Probiotics và prebiotics trong viêm da dị ứng

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 22 * Số 1 * 2018 Tổng Quan<br /> <br /> <br /> PROBIOTICS VÀ PREBIOTICS TRONG VIÊM DA DỊ ỨNG<br /> Lê Thái Vân Thanh*, Trần Thị Thúy Phượng*<br /> <br /> TỔNG QUAN Nhiều nghiên cứu đã đề cập đến việc sử<br /> dụng prebiotics, probiotics, và synbiotics trong<br /> Ngày càng có nhiều bằng chứng cho thấy rối<br /> chàm thể tạng. Những nghiên cứu cho thấy pre‐<br /> loạn thành phần vi sinh vật đường ruột đóng vai<br /> hay probiotics có thể giúp ích trong ngăn ngừa<br /> trò quan trọng trong sinh bệnh học của các rối<br /> và điều trị chàm thể tạng thông qua việc cải<br /> loạn qua trung gian miễn dịch như các bệnh lý dị<br /> thiện hệ vi sinh đường ruột và điều hòa hệ miễn<br /> ứng. Theo đó mối quan tâm về vai trò của<br /> dịch. Bên cạnh đó cũng có 1 số nghiên cứu đánh<br /> probiotic và prebiotic trong ngăn ngừa và điều<br /> giá vai trò của prebiotics và probiotics trong một<br /> trị các bệnh lý dị ứng thông qua cải thiện hệ sinh<br /> số bệnh lý da dị ứng như chàm nói chung và dị<br /> khuẩn đường ruột và giảm các cytokine tiền<br /> ứng thức ăn cũng như các bệnh lý da khác ở<br /> viêm đang thu hút nhiều mối quan tâm.<br /> người lớn.<br /> “Probiotics” là từ chỉ chung những mảnh và<br /> chuỗi khác nhau của các vi sinh vật với các đặc Trong Chàm thể tạng<br /> điểm lâm sàng và miễn dịch đa dạng. Bộ nông Cơ chế tác động của prebiotic và probiotic<br /> nghiệp và thực phẩm Hoa Kì và tổ chức Y Tế Tác động của probiotic và prebiotic làm giảm<br /> Thế Giới định nghĩa “probiotics” là những vi bệnh lý dị ứng có thể liên quan tới thuyết vệ<br /> sinh vật sống mà khi uống một lượng vừa đủ sẽ sinh, tức là việc không tiếp xúc với các vi sinh<br /> có lợi cho sức khỏe của kí chủ. Nhiều báo cáo vật từ giai đoạn đầu đời làm ảnh hưởng đến sự<br /> cho thấy chúng có khả năng làm giảm sự bất phát triển của hệ miễn dịch và làm tăng nguy cơ<br /> dung nạp lactose, giảm tiêu chảy, giảm hội mắc các bệnh dị ứng. Các bệnh lý dị ứng liên<br /> chứng ruột kích thích và ngăn ngừa bệnh viêm quan đến sự mất cân bằng hoạt hóa các cytokine<br /> ruột. Những probiotic thường được dùng nhất là T giúp đỡ (Th1/Th2). Probiotics có thể ức chế đáp<br /> lactobacilli, bifidobacteria, enterocooci và đôi ứng miễn dịch qua trung gian Th2 trong khi kích<br /> khi nấm men Saccharomyces boulardii cũng được thích sản xuất các cytokine Th1 như interferon<br /> coi như là probiotic(3). gamma (IFN‐g)(6). Thêm vào đó, sự giảm tế bào T<br /> “Prebiotics” là những carbohydrate không điều hòa (Tregs) là yếu tố cốt yếu gây nên đáp<br /> tiêu hóa kích thích sự phát triển của lợi khuẩn ứng miễn dịch đã được báo cáo trong chàm thể<br /> probiotic trong đường ruột. Prebiotic phổ biến tạng và số lượng tế bào này tương quan nghịch<br /> nhất là oligosaccharides. Prebiotic phải có 3 đặc với nồng độ immunoglobulin E (IgE), eosinophil,<br /> điểm chính. Đầu tiên, nó phải kháng được sự và IFN. Probiotics điều hòa lên sự tổng hợp<br /> tiêu hủy của các men và sự hấp thu tại đường Tregs, Tregs sau đó sẽ di trú đến nơi xảy ra hiện<br /> tiêu hóa. Thứ hai, nó phải được lên men bởi các tượng viêm và ức chế tiến trình bệnh.