguồn có thẩm quyền. Ví dụ như kết luận điều tra của Chính phủ về hoạt động của một doanh nghiệp, hay kết quả thanh tra chất lượng sản phẩm có ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng.
Câu hỏi đặt ra là: Nếu một tờ báo tường thuật, tranh luận chính thức ở Quốc hội có một số nội dung có thể xâm phạm danh dự, nhân phẩm, uy tín, ví dụ như có đại biểu nêu tên một DN bị nghi trốn thuế, hay nêu tên một số trường hợp bị nghi tham nhũng, kém năng lực... thì tờ báo có thể bị kiện hay không? Tương tự, nhà báo phải làm thế nào với những nội dung tranh tụng có tính xâm phạm danh dự, nhân phẩm, uy tín tại Tòa án? Nước Anh giải quyết vấn đề này như thế nào? Quyền miễn trừ của nhà báo Các nhà báo Anh được hưởng quyền miễn trừ nếu họ đạt được
các tiêu chuẩn và yêu cầu của quyền này. Luật miễn trừ cho phép nhà báo được quyền miễn tố trong việc tường thuật nội dung xâm phạm danh dự, nhân phẩm, uy tín tại một số trường hợp. Có một số trường hợp lời phát ngôn được toàn quyền miễn tố và không phải chịu trách nhiệm trước pháp luật khi đăng tải thông tin, dù đúng hay sai, dù có được đưa ra với ác ý hay không. Nếu những thông tin này được trao đặc quyền miễn trừ toàn phần thì nơi đăng tải sẽ được miễn trừ trách nhiệm. Đặc quyền miễn trừ toàn phàn chủ yếu được trao cho thành viên Quốc hội, luật sư, quan tòa, nhằm cho phép họ được nói thẳng trong khi thực hiện nhiệm vụ công.
Vì vậy, các chính trị gia được nói bất kì điều gì họ chọn lựa tại Quốc hội hoặc một số Ủy ban. Chánh án, luật sư và nhân chứng không phải chịu trách nhiệm pháp luật vì phỉ báng, bôi nhọ, sai sự thật trước bất kì điều gì họ nói tại Tòa. Các báo cáo thanh tra, các trao đổi bằng văn bản và hội thoại giữa các Bộ trưởng và thứ trưởng, sĩ quan quân đội và quan chức cao cấp trong chính phủ về các vấn đề quốc gia đều có đặc quyền miễn trừ toàn phần. Anh quốc cũng cho phép miễn trừ toàn phần đối với các bản báo cáo của Chánh án Tòa án tối cao, Thanh tra pháp luật, tổng giám đốc cơ quan bảo vệ thương mại bình đẳng, Ủy ban chống độc
quyền và các cơ quan chức năng công tố khác. Theo luật Anh, đặc quyền miễn trừ được trao cho thông tin tường thuật chính xác và công bằng: - Về một cơ quan lập pháp ở bất cứ đâu trên thế giới - Một tòa án pháp luật bất cứ đâu trên thế giới - Một cuộc điều tra công khai của Chính phủ hoặc một cơ quan lập pháp bất cứ đâu trên thế giới - Một tổ chức quốc tế hay một hội thảo quốc tế
Bản báo cáo hằng ngày của Quốc hội cũng như các bản báo cáo công bố theo yêu cầu của Quốc hội được hưởng đặc quyền miễn trừ toàn phần. Nhưng các báo đăng tải các bản báo cáo này, nguyên văn hoặc trích dẫn, chỉ được hưởng đặc quyền miễn trừ bán phần. Phép thử Reynolds Chuyện gì sẽ xảy ra nếu một nhà báo đã làm đủ mọi cách để kiểm chứng thông tin về một vấn đề quan trọng với công chúng, nhưng bài báo vẫn bị sai? Luật pháp Anh có Phép thử Reynolds, là mười bước để kiểm tra xem nhà báo có thực sự làm việc nghiêm chỉnh, kiểm tra thông tin
đầy đủ khi viết về một vấn đề quan trọng với công chúng hay không. Phép thử này được bắt đầu từ vụ kiện Reynolds. Năm 1994, tờ Sunday Times viết bài với cáo buộc rằng Thủ tướng Ai-len, Albert Reynolds đã dối trá với Nghị viện Ai-len và đồng nghiệp về tình hình liên quan đến việc bổ nhiệm Chánh án tòa án tối cao Ai-len. Khi Thủ tướng kiện, tờ báo biện hộ rằng họ có trách nhiệm công khai thông tin với bạn đọc và bạn đọc có lợi ích khi nhận được thông tin trên. Tòa án Anh đã quyết định mở rộng quyền miễn trừ cho báo chí từ vụ kiện này. Tòa án nói, trong các trường hợp một tờ báo không thể chứng minh sự thật của một cáo buộc xâm phạm danh dự, uy tín, nhân phẩm thì sẽ được hưởng quyền miễn
trừ bán phần. Tòa án Anh đưa ra mười bước kiểm tra để một quan tòa quyết định xem cơ quan báo chí đã thực hành đầy đủ yêu cầu của một nền báo chí có trách nhiệm và vì thế, đủ tiêu chuẩn hưởng quyền miễn trừ bán phần hay không. Đó là: - Mức độ nghiêm trọng của cáo buộc, thông tin trên báo chí (mức độ càng nghiêm trọng thì nhà báo càng phải điều tra kĩ hơn) - Bản chất của thông tin và mức độ ảnh hưởng đến lợi ích công của đề tài.
- Nguồn tin. Một số nguồn tin không có thông tin trực tiếp từ sự kiện. Một số người có mục đích cá nhân riêng, một số lại muốn lấy tiền từ nhà báo. - Những bước nhà báo đã thực hiện để kiểm chứng thông tin. - Vị trí của thông tin. Nếu vấn đề đặt ra đang được một cơ quan chính phủ điều tra (thì nhà báo được ủng hộ tìm hiểu và đăng tải thông tin mà ít nguy cơ bị kiện hơn là vì vấn đề đủ độ nghiêm trọng) - Sự cấp bách của vấn đề. Tin tức là một món hàng nhanh thiu. (Trong một vài trường hợp, nếu thông tin quá cấp bách mà nhà báo không thể liên lạc với người liên quan để kiểm chứng và bài
báo không thể lùi hạn đăng được thì bài báo được xem xét giảm nhẹ. Nhưng có một lí do không được chấp nhận là bài báo in gấp vì lí do cạnh tranh với báo đối địch) - Liệu nhà báo đã lấy bình luận từ nguyên đơn. "Nguyên đơn có thể có những thông tin những người khác không có hoặc không tiết lộ. - Liệu bài báo đã bao gồm trích dẫn từ phía nguyên đơn chưa. (Nếu nhà báo không hề phỏng vấn nguyên đơn vì nguyên đơn đi vắng, bị bắt... thì có thể liên lạc với luật sư, người phụ trách truyền thông. Trách nhiệm của nhà báo là không đăng thông tin một chiều. Nếu không liên lạc với bên nguyên đơn thì nhà báo chưa làm hết trách nhiệm).
- Giọng điệu của nhà báo. Một tờ báo có thể đưa ra vấn đề và kêu gọi điều tra. Nhưng không thể đưa ra các cáo buộc như một sự thật hoặc phán xét. - Hoàn cảnh khi bài báo được phát hành, bao gồm thời điểm. Nếu một tờ báo tuần ra vào chủ nhật thì khó hoãn hơn bài báo ngày.