NIETZSCHE: NĂM TẢN VĂN VỀ ZARATHUSTRA - Zarathustra đã nói như thế

Chia sẻ: Nguyen Uyen | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:12

Thêm vào BST

Báo xấu

84
lượt xem 8
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mùa Hạ 1883. Hỡi đấng quân vương, nhà ngươi đã bảo: cái hình ảnh bước đi đằng trước đám đông dân chúng, cái hình ảnh biến tất cả bọn họ thành những kẻ chế tạo hình ảnh, hình ảnh đó phải phụng sự cho quần chúng của nhà vua. Thời đại này không còn phải của những ông vua nữa: đám đông dân chúng chẳng còn xứng đáng nữa để có những ông vua. Hãy hủy hoại, hỡi đấng quân vương, nhà ngươi phải hủy hoại tất cả những con người nào mà trước họ chẳng phiêu bồng bay...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: NIETZSCHE: NĂM TẢN VĂN VỀ ZARATHUSTRA - Zarathustra đã nói như thế

Zarathustra đã nói như thế NIETZSCHE: NĂM TẢN VĂN VỀ ZARATHUSTRA Mùa Hạ 1883. Hỡi đấng quân vương, nhà ngươi đã bảo: cái hình ảnh bước đi đằng trước đám đông dân chúng, cái hình ảnh biến tất cả bọn họ thành những kẻ chế tạo hình ảnh, hình ảnh đó phải phụng sự cho quần chúng của nhà vua. Thời đại này không còn phải của những ông vua nữa: đám đông dân chúng chẳng còn xứng đáng nữa để có những ông vua. Hãy hủy hoại, hỡi đấng quân vương, nhà ngươi phải hủy hoại tất cả những con người nào mà trước họ chẳng phiêu bồng bay lượn một hình ảnh nào: họ là những kẻ thù tồi tệ nhất của toàn thể nhân loại!
Và giả sử ngay các ông vua cũng là như thế thì, hỡi đấng quân vương, nhà ngươi hãy hủy hoại họ nếu nhà ngươi có được quyền lực đó. Những viên chánh án và biện lý của luật pháp đã thỏa thuận với nhau để hủy diệt một kẻ gây hại. Họ hỏi xem ý ta có muốn cho luật pháp được tự do hành xử, hay muốn cho ân huệ lấn lướt Luật pháp. Đối với một đấng quân vương thì điều gì là khó lựa chọn nhất. Ân huệ hay Luật pháp? “Luật pháp”, ông vua trả lời, vì ông ta là một người có tâm hồn độ lượng. “Vậy thì ngươi hãy chọn luật pháp và dành ân huệ lại cho những kẻ hung bạo để bọn chúng tự vượt bỏ được chính mình.” “Ta đã nhận ra Zarathustra rồi, ông vua mỉm cười bảo. Còn ai khác hơn Zarathustra mà lại biết lăng nhục một cách kiêu hãnh dường kia! Nhưng điều mà nhà ngươi gặt hái được, là một án tử hình”, - rồi ông vua chậm rãi thấp giọng đọc, làm như chỉ có mình ông ta đang cô độc với chính mình: “Bị kết án tử hình, Zarathustra, kẻ quyến dụ quần chúng.”