<br /> vi sinh vật đường ruột và cuối cùng nó phải có Cơ chế khác liên quan đến bệnh sinh của<br /> khả năng kích thích có chọn lọc các lợi khuẩn chàm thể tạng là sự rối loạn hàng rào bảo vệ da.<br /> đường ruột. Prebiotics thường tác động đến Người ta chứng minh rằng Lactobacillus paracasei<br /> Lactobacillus và Bifidobacterium(14). làm tăng tốc độ phục hồi hàng rào bảo vệ da.<br /> “Synbiotics” là sự kết hợp của prebiotic và Tuy nhiên, sự biểu hiện gen filaggrin không thay<br /> probiotic. Thành phần prebiotic hỗ trợ cho sự tồn đổi khi dùng probiotic trên chó bị viêm da cơ<br /> tại của các vi sinh vật cung cấp từ thức ăn và địa(10). Khiếm khuyết hàng rào bảo vệ da trong<br /> kích thích các probiotic chọn lọc(17). viêm da cơ địa dường như cũng ảnh hưởng đến<br /> niêm mạc ruột và thành phần của lợi khuẩn<br /> <br /> <br /> 1<br /> Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ bản Tập 21 * Số 6 * 2017<br /> <br /> đường ruột ở những bệnh nhân chàm thể tạng hệ số nguy cơ là 0,76 và đối với nhóm dân số<br /> cũng có sự khác biệt. Thật vậy, trẻ em bị chàm nguy cơ cao thì hệ số nguy cơ là 0,54(18) Tương tự,<br /> thể tạng và cơ địa mẫn cảm có sự giảm thành tác giả Foolad và Brezinski cũng đưa ra bằng<br /> phần bifidobacteria và hệ lợi khuẩn kém đa dạng chứng về việc sử dụng probiotic ở mẹ và trẻ làm<br /> trong những năm đầu đời. Do chức năng bảo vệ ngăn ngừa và giảm độ nặng của chàm thể tạng ở<br /> của niêm mạc ruột cũng giảm, các kháng nguyên trẻ. Tóm lại, bổ sung probiotic trước và sau sanh,<br /> có thể xâm nhập vào và gây nên các triệu chứng đặc biệt là Lactobacillus và Bifidobacterium, làm<br /> của viêm da cơ địa đồng thời các triệu chứng giảm nguy cơ mắc chàm cơ địa sau này(13).<br /> lâm sàng cũng được cải thiện sau khi khắc phục Hiệu quả phòng ngừa lâu dài cũng được báo<br /> tình trạng này(2,13). cáo trong một số nghiên cứu. Bổ sung<br /> Một vài tác động của probiotic có thể đặc Lactobacillus rhamnosus trong suốt thời kì trước và<br /> trưng cho từng chuỗi sinh vật và thông qua thụ sau sanh cung cấp khả năng bảo vệ bền vững<br /> thể Toll‐like và biểu hiện bởi các tế bào ruột. Ví trước nguy cơ phát triển thành chàm cơ địa và cơ<br /> dụ, những chuỗi khác nhau của Lactobacillus địa dị ứng kéo dài có thể đến năm trẻ 7 tuổi(13).<br /> salivarius điều hòa sự phóng thích cytokine khác Tuy nhiên, Kuitunen và cộng sự lại chỉ ra rằng<br /> nhau; chuỗi LDR0723 điều hòa đáp ứng qua hỗn hợp probiotic/prebiotic làm giảm tỉ lệ chàm<br /> trung gian Th1 và chuỗi BNL1059 và RGS1746 thể tạng tính đến 5 tuổi chỉ ở trẻ sinh mổ(7). Gần<br /> thì qua trung gian Th2(13). đây, West và cộng sự cũng không tìm thấy hiệu<br /> Tất cả điều trên cho thấy prebiotics cũng như quả bảo vệ lâu dài đến năm 8‐9 tuổi trong nhóm<br /> probiotics có thể làm giảm sự sản xuất các sản trẻ sử dụng L. paracasei sau khi cai sữa mặc dù<br /> phẩm lên men gây độc và điều hòa miễn dịch vẫn được bảo vệ khỏi nguy cơ này khi tính đến<br /> thông qua sự cân bằng Th1/Th2 và vì thế có thể 13 tháng tuổi(21). Dựa vào các bằng chứng có<br /> có lợi cho các bệnh nhân chàm thể tạng(13). Tiếp được qua các nghiên cứu và tổng quan, một số<br /> xúc sớm với các vi sinh vật hỗ trợ sự phát triển tác giả tin rằng bổ sung probiotics, đặc biệt là<br /> hệ miễn dịch qua trung gian Th1 và làm giảm Lactobacillus bắt đầu trong suốt 2 tháng cuối của<br /> đáp ứng qua trung gian Th2. Vì vậy, probiotic thai kì và tiếp tục cho đến 3 tháng đầu đời giúp<br /> được cho là có vai trò trong ngăn ngừa và điều trẻ ngăn ngừa chàm thể tạng(13).<br /> trị chàm thể tạng ở phụ nữ có thai và trẻ sơ sinh Prebiotic trong ngăn ngừa chàm thể tạng<br /> thông qua biệt hóa tế bào T ngây thơ thành tế Tác giả Osborn và Sinn khi tổng hợp 4<br /> bào Th1 trưởng thành nhưng ở người lớn thì cơ nghiên cứu trên 1218 trẻ cho thấy hiệu quả của<br /> chế chưa rõ. Một số giả thiết cho rằng với những prebiotic trong phòng ngừa các bệnh dị ứng. Các<br /> dân số vi khuẩn đường ruột khác nhau, các acid tác giả này báo cáo sử dụng hỗn hợp<br /> béo bão hòa chuỗi ngắn (SCFA) và dài (LCFA) galactooligosaccharide và fructooligosaccharide<br /> khác nhau. LCFA và SCFA giúp điều hòa hệ làm giảm tỉ lệ chàm ở trẻ(15). Khả năng ngăn ngừa<br /> miễn dịch(14). dị ứng ở những trẻ nguy cơ dị ứng thấp cũng<br /> Probiotic trong ngăn ngừa chàm thể tạng được báo cáo trong một nghiên cứu đa trung<br /> Trong các phân tích hệ thống gộp (meta‐ tâm trên 1130 trẻ đến từ 5 nước Châu Âu(5). Trẻ<br /> analyse), các tác giả Lee và Doege đã báo cáo được cung cấp ngẫu nhiên hỗn hợp<br /> nguy cơ viêm da cơ địa giảm ở trẻ được sử dụng oligosaccharides và acidic oligosaccharides bắt<br /> probiotic trước và sau sanh(9). Trong những phân nguồn từ pectin hoặc sữa công thức bình thường<br /> tích hệ thống khác, tác giả Panduru tổng hợp từ không chứa thành phần này. Kết quả là tỉ lệ<br /> 16 nghiên cứu cho thấy bổ sung probiotic làm chàm lúc 12 tháng tuổi ở nhóm trẻ dùng<br /> giảm tỉ lệ chàm thể tạng trong dân số chung với prebiotic thấp hơn nhóm không dùng (5,7 và 9,7<br /> %). Vì thời gian theo dõi của các nghiên cứu<br /> <br /> <br /> 2<br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 22 * Số 1 * 2018 Tổng Quan<br /> <br /> ngắn nên hiệu quả bảo vệ duy trì của prebiotic Đối với cải thiện chàm thể tạng ở người lớn,<br /> không được báo cáo. Tuy nhiên, tác giả bổ sung Lactobacilli được báo cáo giúp giảm ngứa<br /> Arslanoglu và cộng sự cũng đã cho thấy những và bỏng rát ở các bệnh nhân chàm kháng trị và L<br /> trẻ có cơ địa dị ứng nếu được bổ sung sữa công paracasei K71 giảm độ nặng của sang thương da<br /> thức có prebiotic trong 6 tháng đầu đời sẽ có tỉ lệ vào tuần 8 và 12(12). Nghiên cứu thử nghiệm<br /> mắc phải tích lũy chàm thể tạng chậm hơn 5 ngẫu nhiên, mù