Những vấn đề cần nhìn nhận để phát triển kinh tế đêm tại thành phố Thủ Dầu Một, Bình Dương

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:9

Thêm vào BST

Báo xấu

3
lượt xem 0
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài viết này bàn về những vấn đề liên quan đến tiến trình phát triển kinh tế đêm tại thành phố Thủ Dầu Một bao gồm thuận lợi và thách thức, nhằm mở đường cho kinh tế đêm tại nơi đây được triển khai bền vững và ổn định.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Những vấn đề cần nhìn nhận để phát triển kinh tế đêm tại thành phố Thủ Dầu Một, Bình Dương

NHỮNG VẤN ĐỀ CẦN NHÌN NHẬN ĐỂ PHÁT TRIỂN KINH TẾ ĐÊM TẠI THÀNH PHỐ THỦ DẦU MỘT, BÌNH DƯƠNG Nguyễn Hồng Quyên1 1. Trường Đại học Thủ Dầu Một; email: quyennh@tdmu.edu.vn TÓM TẮT Ở Việt Nam nói chung, và xét về tỉnh Bình Dương nói riêng thì đến hiện nay vẫn chưa có sự phân tích cụ thể nào về sự tác động của kinh tế đêm đến hoạt động kinh tế nói chung. Trong đó, thành phố Thủ Dầu Một của Bình Dương có được rất nhiều thuận lợi để phát triển kinh tế khi được công nhận là đô thị loại 1. Các hoạt động kinh tế ban ngày tại nơi đây rất năng động nhưng việc phát triển kinh tế đêm đến nay vẫn chưa có chiến lược rõ ràng. Kinh tế đêm càng được đầu tự một cách bài bản và nghiêm túc thì sẽ càng đóng góp mạnh mẽ vào sự phát triển chung của thành phố và tăng khả năng giữ chân du khách cũng như sự đón nhận tích cực từ người dân địa phương. Bài viết này bàn về những vấn đề liên quan đến tiến trình phát triển kinh tế đêm tại thành phố Thủ Dầu Một bao gồm thuận lợi và thách thức, nhằm mở đường cho kinh tế đêm tại nơi đây được triển khai bền vững và ổn định Từ khóa: kinh tế đêm, phát triển, thành phố Thủ Dầu Một, du lịch Abstract ISSUES THAT NEED TO OBSERVE TO DEVELOP THE NIGHT ECONOMY IN THU DAU MOT CITY In Vietnam in general, and in terms of Binh Duong province, up to now, there has not been any specific analysis on the impact of night economy on economic activities in general. Thu Dau Mot city of Binh Duong province enjoys many advantages for economic development when it is recognized as a grade 1 urban area. The daytime economic activities here are very dynamic but the economic development here is very dynamic. There is still no clear strategy for the night economy. The more serious and methodically invested the night economy is, the more strongly it will contribute to the overall development of the city and increase the ability to retain tourists as well as the positive reception from the local people. This article discusses issues related to the development of night economy in Thu Dau Mot city, including advantages and challenges, to pave the way for the night economy here to be deployed sustainably and stably Keywords: nighttime economy, develop, Thu Dau Mot city, tourism 1. ĐẶT VẤN ĐỀ Theo định nghĩa chung về kinh tế đêm trên toàn cầu, nền kinh tế thời gian ban đêm được chia thành hai nửa. Kinh tế buổi tối là từ 6 giờ chiều đến 12 giờ sáng. Kinh tế đêm khuya bắt đầu lúc 12 giờ sáng và kết thúc lúc 6 giờ sáng [9]. Nền kinh tế ban đêm khi được xét trên diện rộng có thể bao gồm nhiều ngành công nghiệp khác như vận tải và kho bãi, nông nghiệp, lâm nghiệp và đánh cá, sức khỏe con người và chăm sóc xã hội. Đối với những ngành mà lao động chỉ làm việc vào buổi tối hoặc ban đêm, tỷ trọng này cao nhất ở hoạt động dịch vụ lưu trú và ăn uống, tiếp đến là vận tải và kho bãi. Để phân tích về tiềm 408
năng cho kinh tế đêm tại thành phố Thủ Dầu Một, tác giả sẽ tập trung vào nhóm ngành công nghiệp ban đêm mà địa phương này có lợi thế, đó là các hoạt động văn hóa và giải trí, ẩm thực. Trong Nghị quyết số 08-NQ/TW ngày 16-1- 2017 của Bộ Chính trị về phát triển du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn [1], đã nhận định sở dĩ du lịch cùa Việt Nam chưa phát triển đúng tầm vì còn thiếu tính xã hội hoá và hội nhập quốc tế cao dẫn đến kinh tế tại các địa phương bị ảnh hưởng rõ rệt. Trong khoảng 3 năm nay khái niệm về kinh tế đêm mới bắt đầu được chú ý khi mà nó góp phần phát triển nền kinh tế, tạo công ăn việc làm, và tăng nguồn thu nhập