Nông thôn mới và những điểm sáng xây dựng (Tập 2)

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:276

Thêm vào BST

Báo xấu

13
lượt xem 5
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Cuốn sách "Điểm mới xây dựng nông thôn mới (tập 2)" cung cấp một cái nhìn khái quát về chuyển dịch cơ cấu, phát triển kinh tế, nâng cao thu nhập cho người dân; giới thiệu một số gương nông dân sản xuất giỏi và một số mô hình sản xuất nông nghiệp có hiệu quả ở một số địa phương nhằm tuyên truyền, cổ vũ việc thực hiện chuyển dịch cơ cấu, phát triển kinh tế để xây dựng nông thôn mới.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Nông thôn mới và những điểm sáng xây dựng (Tập 2)

ĐIỂM SÁNG XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI TẬP II
Héi ®ång chØ ®¹o xuÊt b¶n Chñ tÞch Héi ®ång pgs.TS. NguyÔn ThÕ kû Phã Chñ tÞch Héi ®ång TS. HOµNG PHONG Hµ Thµnh viªn trÇn quèc d©n TS. NguyÔn §øC TµI TS. NGUYÔN AN TI£M NguyÔn Vò Thanh H¶o
NhiÒu t¸c gi¶ §IÓM S¸NG X¢Y DùNG N¤NG TH¤N MíI TËP II nhµ xuÊt b¶n Nhµ xuÊt b¶n chÝnh trÞ quèc gia - sù thËt v¨n ho¸ d©n téc Hµ Néi - 2014
nhãm thùc hiÖn - TỤÊ MINH - §¥N tH¦¥NG - Vò PH¦¥NG - Minh Anh
Lêi nhµ xuÊt b¶n Ch−¬ng tr×nh môc tiªu quèc gia x©y dùng n«ng th«n míi lµ mét trong nh÷ng néi dung, nhiÖm vô quan träng ®Ó triÓn khai NghÞ quyÕt Héi nghÞ lÇn thø b¶y Ban ChÊp hµnh Trung −¬ng §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam khãa X vÒ n«ng nghiÖp, n«ng d©n, n«ng th«n. §©y lµ mét Ch−¬ng tr×nh tæng thÓ mang tÝnh dµi h¹n vÒ ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi, chÝnh trÞ vµ an ninh quèc phßng ë n«ng th«n. ViÖc thùc hiÖn Ch−¬ng tr×nh cã liªn quan trùc tiÕp ®Õn ho¹t ®éng vµ ®êi sèng cña h¬n 70% d©n sè trong c¶ n−íc. Sau gÇn 4 n¨m triÓn khai thùc hiÖn Ch−¬ng tr×nh, víi sù nç lùc cña toµn §¶ng, toµn d©n, bé mÆt n«ng th«n ë nhiÒu n¬i ®−îc ®æi míi, v¨n minh h¬n, kÕt cÊu h¹ tÇng thiÕt yÕu ®−îc n©ng cÊp, hÖ thèng chÝnh trÞ c¬ së tiÕp tôc ®−îc cñng cè, thu nhËp vµ ®iÒu kiÖn sèng cña nh©n d©n ®−îc c¶i thiÖn vµ n©ng cao. Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn x©y dùng n«ng th«n míi ®· xuÊt hiÖn nhiÒu g−¬ng n«ng d©n s¶n xuÊt giái; nhiÒu m« h×nh s¶n xuÊt hiÖu qu¶. §ã lµ nh÷ng ®iÓm s¸ng gãp phÇn lµm nªn thµnh c«ng cña Ch−¬ng tr×nh môc tiªu quèc gia x©y dùng n«ng th«n míi. HiÖn nay, Ch−¬ng tr×nh môc tiªu quèc gia x©y dùng 5
