Quá trình tìm ra vết tích của giá trị trong học thuyết Marx

Nguyễn Thị Hạnh<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> 80(04): 81 - 85<br /> <br /> QUÁ TRÌNH TÌM RA VẾT TÍCH CỦA GIÁ TRỊ TRONG HỌC THUYẾT MARX<br /> Nguyễn Thị Hạnh*<br /> Trường ĐH Sư phạm - ĐH Thái Nguyên<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> C. Mác là một thiên tài về lý luận, về chính trị, về triết học duy vật biện chứng, về kinh tế chính trị<br /> học và về chủ nghĩa xã hội khoa học. Các học thuyết của ông được coi là các cuộc cách mạng vĩ<br /> đại trên cơ sở kế thừa và phát triển các giá trị tư tưởng của nhân loại. Nhắc tới kinh tế chính trị học<br /> Mác người ta có thể sẽ nghĩ ngay tới “hòn đá tảng” - học thuyết giá trị thặng dư. Song cũng không<br /> ai có thể không nhắc tới học thuyết giá trị - một học thuyết mà để khẳng định được nó Mác đã phải<br /> trải qua một quá trình cách mạng lâu dài, một học thuyết được coi là khởi thuỷ cho Mác tiến hành<br /> các cuộc cách mạng về sau trong sự nghiệp nghiên cứu kinh tế chính trị học của mình.<br /> Từ khóa: học thuyết giá trị, giá trị, giá trị sử dụng, giá trị trao đổi, kinh tế chính trị Mác - Lênin<br /> <br /> QUÁ TRÌNH TÌM RA VẾT TÍCH CỦA GIÁ TRỊ*<br /> Mác đặt nghiên cứu về giá trị ngay trong tiết<br /> 1, chương 1, phần thứ nhất của quyển I, bộ<br /> Tư bản - một tác phẩm kinh điển trong khoa<br /> học kinh tế chính trị. Trong lời tựa cho lần<br /> xuất bản thứ nhất của quyển I này Mác đã<br /> nói: “Mọi bước khởi đầu đều khó”, đủ thấy<br /> học thuyết giá trị có ý nghĩa to lớn đến<br /> nhường nào.<br /> Về trình tự nghiên cứu: Mác đã chọn hàng hoá<br /> - tiền tệ làm đối tượng nghiên cứu với một<br /> trình tự lôgíc, với phương pháp khoa học đi từ<br /> cụ thể tới trừu tượng để tìm ra cốt lõi của quan<br /> hệ sản xuất. Đó chính là giá trị hàng hoá.<br /> Về nội dung: Mác đã lần lượt đi từ giá trị sử<br /> dụng đến giá trị trao đổi để đúc kết ra giá trị<br /> của hàng hoá. Đó thực sự là một trình tự lôgíc<br /> và khoa học. Đối tượng đầu tiên trong nghiên<br /> cứu của Mác chính là hàng hoá. Nói cách<br /> khác, Mác đã lấy hàng hoá là xuất phát điểm<br /> để nghiên cứu và tìm ra bản chất của phương<br /> thức sản xuất Tư bản chủ nghĩa. Liệu có ai đó<br /> sẽ đặt câu hỏi: “Tại sao Mác lại bắt đầu<br /> nghiên cứu Phương thức sản xuất Tư bản chủ<br /> nghĩa từ hàng hoá ?”. Thật đơn giản. Hàng<br /> hoá là hình thức phổ biến nhất trong xã hội<br /> Tư bản chủ nghĩa. Mác đã nhận xét rằng xã<br /> hội Tư bản chủ nghĩa chẳng qua chỉ là đống<br /> hàng hoá khổng lồ. Hơn nữa, sản xuất hàng<br /> hoá lại là cơ sở ra đời của Chủ nghĩa tư bản,<br /> *<br /> <br /> Tel: 0986.351.114; Email: Flyingdance.708@gmail.com<br /> <br /> từng hàng hoá là hình thái nguyên tố của của<br /> cải trong xã hội tư bản. Chính vì thế, hàng<br /> hoá – giá trị chính là cơ sở để phân tích kinh<br /> tế chiính trị về phương thức sản xuất Tư bản<br /> chủ nghĩa. Cũng tương tự, khi nghiên cứu học<br /> thuyết giá trị của Mác hẳn nhiều người sẽ hỏi:<br /> “Tại sao Mác lại chọn trình tự đi từ nghiên<br /> cứu giá trị sử dụng của hàng hoá?”