cũng như khai thác được các nguồn lực sẵn tại địa phương. Trong quá khứ, Việt Nam đã bỏ lỡ nhiều cơ hội để phát triển kinh tế đêm. Mặc dù một số tỉnh, thành phố lớn như Hà Nội, Đà Nẵng, Hạ Long, Sa Pa, Phú Quốc, Hồ Chí Minh đã bắt đầu quan tâm đến việc xây dựng và phát triển các mô hình, hoạt động về đêm tuy nhiên các hoạt động này vẫn thiếu sự quy hoạch hợp lý[8]. Vì thế mà đến giai đoạn nửa sau năm 2020, ngày 27/7/2020, Thủ tướng Chính phủ đã ký ban hành Quyết định số 1129/QĐ-TTg phê duyệt “Đề án phát triển kinh tế ban đêm ở Việt Nam” với mục tiêu khai thác tiềm năng phát triển kinh tế ban đêm, tận dụng tối đa cơ hội phát triển kinh tế mới, nâng cao thu nhập và đời sống của người dân, đồng thời hạn chế những rủi ro, tác động tiêu cực đối với công tác bảo đảm an ninh chính trị và trật tự an toàn xã hội [13]. Đề án này đã chỉ ra 2 mục tiêu chính: thúc đẩy tiêu dùng nội địa và phát triển du lịch, cụ thể là thông qua việc tập trung vào việc phát triển các lĩnh vực dịch vụ văn hóa, vui chơi giải trí, dịch vụ ẩm thực, dịch vụ mua sắm và du lịch, diễn ra từ 18 giờ hôm trước đến 06 giờ sáng hôm sau. Mặc dù tần suất khách du lịch đến Bình Dương nói chung không nhiều như các thành phố lớn khác, nhưng các hoạt động ban đêm tại đây vẫn rất cần được đẩy mạnh bởi nếu như quản lý tốt, kinh tế ban đêm sẽ có những đóng góp đáng kể cho tăng trưởng kinh tế, khai thác tiềm năng du lịch, dịch vụ, mua sắm và quảng bá văn hóa, ẩm thực Việt Nam đến thế giới trong tương lai không xa. Thành phố Thủ Dầu Một là một trong những thành phố có nhiều tiềm năng phát triển kinh tế đêm với vị trí địa lý đắc địa, có hệ thống song Sài Gòn chảy qua, hệ thống hạ tầng giao thông hiện đại kết nối dễ dàng với các khu vực lân cận trong các tỉnh Đông Nam Bộ, cơ sở vật chất, hoạt động, dịch vụ ban đêm về cơ bản đã được hoàn thiện. Bình Dương là tỉnh thu hút vốn FDI rất lớn, xếp hạng thứ hai cả nước chỉ sau Thành phố Hồ Chí Minh. Và mặc dù không có nhiều danh lam thắng cảnh nổi tiếng nhưng đô thị loại 1 này lại quy tụ bảy khu công nghiệp tập trung, thu hút hàng trăm doanh nghiệp trong và ngoài nước đầu tư, kéo về hàng ngàn lao động ngoài tỉnh cùng chuyên gia nước ngoài do đó mức sống và thu nhập bình quân đầu người tại nơi đây cao. GDP của Bình Dương là cao nhất nước. Dân số đông, lối sống năng động, thu nhập từ trung bình đến cao là những yếu tố khiến nhu cầu vui chơi, giải trí, mua sắm, hưởng thụ tăng lên. Có thể thấy rõ, kinh tế ban đêm chắc chắn đem lại một phần doanh thu đáng kể, giảm gánh nặng thất nghiệp khi tạo ra số lượng lớn công ăn việc làm, thậm chí những tiêu cực do thiếu thốn tiền bạc dẫn đến tệ nạn sẽ được giảm thiểu nếu người dân có việc làm, tập trung vào phát triển kinh tế nuôi sống bản thân, phát huy được những khả năng và sở trường…bên cạnh đó, các nguồn lực khác của tỉnh sẽ được khai thác đúng mức hơn để phát triển bền vững[10]. Mặc dù vậy, vẫn sẽ có những thách thức trong quá trình xây dựng và vận hành kinh tế đêm. Bài viết sẽ phân tích và đề xuất những giải pháp phù hợp giúp ngăn ngừa những tác động tiêu cực của kinh tế đêm đến tình hình phát triển văn hoá, kinh tế, an ninh trật tự xã hội của thành phố Thủ Dầu Một. 2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU - Dữ liệu nghiên cứu: Dữ liệu được lấy từ các bài nghiên cứu cùng chủ đề, nghị quyết, thông tư, cục thống kê, các bài báo cùng tài liệu liên quan. - Phương pháp thu thập và xử lý thông tin: Bài viết sử dụng phương pháp nghiên cứu tài liệu và các phương pháp so sánh, đối chiếu dữ liệu thứ cấp sau đó tổng hợp phân tích . 409