đôi, có giả dược dùng<br /> năm(1). Bifidobacterium animalis cho thấy bệnh nhân được<br /> Synbiotic trong phòng ngừa chàm thể tạng cải thiện ngứa, điểm số chất lượng cuộc sống và<br /> độ nặng của bệnh(11). Các tác giả tìm ra sự tăng<br /> Hầu như có rất ít bằng chứng sử dụng<br /> một sản phẩm được tạo nên trong ruột là<br /> synbiotic trong ngăn ngừa các bệnh dị ứng. Một<br /> kynurenic acid (KYNA) ở 3 bệnh nhân cải thiện<br /> nghiên cứu được thực hiện ngẫu nhiên trên 1223<br /> ngứa do đó, nghiên cứu này cũng đề xuất vai trò<br /> thai phụ dùng synbiotic hoặc giả dược(8) 2‐4 tuần<br /> của KYNA trong điều trị ngứa. Drago và cộng sự<br /> trước sanh, sau đó con sinh ra của các bà mẹ này<br /> cũng thấy hỗn hợp probiotic làm giảm chỉ số<br /> tiếp tục được dùng synbiotic trong 6 tháng sau<br /> SCORAD ở 38 bệnh nhân chàm trung bình‐<br /> sanh. Kết quả cho thấy tỉ lệ các bệnh da dị ứng,<br /> nặng(2).<br /> đặc biệt là chàm thể tạng khi bé 2 tuổi giảm ở<br /> nhóm được bổ sung synbiotic. Theo dõi đến 5 Mặc dù kết quả các nghiên cứu trên hứa hẹn<br /> tuổi, không có sự khác biệt về tỉ lệ mắc các bệnh vai trò của probitic trong điều trị chàm thể tạng,<br /> da dị ứng, chàm thể tạng, viêm mũi dị ứng hoặc tuy nhiên hạn chế là số lượng nghiên cứu còn ít<br /> hen giữa hai nhóm. và mẫu nghiên cứu nhỏ. Phương pháp nghiên<br /> cứu, loại probiotic và cách sử dụng cũng như<br /> Probiotic trong điều trị chàm thể tạng<br /> thời gian theo dõi không giống nhau của các<br /> Những bằng chứng có tính thuyết phục về nghiên cứu có thể làm kết cục khác nhau(14).<br /> vai trò của probiotic trong điều trị chàm thể tạng<br /> không nhiều như trong việc ngăn ngừa tình Prebiotic trong điều trị chàm thể tạng<br /> trạng này. Một nghiên cứu sử dụng Lactobacillus Trong một thử nghiệm lâm sàng trên 29 trẻ<br /> plantarum trong 12 tuần cho 83 trẻ viêm da cơ địa nhỏ hơn 3 tuổi bị chàm dùng fructo‐<br /> cho thấy chỉ số SCORAD giảm đáng kể so với fructooligosaccharide trong 12 tuần, điểm<br /> nhóm dùng giả dược vào tuần thứ 14. Mặc dù sự SCORAD ở nhóm dùng prebiotic giảm có ý<br /> khác biệt này có ý nghĩa thống kê nhưng không nghĩa thống kê tại tuần 6 và tuần 12 so với nhóm<br /> có ý nghĩa về mặt lâm sàng(13). Tác giả Yelisova dùng giả dược(19).<br /> cũng báo cáo việc bổ sung hỗn hợp probiotic Synbiotic trong điều trị chàm thể tạng<br /> chứa B. bifidum, L. acidophilus, L. casei và L. Nghiên cứu trên 90 trẻ từ 1 đến 3 tuổi với<br /> salivarius trong 8 tuần làm cải thiện chỉ số chàm cơ địa trung bình, nặng uống symbiotic<br /> SCORAD và nồng độ các cytokine interleukin gồm L. acidophilus DDS‐1 và B. lactis UABLA‐12<br /> (IL‐5, IL‐6, interferon, IFN‐γ), IgE trong huyết kết hợp với fructooligosaccharides (FOS) hoặc<br /> thanh trẻ bị chàm cơ địa(22). Bên cạnh đó cũng có giả dược trong 8 tuần cho thấy nhóm dùng<br /> những nghiên cứu phân tích hệ thống không synbiotic giảm SCORAD nhiều hơn nhóm giả<br /> ủng hộ vai trò của probiotic trong điều trị chàm