. Điều này<br /> không khó lý giải bởi lẽ giá trị sử dụng là biểu<br /> hiện dễ thấy nhất của hàng hoá. Hàng hoá là<br /> sản phẩm của lao động có thể thoả mãn nhu<br /> cầu nào đó của con người và được sản xuất<br /> ra để trao đổi, để bán. Ngay trong định nghĩa<br /> về hàng hoá đã cho thấy thuộc tính hay nhân<br /> tố đầu tiên của hàng hoá chính là khả năng<br /> thoả mãn nhu cầu nào đó của con người.<br /> Đó chính là giá trị sử dụng của hàng hoá. Giá<br /> trị sử dụng của hàng hoá là công dụng của<br /> vật phẩm mà nhờ đó có thể thoả mãn nhu cầu<br /> nào đó của con người. Bất kể hàng hoá nào<br /> cũng đều có giá trị sử dụng. Về mặt chất, giá<br /> trị sử dụng trước hết là tính hữu ích, là công<br /> dụng của hàng hoá. Bất kể hàng hoá nào được<br /> tạo ra đều mang công dụng riêng, ví dụ như<br /> quần áo dùng để mặc, xe cộ để đi lại… Giá trị<br /> sử dụng của mỗi hàng hoá đều do những<br /> thuộc tính tự nhiên của vật thể hàng hoá đó<br /> quyết định. Tuy nhiên, mỗi vật thể lại có thể<br /> có nhiều thuộc tính tự nhiên khác nhau, do<br /> đó, nó có nhiều giá trị sử dụng khác nhau.<br /> Việc phát hiện và tận dụng từng thuộc tính tự<br /> nhiên có ích phụ thuộc vào trình độ phát triển<br /> của xã hội. Tất nhiên, giá trị sử dụng là một<br /> 81<br /> <br /> Nguyễn Thị Hạnh<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> phạm trù vĩnh viễn. Giá trị sử dụng xác định<br /> mặt chất của hàng hoá bởi nó cho biết hàng<br /> hoá đó là gì. Có công dụng gì. Mác đã chỉ rõ:<br /> “…là những giá trị sử dụng, các hàng hoá<br /> khác nhau trước hết về chất…”. Giá trị sử<br /> dụng chỉ được thể hiện đầy đủ trong tiêu<br /> dùng, nó là nội dung vật chất của của cải,<br /> không kể hình thức xã hội của của cải đó như<br /> thế nào vì chỉ khi tiêu dùng hàng hoá thì giá<br /> trị sử dụng mới được thực hiện. Xét về mặt<br /> lượng, một hàng hoá có thể có nhiều giá trị sử<br /> dụng mà việc tìm ra các giá trị sử dụng ấy là<br /> nhiệm vụ của lịch sử, phụ thuộc vào trình độ<br /> phát triển của khoa học kỹ thuật và công<br /> nghệ. Trong xã hội hiện đại, bên cạnh những<br /> hàng hoá hữu hình còn có những hàng hoá vô<br /> hình. Đó là hàng hoá dịch vụ. Với loại hàng<br /> hoá này, giá trị sử dụng tồn tại dưới hình thái<br /> phi vật thể, quá trình sản xuất cũng đồng thời<br /> là quá trình tiêu dùng các loại hàng hoá này.<br /> Xã hội ngày càng phát triển thì hàng hoá dịch<br /> vụ càng đóng vai trò quan trọng. Ngày nay, ở<br /> hầu hết các nước phát triển, khu vực dịch vụ<br /> luôn chiếm giữ tỷ trọng lớn. Tựu chung lại,<br /> một vật khi đã là hàng hoá thì nhất thiết phải<br /> có giá trị sử dụng. Tuy nhiên, không phải bất<br /> kỳ vật gì có giá trị sử dụng cũng là hàng hoá,<br /> ví như không khí, nước tự nhiên, ánh sáng<br /> mặt trới…rất hữu ích nhưng đều không phải<br /> là hàng hoá. Một vật phẩm chỉ có thể là hàng<br /> hoá theo đúng nghĩa khi và chỉ khi nó vừa có<br /> giá trị sử dụng, lại vừa là sản phẩm do con<br /> người tạo ra có khả năng đem ra trao đổi, bán<br /> trên thị trường. Vì thế, trong kinh tế hàng hoá,<br /> một vật mang giá trị sử dụng bao giờ cũng<br /> mang giá trị trao đổi. Giá trị trao đổi là quan<br /> hệ về lượng, là tỷ lệ trao đổi giữa hai hàng<br /> hoá đem ra trao đổi. Mác viết: “ Giá trị trao<br /> đổi trước hết biểu hiện ra như một quan hệ về<br /> số lượng, là một tỷ lệ theo đó những giá trị sử<br /> dụng loại này được đổi với những giá trị sử<br /> dụng loại khác”. Mác cũng đưa ra ví dụ: 1<br /> quactơ lúa mì = x. xi đánh giày. Tất nhiên, tỷ<br /> lệ này không giống nhau ở mọi lúc, mọi nơi.