3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU & THẢO LUẬN Bài viết chỉ ra các mặt thuận lời và hạn chế trong quá trình phát triển kinh tế đêm tại Bình Dương trong giai đoạn hiện nay. 3.1. Những thuận lợi khi tiến hành phát triển kinh tế đêm tại thành phố Thủ Dầu Một: Hiện nay, thành phố Thủ Dầu Một có những thuận lợi sau để phát triển kinh tế ban đêm như sau, Thứ nhất, thành phố Thủ Dầu Một nằm ở phía Nam tỉnh Bình Dương và có sông Sài Gòn chảy ngang qua, cùng với việc chỉ cách thành phố Hồ Chí Minh 30 km về phía Bắc nên địa phương này có vị trí địa lý tương đối thuận lợi cho việc giao lưu kinh tế với các vùng lân cận và cả nước. Việc vận chuyển hàng hoá cho việc kinh doanh ban đêm không gặp nhiều khó khăn. Thứ hai, Thủ Dầu Một đã được công nhận là Đô thị loại I, xếp vị trí thứ ba trong khu vực Đông Nam Bộ - chỉ sau hai thành phố Vũng Tàu và Biên Hoà. Sự công nhận này như một minh chứng rõ ràng cho sự quyết phấn đấu quyết tâm đổi mới và sẵn sàng hội nhập phát triển trong tương lai của Thủ Dầu Một. Với tỷ trọng dịch vụ chiếm hơn 60 % và công nghiệp là 39% có thể thấy rõ là cơ cấu kinh tế đã chuyển dịch đúng hướng, ngành dịch vụ đang chiếm ưu thế và trong 10 năm qua (2012-2022), tổng mức bán lẻ hàng hóa và dịch vụ của thành phố đã tăng 6,5 lần; tổng thu ngân sách nhà nước tăng gấp 6 lần; thu nhập bình quân đầu người đạt 120 triệu đồng/người/năm [1]. Đây là 1 yếu tố trong môi trường vĩ mô quyết định to lớn đến sự phát triển kinh tế đêm trong hiện tại và tương lai. Trước đây, tồn tại quan điểm cho rằng, sau 5 h chiều sẽ là khung giờ để người dân được nghỉ ngơi sau thời gian làm việc cả ngày mệt mỏi. Và thói quen truyền thống sẽ là nghỉ ngơi tại nhà, nấu bữa tối, sinh hoạt tại nhà, quây quần bên gia đình, đến chơi nhà họ hàng…Nhưng xu thế càng ngày càng thay đồi, cuộc sống con người ngày càng trở nên năng động hơn, sự tiếp cận với thông tin đại chúng ngày càng rộng rãi và gia tăng nhu cầu được kết nối được giải toả căng thẳng, thậm chí nhu cầu học hỏi cũng tăng. Các hoạt động ăn uống, giải trí, vui chơi theo thời gian càng phát triển thêm nhiều loại hình đa dạng, đáp ứng được những sở thích khác nhau của công chúng. Thứ ba, trên địa bàn TP.Thủ Dầu Một hiện có 7 khu công nghiệp, gồm Sóng Thần 3, Phú Tân, Kim Huy, Đại Đăng, Việt Nam - Singapore II, Đồng An, Mappletree Bình Dương với hàng trăm dự án đầu tư trong và ngoài nước đầu tư vào đây, góp phần tạo việc làm cho hàng chục ngàn lao động địa phương và thu hút lao động nhập cư đến từ nơi khác đến chưa kể đến chuyên gia nước ngoài đến làm việc tại đây. Số dân cư càng tăng thì nhu cầu mua sắm, vui chơi, ăn uống, giải trí buổi tối sẽ càng tăng. Theo tổng cục Thống kê Bình Dương, tổng mức bán lẻ hàng hoá trong quí 1 năm 2023 tăng 16.64% đạt 66.428 tỷ đồng, trong khi Dịch vụ lưu trú, ăn uống cũng có sự tăng nhẹ 8.5%, đạt 10.006 tỷ. Đây là con số hứa hẹn cho 1 khởi đầu thuận lợi đối với kinh tế tại Thủ Dầu Một [3]. Trong buổi họp thông báo tình hình phát triển kinh tế-xã hội, quốc phòng-an ninh quý I, nhiệm vụ quý II năm 2023 vào ngày 4/4/2023, đã thông tin trong quý I năm 2023, tổng sản phẩm trên địa bàn (GRDP) tỉnh Bình Dương tăng 1,15% so với cùng kỳ năm 2022. Trong đó, công nghiệp-xây dựng giảm 0,93%, dịch vụ tăng 5,55%, nông, lâm nghiệp và thủy sản tăng 1,82% [7]. Mặc dù đây là tốc độ tăng trưởng chung của ngành nhưng vẫn phải thừa nhận rằng các hoạt động dịch vụ ban đêm đã đóng góp một phần cho sự tăng trưởng trên.. Thứ tư, kinh tế ban đêm có thể phát triển ổn định ngoài sự tham gia của người dân nơi đây còn phải xét đến khía cạnh số lượng khách du lịch đổ về nhiều hay ít. Sau khi dịch Covid năm 2021 được khống chế và du lịch mở cửa trở lại thì lượng khách du lịch đến Bình Dương đang trên đà phục hồi nhanh chóng và so với cùng kỳ 4 tháng đầu năm 2022, lượng khách đến Bình Dương là 52.500 lượt, tăng hơn 127% [11]. Tuy nhiên, chiến lược du lịch của Tỉnh trong 410
thời gian sắp tới thật sự cần phải đổi mới thì sự tăng trưởng này mới gia tăng đều và không trồi sụt thất thường. Một điểm sáng cho du lịch của Bình Dương nói chung và thành phố Thủ Dầu Một nói riêng đó chính là du lịch sông nước được xem là 1 lối đi mới Thứ năm, trong 3 năm trở lại đây, Việt Nam đã ban hành chủ trương, chính sách mới làm động lực để các tỉnh thúc đẩy nhanh các hoạt động, dịch vụ về đêm như: Nghị định số 54/2019/NĐ-CP ngày 19/6/2019 của Chính phủ đã kéo dài thời gian thực hiện hoạt động vũ trường đến 02 giờ sáng [6] điều này chứng minh chính phủ đã có những chủ trương, chính sách thông thoáng hơn để thúc đẩy sự phát triển của các hoạt động dịch vụ ban đêm. ; Quyết định số 1129/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ ngày 27/7/2020 phê duyệt đề án phát triển kinh tế đêm Việt Nam[13], quyết định này là một bước tiến mới thể hiện quan điểm mới về kinh tế ban đêm và cũng tạo tiền đề cho việc hình thành khung chính sách hỗ trợ sớm phát triển kinh tế đêm ở thành phố Thủ Dầu Một, Bình Dương. Cuối cùng, Thủ Dầu Một có sự đầu tư đáng kể cho cơ sở hạ tầng phục vụ kinh doanh. Giao thông thông thoág và hệ thống chiếu sáng phủ khắp thành phố. Các khu vực tập trung hàng quán như khu dân cư Chánh Nghĩa, Phú Cường. Các hoạt động, dịch vụ về đêm (vui chơi, mua sắm, ăn uống, tham quan) của thành phố Thủ Dầu Một đang dần hình thành và phát triển dần về số lượng và chất lượng, hiện nay có 5 siêu thị mua sắm gồm Coop mart Bình Dương, Coop mart Bình Dương 2, Go, Citimart và Mega market và 1 trung tâm thương mại Becamex. Bên cạnh đó, thành phố Thủ Dầu Một là nơi đầu tiên có phố đi bộ tại Bình Dương, đoạn đường này nối từ giao lộ Bạch Đằng - Ngô Quyền (phường Phú Cường) chạy dọc sông Sài Gòn, chui qua gầm cầu Phú Cường và kết thúc tại giao lộ Huỳnh Văn Cù - Nguyễn Văn Cừ (phường Chánh Mỹ). Công trình có công viên đi bộ rộng 15m chạy dọc bờ sông Sài Gòn; công viên có nhiều cây xanh, hạng mục tiểu cảnh, hệ thống thoát nước, đèn đường chiếu sáng và đèn trang trí hiện đại. Phố đi bộ Bạch Đằng được bố trí gồm các phân khu, như: Khu văn hóa, văn nghệ, vui chơi, giải trí; khu bán hàng tổng hợp; khu ẩm thực, ăn uống, hàng lưu niệm, hàng thủ công mỹ nghệ với môi trường tương đối an ninh trật tự, các tệ nạn trộm cắp, mê tín dị đoan, ẩu đả rất hiếm thấy... Ngoài ra còn một khu hoạt động kinh doanh ban đêm cũng được giới trẻ và người dân yêu thích đó chính là chợ đêm Bạch Đằng, nơi buôn bán tấp nập từ 6 giờ chiều với nhiều chủng loại hàng hoá. 3.2 Các vấn đề cần cân nhắc trong quá trình vận hành kinh tế đêm tại thành phố Thủ Dầu Một. Phát triển kinh tế đêm tại Thủ Dầu Một là 1 nhiệm vụ quan trọng và cũng chứa đầy thử thách bởi vẫn có những vấn đề cần phải quan tâm đến trong tiến trình hiện thực hoá nền kinh tế ban đêm ổn định tại đây. Gồm những vấn đề sau: - Thứ nhất, sự hạn chế về lượng khách du lịch là 1 trở ngại của tiến trình phát triển kinh tế đêm. Thông thường, kinh tế đêm sẽ phát triển mạnh ở các tỉnh có dân cư đông, du lịch tăng trưởng ổn định với lượng khách du lịch đông, đặc biệt là khách quốc tế. Còn đối với tỉnh Bình Dương nói chung và thành phố Thủ Dầu Một nói riêng thì du lịch không phải là thế mạnh bởi Bình Dương không có nhiều danh lam thắng cảnh nổi tiếng cũng không phải là địa phương được thiên nhiên ưu đãi và không có các danh thắng tự nhiên có giá trị cao phục vụ phát triển du lịch như các bãi biển hay các vùng khí hậu đặc trưng chẳng hạn như Sapa, Đà Lạt. Vấn đề lớn chính là khi du khách tham quan địa điểm vào ban ngày thì ban đêm họ sẽ đi đâu, ăn gì, chơi gì. Nhiều khách du lịch sau khi đến đây du lịch đã cho rằng hệ thống sản phẩm du lịch của Bình Dương chưa có giá trị thực sự nổi trội, chưa tạo thành chuỗi dịch vụ liên hoàn để tăng khả năng cạnh tranh trong việc thu hút khách du lịch. Ngoài ra các điểm du lịch ở đây chưa đủ để níu chân du khách lưu trú, thông thường khách du lịch chỉ đến tham quan và về trong ngày. 411
- Thứ hai, hiện nay, sản phẩm kinh doanh đặc trưng về đêm chưa có, mới dừng lại ở các hàng quán, karaoke, vũ trường. Đặc biệt là dịch vụ giải trí dành cho khách du lịch nước ngoài vẫn còn ít, âm nhạc ngoài trời, lễ hội, sự kiện văn hoá, ẩm thực vẫn còn rời rạc, thưa thớt … Một số hoạt động bị ảnh hưởng bởi yếu tố mùa vụ như lễ hội trái cây, đua thuyền và khó tổ chức vào mùa mưa mùa như chợ đêm, sự kiện, lễ hội, các cuộc thi nhảy dân vũ ngoài trời, cuộc thi thời trang, ca hát, kịch, hội chợ. Các thông tin sự kiện như ngày hội sách, hội thi múa dân vũ, hội thi trò chơi dân gian, ẩm thực đường phố vào những dịp lễ chưa quảng cáo rộng rãi -Thứ ba, nơi nào có sự tập trung đông người cho các hoạt động vui chơi giải trí sẽ xuất hiện sự chiếm dụng trái phép không gian công cộng, lấn chiếm vỉa hè và lối đi dành cho người đi bộ bởi những người bán hàng rong, xe bán hàng dạo tại các chợ đêm, phố đi bộ, công