n«ng th«n míi giai ®o¹n 2010-2020 ®ang ®−îc tiÕp tôc thùc hiÖn. §Ó tuyªn truyÒn vµ nh©n réng ®iÓn h×nh trong Phong trµo x©y dùng n«ng th«n míi, Nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ quèc gia - Sù thËt phèi hîp víi Nhµ xuÊt b¶n V¨n hãa d©n téc xuÊt b¶n bé s¸ch §iÓm s¸ng x©y dùng n«ng th«n míi. Bé s¸ch gåm nhiÒu tËp, mçi tËp cã chñ ®Ò riªng, b¸m s¸t Bé tiªu chÝ quèc gia vÒ x©y dùng n«ng th«n míi. Trong tõng tËp s¸ch, ®ång thêi víi viÖc giíi thiÖu mét sè “®iÓm s¸ng” trong Phong trµo x©y dùng n«ng th«n míi lµ viÖc cung cÊp mét c¸ch nh×n kh¸i qu¸t vÒ chñ ®Ò tËp s¸ch ®Ò cËp. TËp II cña bé s¸ch cung cÊp mét c¸i nh×n kh¸i qu¸t vÒ chuyÓn dÞch c¬ cÊu, ph¸t triÓn kinh tÕ, n©ng cao thu nhËp cho ng−êi d©n; giíi thiÖu mét sè g−¬ng n«ng d©n s¶n xuÊt giái vµ mét sè m« h×nh s¶n xuÊt n«ng nghiÖp cã hiÖu qu¶ ë mét sè ®Þa ph−¬ng nh»m tuyªn truyÒn, cæ vò viÖc thùc hiÖn chuyÓn dÞch c¬ cÊu, ph¸t triÓn kinh tÕ ®Ó x©y dùng n«ng th«n míi. Hy väng qua tËp s¸ch nµy b¹n ®äc cã thÓ tham kh¶o nh÷ng ®iÒu bæ Ých ®Ó ¸p dông cho ®Þa ph−¬ng vµ gia ®×nh m×nh. Th¸ng 11 n¨m 2014 Nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ quèc gia - sù thËt 6
chuyÓn dÞch c¬ cÊu, ph¸t triÓn kinh tÕ n©ng cao thu nhËp cho ng−êi d©n vÊn ®Ò träng t©m trong x©y dùng n«ng th«n míi Ch−¬ng tr×nh môc tiªu quèc gia vÒ x©y dùng n«ng th«n míi giai ®o¹n 2010-2020 lµ néi dung quan träng nh»m hiÖn thùc hãa NghÞ quyÕt Trung −¬ng 7 vÒ n«ng nghiÖp, n«ng d©n, n«ng th«n. Ch−¬ng tr×nh nµy ®−îc Thñ t−íng ChÝnh phñ phª duyÖt t¹i QuyÕt ®Þnh sè 800/Q§-TTg ngµy 4-6-2010. §©y lµ mét ch−¬ng tr×nh tæng thÓ mang tÝnh dµi h¹n vÒ ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi, chÝnh trÞ vµ an ninh quèc phßng ë n«ng th«n, bao gåm 11 néi dung cÇn triÓn khai, thùc hiÖn ®ång bé, trong ®ã néi dung chuyÓn dÞch c¬ cÊu, ph¸t triÓn kinh tÕ, n©ng cao thu nhËp cho c− d©n n«ng th«n lµ vÊn ®Ò võa cã tÝnh cÊp b¸ch tr−íc m¾t, võa l©u dµi; lµ vÊn ®Ò träng t©m cã tÝnh quyÕt ®Þnh trong viÖc ph¸t triÓn n«ng th«n bÒn v÷ng. ChØ cã trªn c¬ së ph¸t triÓn s¶n xuÊt, n©ng cao ®êi sèng cña bµ con n«ng d©n míi cã thÓ gi¶i quyÕt tèt c¸c vÊn ®Ò an sinh x· héi, xãa 7