<br /> Điều đáng nói ở đây là dựa trên cơ sở nào để<br /> có được tỷ lệ ấy? Rõ ràng hai hàng hoá đem<br /> ra trao đổi hoàn toàn khác nhau về giá trị sử<br /> dung. Như vậy giữa những hàng hoá này phải<br /> 82<br /> <br /> 80(04): 81 - 85<br /> <br /> có cái gì đó chung, giống nhau và tương đối<br /> bằng nhau trong quan hệ so sánh. Mác đã tìm<br /> ra được đáp án. Cái chung, cái giống nhau đó<br /> chính là hao phí lao động đã mất đi để sản<br /> xuất ra các loại hàng hoá đó. Hay mỗi hàng<br /> hoá được sản xuất ra đều chứa đựng lao động<br /> đã hao phí của con người. Mác gọi hao phhí<br /> lao động ấy là giá trị của hàng hoá. Như vậy,<br /> giá trị chính là lao động của người sản xuất<br /> hàng hoá kết tinh trong hàng hoá, là cơ sở của<br /> trao đổi. Đến đây ta hiểu rằng giá trị trao đổi<br /> chính là bước chuyển tiếp quan trọng để tìm<br /> ra giá trị. Giá trị trao đổi là biểu hiện bên<br /> ngoài của giá trị còn giá trị là nội dung bên<br /> trong, là biểu hiện mối quan hệ xã hội giữa<br /> những người sản xuất hàng hoá. Về mặt<br /> lượng, Lượng giá trị được xác định bằng thời<br /> gian lao động để sản xuất ra hàng hoá. Thời<br /> gian lao động gồm có thời gian lao động cá<br /> biệt và thời gian lao động xã hội cần thiết.<br /> Thời gian lao động cá biệt là thời gian cần<br /> thiết để một người lao động cá biệt sản xuất<br /> ra hàng hoá, nó cho biết giá trị cá biệt của<br /> hàng hoá. Do mỗi người sản xuất cá biệt sản<br /> xuất ra hàng hoá trong những điều kiện thời<br /> gian khác nhau nên thời gian lao động cá biệt<br /> là khác nhau, để trao đổi trên thị trường thì<br /> không thể dựa trên thời gian lao động cá biệt<br /> mà cần tới khái niệm thời gian lao động xã<br /> hội cần thiết. Mác viết: “chỉ có lượng lao<br /> động xã hội cần thiết, hay thời gian lao động<br /> xã hội cần thiết để sản xuất ra một giá trị sử<br /> dụng mới quyết định đại lượng giá trị của giá<br /> trị sử dụng ấy”. Thời gian lao động xã hội cần<br /> thiết là thời gian cần thiết để sản xuất ra một<br /> hàng hoá trong điều kiện bình thường của xã<br /> hội, tức là với một trình độ khéo léo trung<br /> bình và cường độ lao động trung bình so với<br /> hoàn cảnh xã hội nhất định. Thời gian lao<br /> động xã hội cần thiết xác định giá trị xã hội<br /> của hàng hoá.<br /> Trong lịch sử kinh tế chính trị, trước Mác đã<br /> có nhiều quan niệm về giá trị lao động.<br /> William Petty đã xác định giá trị do lao động<br /> tạo ra, nhưng do chịu ảnh hưởng nặng nề của<br /> phái trọng thương nên sau đó ông lại quy tất<br /> cả các ngành về một ngành duy nhất là ngành<br /> khai thác bạc. Adam Smith thì đưa ra hai khía<br /> niệm về giá trị. Thứ nhất, theo A.Smith, giá<br /> <br /> Nguyễn Thị Hạnh<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> trị do lao động hao phí để sản xuất hàng hoá<br /> quyết định. Lao động là thước đo thực tế của<br /> mọi giá trị. Với định nghĩa này ông là người<br /> đứng vững trên cơ sở lý thuyết giá trị - lao<br /> động. Tuy nhiên, định nghĩa thứ hai mà ông<br /> đưa ra lại rất luẩn quẩn. Ông cho rằng giá