viên, chợ tự phát ban đêm. Điều này dẫn đến sự mất trật tự đô thị và mất mỹ quan xã hội khi các khu buôn bán không có sự quy hoạch rõ ràng. Hàng đêm, nhất là vào cuối tuần, lực lượng cảnh sát trật tự và dân phòng đều phải đến những khu vực trung tâm điển hình là phố đi bộ Bạch Đằng, tuyến đường Bạch Đằng dọc sông Sài Gòn để nhắc nhở, xử phạt những trường hợp đậu xe sai quy định, đậu xe trên vỉa hè cùng các hàng quán lấn chiếm vỉa hè gây mất trật tự an ninh. Hiện tại, thành phố Thủ Dầu Một chưa có quỹ đất để xây dựng các trung tâm vui chơi giải trí quy mô lớn, tách biệt với khu dân cư. - Thứ tư, tồn tại những rủi ro mang tính vĩ mô cần nhận diện, đó là: tiêu tốn một khoản chi phí xã hội không mong muốn như: chi phí chăm sóc sức khỏe, chi phí tai nạn lao động, chi phí bảo vệ môi trường, chi phí lắp đặt hệ thống chiếu sáng, hệ thống camera giám sát,…Khi người dân ra đường vào buổi tối càng nhiều, lưu lượng xe lưu thông càng lớn, chưa kể các loại hình giao hàng vận tải cũng tăng lên. Điều này sẽ gia tăng ô nhiễm khói bụi, giao thông dày đặc, tiếng ồn, tai nạn giao thông tăng cao. Ngoài ra cũng phải gia tăng chi phí lắp đặt camera giám sát để đảm bảo an ninh. Tình trạng ô nhiễm tiếng ồn cũng là vấn đề cần quan tâm vì các hoạt động kinh tế đêm sẽ khiến cho bộ phận dân cư bị phiền nhiễu bởi tiếng ồn. Nguyên nhân do Thành phố Thủ Dầu Một chưa có khu quy hoạch riêng cho phát triển kinh tế ban đêm, một số dịch vụ nằm xen kẽ với khu dân cư, sử dụng không gian công cộng, ảnh hưởng đến đời sống của người dân. Hơn nữa, các doanh nghiệp ở trung tâm thành phố có thể cũng phải chịu các chi phí liên quan đến sửa chữa các thiệt hại nhỏ do hành vi phá hoại của những người tham gia hoạt động ban đêm. -Thứ năm, hầu hết các dịch vụ về đêm, trung tâm mua sắm ở thành phố Thủ Dầu Một đều hoạt động có thời hạn, chỉ đến nửa đêm, chỉ một số quán bar và nhà hàng được mở cửa đến 2 giờ sáng để hạn chế tiêu cực nhưng sự quản lý quá chặt chẽ này lại vô tình cản trở sự phát triển của hoạt động kinh tế về đêm. Một số cửa hàng tiện lợi hoạt động 24/7 như Cirkle K đã dần trở nên quen thuộc với người dân tuy nhiên nó không đủ để phát triển kinh tế ban đêm. Chính vì tư duy văn hóa và quản lý truyền thống với những lo ngại về tiêu cực những vấn đề phát sinh từ hoạt động về đêm dẫn đến những rào cản, quy định hạn chế việc kinh doanh vào ban đêm. - Cuối cùng, Thủ Dầu Một chưa có cơ quan, bộ phận quản lý hoạt động kinh tế đêm trong khi đây là một mô hình phát triển mới, có nhiều tác động về kinh tế, văn hóa - xã hội và môi trường. Chẳng hạn khi người dân và khách hàng bị cửa hàng chèn ép giá, bán giá cao, gặp phải hàng giả thì sẽ không có cơ quan hay bộ phận quản lý nào làm việc lúc sau 5 giờ chiều để can thiệp và xử lý. Trong trường hợp nếu đó là du khách nước ngoài sẽ càng khó khăn hơn khi nhân viên không đủ trình độ ngoại ngữ để có thể trao đổi cụ thể, tư vấn, giải quyết vấn đề cho khách, giao tiếp của nhân viên chỉ dừng ở mức độ báo giá tiền và nói những câu ngắn gọn để biểu đạt sự đồng ý hay từ chối trong giao dịch. 3.3 Đề xuất giải pháp phát triển kinh tế đêm Phát triển kinh tế ban đêm ở thành phố Thủ Dầu Một là một nhiệm vụ cần thiết vì nó không chỉ tạo công ăn việc làm cho người dân mà còn tạo ra giá trị kinh tế. Vì thế, trước những khó khăn trước mắt, có thể áp dụng những giải pháp sau: 412
Thứ nhất, để kinh tế ban đêm được phát triển vững và ổn định, điều quan trọng là phải có chiến lược rõ ràng. Tỉnh Bình Dương có thể thiết lập hoặc giao quyền quản lý cho cơ quan chuyên môn chịu trách nhiệm về phát triển kinh tế ban đêm. Trong chiến lược quy hoạch xây dựng và phát triển của tỉnh, chính quyền cần hoạch định cụ thể trong việc quy hoạch các khu vực có thể tập trung phát triển kinh tế đêm. Kế hoạch phát triển nên tiến hành trên một hoặc một số lĩnh vực từ đó sẽ đánh giá hiệu quả của phương án và hoàn thiện, sửa đổi trước khi áp dụng chính thức. Trên thế giới, cụ thể là vào năm 2003, Amsterdam bầu ra "Thị trưởng về đêm", có trách nhiệm lập kế hoạch phát triển Amterdam về đêm trên cả phương diện văn hóa và kinh tế. Còn Sydney, London, New