Thấp Huyết ứ Đờm PHONG Thiên phong, nuy chứng, ma mộc, huyễn vựng 403 Hình 1. Sơ đồ bệnh lý tai biến mạch máu não theo YHCT 3. BệNH CảNH LâM SaNG Va CHẩN ĐOáN 3.1. Theo y học hiện đại 3.1.1. Chảy m
AMBIENT/
Chủ đề:
Nội dung Text: quá trình hình thành tai biến MMN part3
- ThÊp HuyÕt ø
§êm
PHONG
Thiªn phong, nuy chøng, ma méc,
huyÔn vùng
403
H×nh 1. S¬ ®å bÖnh lý tai biÕn m¹ch m¸u n·o theo YHCT
3. BÖNH C¶NH L©M SaNG Va CHÈN §O¸N
3.1. Theo y häc hiÖn ®¹i
3.1.1. Ch¶y m¸u n·o
ThÓ thưêng gÆp la ch¶y m¸u ë vïng bao ®Ëu do t¨ng huyÕt ¸p ë
ngưêi cao
tuæi. Kho¶ng 90% trưêng hîp ch¶y m¸u x¶y ra ë ®éng m¹ch ®Ëu
v©n, cßn gäi
la ®éng m¹ch Charcot hay ®éng m¹ch cña ch¶y m¸u n·o; 10%
ch¶y m¸u ë c¶ 2
bªn (hoÆc cïng mét lóc, hoÆc chç trưíc chç sau).
- a. DÊu hiÖu l©m sang
TiÒn chøng: th«ng thưêng cã nhøc ®Çu, nhÊt la ban ®ªm, cã thÓ chØ
nhøc
mét bªn ®Çu (bªn sÏ cã ch¶y m¸u). Cã thÓ cã chãng mÆt, ï tai,
nãng phõng mÆt
kÌm theo. Mét sè dÊu hiÖu kh¸c cÇn chó ý như ch¶y m¸u cam. Cã
bÖnh nh©n
trong tiÒn sö ®· bÞ liÖt nöa ngưêi hoÆc tª nöa ngưêi (30% cã tiÒn
sö thiÕu m¸u
n·o tho¸ng qua).
ư Khëi ®Çu: ®ét ngét bÖnh nh©n ng· vËt ra va h«n mª nÆng ngay.
Nhưng
còng cã thÓ b¾t ®Çu b»ng nhøc ®Çu d÷ déi, ý thøc thu hÑp dÇn va
chuyÓn
dÇn sang giai ®o¹n toan ph¸t.
Copyright@Ministry Of Health
ư Toan ph¸t: víi 3 héi chøng
+ H«n mª: thưêng h«n mª s©u va nÆng.
- + LiÖt nöa ngưêi: bªn liÖt cã t×nh tr¹ng gi¶m trư¬ng lùc c¬, kÓ c¶
c¬
ë mÆt. BÖnh nh©n n»m ë tư thÕ ®Çu va m¾t cïng quay vÒ bªn tæn
thư¬ng. LiÖt mÆt cã thÓ ®ưîc x¸c ®Þnh b»ng nghiÖm ph¸p Pierre
Marie
- Foix. DÊu hiÖu cã nhiÒu gi¸ trÞ la Babinski, Hoffman bªn liÖt. Tuy
nhiªn do cã phï n·o nªn dÊu hiÖu nay cã thÓ xuÊt hiÖn ë c¶ 2 bªn.
Ngoai ra cã thÓ cã gi·n ®ång tö bªn liÖt.
+ Rèi lo¹n thùc vËt: bao giê còng cã va thưêng xuÊt hiÖn sím.
BÖnh
nh©n cã dÊu hiÖu t¨ng tiÕt phÕ qu¶n dÉn tíi ø ®äng, rèi lo¹n nhÞp
thë
(®«i khi kiÓu Cheynes -Stokes), rèi lo¹n nhÞp tim, huyÕt ¸p t¨ng
cao,
nhiÖt ®é lóc ®Çu thÊp nhưng vÒ sau t¨ng (380 - 390C), rèi lo¹n dinh
dưìng nhÊt la loÐt tư thÕ, dÔ x¶y ra tõ ngay thø 3 trë ®i. Nh×n
chung,
- nh÷ng rèi lo¹n vËn m¹ch va dinh dưìng (nhiÒu må h«i, phï nÒ)
xuÊt
hiÖn nÆng nÒ h¬n bªn liÖt.
b. DÊu hiÖu cËn l©m sang
ư M¸u: b¹ch cÇu t¨ng, ®ưêng huyÕt, urª huyÕt t¨ng.
ư DÞch n·o tñy h¬i hång hoÆc cã thÓ cã hång cÇu khi soi vi thÓ.
Nh÷ng ngay
sau, dÞch n·o tñy chuyÓn sang mau vang, protein trong dÞch n·o tñy
t¨ng
võa. Còng cã trưêng hîp dÞch n·o tñy b×nh thưêng.
ư Chôp c¾t líp ®iÖn to¸n (xem phÇn sau).
c. TiÕn triÓn
Nãi chung, thưêng dÉn ®Õn tö vong (chiÕm kho¶ng 2/3 trưêng
hîp). Tö
vong thưêng x¶y ra vao nh÷ng giê ®Çu hoÆc cuèi tuÇn ®Çu. Cã t¸c
gi¶ nªu
nh÷ng ngay nguy hiÓm nhÊt la ngay thø 2 va ngay thø mưêi.
Nh÷ng ngay
- ®Çu, rèi lo¹n thùc vËt la nguy c¬ chñ yÕu g©y tö vong. Sau ngay
mưêi, tuy ®ì
nguy hiÓm h¬n nhưng vÉn cã thÓ tö vong v× c¸c biÕn chøng, v×
nhiÔm khuÈn
®ưêng h« hÊp, ®ưêng tiÕt niÖu còng như c¸c rèi lo¹n nưíc ®iÖn
gi¶i, rèi lo¹n
dinh dưìng. Nh÷ng ngay sau ®ã, næi bËt la nguy c¬ tan phÕ víi c¸c
di chøng
thÇn kinh nÆng nÒ, di chøng t©m thÇn.
3.1.2. Khèi m¸u tô trong n·o
a. DÊu hiÖu l©m sang
§©y la thÓ bÖnh cÇn chó ý, v× cã thÓ gi¶i quyÕt tèt b»ng phÉu thuËt
thÇn
kinh. Khèi m¸u tô trong n·o la mét thÓ ®Æc biÖt cña ch¶y m¸u n·o
nhưng
kh«ng thÊm vao nhu m« n·o ma thưêng ®äng l¹i t¹i chç, g©y nªn
triÖu chøng
gi¶ khèi u.
- ư Thưêng gÆp nhÊt la liÖt nöa ngưêi.
404
Copyright@Ministry Of Health
ư H«n mª ng¾t qu·ng; cã thÓ h«n mª vai ngay råi tØnh, ®Õn kho¶ng
ngay
thø 10 l¹i h«n mª l¹i; mét hai tuÇn sau ®i vao h«n mª nÆng. H«n
mª cã
thÓ x¶y ra vai tuÇn sau khi liÖt nöa ngưêi (cã trưêng hîp chØ chËp
chên,
cã trưêng hîp kh«ng h«n mª).
ư Héi chøng t¨ng ¸p lùc trong sä: cÇn chó ý chØ cã 1/3 trưêng hîp
cã phï
gai.
b. DÊu cËn l©m sang
ư §iÖn n·o ®å.
ư CT. Scan.
3.1.3. Nhòn n·o