“Hãy giết chết đám đông quần chúng nếu nhà ngươi có được quyền lực đó”, Zarathustra lại thét lên lần nữa với vẻ kinh hoàng, tia nhìn của hắn xuyên thấu những tư tưởng của ông vua. Và ông vua, dáng điệu trầm ngâm, bước lui vài bước đến tận bên khung cửa sổ; ông ta chẳng thốt ra lời nào, cũng chẳng đưa mắt nhìn Zarathustra. Sau cùng, ông ta quay mặt về phía cửa sổ. Nhưng khi nhìn qua cửa sổ, ông vua thấy một cái gì đó làm cho mặt mày ông ta biến sắc hẳn. “Zarathustra, ông vua bảo với vẻ lễ phép của một đấng quân vương, xin ngài hãy tha thứ cho ta vì ta đã không trả lời ngài ngay. Ngài đã ban cho ta một lời khuyên: và, quả vậy, ta sẽ sẵn lòng nghe theo! Song lời khuyên đó đến quá chậm rồi!” Nói xong, ông vua xé toạc tấm giấy da cừu vứt xuống đất. Hai người lặng lẽ chia tay. Điều mà ông vua đã nhìn thấy từ khung cửa sổ, là đám đông dân chúng: đám đông dân chúng đang chờ đợi Zarathustra. II
Mùa Hạ 1883. Hỡi ôi! Cái gì đã làm ta trở thành cô đơn và hung bạo, giống như con gấu trong những hang động ở những xứ miền hoang dại? Hỡi ôi! Ai đã lưu đày ta giữa những đá tảng và những cơn bão tố chẳng yêu thương trìu mến? - Về tình yêu của chúng ta? Hỡi ôi! Giờ đây ta lại tìm gặp tri thức tàn bạo nọ - vậy, ai là kẻ đã xua đuổi ta vào trong sa mạc và làm ta thành hoang dại dã man? Hoài công! Vô ích! Chính các ngươi đã xua đẩy ra ngoài kẻ hoang dại dã man: chẳng phải khát vọng bằng hữu của các ngươi đã biến ta thành một con gấu của hang động hoang liêu? Hỡi ôi! Và ta lại bị thay đổi khác đi vì sự hiện diện của chúng, kể từ khi ta tự gọi mình là kẻ bị lưu đày: và cơn cuồng dại điên rồ của tình yêu đó làm ta càng trở thành xa lạ, khiếp đảm hơn. Ta muốn đổ ào tất cả sự hung tợn của hồn ta trên tất cả những bạn hữu: có lẽ như thế ta sẽ quyến dụ những thù địch của ta về với điều đang hướng dẫn chỉ đạo cho ta.
Một lần nữa, ta lại cô đơn và bị đày ải. Ta bị đày ải do những người bạn của ta vào trong nỗi cô đơn, và do những người yêu thương trìu mến ta. Vì vậy, ta muốn ngỏ lời với các kẻ thù của ta. Ta muốn lên tiếng với những kẻ nào thù hận ta: có lẽ ta sẽ quyến dụ họ một cách hiệu quả hơn là khi quyến dụ những bạn hữu. Vì vậy, giờ đây ta đang nôn nóng khát khao những thù địch của mình cũng như xưa kia ta đã từng khát khao mọi chân lý. Lúc bấy giờ, ta đã gọi chân lý là tất cả những gì làm ta khốn khổ, tất cả những gì làm ta điêu đứng nhất. III Mùa Hạ 1883. “Hỡi Zarathustra, làm thế nào ngài đã đạt đến trí huệ hiền minh?” - các ngươi lên tiếng hỏi như thế để học hỏi nghệ thuật đạt đến trí huệ hiền minh.
Điều trước tiên, là ta chẳng hề bao giờ hỏi bất cứ ai làm thế nào người ta leo lên đến trí huệ hiền minh. Ta đã không tìm ra kẻ có những lỗ tai xứng hợp cho lời lẽ của miệng ta. Điều gì khó khăn nhất đối với ta thì ta đã học làm nó trong bí mật: ai là kẻ đã nhìn thấy ta cô thân độc ảnh xuống tàu trên những đại hải kinh hoàng và mới mẻ? Và khi ta đã quay lưng lại với mọi thần tượng thân yêu, ai là kẻ đã nhìn thấy ta cất bước bỏ đi? Chẳng ai nhìn thấy ta đã bỏ đi vào trong lò than hồng của sa mạc. Bằng vô số con đường và vô số lề lối, ta đã học leo lên cao, và ta còn cảm tạ ngọn gió rã băng: bởi vì ngọn gió ấy làm dòng sông ta dâng trào lên và làm vỡ vụn băng giá. Với những cục nước đá, ta đã thường leo lên và chộp lấy miền đất đã được hứa cho ta: tất cả mọi người không phải ai cũng đều có thể chinh phục theo lối đó. Bởi vì ta là một kẻ chinh phục trên nẻo đường đi về của chân lý ta: tay ta vạch đậm tên Zarathustra ở khắp nơi nào ta đặt chân đến.
