Những trang tư liệu lịch sử - Biểu tượng Hồ Chí Minh: Phần 1

Chia sẻ: Lê Na | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:55

Thêm vào BST

Báo xấu

112
lượt xem 13
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tài liệu Biểu tượng Hồ Chí Minh qua những trang tư liệu lịch sử của các tác giả Đặng Văn Hồ, Trần Vĩnh Tướng, Trần Đức Minh nhằm tạo biểu tượng Hồ Chí Minh qua các tư liệu lịch sử. Phần 1 gồm các nội dung: Quê hương - gia đình - thời thơ ấu; quá trình tìm đường cứu nước - trở thành người cộng sản; hoạt động của một nhà yêu nước, một chiến sĩ quốc tế; những năm 1930; trong phong trào Cách mạng tháng Tám 1945.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Những trang tư liệu lịch sử - Biểu tượng Hồ Chí Minh: Phần 1

TRUNU TẢM THỔN« TW-THl' VIỀN N VĨNH TƯƠNG • TRAN oức MiNH 335.527 1 ĐH311b/96 DX.000783 \ A J ■■ ^ i ể t t S ư ự ttg ^ r x ìiL r\ ^ n r “ r y ■ - HỘI GtÁO DỤC L|CH s ử (THUỘC HỘI KHOA HỌC LỊCH sử V IỆ T NAM) KHOA LỊCH SỪ TRƯỜNG Đ.H.S.P HUỂ
DẶNG VÁN HỒ-TRẰN v ớ ffl TƯÒNG-TRẦN DỨC >0 NH BBỂU TƯỢNG HỒ CHỈ MINH QUA NHỮNG TRANG T ư LIÊU LICH SỬ H ỘI GIÁO DỤC LỊCH s ử ( T H U Ộ C HỘI K H O A H Ọ C L Ị C H s ử V I Ệ T NAM) KHOA L Ị C H s ử T R Ư Ò N G DẠI HỌC s ư P H Ạ M HUẾ
L Ò I TỰA ( T h a y phăn mỏ đău ) K i ế n thức lỊch sử là một bộ phận của ý thức x â hội. Nấm vững kiến thức lịch sử theo qưan điểm mácxítlêninnít là tiền đề quan trọng để hiểu đúng hiện thực lịch sử, nám được quy luật, rút những bài học qu á khứ cho hiện tại. Ti*ong kiến thức lịch sử, hiểu biết vẽ nhân vật lịch sử có ý nghỉa vô cùng quan trọng; bởi vì, đó là một bộ phận của kiến thức cơ bản. Không thể có lịch sử nếu không có sự hoạt động có niục đích của con người • lịch sử đưọc hỉnh thành và phát trííVn klỉảch quan, nhưng lại do con ngưdì làn) Tiên Trong quá trinh phát triển của lịch sử, c á c nhân vật trong môt thời
đ ề cộp den ván d ề nhŨDg n g ư ò i m à người t â gọi l à n h ữ n g vì nhân. Tự nhiên là hoàn t o à n ngẫu nhiên n\à một vỉ nhân nào đó xuất hiên ở một thời đại nhát định nào đ ổ . Nhưng nốu chúng ta phê' bỏ ngưôi đđ đi thì lại xu át h iện sự đòi hỏi phài có một ngưòi k h á c thay thế, và người th a y t h ế này sê xu ất hiện > thlch hợp i t hay nhiẽu» nhưng cuổi cùng thi cũng xuất Đ ể đánh giá đúng vai trò của các nhản vật lịch s ù trong tiến trình phát t r i ể n của lịch sử phải có tài liệu - sự kiện đày đủ khách quan về nhân vật đó. Trên cơ..sà Gác t à i liệu cự thê\ tạo biểu tượng chân x á c , có hinh ản h về n h â n *vật tro n g bối cảnh lịch sừ v à tron g quan hệ với qu àn chúng, ú ò, Chí Minh, trong tá c phẩm "Lịch sử nước t a ” đã nêu máu mực về việc đảnh giá các n hân vật lịch sử t r o n g m ố i quan hệ với quần chúng nhân dân: "'Nguvcĩì H ỉíệ l à k ẻ p h i thường M ấy là n d á n h đ u ổ i g iặ c Xiém, . g iá c Ttiu ổ n g đ à c h i c ả m ư u cao, D ân ta l ạ i b ỉé t c ù n g n h a u m ột ỉòn g . C h ộ n én Tầu d á u t là m hung, D ân ta và n g iữ non sòrtg nưóc ỏ đÃy, Hồ c?hí Minh chi rõ, Nguyễn Huệ ià bậc a n ỉi hùng cổ chí cả, mưu cao, hai làn đánh tháng ngoại xâm , đ á n h bạ, các tập đoàn phong kiến tro n g nước, dặt cơ sỏ cho sự: thổTìỊ (1). c . Mác. Ph. ÃngghcD. MAC số thu vỉ chù nịhĩa duy vật lịch sử. NX( Sự I h ậ ì . Mà N ộ i. 1962, ư . m . (2 ). Hò C h í M in h ToAn l â p . í ậ p 3 . In lầ n t h ứ 2. N X R ('h ìn h t r i q u õ c gia HA N ộ j. Ị 9 9 5 . ì r .2 2 S