York... thì thành lập những ủy ban tư vấn với các thành viên đến từ mọi lĩnh vực: âm nhạc, biểu diễn, lễ hội, bán lẻ, thể thao, ẩm thực, tội phạm học và an toàn công cộng [4]. Quy mô kinh tế đêm tại Bình Dương sẽ không được rộng lớn như thế, nhưng sự tư vấn từ những chuyên gia trong nhiều lĩnh vực là rất cần thiết để tìm ra cách thức hoạt động phù hợp cho nhu cầu của người dân và du khách đến đây. Thứ hai, mỗi khu kinh tế đêm cần có đặc trưng riêng, tránh trùng lặp, một màu. từ đó nó có thể thu hút cư dân và du khách. Sở Văn hoá du lịch có thể tận dụng lợi thế từ trường Trung cấp Mỹ thuật Văn hoá Bình Dương để phối hợp xây dựng các nội dung triển khai hoạt động vui chơi văn hoá, lễ hội sự kiện mang đậm dấu ân địa phương. Với thế mạnh của trường, các hoạt động trải nghiệm như làm đồ gốm, cẩn trứng sơn mài, vẽ tranh đơn giản, năn tượng, chạm khắc gỗ sẽ là những loại hình mới lạ thu hút người dân và khách du lịch tham gia. Từ đó bản sắc văn hoá địa phương mới được lưu truyền rộng rãi. Khai thác kinh tế ban đêm phải gắn với phát triển văn hóa, nghệ thuật. Giới trẻ hiện nay đa phần thích thưởng thức các quán nước có cảnh đẹp và ban đêm chứ chưa có văn hoá tham quan bảo tàng, tham gia các lễ hội sách, sự kiện văn hoá. Thứ ba, cần quan tâm đến sự sẵn sàng tham gia của người dân đối với các hoạt động ban đêm bởi không phải ai cũng sẵn lòng. Sẽ có người muốn vui chơi, trải nghiệm, mua sắm nhưng cũng có người muốn nghỉ ngơi. Khi chính quyền cân bằng được cung cầu của kinh tế đêm, đồng nghĩa với việc có để ý đến nhu cầu khác biệt của người dân. Cho nên các khu kinh tế đêm cần tách biệt với khu dân cư để tôn trọng cuộc sống của người dân nơi đây. Thứ tư, Bình Dương là thành phố công nghiệp, thu hút nhiều sự đầu tư nước ngoài. Với hàng ngàn doanh nghiệp sản xuất công nghiệp với nhiều loạii hình đa dạng đang kinh doanh trên địa bàn, Bình Dương nói chung và Thủ Dầu Một nói riêng đang có tiềm năng phát triển du lịch công nghiệp rất lớn. Thay vì chỉ đơn thuần đi thăm viếng các danh lam thắng cảnh, trong chương trình du lịch công nghiệp du khách sẽ được tham quan các nhà máy, các dây chuyền chế biến tự động, tìm hiểu quá trình sản xuất sản phẩm, trải nghiệm chế biến sản phẩm và mua hàng. Đặc biệt có những lĩnh vực sản xuất mà du khách có thể trải nghiệm tự tay làm nên sản phẩm đó chính là gốm, ẩm thực. Những doanh nghiệp sản xuất gốm sứ lớn và nhỏ ở Thủ Dầu Một cần đẩy mạnh hoạt động này để thu hút du khách xa. Ngoài ra các nhà đầu tư cũng xem việc tham quan là 1 cơ hội để tìm hiểu tình hình kinh doanh sản xuất thực tế của doanh nghiệp để quyết định đầu tư lâu đài. Khi loại hình du lịch công nghiệp này được đẩy mạnh, tăng tốc triển khai sẽ góp phần tăng trưởng kinh tế đêm. Bởi thế, việc tạo ra hình thức du lịch công nghiệp là 1 lựa chọn sáng tạo và hợp lý để thu hút khách du lịch nhằm giúp kinh tế đêm tại đây được phát triển ổn định. Thứ năm, cần tăng thời gian phục vụ vào ban đêm của các dịch vụ vận tải công cộng như xe buýt để người dân thuận tiện trong việc tiếp cận được các khu kinh tế đêm. Khi giá xăng tăng, tâm lý người dân e ngại sử dụng dịch vụ taxi, grab. Những gia đình đông nhân khẩu, người trung niên, có thể chọn phương tiện xe bus để di chuyển vào buổi tối cho mục đích đi chơi giải trí. Ngoài ra, vì vấn đề an toàn khi lưu thông xe vào ban đêm, cũng như sau khi uống rượu bia thì việc sử dụng các phương tiện vận tải công công cũng rất hợp lý. 413
Thứ sáu, trong công tác quản lý để tăng cường hỗ trợ người dân, giảm thiểu các tình trạng ô nhiễm môi trường, tai nạn lao động cũng như giảm bớt chi phí để vận hành kinh tế đêm được hiệu quả hơn thì đây là vấn đề vĩ mô cần được chính quyền can thệp và kiến tạo bộ máy quản lý riêng biệt ban đêm.Bởi vì kinh tế ban ngày và ban đêm có sự khác biệt trong quản lý. Vì các vấn đề tiêu cực như trộm cắp, tai nạn giao thông, hoạt đông kinh doanh trá hình, các hành vi phá hoại dễ nảy sinh hơn vào thời điểm buổi tối. Vậy nên để tăng cường giám sát và điều phối hoạt động kinh doanh về đêm cần phải có khung pháp lý riêng. Nên làm tốt việc kiểm soát thay vì ngăn cấm bởi tiêu cực chắc