IV 1884-1885 “Chúng ta đã kêu la cầu cứu một hạnh phúc: nhờ hạnh phúc ấy chúng ta đã leo lên được đến dưới tầm mắt nhìn của ngài! Giờ đây, nói làm sao xiết lòng biết ơn vô ngần của chúng ta đối với tất cả sự kinh tởm chán ngán, đối với bầu không khí hư hỏng lụn bại nọ, nhờ đó chúng ta đã học nêu lên câu hỏi và kiếm tìm mãi mãi và leo lên cao, - học nêu lên câu hỏi đúng chỗ, đúng chiều cao: “Zarathustra còn sống chăng? Làm thế nào mà Zarathustra hãy còn sống được?” Đối với kẻ nào biết truy vấn tài tình thì câu trả lời đã hiển lộ ra một nửa. Và sự thật là cả trọn vẹn một câu trả lời, một câu trả lời tốt đẹp hiện đang ở trước mắt chúng ta: Zarathustra hãy còn sống và sống hơn bao giờ hết... Zarathustra kẻ khiêu vũ, Zarathustra kẻ bay bổng trong không gian, chớp cánh làm hiệu, sẵn sàng cất cánh vút lên, làm hiệu với mọi loài chim, sẵn sàng và sẵn có, nhẹ nhàng và sắp sẵn một cách linh thánh.
- Zarathustra kẻ tươi cười hoan hỉ, Zarathustra kẻ trầm mặc lạnh lùng, không nôn nóng cũng chẳng hẹp hòi bụng dạ, nhưng là kẻ yêu thích những cơn phóng mình nhảy vọt xòe chân múa nhảy; - kẻ mang vương miện của nụ cười, một vương miện kết thành những đóa hồng rực rỡ. Hỡi Zarathustra, chính bàn tay ngài đã choàng vương miện lên đầu ngài như thế đó, ngày hôm nay sẽ chẳng có kẻ nào khác đủ mạnh như thế. Và ngay cả khi ngài đã nhìn thấy những sự việc tồi tệ và đen tối hơn bất cứ máy nghiền màu đen nào, ngay cả khi chẳng có bậc thánh nào đã từng băng qua những địa ngục của ngài, - ngay cả khi ngài tự quấn mình trong những đêm tối mới và lao mình xuống những hố thẳm mới, giống như một làn sương mù âm u lạnh giá; thì bao giờ rốt cuộc lại ngài cũng vẫn trải rộng trên đầu ngài mái lều muôn sắc. - ngài đã trải rộng tiếng cười giòn giã của ngài bên trên đêm tối, bên trên hỏa ngục, bên trên sương mù của những hố thẳm; và nơi nào dựng đứng lên cái cây vĩ đại kiên cường của ngài, nơi đó bầu trời chẳng thể nào âm u lâu mãi được.”
Đến đây thì Zarathustra cắt ngang lời thuyết giáo của ông vua, hắn đặt ngón tay lên miệng ông vua và bảo: “Ồ, những ông vua này! Họ thỏa thuận với nhau để tôn vinh và tuyên đọc những lời lẽ long trọng: bọn họ đã quen với chuyện đó rồi! Nhưng mà, lỗ tai ta sẽ ra sao? Lỗ tai ta thu nhỏ lại và càng lúc càng nhỏ bé lại, các ngươi không nhìn thấy sao? Tai ta co quắp lại trước những lời lẽ long trọng ồn ào nọ. Và thực vậy, hỡi các ông vua, với những lời ca ngợi kiểu đó, các ngươi có thể lật nhào một kẻ mạnh nhất; không nên nốc cạn, vì để tôn vinh bất luận người nào, một chén rượu tràn như thế.” V 1884-1885 Zarathustra nhìn viên Bốc sư tiên tri khiêu vũ và đưa tay trỏ vào mặt lão. Nhưng liền ngay sau đó, Zarathustra đột ngột trốn thoát khỏi đám đông những người cảm tạ và thương yêu trìu mến hắn; hắn leo lên một núi đá đứng dựng; dọc đường lên núi, hắn bứt vài đóa hồng và chồi hồng. Từ trên