®ãi, gi¶m nghÌo bÒn v÷ng, gi¶m c¸c tÖ n¹n x· héi, n«ng d©n yªn t©m g¾n bã víi n«ng th«n vµ cã tÝch lòy ®Ó ®ãng gãp vµo x©y dùng h¹ tÇng n«ng th«n. Ph¸t triÓn s¶n xuÊt n©ng cao thu nhËp cho ng−êi d©n lµ nhiÖm vô khã kh¨n, nÆng nÒ, liªn quan ®Õn nhiÒu lÜnh vùc, nhiÒu ngµnh. Vµ, trong ®iÒu kiÖn c− d©n n«ng th«n cßn nghÌo, nguån lùc hç trî ®Çu t− cña Nhµ n−íc cã h¹n, c¬ chÕ, chÝnh s¸ch chung cßn nhiÒu bÊt cËp, ®Ó ®Èy nhanh tèc ®é ph¸t triÓn s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, chuyÓn dÞch c¬ cÊu (c¬ cÊu kinh tÕ, c¬ cÊu s¶n xuÊt n«ng nghiÖp vµ c¬ cÊu lao ®éng…), t¨ng nhanh vµ bÒn v÷ng thu nhËp cho c− d©n n«ng th«n, c¸c ®Þa ph−¬ng ph¶i chñ ®éng, s¸ng t¹o; quyÕt t©m, kiªn tr× trong c«ng t¸c l·nh ®¹o, chØ ®¹o vµ tæ chøc thùc hiÖn, ®ång thêi c¸c cÊp, c¸c ngµnh, c¸c tæ chøc chÝnh trÞ - x· héi, nghÒ nghiÖp cÇn x©y dùng ch−¬ng tr×nh, kÕ ho¹ch chung tay víi ®Þa ph−¬ng, c¬ së vµ bµ con n«ng d©n míi cã thÓ thùc hiÖn thµnh c«ng. QuyÕt ®Þnh sè 800/Q§-TTg ngµy 4-6-2010 cña Thñ t−íng ChÝnh phñ ®· nªu lªn n¨m néi dung c¬ b¶n ®Ó ®Èy m¹nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu, ph¸t triÓn kinh tÕ, n©ng cao thu nhËp cho c− d©n n«ng th«n trong giai ®o¹n 2010-2020: - ChuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ, c¬ cÊu s¶n xuÊt n«ng nghiÖp theo h−íng ph¸t triÓn s¶n xuÊt hµng hãa, cã hiÖu qu¶ kinh tÕ cao; 8
- T¨ng c−êng c«ng t¸c khuyÕn n«ng; ®Èy nhanh nghiªn cøu øng dông tiÕn bé khoa häc kü thuËt vµo s¶n xuÊt n«ng - l©m - ng− nghiÖp; - C¬ giíi hãa n«ng nghiÖp, gi¶m tæn thÊt sau thu ho¹ch trong s¶n xuÊt n«ng, l©m, ng− nghiÖp; - B¶o tån vµ ph¸t triÓn lµng nghÒ truyÒn thèng theo ph−¬ng ch©m “mçi lµng mét s¶n phÈm”, ph¸t triÓn ngµnh nghÒ theo thÕ m¹nh cña ®Þa ph−¬ng; - §Èy m¹nh ®µo t¹o nghÒ cho lao ®éng n«ng th«n, thóc ®Èy ®−a c«ng nghiÖp vµo n«ng th«n, gi¶i quyÕt viÖc lµm vµ chuyÓn dÞch nhanh c¬ cÊu lao ®éng n«ng th«n. §Ó ®Èy m¹nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ, ph¸t triÓn s¶n xuÊt, n©ng cao thu nhËp cho ng−êi d©n c¸c ®Þa ph−¬ng cÇn quan t©m thùc hiÖn mét sè gi¶i ph¸p sau: - C¸c cÊp ñy ®¶ng, chÝnh quyÒn cÇn quan t©m ban hµnh c¸c chØ thÞ, nghÞ quyÕt, ®Ò ¸n, kÕ ho¹ch, thµnh lËp Ban chØ ®¹o ®Ó l·nh ®¹o, chØ ®¹o thùc hiÖn nhiÖm vô ph¸t triÓn s¶n xuÊt; ph©n c«ng nhiÖm vô râ rµng cho c¸c thµnh viªn; th−êng xuyªn kiÓm tra, ®«n ®èc, s¬ tæng kÕt, rót kinh nghiÖm mét c¸ch kÞp thêi. §ång thêi t¨ng c−êng c«ng t¸c tuyªn truyÒn, phæ biÕn c¸c tiÕn bé khoa häc kü thuËt, c¸c m« h×nh hay, c¸ch lµm cã hiÖu qu¶ ®Ó bµ con n«ng d©n ¸p dông vµo s¶n xuÊt. 9