dược(4). Trong một thử nghiệm lâm sàng khác, 90<br /> cơ địa ở trẻ nhỏ, tuy nhiên khi phân tích trên trẻ nhỏ hơn 7 tháng tuổi với chàm cơ địa được<br /> mẫu nhỏ hơn, đồng nhất hơn thì dường như có bổ sung B. breve M‐16V và hỗn hợp gồm 90%<br /> thấy sự cải thiện. Các tác giả cho rằng kết quả galactooligosaccharides [GOS] và 10% FOS trong<br /> này là do dân số trong các nghiên cứu được 12 tuần(20). Không có sự khác biệt cải thiện điểm<br /> phân tích không đồng nhất(13). số SCORAD với nhóm giả dược tuy nhiên trên<br /> <br /> <br /> 3<br /> Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ bản Tập 21 * Số 6 * 2017<br /> <br /> những trẻ chàm liên quan IgE thì điểm số hóa chất (1‐chloro‐2,4‐dinitrobenzene‐) trên<br /> SCORAD cải thiện tốt hơn nhóm giả dược. Một chuột(16).<br /> vài nghiên cứu khác cũng cho kết quả tương tự, Ngoài các bệnh da dị ứng, probiotic và<br /> rằng synbiotic có lợi ích trong cải thiện dị ứng ở prebiotic còn được nhắc đến trong các bệnh lý da<br /> những trẻ dị ứng liên quan IgE. khác như mụn, lành thương, vảy nến, lão hóa da<br /> Các bệnh lý da dị ứng khác do ánh sáng… nhiều thử nghiệm nhỏ cho thấy<br /> Hầu hết nghiên cứu đánh giá hiệu quả của mụn trứng cá cải thiện đến 80% ở những bệnh<br /> probiotic trong điều trị bệnh lý dị ứng đều tập nhân sử dụng probiotic. Probiotic cũng có thể<br /> trung vào viêm da cơ địa. Ngoài một số nghiên làm giảm viêm trong mụn bằng cách làm giảm<br /> cứu về viêm da cơ địa có đi kèm với các bệnh lý phóng thích cytokine viêm và huy động T CD8+<br /> da dị ứng khác có nhắc ở trên, nghiên cứu riêng cũng như giúp làm tăng cường hàng rào bảo vệ<br /> trên các bệnh lý khác như chàm nói chung hay da. Probiotic giúp làm giảm tải lượng vi khuẩn,<br /> chàm tiếp xúc hầu như không có và chỉ có thử kích thích lành thương ở các vết thương do<br /> nghiệm trên động vật. phỏng, loét chân mạn tính…(13).<br /> <br /> Một nghiên cứu đánh giá vai trò của KẾT LUẬN<br /> probiotic trong viêm da tiếp xúc được tác giả Tóm lại, bình thường hóa hệ vi khuẩn đường<br /> Chapat và cộng sự thực hiện trên chuột. Mục ruột bằng bổ sung probiotic và prebiotic sẽ mang<br /> đích của nghiên cứu là đánh giá Lctbs casei có lại lợi ích trong một số bệnh lý da. Trong khi các<br /> ảnh hưởng đến viêm da do tế bào T CD8+ nghiên cứu ủng hộ nhiều nhất vai trò của<br /> chuyên biệt kháng nguyên điều hòa hay không. probiotic và prebiotic trong phòng ngừa chàm<br /> Trong nghiên cứu này, chuột được tiếp xúc với thể tạng ở trẻ em, cần có thêm các nghiên cứu để<br /> hapten 2,4‐dinitrofuorobenzene. Nghiên cứu này xác định vai trò của các chất này trong điều trị<br /> cung cấp bằng chứng đầu tiên cho thấy uống chàm thể tạng và trong các bệnh lý da khác.<br /> Lactobacillus casei có thể làm giảm viêm da do<br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> kháng nguyên đặc hiệu qua kiểm soát dòng tế<br /> 1. Arslanoglu S, Moro G, Boehm G, Wienz F, Stahl B, Bertino E<br /> bào T CD8+(16). Tương tự, điều trị với probiotic (2012), Early Neutral Prebiotic Oligosaccharide Supplentation<br /> chứa Lactobacillus casei đơn thuần làm giảm viêm reduces the incidence of some allergic manifestations in the<br /> first 5 years of life. J. Biol. Regul. Homeost. Agents, 26: 49‐59.