trị<br /> do lao động mà người ta có thể mua được<br /> bằng hàng hoá này quyết định. Từ đó ông kết<br /> luận giá trị do lao động tạo ra chỉ đúng trong<br /> nền kinh tế hàng hoá giản đơn, còn trong nền<br /> kinh tế tư bản chủ nghĩa giá trị do các nguồn<br /> thu nhập tạo thành và được xác định = tiền<br /> lương + lợi nhuận + địa tô. Rõ ràng quan<br /> niệm này xa rời với lý thuyết giá trị - lao<br /> động. David Ricardo dựa trên cơ sở kế thừa<br /> và phát triển lý thuyết của A.Smith, ông cho<br /> rằng chỉ có một định nghĩa duy nhất về giá trị.<br /> Giá trị do lao động sản xuất tạo ra, lao động là<br /> nguồn gốc của giá trị. Đó là một bước tiến<br /> mới đưa kinh tế chính trị cổ điển lên đến đỉnh<br /> cao. Tuy nhiên, do ảnh hưởng của tư duy siêu<br /> hình nên D.Ricardo cũng như các nhà kinh tế<br /> chính trị cổ điển khác đã chưa thể vượt qua<br /> được những hạn chế của mình, chưa đưa ra<br /> một cách chính xác về học thuyết giá trị. Chỉ<br /> với những nghiên cứu và khẳng định khoa<br /> học của Mác thì học thuyết trị mới được hiểu<br /> một cách đầy đủ và đúng đắn nhất. Khi xây<br /> dựng lý thuyết giá trị - lao động, công lao to<br /> lớn và điểm mấu chốt giúp Mác đưa lý thuyết<br /> này đạt đến đỉnh cao là ông đã phát hiện ra<br /> tính chất hai mặt của lao động sản xuất hàng<br /> hoá. Mác đã khẳng định: “Tôi là người đầu<br /> tiên phát hiện ra tính chất hai mặt của lao<br /> động sản xuất hàng hoá và khoa học kinh tế<br /> chính trị xoay quanh quan điểm này”. Thực<br /> vậy, sở dĩ hàng hoá có hai thuộc tính là giá trị<br /> sử dụng và giá trị lao do lao động sản xuất<br /> hàng hoá có tính chất hai mặt. Đó là lao động<br /> cụ thể và lao động trừu tượng. Lao động cụ<br /> thể là lao động có ích dưới một hình thức cụ<br /> thể của những nghề nghiệp chuyên môn nhất<br /> định. Mõi lao động cụ thể có mục đích riêng,<br /> phương tiện riêng, phương pháp riêng và kết<br /> quả riêng. Chính những cái riêng đó phân biệt<br /> các loại lao động cụ thể khác nhau. Ví dụ như<br /> lao động cụ thể của người thợ dệt khác với<br /> lao động cụ thể của người thợ mộc. Mỗi lao<br /> động cụ thể khác nhau về chất, chính vì vậy<br /> mà mỗi lao động cụ thể tạo ra một giá trị sử<br /> dụng nhất định. Khác với lao động cụ thể, lao<br /> động trừu tượng lao động của người sản xuất<br /> <br /> 80(04): 81 - 85<br /> <br /> khi đã gạt bỏ những hình thức cụ thể của nó,<br /> hay đó chính là sự tiêu phí sức lao động nói<br /> chung của người sản xuất hàng hoá. Như vậy,<br /> lao động trừu tượng tạo ra giá trị của hàng<br /> hoá. Thực chất của giá trị hàng hoá là lao<br /> động xã hội, trừu tượng của người sản xuất<br /> hàng hoá kết tinh trong hàng hoá, nó là phạm<br /> trù kinh tế xác định, biểu hiện quan hệ xã hội<br /> giữa những người sản xuất. Có thể khẳng<br /> định rằng: chính sự thống nhất và mâu thuẫn<br /> giữa lao động cụ thể và lao động trừu tượng<br /> đã tạo nên sự thống nhất và mâu thuẫn giữa<br /> giá trị sử dụng và giá trị của hàng hoá. Đây<br /> quả thực là một phát hiện vĩ đại của Mác, đưa<br /> học thuyết giá trị - lao động đạt đến đỉnh cao,<br /> đưa khoa học kinh tế chính trị lên vị trí xứng<br /> tầm trong lịch sử và thời đại.