- X¸c ®Þnh tiÒm n¨ng, lîi thÕ vÒ ®Êt ®ai, lao ®éng, kinh nghiÖm truyÒn thèng, kü n¨ng, kü thuËt cña nh©n d©n ®Þa ph−¬ng, dù b¸o nhu cÇu thÞ tr−êng cña tõng lo¹i s¶n phÈm hµng hãa ®Þa ph−¬ng cã thÓ s¶n xuÊt. Trªn c¬ së ®ã x©y dùng §Ò ¸n ph¸t triÓn n«ng nghiÖp, chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ n«ng th«n cã tÝnh kh¶ thi, thiÕt thùc, hiÖu qu¶ phï hîp víi ®iÒu kiÖn, ®Æc ®iÓm cña ®Þa ph−¬ng, quyÕt t©m vµ tÝch cùc chØ ®¹o thùc hiÖn b»ng ®−îc c¸c môc tiªu ®· ®Ò ra. - Khai th¸c vµ ph¸t huy tèt c¸c tiÒm n¨ng lîi thÕ cña ®Þa ph−¬ng trªn tõng ngµnh, lÜnh vùc cô thÓ trªn c¬ së vËn dông cã hiÖu qu¶ lîi thÕ so s¸nh; tËp trung chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ, tõng b−íc chuyÓn dÞch c¬ cÊu lao ®éng; tÝch tô ruéng ®Êt h−íng tíi x©y dùng nÒn n«ng nghiÖp hµng hãa; ph¸t triÓn c¸c tæ hîp s¶n xuÊt, c¸c lo¹i h×nh hîp t¸c x·, c¸c h×nh thøc liªn doanh, liªn kÕt nh»m n©ng cao søc c¹nh tranh trong s¶n xuÊt vµ tiªu thô s¶n phÈm n«ng nghiÖp; nghiªn cøu du nhËp c¸c m« h×nh s¶n xuÊt, ch¨n nu«i, ®−a c¸c lo¹i c©y, con gièng míi vµo ®Þa bµn, nh©n réng c¸c m« h×nh s¶n xuÊt, kinh doanh cã hiÖu qu¶; ¸p dông tèt c¸c tiÕn bé khoa häc kü thuËt, c«ng nghÖ míi, nhÊt lµ c¶i t¹o ®µn gia sóc vµ gièng lóa, ¸p dông c¬ giíi hãa vµo s¶n xuÊt, phßng chèng tèt dÞch bÖnh cho c©y trång, vËt nu«i; hç trî c¸c dÞch vô vËt t− n«ng nghiÖp 10
cho n«ng d©n; ®Èy m¹nh vµ n©ng cao chÊt l−îng c«ng t¸c tËp huÊn, tham quan häc hái m« h×nh, ®µo t¹o nghÒ cho n«ng d©n theo QuyÕt ®Þnh sè 1956/2009/Q§-TTg ngµy 27-11-2009 cña Thñ t−íng ChÝnh phñ vÒ Phª duyÖt §Ò ¸n "§µo t¹o nghÒ cho lao ®éng n«ng th«n ®Õn n¨m 2020"; tiÕp tôc ®Èy m¹nh viÖc chuyÓn ®æi ®Êt n«ng nghiÖp; chuyÓn dÞch c¬ cÊu c©y trång, vËt nu«i phï hîp ®Ó gia t¨ng gi¸ trÞ s¶n xuÊt. - CÇn x¸c ®Þnh ®Çu t− cho s¶n xuÊt lµ nhiÖm vô −u tiªn hµng ®Çu trong ®Çu t− ph¸t triÓn; huy ®éng c¸c nguån vèn ®Ó ®Çu t− ph¸t triÓn kÕt cÊu h¹ tÇng n«ng nghiÖp, n«ng th«n, nhÊt lµ c¸c c«ng tr×nh giao th«ng, thñy lîi néi ®ång; ®Çu t− kinh phÝ ®Ó c¶i t¹o ®ång ruéng, c¶i t¹o c¸c diÖn tÝch ®Êt hoang hãa ®−a vµo s¶n xuÊt. - Cã c¸c c¬ chÕ, chÝnh s¸ch vÒ ®Êt ®ai, thuÕ, c¶i c¸ch thñ tôc hµnh chÝnh ®Ó thu hót c¸c doanh nghiÖp ®Çu t− vµo lÜnh vùc s¶n xuÊt, nhÊt lµ n«ng nghiÖp; t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó c¸c doanh nghiÖp hiÖn ®ang kinh doanh c¸c mÆt hµng n«ng s¶n më réng s¶n xuÊt kinh doanh ®Ó bao tiªu s¶n phÈm cho ng−êi d©n; ®Æc biÖt lµ kh¬i dËy nguån vèn trong nh©n d©n ®Ó ®Çu t− vµo lÜnh vùc s¶n xuÊt, ch¨n nu«i, më mang ngµnh nghÒ, dÞch vô,... X©y dùng c¸c c¬ chÕ, chÝnh s¸ch cña huyÖn vµ cña c¸c x· ®Ó hç trî nh©n d©n ph¸t triÓn s¶n xuÊt. §ã lµ c¸c c¬ chÕ, chÝnh s¸ch 11