nhát đát n ư ờc. Điều quan trọng là troi)g hoạt động, ổng ỉiên hệ chặt chê vói những người "áo vải cờ đào", coi trọng vai trò của quầa chúng) đồng tình ủng hộ, lãnh đạo cuộc đđu tranh chổng áp bức» bổc lột, chống ngoẹi xâm của quàn chúng ũhãn dân. Lịch sừ Vịệt Nam, chỉ kế từ 1911 đến 1 9 6 9 đâ gắn liền với cuộc đdi và sự nghiệp cách mạng của Hồ Chí Minh. Vì vậy. iạ ợ biểu tượng chân xấc. đúng đán về Ngưòi sẽ góp phần không nhỏ giúp các em hiểu sáu sác lịch sử Việt Nam ở giai đoạn này, đồng thời bồi dường c á c em tình cảm kính yêu 3ác H 6 nối riồng và các vi nhân anh hùng nóỉ chung. Tù nụ c tiêu, phân tích chương trinh và nội dung sách giáo khoa chúng t a cd thể xác định nhũng bíéu tượDg chủ yẽu về cvộc đdỉ, sự nghiệp cách mạng của Hô Chí Minh, tương ứng ĩới c á c sự kiện cơ bàn mả học síiìh càn phải nắm, như biểu tượng vô thời niên thiếu, biểu tượng vô quá trÌĐh tỉm đưòTiỊ cứu nưòc, biểu tượng về các hoạt động à Pháp, ở Liên Xô, ờ Trung Quốc tù 1920“t 9 3 ‘0 bỉếu tượng về cành ngục tù ở H 6ng Kông, v.v... Điy là những biểu tượng về nhùng hoạt đỘTig tương đối rộng lỡn của Hồ Chỉ Minh. Nó c ó t h ể phÂn ra các biểu tượnĩ về cảẹ sự kiện nhỏ hơn. v í như, trong Cách mạng thán j Tám 1945,* Hồ Chí Minh hoạt động trên nhiều lĩnh vực, nhíèu khía cạnh t h ể hiện C nhiềụ sự kỉện khác nhau dược giỏi thiệu tuỳ theo trình độ nhận thức, yêu cằu cùa học linh c á c lởp, các cấp học. lk> biểu tượng về Hỡ Chí Minh, cũ n g như mọi nhân vật lịch iử khác, khỏtig phải chỉ mỉẻu l ả hình thức bén ngôàỉ (dù à cơ sò đàu tiên, quan trọng) mà còn phài phân tích cái rghîa. cái ý ấn dấu đằĩìg sau các hình tượng đd (thường biểu đạt bàiìg một hành độiìg cụ thể). Bdi vỉ nghiên cứu 5'
lịch sử nói chúng, cũng như nghiên cứu về nhán vật lịch sử nối rÌéng phải ià sự k ết hợp của 3 yẽu tố; • Sự kiện khác quan (chân 10. • K ết luận khoa học về sự kiện • Giải thich cho một lí tưởng, niềm tin. Kết hợp nhuàn nhuyễn 3 yếu tố trên, chúng ta mới hoàn thành được nhiệm vụ giáo dục lòng tin cộng sản chủ nghĩa trên cơ sỏ "biết để mà tin " chứ kh ồng theo kiếu tổD gỉảo là "hày tin ròi sẽ biết*í*v Đ ế tạo biểu tượng vẽ H 6 Chí Minh có hiệu quả, phải sử dụng nhiều nguồn tài liệu, phương tiện với nhỉều phương pháp khác nhau r á t đa dạng. Có t h ể kể một s6 TigMÒTi tài liệu chính: • Tranh ảnh lịch sù liên quan đến Hồ Chí Minh (ảnh chụp H& Chỉ Minh ở các thời điếru lịch sử quan trọng: Đại hội Tuâ, Đại hội V Quốc t ế c ộ n g $àxì) đọc IViyên n g ò n độc lộp). • Phỉra tư liệu liên quan đến B á c Hồ ở những thời điểm lịch sử quan trọng, ví dụ như các phim "79 mùa xuâr*, "Nguyến Ấi Quổc • Hồ Chỉ Minh", v.v... 9 • Tầi liệu giáo khoa lịch sử bao gồm sách gỉáo khoa và các loại tằí iiệu tham khảo. • B ả n á ồ , &ơ dồ lịch 5ử (bản đ& v ề hành trin h ra di tỈ3ỉ đường cứu nưdc c ủ a Nguyễn T á t T h à n h (do T ru n g t ầ n (1). Phan Ngoe Uên. Những v ín chú yéũ cùn chũdng irỉn h lịc h sử lỗp II phft t h ố n g inmg hoc cjjj c;ich dục (rong " T a ì liộu b ồ i dưđng íli Hv gÌHO kho» liip M CCG D - l.jc h xứ " ÍBộ O i.ío dục vA ü.'^o \4i ì . V ụ ^ÌJ viCr», Hà Nội 1991. tr. 11- 12.
