Polyp niệu quản lành tính gây tắc nghẽn đường bài xuất cao: Báo cáo trường hợp ca lâm sàng tại Bệnh viện Việt Đức

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:5

Thêm vào BST

Báo xấu

31
lượt xem 3
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Polyp xơ biểu mô niệu quản là một tổn thương lành tính có nguồn gốc trung biểu mô, là một nguyên nhân hiếm gặp gây tắc nghẽn đường bài xuất cao. Nguyên nhân và cơ chế bệnh sinh còn chưa rõ ràng. Chẩn đoán trước mổ polyp niệu quản còn gặp khó khăn.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Polyp niệu quản lành tính gây tắc nghẽn đường bài xuất cao: Báo cáo trường hợp ca lâm sàng tại Bệnh viện Việt Đức

POLYP NIỆU QUẢN LÀNH TÍNH DIỄN ĐÀN GÂY TẮC NGHẼN ĐƯỜNG BÀI XUẤT CAO: BÁO CÁO TRƯỜNG HỢP CA MEDICAL FORUM LÂM SÀNG TẠI BỆNH VIỆN VIỆT ĐỨC Benign ureteral polyp causing upper urinary tract obstruction: a case report at Viet Duc hospital Vương Kim Ngân*, Nguyễn Thanh Vân**, Lê Thanh Dũng**, Nguyễn Huy Hoàng***, Nguyễn Đức Hoàn**** SUMMARY Fibroepithelial ureteral polyp is a benign neoplasm,derived from mesodermal tissue and is a cause of upper urinary tract obstruction. The etiology and pathogenic mechanism are unknown. Preoperation diagnosis of ureteral polyps is difficult. However, multidetector CT, especially CT urography in excretory phase gives some suggestive signs of ureteral polyp. We reporta 27- year- old man with left back pain and diagnosed congenital left ureteral stenosis 3 years ago, untreated, and this time presenting with increasing back pain and upper ureteral tract obstruction, admitted Viet Duc University Hospital. On CT imaging, the patient was diagnosed upper ureteral tract obstruction due to ureteral tumor. The patient underwent a laparoscopic surgery and was diagnosed to be fibroepithelial ureteral polypin operation and histologic examination. This case illustrates a rare cause of urinary obstruction that should be considered when the imaging findings and presentation are atypical for more common etiologies of ureteral obstruction. Keywords: fibroepithelial ureteral polyps, ureteral polyps, ureteral obstruction I. GIỚI THIỆU thuốc cản quang, bờ mềm mại, chạy dài theo niệu quản hoặc hình xoắn ốc (corkscrew) [4] Các tổn thương u nguyên phát từ hệ sinh dục tiết niệu đa phần là các u ác tính, u nguyên phát lành tính ở Phương pháp điều trị được lựa chọn trong các niệu quản rất hiếm gặp, trong đó hay gặp nhất là polyp trường hợp polyp niệu quản, đặc biệt các trường hợp xơ biểu mô [1], [2]. Các polyp xơ biểu mô thường mềm gây hội chứng tắc nghẽn đường bài xuất là phẫu thuật dài, kéo dài theo niệu quản khoảng 1-5cm, thường có nội soi [5]. dạng như ngón tay (finger-like) lồi vào trong lòng niệu II. CA LÂM SÀNG quản. Tổn thương hay gặp ở những bệnh nhân từ 20-40 tuổi, ít gặp ở trẻ em. Triệu chứng lâm sàng thường không Trườnghợpcủachúng