đỉnh cao của núi đá, tay cầm hoa hồng, buổi chiều hôm ấy Zarathustra lên tiếng thuyết giáo lần cuối c ùng: đưa mắt nhìn đám người tuyệt vọng nọ nay không còn tuyệt vọng nữa, đám người chết trôi nay đã đứng vững an lành trên đất liền, Zarathustra cười vui hoan hỉ, hắn bện những hoa hồng đã bứt được thành một vòng hoa và đọc bài thuyết giáo mà thiên hạ gọi là “Bài Thuyết giáo hoa Hồng”. “Bước ra, bây giờ mi hãy bước ra đi, hỡi tên quỷ lùn được thả lỏng. Mi nói về ai thế? Hãy cất cánh bay lên, hỡi ngọn cuồng phong của bão tố - giống như một tiếng thét và một niềm hoan lạc. Mi hãy chớp cánh bay vút lên trên những đại hải bao la cho đến khi mi tìm thấy Quần đảo Vĩnh Phúc! Mi hãy ngỏ lời chào mừng các con ta trên đảo, mi hãy mang đến cho chúng lời chào mừng của một kẻ sống cạnh mặt trời, láng giềng với tuyết lạnh, thân cận với con ó, hãy mang đến cho chúng tình yêu của phụ thân chúng thay cho lời chào mừng. Hỡi các con ta, hỡi những đứa con tốt lành của ta, hỡi chủng loại mới mẻ và tươi đẹp của ta: các con ta đang chờ đợi gì trên châu đảo của chúng? Há chẳng phải đã đến lúc, đã quá đúng lúc để sau cùng chúng đi đến với phụ thân chúng? - Hỡi ngọn cuồng phong mang bão tố của ta ơi, mi hãy
thổi qua bên tai chúng câu hỏi đó. Ta há chẳng đang chờ đợi các con của ta giống như một người mái tóc đã trở nên bạc xám? Hãy vút ra ngoài, ra ngoài, hỡi tinh thần được tháo tung xiềng xích của những cơn bão ta! Từ đỉnh cao những hang động trên núi lớn, mi hãy phóng mình vào biển cả, mi hãy vội vàng lên và chúc phúc cho các con ta trước khi đêm tối đến, - chúc phúc cho các con ta bằng hạnh phúc của ta, hạnh phúc của vòng hoa hồng thắm này! Mi hãy tung ném hoa hồng lên trên châu đảo của chúng như một dấu hỏi cất lên tiếng hỏi: “Từ nơi chốn nào đã đến một hạnh phúc tuyệt vời dường kia?” Mãi cho đến khi chúng học biết nêu ra câu hỏi: “Cha chúng ta hãy còn sống à? Làm thế nào cha chúng ta, Zarathustra, hãy còn sống được? Người cha già Zarathustra có còn yêu thương các con của mình chứ?” Hãy lôi kéo các con ta về với ta bằng hạnh phúc tuyệt vời phiêu diêu nhất của ta! Hãy quyến rũ chúng đến với lòng hoài vọng chân thành và nóng sốt của người cha đang nung nấu trong ta! Ngươi hãy rót lên chúng, từng giọt từng giọt một, mật ngọt tình yêu ngan ngát từ trái tim từ ái của một người cha!
Gió thổi mạnh, gió thổi mạnh, mặt trăng vằng vặc soi chiếu, ồ hỡi những đứa con xa xôi yêu dấu của ta, sao các ngươi lại không đến bên cạnh phụ thân các ngươi? Gió thổi mạnh, chẳng còn đám mây nào che ám bầu trời, thế giới đang yên ngủ. Ồ, hạnh phúc, hạnh phúc ơi!” Nhưng khi vừa thốt ra những lời lẽ trên, Zarathustra rùng mình ớn lạnh tận gốc rễ quả tim: bởi vì khi nhìn xuống dưới chân, hắn thấy rằng mình hoàn toàn cô thân độc ảnh. Hắn đã quên những người khách, - đám khách của hắn có lẽ cũng đã quên lãng hắn rồi chăng? “Các ngươi ở đâu? Các ngươi đang ở đâu?” Zarathustra bật kêu lên trong đêm tối: nhưng đêm tối câm lặng không lời. “Các ngươi ở đâu? Các ngươi ở đâu rồi, hỡi các con thú của ta?” Zarathustra lại kêu to lên lần nữa, mắt nhìn vọng về đêm tối. Nhưng cả đến hai con thú của Zarathustra cũng nín lặng không lời.