n g h iên cứu cơ sở v ậ t c h á t và thiỄt bị t r ư ờ n g họ c Bô Giáo dục á n bành). ở đấy, các tá c giả tập truĐg vào các loại tà i liệu th àn h van dù Dg tro Dg dạy^ học lịch s ù ồ irưỜDg phổ thông tniDg học. Các tài liệu tham khảo, trong đđ quan t r ọ n g n hẩ t là tà i lìệu gổc (tác phẩm của Hồ Chí Minh, tả c phẩm của các đồng chí lảùh đạo Đ ả n g và Nhà nước ta, những chuyên khào lịch sử...), và tà i liệ u v à n h ọc (thơ ca, truyện kÿ ra đời vào thời ki xảy ra sự kiện lịch sử, tiểu thuyết lịch sử, hồi kí cách mạng). T b i liệ u l ị c h s ủ c ó ỷ Dghĩa quan trọng tro n g việc khôi phục, tá i hiện hình ảnh quá khứ. Nđ ]à cản cứ kboâ họCy bảng chđng v ỉ tính chỉnh x ả C y tính cụ th ể phong phứ cu a sự kiện lịch s à , h ọc sinh c ầ ĩi thu nhận, giúp c á c em k h á c phục việc *hiện đạí hoá" lịch sử, hoặc hư cấu sai sự thật. Nố còn gỉúp học sinh có cơ sở đế nám vững bản chất c á c sự kiện, h ìn h thành khái niệm» hiểu rO quỉ luật, bài hục lịch sử, rèn luyện thói quen nghién cứu khoa học, phát tr iể n n ă n g lực tư duy lịch sử. Tòi liể u văn h ọ c c ó tá c động mạnh mẽ đến tư tưởng tình cảm học sinh (qua hinh tượng cụ thế), làm cho bài giảng sinh động, hấp dán» nâng cao hứng thú học tập của học sinh. Vỉ vậy, việc lựa chọn các tà i liệu lịch sử và tà i liệu vân học dể tạo biểu tượng về cuộc dời và sự nghiệp cảch m ạng của HỒ Chí Minh đằiì phảỉ tuân thủ một 8Ố ngưyén tắc sau: a. Day hộc lịch sử nói chung, củng như tạo biểu tượng vê cuộc đời và hoạt động cách mạng của Hồ Chí Minh, xét cho cùng là quá trình tổ chức hoạt dộng nhận thức của học sinh, là quri trình linh hội kiến thức lịch sử, Kiến thức lịch sử ở nhà trường không pKải hoàn toàn là những thành tựu
m à khoa học lịch sừ đả dạt dược. Nò chỉ ch ọ n lựa. n h ữ n g th à n h tự nào dược xác Tihận, c ó nhiều cd sd khoâ hoc vững c h ấ c phù hợp yẻu cầu mục đích dạy học. Đó là k iến th ứ c cơ bản^ Dt nhiêỉi, kiến thức lịch sử trong nhà trường phid phản á n h kịp thời những thành tựu mới nhát của khoa h ọ c ỉịch sử- VI vậy, sự kiện đưa vào tron g dạy, học lịch sử phải là $ụ k i ệ n k h o a k ợ c đâ được th ẩ m dịnh cổ giá trị, phù hợp yèu c ầ u trinb độ học tập của học sinh mỗi ]ớp, imổỉ c&p. N h ấ t th iết phải loại trừ những điều bị xuyên tạc l ả m cho n h ậ n thứ c của các em bị sai l$ch. b. S ừ học mác^xít rất coi trọ n g vai trò của cá nhâ;n trong s ụ phát t r ỉ ể n của lịch sử, nhưng lại khẳng định quàia chúDg n h â n dân là Tìgưdi sáng tạo lịch sử. VI vậy, đế đảm bàỡ tÌĐh c h â n t h ậ t khách quan của sự kiện, phải đặt nhốn v&t trong hoàn cảnh lịch sử cụ thể thời đại họ đang s6ng- Đũều này đòi hỏỉ phải có quan diểm lịch sử khi lựa chçn tài liệu. c . Do sự phát triểĩi như vũ bâo của cổng nghệ t h ô n g tin, học sinh cổ tb ế thu nhận thông tin tù