tôi là bệnh nhân nam 27 đặc hiệu, có thể là đau thắt lưng dai dẳng, tiểu máu hoặc tuổi, tiền sử đau thắt lưng đã khám và chẩn đoán hẹp là các biểu hiện của nhiễm trùng hệ tiết niệu [2]. niệu quản bẩm sinh cách 3 năm, đợt này vào viện vì lí do đau hố thắt lưng tăng lên, bệnh diễn biến trong 3 Tắc nghẽn đường bài xuất do polyp niệu quản là tháng. Thăm khám lâm sàng không phát hiện gì bất một nguyên nhân hiếm gặp, chẩn đoán trước mổ bằng thường.Trên siêu âm thấy hình ảnh giãn đài bể thận và chẩn đoán hình ảnh tương đối khó khăn [3], [4]. Theo niệu quản trái đoạn 1/3 trên tăng lên so với nhưng lần một số tác giả nghiên cứu trên nhóm bệnh nhân polyp kiểm tra trước, không thấy hình ảnh sỏi gây tắc nghẽn. niệu quản chỉ ra vai trò của CLVT thì muộn dựng hình Trên cắt lớp vi tính cho thấy hình ảnh giãn đài bể thận đường bài xuất có vai trò gợi ý tổn thương dạng khuyết * Bộ môn chẩn đoán hình ảnh,trường Đại học Y Hà Nội ** Khoa chẩn đoán hình ảnh, bệnh viện Hữu nghị Việt Đức *** Khoa phẫu thuật tiết niệu, bệnh viện Hữu nghị Việt Đức **** Khoa giải phẫu bệnh, bện viện Hữu nghị Việt Đức ÑIEÄN QUANG VIEÄT NAM Số 35 - 08/2019 99
DIỄN ĐÀN và niệu quản trái đoạn 1/3 trên, đoạn niệu quản 1/3 trên thấy hạch to lân cận. Trên phim chụp thì muộn, đoạn hẹp lại, thành dày không đều, có cấu trúc dạng tổ chức tổn thương có các cấu trúc gây khuyết thuốc trong lòng ngấm thuốc sau tiêm trong lòng, theo dõi u niệu quản, niệu quản, len lỏi bao quanh bởi thuốc cản quang, bờ không thấy thâm nhiễm tổ chức mỡ xung quanh, không mềm mại, chạy dọc theo niệu quản. Hình 1. Hình ảnh cấu trúc tổ chức trong lòng niệu quản trái 1/3 trên (mũi tên) gây giãn đài bể thận – niệu quản phía trên . Hình 2. Hình ảnh chụp thì muộn trên mặt phẳng axial và sagital: các cấu trúc dạng khuyết thuốc trong lòng niệu quản, được bao quanh bởi thuốc cản quang len lỏi, bờmềm mại, chạy dọc theo niệu quản (mũi tên). Hình 3. Hình ảnh chụp thì muộn trên mặt phẳng coronal tái tạo MIP: các dải khuyết thuốc được bao bởi các dải thuốc cản quang bờ mềm mại 100 ÑIEÄN QUANG VIEÄT NAM Số 35 - 08/2019
DIỄN ĐÀN Bệnh nhân được tiến hành phẫu thuật nội soi. Trong mổ ghi nhận, niệu quản đoạn 1/3 trên giãn, đoạn hẹp thành dày, mở ra bên trong có nhiều polyp niêm mạc cuộn gấp trong lòng niệu quản gây hẹp trên đoạn dài 5cm. Bệnh nhân được mổ cắt đoạn niệu quản có polyp, khâu nối niệu quản. Hình 4. Hình ảnh tổn thương niệu quản trái vị trí tổn thương trong phẫu thuật. Kết quả giải phẫu bệnh khẳng định tổn thương là polyp xơ biểu mô lành tính. Hình 5. Hình ảnh giải phẫu bệnh: tổn thương được phủ bởi biểu mô đường niệu, có quá sản nhẹ tế bào nhân nhỏ đều, sắp xếp rõ cực tính. Mô đệm tăng sinh xơ đẩy lồi biểu mô tạo hình ảnh polyp. Không thấy tế bào ác tính III. BÀN LUẬN nguồn từ trung biểu mô, ngoài ra có thể có các nhóm u trung mô khác như polyp mạch, cơ trơn, bạch huyết, u Tổn thương u