<br /> da do kháng nguyên đặc hiệu được điều hòa bởi<br /> 2. Drago L, Toscano M, De Vecchi E, Piconi S, Iemoli E (2012),<br /> cả tế bào T CD4+ chuyên biệt protein hay tế bào Changing of fecal flora and clinical effect of L. salivarius LS01<br /> T CD8+ chuyên biệt hapten ở chuột nhạy cảm in adults with atopic dermatitis. Journal of clinical<br /> gastroenterology, 46: S56‐S63.<br /> hapten. Trong mô hình viêm da do tế bào T 3. Food Agriculture Organization World Health Organization<br /> CD8+ điều hòa, gây viêm da tiếp xúc dị ứng ở (2006), "Probiotics in food: health and nutritional properties and<br /> người, L. casei ức chế viêm da do giảm huy động guidelines for evaluation", FAO.<br /> 4. Gerasimov SV, Vasjuta VV, Myhovych OO, Bondarchuk LI<br /> tế bào T CD8+ vào da trong giai đoạn bùng phát (2010), Probiotic supplement reduces atopic dermatitis in<br /> của tăng nhạy cảm tiếp xúc. Như vậy, dùng L. preschool children. American journal of clinical dermatology, 11<br /> (5): 351‐361.<br /> casei làm giảm viêm da do tế bào T điều hòa mà<br /> 5. Grüber C, van Stuijvenberg M, Mosca F, Moro G, Chirico G,<br /> không gây ức chế miễn dịch. Escherichia coli Braegger CP, Riedler J, Boehm G, Wahn U, Group MW<br /> Nissle 1917 cũng được dùng đường uống để (2010), Reduced occurrence of early atopic dermatitis because<br /> of immunoactive prebiotics among low‐atopy‐risk infants.<br /> ngăn ngừa và cải thiện viêm da dị ứng. L. sakei Journal of Allergy and Clinical Immunology, 126 (4): 791‐797.<br /> probio‐65 được phân lập từ Kimchi, một thực 6. Isolauri E, Sütas Y, Kankaanpää P, Arvilommi H, Salminen S<br /> phẩm lên men của Hàn Quốc, cho thấy hiệu quả (2001), Probiotics: effects on immunity. The American journal of<br /> clinical nutrition, 73 (2): 444s‐450s.<br /> trong giảm viêm da dị ứng do dị ứng nguyên là 7. Kuitunen M, Kukkonen K, Juntunen‐Backman K, Korpela R,<br /> Poussa T, Tuure T, Haahtela T, Savilahti E (2009), Probiotics<br /> prevent IgE‐associated allergy until age 5 years in cesarean‐<br /> <br /> <br /> <br /> 4<br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 22 * Số 1 * 2018 Tổng Quan<br /> <br /> delivered children but not in the total cohort. Journal of Allergy 16. Özdemir Ö, Göksu Erol AY (2013), Preventative and<br /> and Clinical Immunology, 123 (2): 335‐341. therapeutic probiotic use in allergic skin conditions:<br /> 8. Kukkonen K, Savilahti E, Haahtela T, Juntunen‐Backman K, experimental and clinical findings. BioMed research<br /> Korpela R, Poussa T, Tuure T, Kuitunen M (2007), Probiotics international, 2013.