nhièu phía, c h ứ không hẳ n chi từ nguồn thông tin từ nhà trưồng. Hơn nửa, với lúa tuổỉ 1 5 đến 17, trình độ tư duy lôgic cùa các em đ â phát t r i ể n , ò lứa tuổi riàyy nhửng xu hướng vê lí tưởng, v;Ế nghê nghiệp» sự ham thich khám phá đả định hlnh. Nếuỉ có SỊ chuẩĩi b i tổ t vế phươĐg pháp suy nghỉ trén cơ sd kiũoa hçc c ủ a bộ môn, cấc em có t h ể định hướng đúng cho hàiuh động c ủ a minh trong hoạt động thực tiễn. Vì vậy, đối với nhữnị sự kiện phức tạp đâ được 1: giải rỗ ràn g mà trưâc đây hạ n c h ế khách quatk chưa làm rõ thi cũng không cần Iii t r á n h . Điều Qày cho phép cố thế thông báo mội sổ tư liệi tr á i ngược quan điểm chính thống để phô phán trêm cơ sí k h ách qu an khoa học. T ừ các nguyén tác chi đạo trên, các t á c gíả đâ tríích, giở thiệu những nguồn tài liệu th ành văn đáng tki cậy d.ùng đí 8
tạo b ỉ ể t tượng cho học sinh cuộc đời và sự nghiệp c ủ a Hồ Chí Minh. Nó gom có: ’ Những tác phẩm, t à i liệu Ịfic do chỉnh Chủ t ị c h Hồ Chỉ Minh viết (T. Lan "Vừa di đưòng, vừa k ể chuyện”» Nguyễù Ấi Quổc "Bản án c h ế độ thực dân Pháp", "Dường cách mệnh"..») hoặc những vân kiện Đ ả n g phàn án h những sự kiện lịch sử ở thòi điểm xày ra sự kiện (Nghị quyết hội nghị T W l à n thứ Tám (1941), Chính cương aách lược ván t á t của Đ ả n g (1930), Bảo cáo chinh trị tại E ậ i hội Đảng Toàn quồc l à n II, III)... • Những tác phẩm c ó giá trị khoa học cao được x u á t b ả n lúc Người còn sổng (như "NhỮDg mấu chuyện về á b i hoạt động củâ Hô Chủ tịch"). Đốy là lìhững loại tài liệu cố giá trị khoa học cao, bởi lẽ nó đả được chíiìh n h â n vật thấm định. - Những hồi kí c á c h mạng, những bài viẽt vẽ Chủ tịch HỒ Ch( Minh rủa các đồng chí sổng, làm việc hoậc được tiếp xức, gập gC vífi Người như các đSng chí Trường Chinh "Hồ Chi Minh « lãnh tụ kinh yêu của g iâ ilcấ p công nhân và n h â n dâù V iệ t Nam% P h ạ m Vàn Đồũg "Hồ Chủ tịch - tính hoa c à a ỉ â n tộc, lươùg t â m c ủ a thôi dại", v ỏ Nguyên G iáp ("N h ữ n g c h ặ r g dường lỊch sử*... C á c t á c phẩm này đù v iế t n gay lúc sự kiện xảy râ, hây sau này nhố lậi đều phản á n h đ ú ng sự thực lịch sử (nhửng hoạt động của Hb Chí Minh, qu an hệ c ủ a Ngưòi vối quàn c h ú n g nhâiì dôHr..). - Những chuyên khảo khoa học về cuộc đời vả hoạt đ ộng cách m ạng của Chủ tịch Hồ Chí Minh cùa cảc cơ qu an kh o â hạc và các tập thế tác giả là các nh à khoa học có uy tín như. B a n nghiên cứii lịch sử Đ ảng Trung ương "Chủ tịch H 6 Chỉ Mình • tiểu sử và sự nghiệp"; B â n nghiên cứu lịch sử Dđrn; tinh Nghé T ỉ n h " B á c Hồ thời niên thiếu*; B a n 7\iyèn