hç trî ng−êi d©n x©y dùng m« h×nh s¶n xuÊt míi; chÝnh s¸ch hç trî ng−êi d©n khi mïa mµng bÞ thiÖt h¹i do thiªn tai, lò lôt, dÞch bÖnh; chÝnh s¸ch hç trî ng−êi d©n chuyÓn ®æi c©y trång, vËt nu«i, c¶i t¹o ®ång ruéng; c¸c cÊp, c¸c ngµnh cÇn quan t©m th¨m hái, ®éng viªn, kÞp thêi s¬ tæng kÕt c¸c phong trµo, c¸c m« h×nh kinh tÕ, vinh danh nh÷ng tËp thÓ, c¸ nh©n cã thµnh tÝch xuÊt s¾c trong lÜnh vùc s¶n xuÊt n«ng nghiÖp. - Trªn thùc tÕ, ®Ó n©ng cao thu nhËp, nÕu chØ dùa vµo s¶n xuÊt n«ng nghiÖp thuÇn tóy th× kh«ng dÔ ®¹t ®−îc, ng−êi d©n cÇn ph¶i cã thªm nghÒ phô ®Ó t¨ng thu nhËp. V× vËy, cÇn quan t©m ph¸t triÓn tiÓu thñ c«ng nghiÖp, lµng nghÒ truyÒn thèng, ®Èy m¹nh xuÊt khÈu lao ®éng ®Ó t¹o thªm viÖc lµm cho ng−êi d©n. §Èy m¹nh ph¸t triÓn s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ n«ng th«n ®Ó t¨ng nhanh thu nhËp, c¶i thiÖn ®êi sèng cho d©n c− n«ng th«n lµ néi dung träng t©m xuyªn suèt cña qu¸ tr×nh x©y dùng n«ng th«n míi, ®ßi hái c¸c ®Þa ph−¬ng, c¸c hé gia ®×nh ph¶i chñ ®éng, s¸ng t¹o trong viÖc khai th¸c tiÒm n¨ng, lîi thÕ vÒ ®Êt ®ai, lao ®éng, nguån vèn tù cã, kiÕn thøc, kü n¨ng, kinh nghiÖm truyÒn thèng... ®Ó ph¸t triÓn s¶n xuÊt, kinh doanh, dÞch vô, t¹o thªm ngµnh nghÒ, viÖc lµm míi. C¸c cÊp, c¸c ngµnh, c¸c c¬ quan chuyªn m«n trong hÖ thèng chÝnh trÞ cã tr¸ch 12
nhiÖm hç trî, h−íng dÉn, chuyÓn giao tiÕn bé kü thuËt, cung øng, dÞch vô c¸c lo¹i gièng c©y trång, vËt nu«i, vËt t− hµng hãa chÊt l−îng tèt, tæ chøc hÖ thèng chÕ biÕn, tiªu thô n«ng s¶n hµng hãa kÞp thêi cho bµ con n«ng d©n. Rµ so¸t l¹i c¸c c¬ chÕ, chÝnh s¸ch, lång ghÐp c¸c ch−¬ng tr×nh, dù ¸n, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho ®Þa ph−¬ng, c¬ së vµ nh©n d©n dÔ dµng tiÕp cËn ®−îc c¸c nguån vèn hç trî ®Çu t− cña Nhµ n−íc, nguån vèn vay cña c¸c tæ chøc tÝn dông ®Ó th©m canh, më réng s¶n xuÊt, ph¸t triÓn c¸c ngµnh nghÒ, dÞch vô míi. Môc tiªu cuèi cïng cña viÖc x©y dùng n«ng th«n míi lµ lµm cho n«ng th«n ph¸t triÓn, ®êi sèng vËt chÊt, tinh thÇn cña ng−êi