<br /> and prebiotic galacto‐oligosaccharides in the prevention of 17. Pandey KR, Naik SR, Vakil BV (2015), Probiotics, prebiotics<br /> allergic diseases: a randomized, double‐blind, placebo‐ and synbiotics‐a review. Journal of food science and technology,<br /> controlled trial. Journal of Allergy and Clinical Immunology, 119 52 (12): 7577‐7587.<br /> (1): 192‐198. 18. Panduru M, Panduru N, Sălăvăstru C, Tiplica GS (2015),<br /> 9. Lee J, Seto D, Bielory L (2008), Meta‐analysis of clinical trials Probiotics and primary prevention of atopic dermatitis: a<br /> of probiotics for prevention and treatment of pediatric atopic meta‐analysis of randomized controlled studies. Journal of the<br /> dermatitis. Journal of Allergy and Clinical Immunology, 121 (1): European Academy of Dermatology and Venereology, 29(2): 232‐<br /> 116‐121. e11. 242.<br /> 10. Marsella R, Santoro D, Ahrens K, Thomas AL (2013), 19. Shibata R, Kimura M, Takahashi H, Mikami K, Aiba Y,<br /> Investigation of the effect of probiotic exposure on filaggrin Takeda H, Koga Y (2009), Clinical effects of kestose, a<br /> expression in an experimental model of canine atopic prebiotic oligosaccharide, on the treatment of atopic dermatitis<br /> dermatitis. Veterinary dermatology, 24 (2): 260. in infants. Clinical & Experimental Allergy, 39(9): 1397‐1403.<br /> 11. Matsumoto M, Ebata T, Hirooka J, Hosoya R, Inoue N, Itami 20. Van der Aa L, Heymans H, Van Aalderen W, Sillevis Smitt J,<br /> S, Tsuji K, Yaginuma T, Muramatsu K, Nakamura A (2014), Knol J, Ben Amor K, Goossens D, Sprikkelman A (2010),<br /> Antipruritic effects of the probiotic strain LKM512 in adults Effect of a new synbiotic mixture on atopic dermatitis in<br /> with atopic dermatitis. Annals of Allergy, Asthma & infants: a randomized‐controlled trial. Clinical & Experimental<br /> Immunology, 113 (2): 209‐216. e7. Allergy, 40(5): 795‐804.<br /> 12. Moroi M, Uchi S, Nakamura K, Sato S, Shimizu N, Fujii M, 21. West CE, Hammarström ML, Hernell O (2009), Probiotics<br /> Kumagai T, Saito M, Uchiyama K, Watanabe T (2011), during weaning reduce the incidence of eczema. Pediatric<br /> Beneficial effect of a diet containing heat‐killed Lactobacillus Allergy and Immunology, 20(5): 430‐437.<br /> paracasei K71 on adult type atopic dermatitis. The Journal of 22. Yeşilova Y, Çalka Ö, Akdeniz N, Berktaş M (2012), Effect of<br /> dermatology, 38 (2): 131‐139. probiotics on the treatment of children with atopic dermatitis.<br /> 13. Nole KLB, Yim E, Keri JE (2014), Probiotics and prebiotics in Annals of dermatology, 24 (2): 189‐193<br /> dermatology. Journal of the American Academy of Dermatology,<br /> 71 (4): 814‐821.<br /> 14. Notay M, Foolad N, Vaughn AR., Sivamani RK (2017), Ngày nhận bài báo: 14/11/2017<br /> Probiotics, Prebiotics, and Synbiotics for the Treatment and<br /> Ngày bài báo được đăng: 28/02/2018<br /> Prevention of Adult Dermatological Diseases. American Journal<br /> of Clinical Dermatology: 1‐12.<br /> 15. Osborn DA, Sinn JK (2013), Prebiotics in infants for prevention<br /> of allergy. The Cochrane Library.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 5<br />