chắn sẽ có nhưng sẽ nằm trong sự kiểm soát với những quy định rõ ràng cùng sự phối hợp làm việc giữa các Sở ban ngành trong việc thúc đẩy hoạt động kinh tế đêm. Cụ thể, Sở Văn hóa và Thể thao: Nghiên cứu tổ chức biểu diễn nghệ thuật, văn hóa, thể thao hoạt động, tổ chức tham quan, thực hiện các dịch vụ phục vụ du khách, người dân về đêm. Ngoài ra, vận động các doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ du lịch đầu tư, tổ chức các hoạt động, dịch vụ vui chơi giải trí về đêm, hình thành các sản phẩm du lịch về đêm phục vụ du khách. Sở Giao thông vận tải: phát triển các tuyến xe buýt đến các khu vực phát triển du lịch ban đêm để phục vụ du khách và người dân. Sở Thông tin và Truyền thông: hoàn thiện hệ thống wifi công cộng tại các khu vực có diện tích tập trung đông người về đêm, chẳng hạn như các công viên, phố đi bộ, chợ đêm. Sở Xây dựng: quy hoạch khu vực riêng để phát triển kinh tế ban đêm, đảm bảo sự cách biệt giữa khu vực dân cư và khu vực kinh doanh ban đêm. Sở Công Thương: phát triển, đa dạng hóa sản phẩm, dịch vụ tại chợ đêm, siêu thị, phố đi bộ,... để phục vụ du khách, nâng cao chất lượng các sự kiện hội chợ, sự kiện văn hoá, thời trang, ẩm thực,... Đài Phát thanh-Truyền hình: truyền thông về văn hóa ứng xử trong du lịch, vệ sinh môi trường, an toàn thực phẩm. Công an TP Thủ Dầu Một: Chủ trì, phối hợp với các cơ quan chức năng trong, đảm bảo an toàn, an ninh, trật tự tại địa bàn tổ chức hoạt động kinh tế đêm, hạn chế những tác hại trong quá trình phát triển kinh tế đêm đến xã hội. -Cuối cùng, mặc dù lượng khách du lịch đến Bình Dương không thể sánh kịp với thành phố Hồ Chí Minh, Bà Rịa-Vũng Tàu, nhưng tỉnh Bình Dương đã tìm lối đi riêng khi quyết định đẩy mạnh du lịch đường sông [5]. Hệ thống kết cấu hạ tầng giao thông và cơ sở vật chất phục vụ phát triển kinh tế đêm tương đối hiện đại và đồng bộ, cụ thể là thành phố Thủ Dầu Một có cảng hành khách và bến phà Cảng Bà Lụa: Chuyển công năng cảng Bà Lụa, thuộc phường Phú Thọ thành cảng hành khách nhằm đáp ứng nhu cầu du lịch và sinh thái trên sông Sài Gòn. Quy hoạch đến năm 2030 cảng hình thành với quy mô 10ha (từ khu vực cảng Bà Lụa hiện hữu kéo dài xuống phía nam giáp ranh thị xã Thuận An). Quy hoạch này là một hướng đi đúng theo chỉ thị trong Quyết định 147/QĐ-TTg ngày 22/01/2020 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chiến lược du lịch Việt Nam phát triển đến năm 2030. Theo ông Nguyễn Thanh Phong, Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Bình Dương, trong quy hoạch phát triển du lịch Bình Dương đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030 đã xác định 3 không gian du lịch chính[14,15]. Không gian phía Nam gồm khu vực thành phố Thủ Dầu Một, thành phố Thuận An, thành phố Dĩ An và một phần của thị xã Bến Cát. Sản phẩm du lịch chính ở không gian phía Nam gồm du lịch sinh thái (du lịch miệt vườn, du lịch sông nước), du lịch văn hóa (tham quan di tích lịch sử văn hóa, lễ hội, làng nghề, du lịch tâm linh, tín ngưỡng), vui chơi giải trí, du lịch nghỉ dưỡng cuối tuần, du lịch mua sắm, du 414
lịch thể thao cao cấp. Khu vực ưu tiên đầu tư là khu vực miệt vườn Lái Thiêu và khu vực ven sông Sài Gòn.Không gian phía Tây Bắc gồm khu vực hồ Dầu Tiếng, núi Cậu, hành lang sông Sài Gòn, khu vực phụ cận thuộc huyện Dầu Tiếng và thị xã Bến Cát. Sản phẩm du lịch của khu vực này là du lịch nghỉ dưỡng, du lịch văn hóa, du lịch sinh thái. Không gian phía Đông gồm khu vực dọc theo lưu vực sông Đồng Nai và sông Bé thuộc thị xã Tân Uyên và huyện Phú Giáo. Sản phẩm du lịch ở khu vực là du lịch sinh thái vườn, du lịch sông nước, du lịch nghỉ dưỡng cuối tuần, du lịch văn hóa, du lịch thể thao cao cấp... Từ sự quy hoạch du lịch trên có thề thấy, tiềm năng du lịch tại đây, nhất là loại hình du lịch đường thuỷ sẽ là 1 bước rẽ ngang mang tính sáng tạo và phù hợp với địa thế nơi đây. Vấn đề là cần hoàn thiện thủ tục pháp lý để cấp phép cho những công ty du lịch thực hiện mảng du lịch đường sông, tránh tình trạng trước đây cũng có vài đơn vị tự ý kinh doanh du thuyền chở khách du lịch, ăn uống, ca hát trên sông nhưng không xin giấy phép