d©n kh«ng ngõng c¶i thiÖn. §Õn nay, sau h¬n 3 n¨m thùc hiÖn Ch−¬ng tr×nh x©y dùng n«ng th«n míi trong c¶ n−íc, ®êi sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn cña d©n c− ë c¸c vïng n«ng th«n ngµy cµng ®−îc c¶i thiÖn, xãa ®ãi, gi¶m nghÌo ®¹t kÕt qu¶ tÝch cùc. NhiÒu ®Þa ph−¬ng ®· cã c¸ch lµm hay ®Ó ®Èy nhanh viÖc chuyÓn dÞch c¬ cÊu, ph¸t triÓn kinh tÕ, t¨ng thu nhËp cho n«ng d©n. C¬ cÊu ngµnh, nghÒ ë n«ng th«n chuyÓn dÞch theo h−íng tÝch cùc, sè l−îng, tû träng sè hé ho¹t ®éng trong lÜnh vùc n«ng, l©m, thñy s¶n ngµy cµng gi¶m, trong lÜnh vùc c«ng nghiÖp, x©y dùng vµ dÞch vô ngµy cµng t¨ng. Theo kÕt qu¶ Tæng ®iÒu tra n«ng th«n, n«ng nghiÖp vµ thñy 13
s¶n n¨m 2011 cña Tæng côc Thèng kª, n¨m 2011, sè hé ho¹t ®éng trong lÜnh vùc n«ng, l©m, thñy s¶n lµ 9,53 triÖu hé (chiÕm 62,2%), gi¶m 248 ngh×n hé so víi n¨m 2006 (chiÕm 71,1%); sè hé ho¹t ®éng trong lÜnh vùc c«ng nghiÖp, x©y dùng vµ dÞch vô: 5,13 triÖu hé, t¨ng 1,67 triÖu hé so víi n¨m 2006. TÝnh chung trong giai ®o¹n 2001-2011, sè hé n«ng, l©m, thñy s¶n cø qua 5 n¨m l¹i gi¶m ®i kho¶ng tõ 9% ®Õn 10%. §Õn n¨m 2011, ®· cã 13/63 tØnh, thµnh phè cã tû träng hé ho¹t ®éng trong lÜnh vùc c«ng nghiÖp, x©y dùng vµ dÞch vô chiÕm trªn 40% tæng sè hé n«ng th«n, trong khi n¨m 2006 con sè nµy chØ cã ë 5/63 tØnh, thµnh phè. TÝnh theo vïng, tèc ®é chuyÓn dÞch c¬ cÊu ngµnh, nghÒ hé n«ng th«n tõ n«ng, l©m, thuû s¶n sang c¸c lÜnh vùc c«ng nghiÖp, x©y dùng vµ dÞch vô râ nÐt nhÊt lµ ë vïng §«ng Nam Bé vµ sau ®ã lµ vïng ®ång b»ng s«ng Hång. ChÝnh tõ chuyÓn dÞch c¬ cÊu ngµnh, nghÒ theo h−íng c«ng nghiÖp hãa ®· dÉn tíi sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu lao ®éng ë n«ng th«n. N¨m 2011, trong tæng sè 32 triÖu ng−êi trong ®é tuæi cã kh¶ n¨ng lao ®éng ë khu vùc n«ng th«n, cã 59,6% lao ®éng ho¹t ®éng trong lÜnh vùc n«ng, l©m, thñy s¶n, gi¶m m¹nh so víi møc 70,4% cña n¨m 2006; 18,4% tæng sè lao ®éng ho¹t ®éng trong lÜnh vùc c«ng nghiÖp, x©y dùng, t¨ng kh¸ 14
nhanh so víi møc 12,5% cña n¨m 2006 vµ 20,5% lµ lao ®éng trong lÜnh vùc dÞch vô (n¨m 2006, tû lÖ nµy lµ 11,9%). Cßn l¹i lµ lao ®éng ho¹t ®éng trong c¸c lÜnh vùc kh¸c. Tr×nh ®é chuyªn m«n cña lao ®éng n«ng th«n còng tõng b−íc ®−îc n©ng cao. Sè ng−êi trong ®é tuæi lao ®éng cã kh¶ n¨ng lao ®éng cã tr×nh ®é chuyªn m«n kü thuËt tõ s¬ cÊp trë lªn n¨m 2011 chiÕm tû lÖ 11,2% (n¨m 2006 