giáo và sở khoa học ' côũg Đghệ tỉn h Cao B ầ n g *B ác Hồ vớii n h ầ n đần và các d á n tộc d Cao B ầ n g ”; Viện Đ ^ ì ê D cứ u c ủ ngfajâ M á c -L ên in và tư tưồRg Hồ Chi M in h 'H ô Chí M i õ k , biên n ỉên t iể u sử" t ậ p 1 đến tập 10; P h a o Ngọc LíêD (chiâ biên) ”H& Chí Minh» nhỮDg hoạt động quốc tể^; Đinh Xưâm L ả m Đỗ Q u ang H ư n g • "Bác Hồ, hoạt đỘQg õ oưốc Dgoàỉ*; Đ ặn g H oà "B á c Hd, những Dâm th á ũ g hoạt độĐg à nướ« ngoài", V .V .... - CáTc truyện kí ỉịch sử phàn án h cuộc đời vá hoạt đ ộ n ^ cách m ạ n g c ủ a Hồ Chí Minh được x â y dựng trẽn cơ sd nhxíTig Bự kỉện lỊch sử khách quan đẫ được th ừa nh ận v ẽ m ặ t kboa học cũ n g là một nguồn tài ' ’ệu thàn h văn cần c b ú Ý (Nguyễữ X u ân T h ô n g "B ác H ò, ĩ?ự cảm kỉ diệu’’; Ngọc Châu "Cbiếc áo B á c Hồ'*; Nguyẻn Minh S an 'B ả o vệ B á c Hồ". - Tầi liệu c ủ a m ộ t số t á c giả nước ngoài viết về Hồ Chí Minh (Cabêlép "Đồng ch í Hồ Chí M in h ’ tập 1, 2 ; "B á c Hồ ò Pháp" - T ậ p hôi kí c ủ a một sổ người d P h á p queB biết Chủ tịch HỒ Chí Minh). I b m lại) những loại tàí liệu th a m khảo được trình bày troĩig tập sách này là một phương tiện cần th iết và quan trọng đối vớỉ việc dạy học lịch sử c ủ a giáo viên và học sinh ntíi chưng đ ể tạo biểu tượng về cuộc đời và hoạt động của Hồ Chí Minh ntíỉ riệng. Đ ể cho việc sử đụng cố hiệu quà sư phạm cao, các tác giả đành cho mỗi tài liệu hay một nhóm tài liệu phần "Hưóng d á n 8Ù d ụ n g ”y được xây dựng trên nhửng cơ sở lí luận dạy học lịch sử, theo yêu cầu giáo dưỡng, giáo dục của bộ món và thực tiền của nhà trường phổ thông. Tuy nhiên, khồng phải tấ t cả những tài liệu tro n g sách đều được sử dụng tro n g dạy học lịch sử, mà giáo viên phài chọn lọc nhừng tàỉ liệu sá t với sự kiện cơ bản của sách giáo 10
khoa, phù bỢp vãi trình độ, yêu càu và điSu kiện học tập. V iệc sử dụng tà i liệu trong dạy, học lịch sử cổ hiệu qu ả sư phạm Câo khỉ nào giáo viên biết k ết hợp vdi c á c ỉoại đò d u n ¿ tr ự c quan, với vỉệc p h á t huy trí lực học sinh. Những điều này được c b ú trọng ở phằiì ''Hưởng d á n $ù dụng'*. Cáu tạo tập sách theo t r ỉn h tự thờỉ gian, nên cô thể xem đây là một biên niên sử về cuộc đời và sự nghiệp của Chủ tich H6 Chí Minh được trinh bày một cách khoa học, sinh độn^- Chác c h á n nó là một quyến sách hăp dẫn đổi với học sinh và những bạn đọc có trinh độ vản hoá phổ thông. Xin trân trọng giới thiệu với bạn đọc. G S P h a n N gọc Liên Chủ tịch Hội Giáo dục lịch sử (thuộc Hội khoa học lịch sử Vỉệt Nam). 11
TÀI L I Ệ U D Ù N G Đ Ể TẠO B l Ể U T Ư Ộ N G V Ế C U Ộ C Đ Ò I VÀ S ự N G H ÌỆ P CÁCH MẠNG CỦA H O C H Í M IN H Chương trin h Lịch sử V iệt Nam từ 1 9 1 9 đến nay ỏ lốp 9 và lớp 12 CCGD được xây dựng theo nguyên tác đồng tâm. Sự khác biệt giữa hai chương trình khồng phảỉ là khối lượng và mức độ chi tiế t của các sự kiện cung cáp cho học sính ở 2 cáp, mà chủ yẽu à trình độ h iể u (nhận thức), Tài Jiệu là một Cd sở quan trọng đế giúp học sính đạt được yêu càu trinh độ nhẠn thức