từ Sở Giao thông Vận Tải gây rủi ro và nguy cơ ảnh hưởng an toàn cho du khách khi hoạt động lén lút. Du lịch phát triển càng tạo bước nhảy vọt cho kinh tế đêm tại Bình Dương nói chung và thành phố Thủ Dầu Một nói riêng được mở rộng và thúc đẩy, lượng khách du lịch sẽ tăng và tỷ lệ lưu trú lại thay vì du lịch trong ngày về cũng được tăng cao, thời điểm buổi tối du khách sẽ trải nghiệm các dịch vụ và hoạt động vui chơi giải trí mà địa phương nơi đây mang lại. 4. KẾT LUẬN Kinh tế ban đêm có khả năng mang lại lợi ích lớn về văn hóa, xã hội và nhất là kinh tế cho bất cứ địa phương nào. Tuy nhiên thì cũng tuỳ vùng mà chính sách quản lý phát triển sẽ khác nhau cho phù hợp với điều kiện văn hoá xã hội tại nơi đó. Thủ Dầu Một có những thuận lợi nhất định để phát triển kinh tế đêm. Tuy nhiên, để sự phát triển này được bền vững và hiệu quả đòi hỏi chính quyền địa phương cần quy hoạch cụ thể nhiều mặt. Do đó, thay vì lo lắng những vấn đề tiêu cực có thề xảy ra, chính quyền thành phố có thể chủ động kiểm soát thông qua việc soạn thảo các chính sách cụ thể để kích hoạt tốt sự tham gia tích cực từ phía người kinh doanh và dân cư tại đây. TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Trịnh Bình (2022). Thành phố Thủ Dầu Một nhận huân chương lao động hạng Nhất. Địa chỉ: https://nhandan.vn/thanh-pho-thu-dau-mot-nhan-huan-chuong-lao-dong-hang-nhat- post695067.html, truy cập 10/4/2023. 2. Bộ Chính trị (2017) Nghị quyết số 08-NQ/TW ngày 16-1- 2017 của Bộ Chính trị về phát triển du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn. 3. Cục thống kê Bình Dương (2023). Báo cáo thống kê tình hình kinh tế xã hội tháng 4 năm 2023. Địa chỉ: https://thongke.binhduong.gov.vn/Lists/BaoCaoThongKe/DispForm.aspx?ID=77&CategoryId=T %C3%8CNH%20H%C3%8CNH%20KINH%20T%E1%BA%BE%20X%C3%83%20H%E1%BB %98I&InitialTabId=Ribbon.Read, truy cập 10/5/2023. 4. Hũu Dũng (2019). Kinh tế đêm ở Việt Nam:70 % doanh thu du lịch dịch vụ thuộc về bóng tối. Địa chỉ: https://kinhtechungkhoan.vn/kinh-te-dem-o-viet-nam-70-doanh-thu-du-lich-dich-vu-thuoc-ve- bong-toi-47823.html, truy cập ngày 10/4/2023 5. Thành Đồng (2023). Bình Dương rẽ sóng cho du lịch đường thuỷ. Địa chỉ: https://laodongthudo.vn/binh-duong-re-song-cho-du-lich-duong-thuy-151189.htm, truy cập ngày 19/4/2023 6. Nghị định số 54/2019/NĐ-CP ngày 19/6/2019 của Chính phủ đã kéo dài thời gian thực hiện hoạt động vũ trường đến 02 giờ sáng 415
7. Long Giang (2023). Bình Dương quyết tâm đưa kinh tế tăng trưởng mạnh trở lại. Địa chỉ: https://www.qdnd.vn/kinh-te/tin-tuc/binh-duong-quyet-liet-dua-kinh-te-tang-truong-manh-tro-lai- 723921, truy cập ngày 21/4/2023 8. Trần Thị Thu Hương (2021). Night time economy development in Việt Nam. International Journal of Advanced Engineering and Management Research, Vol. 6, No. 03. 9. Peters, Jim (2016). The Night Time Economy: Managing the Challenging Dynamics of Nightlife. http://transformgov.org/en/Article/107712/ The_Nighttime_Economy accessed 2-7-2017, truy cập 10/4/2023 10. Nguyễn Thanh Tường (2022). Developing nigh-time economy: International experience and policy implications for Da Nang city. Vietnam. Journal of Language and Linguistic Studies, 18(1) 1157- 1180 11. Nguyễn Vy (2023). Du lịch Bình Dương tự tin với kết quả khởi sắc ngay từ đầu năm 2023. Địa chỉ: https://danviet.vn/du-lich-binh-duong-tu-tin-voi-ket-qua-khoi-sac-ngay-tu-dau-nam- 20230129174304177.htm, truy cập ngày 19/4/2023 12. Thủ tướng chính phủ (2020). Quyết định 147/QĐ-TTg ngày 22/01/2020 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chiến lược du lịch Việt Nam phát triển đến năm 2030. 13. [13]. Thủ tướng Chính phủ (2020). Quyết định số 1129/QĐ-TTg, ngày 27/7/2020 phê duyệt Đề án phát triển kinh tế ban đêm ở Việt Nam. 14. Tỉnh Bình Dương (2021). Quyết định số 2823/QĐ-UBND ký ngày 09/12/2021 phê duyệt Đề án: Phát triển du lịch tỉnh Bình Dương đến năm 2025, định hướng đến năm 2030. 15. [Tỉnh Bình Dương (2020). Kế hoạch 5165/KH-UBND ký ngày 21/10/2020 của tỉnh Bình Dương triển khai chủ đề: Thực hiện chiến lược phát triển du lịch Việt Nam đến năm 2030 trên địa bàn tỉnh Bình Dương. 416