nguyên phát của niệu quản không máu, u xơ thần kinh hay nội mạc tử cung [6]. thường gặp, trong đó chủ yếu là các tổn thương u ác tính [1]. Tổn thương u nguyên phát lành tính ở niệu Polyp xơ biểu mô niệu quản thường hay gặp tại quản hiếm gặp trongđó hay hặpnhấtlà polyp xơ biểu mô vị trí niệu quản đoạn chậu hông hoặc niệu quản đoạn lành tính [1], polyp xơ biểu mô niệu quản chiếm 2-6% trên, tuy nhiên ở trẻ em tổn thương polyp xơ biểu mô u niệu quản [6]. Đây là nhóm tổn thương lành tính bắt này thường gặp ở niệu đạo sau [2], [6]. Một số ghi ÑIEÄN QUANG VIEÄT NAM Số 35 - 08/2019 101
DIỄN ĐÀN nhận trong y văn cho thấy polyp xơ biểu mô niệu quản quản đoạn 1/3 trên, tổn thương bờ tròn, mềm mại tạo thường có xu hướng gặp ở người lớn độ tuổi 20- 40, thành nhiều đường chạy trong lòng niệu quản dạng tỷlệmắcgiữa nam và nữ thay đổi giữa các tài liệu [6]. xoắn ốc, có nhưng nét tương đồng với các y văn mô Nguyên nhân và cơ chế bệnh sinh của bệnh lí này còn tả trước đây. Tuy nhiên do chưa có kinh nghiệm chẩn chưa rõ ràng, một số yếu tố nguy cơ được đề cập đến đoán và chưa gặp trường hợp nào đa polyp nên chúng là tiền sử chấn thương, tiếp xúc các chất sinh ung thư, tôi đã chẩn đoán nhầm sang u đường bài xuất. Báo cáo rối loạn hormone hoặc rối loạn bẩm sinh phát triển các y văn về các trường hợp polyp niệu quản trên CLVT còn thành phần trung biểu mô [5], [6]. hạn chế.Năm 1989, Oseterlingvàcộngsự mô tả trường hợp polyp đoạn xa niệu quản trên CLVT, sau đónăm Biểu hiện lâm sàng của bệnh có thể là tiểu máu, 2002 Bellinvàcộngsự báo cáo vài trường hợp bệnh đau thắt lưng do tắc nghẽn đường bài xuất hoặc biểu nhân polyp niệu quản từ năm 1993 đến 1999 và đưa hiện nhiễm trùng tiết niệu [2]. Các tổn thương polyp ra một số dấu hiệu gợi ý polyp niệu quản là tổn thương niệu quản có thể gây hội chứng tắc nghẽn đường bài kéo dài, được bao bởi thuốc cản quang xung quanh, bờ xuất theo cơ chế nguyên phát do bản thân polyp gây mềm mại và các tổn thương này bám vào thành niệu hẹp lòng hoặc cơ chế tắc nghẽn thứ phát do quá trình quản [4]. lắng đọng sỏi tại vị trí hẹp [3]. Phẫu thuật nội soi dường như là phương pháp tối Tổn thương polyp niệu quản thường có độ dài từ ưu đểtriềutrịpolyp niệuquản.Phẫu thuật nội soi không 1-5cm, hiếm khi kéo dài đến 10cm, tổn thương thường để lại sẹo trên da, giảm thời gian nằm viện, giảm gánh có hình trụ, bờ mềm mại và kéo dài theo chiều dài nặng cho bệnh nhân. Tuy nhiên trong một vài trường niệu quản [4]. Chẩn đoán tổn thương này trước phẫu hợp, phẫu thuật nội soi có thể bị hạn chế như khó tiếp thuật có thể khó khăn, cần chẩn đoán phân biệt các cận vào đoạn niệu quản tổn thương, tầm nhìn bị giới nguyên nhân khác như sỏi, máu cục, u đường bài xuất hạn bởi không gian nhỏ, nước tiểu có máu…Khi đó, ác tính,… Trên phim chụp cắt lớp vi tính tổn thương phương pháp mổ mở, cắt bỏ đoạn niệu quản được cân thường có dạng đặc, có