tro n g học tập các sụ kiện lỊch sử» trước hết là t ạ o biếu tượng. Như dầ n ói, biếu tượng là hỉnh ảnh cụ thế> chinh x á c về sự kiện và n hân vật lịch sử. 0 lớp 9, học sinh nám những sụ k iệ n c ơ b á n c h ủ yếu về con người và sự nghiệp Hồ Chí Minh- ở lớp 12, các em được cung cấp những sự k iệ n cu t h é hơn dể học sinh đi sâu vào những vấn đề bần chất, những quỉ luật tro n g hoạt động cách m ạ n g của Người (như sự thống n h ấ t giửa nhâĩi tổ chủ quan và những điều kiện khách quan là một qui luật cơ bản đưa tới thành công trong hoạt động cách m ạng của Hồ Chí Minh)^ Chúng tôi trỉch dán tài liệu dùng đế tạo biểu tượng vệ 2 m ặt: n h ữ n g b iề u h iệ n cụ t h e và b ả n c h á t của những hoạt dộng và con người Hồ Chỉ MỈDh. Những tài liệu được lựi chọn ờ c á c nguồn chính x á c khoa học, d án g tin cầy , Hướng à ằ n p h ư ơ n g p h á p t ạ o b iéu tư ợ n g củ n g là điẽu quan trọng, 0 đây chúng tôi chủ yễu gợi ý việc 3Ù d ụ n g t à i Hộii như thế nào để tạo biểu tượng về Hồ Chí Minh cho họ: 12
sinh. Những tài liệu này tập tr u n g vào c á c chủ đề lớn, có liên quan đ ẽn những sự kiện tro n g sách giáo khoa Lịch sừ lớp 9 và lớp 12, Chúng tôi sè iưu ý đẽn việc sử dụng tài liệu ở mỗi cáp học để tạo biểu tượng cho học sinh, Nội dung phần này được t h ể hiện ở các m ục ỉớn sau: 1. Gia đình. Quê hương. Thời thơ ãu. 2. Quá trình tim đường cứu nước, trở thành người cộng sản. 3. Hoạt động của một người ýêu nước, niột chiến sỉ cộng sản quốc tế. Chuần bị thành lặp Dàng. 4. Thời kỉ 1930 • 1941. 5 'ĨVong cao tr à o Cách mạng tháng Tầm 194 . 6. Cuộc đấu tranh bảo vệ và xây dựng chính quyền dân chù nhân d â n ' ( 1 9 4 5 - 1946). 7. Những nảni kháng chiên toàn quoc chông thực dàn Pháp x â m lược và can thiệp Mỉ ( 1 9 4 6 - 1954). 8. Cách mạng XHCN ở miền B ắ c và cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân ở miềĩ) Nam. Dấu tranh thổng n h ấ t đăt nước. 9. "Dể lại" muôn vàn tinh thá n yêu. I. QUỀ HƯONG - GIA ĐÌNH - THỜI THO Ãu. ỉ. Q uè hương nghỉa n ặ n g tin h sâu. ... "Dường vổ xứ N g h é q u a n h q u a n h N on x a n h nước b iếc n h u tr a n h h o ạ dò.., T h iê n nhií^n xứ Nghệ quà là nìột bức t r a n h hoành tr á n g nhiêu màu sác. Nhưng con ngiíời xứ Nghệ từ bao đời nay 13
khổng chi ngâm bức t r a n h đổ m à đã sống vói n ó y sốQg tĩro n g n ó . Tỉtag bước đi lêQ trong cuộc sổBg g i â c iao, con mgưòi đă đỉếiD tố cbo bức tr a n h thỉêa Dhiên không it n h ừ n g đ ìứ ờ n g n é t tươỉ i ẹ p . C ó nhiều COQ sôQg xanb mà ngày lìây t a tttíởng l&m ]à cò Dgu&D gổc tự nhiên, thực ra chi là Dhửng d ò n g kẽnh mà Đgười dân ở đây đã đào từ bao t h ế ki trước.. V ẳ nhiều cổnh d&ng mênh mông hõm Day, thực ra đã bất đầu hình thành từ thuở tổ tiên khai rìíng lấn biển với chiếc riu, chiếc cưđc bằng đá c ủ a mình". (T