chØ ®¹t 8,2%), trong ®ã, tr×nh ®é trung cÊp lÇn l−ît ë c¸c n¨m 2011, 2006 lµ 4,3% vµ 3%; tr×nh ®é ®¹i häc lµ 2,2% vµ 1,1%. Do c¬ cÊu ngµnh nghÒ, c¬ cÊu lao ®éng chuyÓn dÞch tÝch cùc, tr×nh ®é cña ng−êi lao ®éng n«ng th«n ®−îc n©ng cao nªn thu nhËp vµ tÝch lòy cña hé gia ®×nh n«ng th«n ngµy cµng t¨ng lªn. Theo sè liÖu cña Tæng côc Thèng kª, t¹i thêi ®iÓm ngµy 1-7-2011, vèn tÝch lòy b×nh qu©n mét hé n«ng th«n ®¹t 17,4 triÖu ®ång, gÊp 2,6 lÇn so víi thêi ®iÓm ngµy 1-7-2006. NÕu lo¹i trõ yÕu tè tr−ît gi¸ th× vèn tÝch lòy b×nh qu©n mét hé n«ng th«n n¨m 2011 t¨ng kho¶ng 41% so víi n¨m 2006, t¨ng cao h¬n so víi møc t¨ng tr−ëng kinh tÕ cña n−íc ta trong thêi kú 2006- 2011 (gÇn 40%). S¶n xuÊt ngµy cµng ®a d¹ng c¶ vÒ c¬ cÊu s¶n phÈm vµ lo¹i h×nh tæ chøc. Tuy s¶n xuÊt n«ng hé nhá vÉn chiÕm tû träng lín, nh−ng hÖ thèng 15
s¶n xuÊt quy m« võa vµ lín ®ang h×nh thµnh, ®Æc biÖt trong ch¨n nu«i, trång lóa, nu«i trång thñy s¶n vµ trång c©y l©u n¨m. Tæng sè trang tr¹i ®¨ng ký n¨m 2010 ®· t¨ng 2,5 lÇn so víi n¨m 2000. §¸ng chó ý, xu thÕ ®a d¹ng hãa tæ chøc s¶n xuÊt còng ph¸t triÓn, song song víi h×nh thøc truyÒn thèng nh− hîp t¸c x·, tæ hîp t¸c, c¸c nhãm kinh tÕ phi chÝnh thøc, dùa trªn nguyªn t¾c liªn kÕt kinh tÕ tù nguyÖn gi÷a c¸c n«ng hé ®· trë nªn phæ biÕn h¬n. Nh÷ng n¨m gÇn ®©y, h×nh thøc hîp ®ång tiªu thô n«ng s¶n ®ang ph¸t triÓn, g¾n kÕt n«ng d©n s¶n xuÊt nguyªn liÖu víi nhµ m¸y chÕ biÕn vµ th−¬ng m¹i. NhiÒu m« h×nh tæ chøc s¶n xuÊt míi xuÊt hiÖn. §¸ng chó ý, m« h×nh C¸nh ®ång mÉu lín hay “C¸nh ®ång liªn kÕt” thêi gian qua ®· dÇn ph¸t huy hiÖu qu¶ vµ ®ang ®−îc nh©n réng. Theo tÝnh to¸n cña Bé N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n, n¨m 2012, mçi hÐcta lóa tham gia trong C¸nh ®ång mÉu lín, ng−êi s¶n xuÊt cã thÓ thu lêi thªm tõ 2,2 ®Õn 7,5 triÖu ®ång. Chi phÝ s¶n xuÊt gi¶m ®−îc tõ 10% ®Õn 15%, trong khi gi¸ trÞ s¶n l−îng t¨ng 20% - 25%. Cã thÓ nãi, C¸nh ®ång mÉu lín lµ mét trong nh÷ng lêi gi¶i cho c©u hái lµm thÕ nµo ®Ó gióp n«ng d©n cã thÓ tiÕp cËn c¸c lo¹i ph©n bãn, vËt t− n«ng nghiÖp ®Çu vµo phôc vô s¶n xuÊt víi gi¸ c¶ æn 16
