Phát hiện và phát triển năng
khiếu cho bé
"Con tôi có phải là trẻ có năng khiếu không?" Đây là
câu hỏi mà nhiều phụ huynh đặt ra .Tìm câu trả lời
không luôn dễ dàng vì trẻ có năng khiếu là những cá thể
khác biệt nhau cũng như trẻ không năng khiếu cũng
khác biệt nhau. Tuy nhiên trẻ có năng khiếu có một số
đặc tính chung.
I. Làm thề nào biết trẻ có năng khiếu?
Phụ huynh thường thấy trẻ có những năng khiếu sớm,
chẳng hạn như biết đọc sớm, có trí nhớ tốt, hoặc quan hệ
tốt với người lớn . Họ có thể bắt đầu thấy trẻ có một số đặc
điểm dưới đây:
1. Nét nhận thức
- Quan sát tốt
- Rất tò mò
- Quan tâm nhiều
- Trí nhớ tuyệt vời
- Chú ý lâu
- Kỹ năng lý luận xuất sắc
- Khả năng trừu tượng, khái niệm hoá và tổng hợp
- Nhanh chóng và dễ dàng thấy mối quan hệ trong ý
tưởng, sự vật hoặc sự kiện
- Tư duy chính xác , linh động. độc đáo
- Kỹ năng giải quyết vấn đề xuất sắc
- Học nhanh và ít cần thực hành
- Tưởng tượng mạnh mẽ
2. Nét xã hội và cảm xúc
- Quan tâm đến các vấn đề triết lý và xã hội
- Rất nhạy cảm về cảm xúc và thể chất
- Lo lắng về công bằng và bất công
- Cầu toàn
- Đầy nghị lực
- Tính khôi hài phát triển tốt
- Thường được động viên
- Quan hệ tốt với cha mẹ, thầy cô và người lớn khác
3. Nét ngôn ngữ
- Từ vựng phát triển rộng
- Có thể đọc sớm và nhanh
4. Nét khác
- Thích học điều mới
- Thích sinh hoạt trí tuệ
- Thích sách báo dành cho trẻ lớn
- Đa nghi , phê phán , và đánh giá
II. Làm thế nào để nuôi dưỡng một trẻ có năng khiếu?
1. Theo sự hướng dẫn của trẻ
Con bạn thích gì ? Trẻ có vẻ giỏi về điều gì ? Tạo cơ hội
cho trẻ làm việc với những điều trẻ thích hoặc có năng
khiếu . Ví dụ. nếu trẻ thích khủng long , thì hãy cho trẻ đọc
sách về khủng long . Cho trẻ chơi với trò chơi và hình lắp
ghép khủng long . Cho trẻ xem khủng long trong viện bảo
tàng . Nếu trẻ giỏi nhạc hoặc thể thao , thì hãy cho trẻ có cơ
hội học một nhạc cụ hoặc chơi một môn thể thao.
2. Giúp trẻ quan tâm đến nhiều lĩnh vực rộng hơn
Trong khi điều quan trọng là cung cấp cơ hội cho trẻ làm
việc với những điều trẻ quan tâm hoặc có sở trường , bạn
cũng cần cho trẻ tiếp cận với những điều mới . Nếu trẻ
không được tiếp cận với điều mới, ví dụ như âm nhạc, thì
trẻ không thể biết là trẻ có thích hay không . Trẻ không cần
bị ép buộc để thử những điều mới , nhưng trẻ cần được
khuyến khích . Không áp đặt, tuy nhiên, cần nhấn mạnh để
trẻ không bỏ cuộc sau 2 ngày.
3. Hãy sáng tạo
Trẻ có năng khiếu suy nghĩ và giải quyết vấn đề , vì thế
hãy cho trẻ cơ hội để thực hiện việc đó . Ví dụ , nếu một trẻ
nhỏ thích đọc, thì bạn nên ghi vài chữ cho trẻ đọc . Nếu trẻ
thích khoa học , bạn có thể cho trẻ cùng nấu ăn với bạn rồi
hỏi trẻ tại sao rau trở thành mềm khi được luộc và bánh nổi
lên khi được nướng.
4. Cho trẻ sinh hoạt dã ngoại
Khuyến khích trẻ viếng viện bảo tàng, vườn thú, nhà hát,
trường học, di tích lịch sử, vườn hoa.
5. Có nhiều dụng cụ đa dạng tại nhà
Những dụng cụ này không cần phải đắt tiền , chỉ cần giúp
trẻ tiếp cận với những điều mới. Ví dụ , để khuyến khích
năng khiếu nghệ thuật , bạn chỉ cần mua hộp màu , cọ vẽ,
giấy trắng, bút chì.
6. Trắc nghiệm thông minh
Trắc nghiệm đo chỉ số thông minh(IQ) có thể giúp cha mẹ
xác định trẻ có năng khiếu, để cha mẹ được yên tâm về
năng khiếu của con. Tuy nhiên cha mẹ cần lưu ý, nếu trẻ
chỉ nổi trội trong một vài lĩnh vực(như biết đọc, đếm số
sớm) nhưng lại chậm phát triển ở những lĩnh vực khác(như
chậm nói, ít giao tiếp bằng ánh mắt, thích chơi một mình)
thì cần đưa trẻ đến gặp chuyên viên tâm lý càng sớm càng
tốt để phát hiện những vấn đề tâm lý và được hướng dẫn về
cách nuôi dưỡng trẻ.