rỉch tr o n g "N ghệ T in h h ôm q u a vù h ô m n a y ” N X B S ụ thật, H à N ội 19S6, Ềr, 9). "Quể hư ơn g n g k ỉa trọng tin h CQO N ả m m ư ơ i n ă m á y biét b a o n h ìéu t ì n h r Câu tho trích tro n g bầỉ nổi của B á c với nhản dân Nỉghệ An khỉ Bác v ị t h ả m quê hương lần đầu nâm ỉ 9 5 7 Cảnh dệp của qué hương Bác, tìi xơa dâ cò' nhỬDg cẩu c a ngợi như: '’Vui n h á t là c à n h x à m in h K im L iê n sen tót, N gọc Đ ìn h c h u ô n g kêu \ Nhưng trưôc Cách m ạng tháng Tám. đòi sống của nihin dân lảng Sen t h ậ t là cơ cực, cho nên làng Sen còn có tẻn là làng Đai Khổ: cơnl không đủ àn thường phải àn clháD, quằn áo khỗng đủ m ặc thường phăi đóng khố. "L à n g S e n đ ó n g k h ó thaỵ gu ăn ỉt com n h iều cháo xoay ưdn q u a n h năm ''. (H&ng P h ư ơ n g 'T h â m q a ê Bảc'\ tr o n g "ßac vè qfu^y H ộ i v à n n g h ệ N g h ệ An, 1 9 72, ir .1 4 2 ’ 143). 14
H ỉứ ó n g dẤn s ử d ụ n g . - D ù n g bản đồ tỉnh Nghệ An, lcèm t h e o sơ đồ vùTig Kim Liên, Nam Dàn. đ ể t r ìn h bày về t ự nhiên và con ngưòi quê h ư ơ n g Chủ tịch H6 Chỉ Mỉnh. • Giáo viên c ă n lưu ý học sinh, Hô Chí Minh là con đẻ của dân tộc Việt Nam, nhưng cũng tiếp thu những đặc sắc của quê hương để trở thành "người Việt Nam dẹp nhát", song vẫn m ang đậm màu sác, đặc điểm xứ Nghệ. Những đặc điểm dản tộc và quê hương được tô thắm hơn khi Người tiếp thu tinh hoa van hoá nhân loại, 2. N h ứ n g n g ư ờ i t h ã n t r o n g g i a d i n h . .. "Thân phụ là Nguyễn Sinh S á c , sinh nàm 1862, quê ô làQg K im Liên (thường gọi là làiìg S e n ) cũ n g thuộc x ã Chung Cự, c á c h H oàng Trù 2 km (nay th u ộ c x â Kim Lién, h n y ện Nam D àn, tỉnh Nghệ An). Ô ng S ấ c v6n xuât thân từ gia đinh Rồng à&Tĩ, mồ côi cha mẹ sớ m , từ nh6 đâ chiu khó làm lụ n g và hâm học. vậy được cụ H oàng Đường ỏ làng Hoàng Trù xin họ Nguyễn Sinh đem vẽ nuỗỉ. ô n g vừa lao động vừa tiếp thu học tập, khi trưởng thành, ông thành hôn với người con gái đàu của cụ. Cho đến năm 1890, ông Sắc chưa thi cử và đỗ đạt T h â n mầu là H oàng Thị Loan, sinh nà m 1868, B à là người phụ nữ c â n mỉn> đảm đang, đôn hậu, &ống bàn g ngh& lầni ruộng, dệt vải, hết iòng chăm lo cho cbồng, con ản học. Nguyễn Sinh Cung lả ngưdi con th ứ ba tro n g gia đinh. Chị là N f u y í n Thị Thanh, còn cố t ẻ n là Nguyễn Thị Bạch Liên, sinh nâm 1884. Anh ]à Nguyễn Sinh Khiém, còn có tên !à Nguyễn T á t Đạt, sinh nảm 1888, 15