thể gây hẹp niệu quản, giãn nhắc tiến hành. đài bể thận và niệu quản phía trên, sau tiêm có ngấm thuốc. Trên thì muộn dựng hình đường bài xuất có thể Tóm lại, polyp xơ biểu mô niệu quản là một tổn quan sát thấy hình ảnh khuyết thuốc cản quang trong thương lành tính hiếm gặp.Chẩn đoán hình ảnh trước lòng niệu quản, bờ mềm mại, kéo dài, có khi thấy hình phẫu thuật còn gặp nhiều khó khăn, cần được nghĩ tới ảnh xoắn ốc (corkscrew) [4]. Trong trường hợp bệnh sau khi loại trừ các nguyên nhân gây tắc nghẽn đường nhân của chúng tôi, bệnh nhân có nhiều polyp nằm gấp bài xuất hay gặp khác.Phẫu thuật cắt bỏ tổn thương là cuộn trong đường bài xuất gây hẹp gần hoàn toàn niệu phương pháp được lựa chọn. TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Sinha R.K., Jindal T., Kamal M.R. et al. (2013). Fibroepithelial polyp of the ureter.BMJ Case Rep, 2013. 2. Cusano A., Abarzua-Cabezas F., Kesler S. (2014). Fibroepithelial ureteral polyps presenting as ureteropelvic obstruction.BMJ Case Rep, 2014. 3. Shive M.L., Baskin L.S., Harris C.R. et al. (2012). Ureteral fibroepithelial polyp causing urinary obstruction.J Radiol Case Rep, 6(7), 23–28. 4. Harvin H.J. (2006). Ureteral Fibroepithelial Polyp on MDCT Urography.Am J Roentgenol, 187(4), W434–W435. 5. Chaker K. (2018). Benign fibroepithelial polyp of the ureter: A case report. Urol Case Rep, 22, 15–16. 6. Klézl P., Štanc O., Richterová R. et al. (2013). Benign fibroepithelial polyp of the ureter.Cent Eur J Urol, 66(2), 168–171. 102 ÑIEÄN QUANG VIEÄT NAM Số 35 - 08/2019
DIỄN ĐÀN TÓM TẮT Polyp xơ biểu mô niệu quản là một tổn thương lành tính có nguồn gốc trung biểu mô, là một nguyên nhân hiếm gặp gây tắc nghẽn đường bài xuất cao. Nguyên nhân và cơ chế bệnh sinh còn chưa rõ ràng. Chẩn đoán trước mổ polyp niệu quản còn gặp khó khăn. Tuy nhiên cắt lớp vi tính đa dãy, đặc biệt dựng hình đường bài xuất ở thì muộn có một số dấu hiệu gợi ý tổn thương này. Chúng tôi báo cáo một trường hợpbệnh nhân nam 27 tuổi, tiền sử đau thắt lưng trái đã được chẩn đoán hẹp niệu quản trái bẩm sinh cách 3 năm, chưa điều trị gì, đợt này tình trạng đau thắt lưng và tắc nghẽn đường bài xuất cao tăng lên, được chuyển sang bệnh viên Việt Đức. Trên hình ảnh cắt lớp vi tính, bệnh nhân được chẩn đoán tắc nghẽn đường bài xuất cao theo dõi do u niệu quản. Bệnh nhân được phẫu thuật sau đó và chẩn đoán trong mổ và giải phẫu bệnh là polyp xơ biểu mô niệu quản.Ca lâm sàng này minh họa một nguyên nhân hiếm gặp của tắc nghẽn đường bài xuất, và cần được nghĩ đến khi chẩn đoán hình ảnh và lâm sàng không điển hình cho các nguyên nhân khác hay gặp hơn. Từ khóa: polyp xơ biểu mô niệu quản, polyp niệu quản, tắc nghẽn niệu quản. Ngày nhận bài: 30.5.2019. Ngày chấp nhận đăng 30.6.2019. Người liên hệ: Vương Kim Ngâ, bộ môn CĐHA trường đại học Y hà nội. Email: drkimngan.rad@gmail.com ÑIEÄN QUANG VIEÄT NAM Số 35 - 08/2019 103