®Þnh vµ chÊt l−îng b¶o ®¶m, ®ång thêi t¨ng gi¸ b¸n n«ng s¶n ë ®Çu ra, gióp n©ng cao thu nhËp cho ng−êi n«ng d©n. NhiÒu chuyªn gia cho r»ng ®©y lµ h−íng ®i tÊt yÕu, còng lµ gi¶i ph¸p thiÕt thùc nhÊt ®Ó tiÕn tíi nÒn s¶n xuÊt n«ng nghiÖp hµng hãa lín trong t−¬ng lai. ë ®ång b»ng s«ng Cöu Long, nÕu diÖn tÝch lóa ®¨ng ký s¶n xuÊt theo m« h×nh C¸nh ®ång mÉu lín, ®Çu n¨m 2011 chØ cã kho¶ng 7.200 ha, th× ®Õn vô ®«ng xu©n n¨m 2012 diÖn tÝch nµy n©ng lªn 20.000 ha vµ ®Õn n¨m 2013 dù kiÕn ®¹t 100.000 - 200.000 ha, trung b×nh mçi tØnh ®¹t 10.000 - 20.000 ha (sè liÖu cña Côc Trång trät, Bé N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n). HiÖn nay, m« h×nh C¸nh ®ång mÉu lín kh«ng chØ giíi h¹n ë c¸c tØnh Nam Bé mµ ®· b¾t ®Çu ph¸t triÓn ë c¸c vïng, miÒn trong c¶ n−íc. M« h×nh C¸nh ®ång mÉu lín kh«ng chØ giíi h¹n ë s¶n xuÊt lóa mµ ®ang ®−îc ¸p dông s¸ng t¹o sang c¸c lÜnh vùc s¶n xuÊt kh¸c nh− mÝa ®−êng, cµ phª, ®iÒu, chÌ, ch¨n nu«i thñy s¶n vµ rau qu¶ an toµn… Xu h−íng s¾p tíi, tõ c¸nh ®ång mÉu lín, c¸c ®Þa ph−¬ng sÏ x©y dùng c¸c vïng nguyªn liÖu lóa g¹o hµng ho¸ vµ x©y dùng th−¬ng hiÖu lóa g¹o tõ c¸c vïng nguyªn liÖu s¶n xuÊt theo VietGAP. Bªn c¹nh ®ã, m« h×nh chuçi s¶n xuÊt, th−¬ng m¹i, chÕ biÕn vµ ph©n phèi s¶n phÈm khÐp kÝn 17
còng ®ang dÇn phæ biÕn. §iÓn h×nh nh− c¸c m« h×nh tæ chøc ch¨n nu«i lîn vµ gia cÇm ë C«ng ty Cæ phÇn ch¨n nu«i ViÖt Nam; m« h×nh tæ chøc vïng nguyªn liÖu s¶n xuÊt chÕ biÕn c¸ tra thuéc C«ng ty Cæ phÇn thñy s¶n Hïng V−¬ng vµ C«ng ty Cæ phÇn xuÊt nhËp khÈu thñy s¶n An Giang... Trong m« h×nh nµy, doanh nghiÖp ®ãng vai trß nhµ ®Çu t−, ng−êi tæ chøc s¶n xuÊt, øng dông tiÕn bé khoa häc kü thuËt vµ c¶ vai trß b¶o ®¶m thÞ tr−êng tiªu thô. N«ng d©n nhËn kho¸n theo ®Þnh møc chi phÝ vµ ®−îc hç trî mét phÇn chi phÝ x©y dùng c¬ b¶n ban ®Çu, chi phÝ lao ®éng vµ s¶n xuÊt trªn ®Êt cña hä. M« h×nh sÏ thµnh c«ng h¬n khi doanh nghiÖp cã vèn lín, cã thÞ tr−êng tiªu thô æn ®Þnh. Ngoµi ra, cßn m« h×nh n«ng d©n gãp cæ phÇn víi doanh nghiÖp b»ng gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt. Theo ®ã, ng−êi n«ng d©n gãp cæ phÇn b»ng gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt vµo doanh nghiÖp vµ trë thµnh nh÷ng cæ ®«ng, ®−îc chia cæ tøc hoÆc ®−îc tuyÓn dông thµnh ng−êi lao ®éng lµm c«ng ¨n l−¬ng, n«ng d©n tham gia vµo c¸c c«ng ®o¹n s¶n xuÊt vµ nhËn tiÒn l−¬ng khi lao ®éng. H×nh thøc nµy xuÊt hiÖn nhiÒu trong ngµnh s¶n xuÊt cao su ë S¬n La, Lai Ch©u, §iÖn Biªn, Bµ RÞa - Vòng Tµu vµ ngµnh mÝa ®−êng ë Thanh Hãa. TÝnh ®Õn n¨m 2012, diÖn tÝch ®Êt gãp t¹i c¸c tØnh trång cao su ë T©y B¾c ®· ®¹t xÊp xØ 20.000 ha. 18