Gia đình Nguyễn S in h Cung sống tro n g một cổn n h à nkhỏ ba gian, lợp tranh^ trẻn đ á t vườn của ông bả ngoại tạ i H o à in g Trùĩ ... Ô ng ngoại Ịà H o à n g Đường, d ạy chữ Hán Dgay t ạ i DỈhà cho sổ tré em tro n g làng. B à ngoại là Nguyền T h ị K é p lâ\iD ruỘDg đ ế nuôi gia đỉnh". (T rích "Hồ c .h l M in h, b iê n n iẻn tiéu sứ”, tậ p i, N X B T h ô n g tin ¿í lu ận , H à N ội, 1992, tr. I7 -1 9 }). ... "Đàu Tíkĩìi 1946, chị của B á c là Nguyln Thị T h a n h Ta Thủ đô Hà Nội tỉm gặp, x e m ^hủ tịch Hồ Chí Minh có phiải là em minh không ? B à T h a n h tim đến B á c Bộ phù, nơi Biác Hồ lam việc. B á c đâ ngoài 60, vóc người cao, t r á n rộnig, cũng có đôi mát sáĩig. B á c Hồ cho ĩìgười đón chị T h a n h Víàô nh ả khách riéng. Hai ch ị em gặp nhau sau hơn 4 0 n â m s a cách. E m hôn chị, chị n á n vai em gầy t õ cà xương... Vỉ b ậ n việc nudc còn bề bộn, B á c chỉ dành được cố hon n ừ a giờ d ể tĩếp chị. Lúc hai chị em c h ia tay m ả t còn ngắn lệ Chị Thanh còn lưu lại H à Nội vàỉ ngày. Bác H6 cho ngư di đưa chị Thanh đi th ả m hồ Hoàn Kiếm, chợ Đong X u â n , đưõng CỔ Ngư, chùa M ộ t Cột... hàng ngây hdỉ han sứ c khoẻ và B á c dặn người phục vụ nhớ hỏi kỉ vè quê hương cho B á c . Hôm chia tay, Bác gửi t ặ n g chị T h anh mấy thước vải the lỉnh làm kl niệm. Chị Thanh trở vè qu ê, ít lâu sau người anh là Ngưyẻn T á t Đ ạ t ra Hà Nội gập B á c Hồ. B á c Dạt đến cổng B á c Bộ phủ nhờ anh bộ dội đ ứ ng g á c chuyển vào cho B á c Hồ mành gỉỗy con chỉ ghi máy chữ: "Dạt th ám Thành". B á c Hò xem ngay và nối với đòng chí bảo vệ: " ô n g anh minh đẵy, nhở ch 11 rà đ3rỉ\ 16
Cuộc hàn huyén giửa hai anh em cũ n g chỉ được ctí hơn nử a tiếng dồng ho. Ngày 9 - n ' 1 9 5 0 , t ạ ỉ chiến khu Việt Đác^ B á c Ho nhận được tin bác Nguyễn T á t Đ ạ t từ tràn Được tÌQ áy, B á c đánh điện vè quê; ’'Nghe tin anh cà đâ lììẵt, tôi r ấ t buồn ràu. Vì việc nước nặng nhiều, đường sá xa cách, lúc anh á a u yếu, tô i khồng thể trô n g nom; lúc anh tạ t h ế tôi không t h ể lo liệu. Than ôi! tồí chịu tội bát đê trước linh hồn anh và xìũ bà con nguyên lượng cho một ngưòi con đă hy sinh tinh nhà vì phảỉ lo việc nước. Cuổi nảm 1 9 5 4 j Văn phòng Chú tịcb t ạ i H à Nội, nhận được cổng vân c ủ a khu Ĩ V gửí ra báo tin l à chị Thành đâ Oìỉt. Công ván dấn chậm. B á c Hõ xem ki, Người đâm chiêu suy nghỉ, r ì i gấp cấn thận bức điện cho vàp phong bl, xếp vào một chổ riê n g tro n g ngăn đế sách. Có ai hay tro n g trảm nghỉn công việc bận rộn của đát n ư ớ c ,.trá i tỉtn c ủ a B á c vẫn giành trọn vẹn cho những ngư òỉ ruột thịt của minh, cho quê hưdng nghĩa n ặ n g tinh sâu". (S g u ỵ én H u y H o a n (chù ờìẻn), B ả c H d, n gư ời V iệt N am d ẹ p n h á t, N X B G iá o d ụ c, H à N ộ i 1987, tr. 3$-38h Hướng d ản sử dụng. - Trỉch cầu chuyện k ể khi giàng bài 17 sách giáo khoa Lịch sừ cảỉ cách lớp 8 để giúp học sinh n h ậ n thức ràng bên cạnh tinh cảm dân tộc, quổc tế cao cả, B á c Hò vẫn g ìn giữ, trân trọng tỉnh cảm nồng thÂnr*vởi riKĩĩng* n g ứ ộ ĩ" t ầ â n yêu của gia đinh minh. ' ^ • Học sinh tim đọc thêm tà ị iiệ\Ả gía dinh Bác H6* và kèm th Đạt-
• D ặ t c â u hỏỉ *Tỉnh c à m c ủ a B á c Hõ đối vái những Đgư