<br /> Ý NGHĨA CỦA HỌC THUYẾT GIÁ TRỊ<br /> Ý nghĩa lý luận<br /> Toàn bộ quá trình nghiên cứu và tìm ra một<br /> cách đầy đủ về giá trịi của Mác được coi như<br /> một quá trình cách mạng vô cùng ý nghĩa. Xét<br /> về mặt lý luận, học thuyết giá trị đã phản ánh<br /> chính xác quan hệ xã hội giữa những người<br /> sản xuất trong Chủ nghĩa tư bản. Hơn nữa,<br /> cũng như sự xuất hiện của tiền là chìa khoá để<br /> giải quyết mâu thuẫn của quá trình trao đổi,<br /> học thuyết giá trị của Mác đã giúp các nhà<br /> kinh tế học tìm ra chìa khoá giải quyết bế tắc<br /> trong kinh tế hhọc. Việc phát hiện ra tính chất<br /> hai mặt của lao động sản xuất hàng hoá đã<br /> đem đến cho lý thuyết lao động sản xuất một<br /> cơ sở khoa học thực sự giúp các nhà kinh tế<br /> học giải thích được hiện tượng phức tạp diễn<br /> ra trong thực tế, như sự vận động trái ngược<br /> khi khối lượng của cải vật chất ngày càng<br /> tăng lên đi liền với khối lượng giá trị của nó<br /> giảm xuống. Hơn nữa, tính chất hai mặt của<br /> lao động sản xuất hàng hoá phản ánh tính chất<br /> tư nhân và tính chất xã hội của người sản xuất<br /> hàng hoá. Lao động cụ thể của từng người sản<br /> xuất độc lập là biểu hiện của lao động tư nhân<br /> nhưng lao động trừu tượng của họ lại là biểu<br /> hiện của lao động xã hội. Trong nền sản xuất<br /> hàng hoá, lao động tư nhân và lao động xã hội<br /> không phải là hai loại lao động khác nhau mà<br /> chỉ là hai mặt đối lập của một lao động thống<br /> nhất. Giữa lao động tư nhân và lao động xã<br /> hội có mâu thuẫn với nhau. Đó là mâu thuẫn<br /> cơ bản của sản xuất hàng hoá, biểu hiện ở hai<br /> 83<br /> <br /> Nguyễn Thị Hạnh<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> điểm sau: Một là, sản phẩm do người sản xuất<br /> hàng hoá tạo ra có thể không ăn khớp hoặc<br /> không phù hợp với nhu cầu của xã hội dẫn tới<br /> sự mất cân đối trên thị trường hàng hoá, gây<br /> ra khủng hoảng “sản xuất thừa”. Hai là, hao<br /> phí lao động cá biệt của người sản xuất có thể<br /> cao hơn hoặc thấp hơn chi phí lao động mà xã<br /> hội có thể chấp nhận được. Như vậy, mâu<br /> thuẫn giữa lao động tư nhân và lao động xã<br /> hội là mầm mống của mọi mâu thuẫn trong<br /> nền sản xuất hàng hoá. Mâu thuẫn đó còn<br /> được thể hiện ở mâu thuẫn giữa giá trị sử<br /> dụng và giá trị của hàng hoá.<br /> Ý nghĩa thực tiễn<br /> Từ khi ra đời đến nay, học thuyết giá trị của<br /> Mác vẫn mang ý nghĩa to lớn không chỉ trên<br /> phương diện lý luận mà còn cả ở phương diện<br /> thực tiễn. Thứ nhất, sự xuất hiện của học<br /> thuyết giá trị như chiếc chìa khoá giúp các<br /> nhà kinh tế học giải quyết các bế tắc, các mâu<br /> thuẫn trong thực tiễn kinh tế học. Từ đó có<br /> các giải pháp kinh tế hữu ích kịp thời để phát<br /> triển kinh tế. Thứ hai, với sự ra đời của khái<br /> niệm thước đo giá trị, các nhà kinh tế học<br /> cũng như những người sản xuất có thể hiểu rõ<br /> các nhân tố tác động đến giá trị hàng hoá, từ<br /> đó cho ra những giải pháp thiết thực tác động<br /> tới quá trình sản xuất đảm bảo về chất lượng<br /> cũng như nâng cao giá trị của hàng hoá.<br /> Đối với Việt Nam, nghiên cứu và vận dụng<br /> học thuyết giá trị cho phép Việt Nam có thể<br /> xây dựng và phát triển nền kinh tế nhiều<br /> thành phần, thúc đẩy sự tăng trưởng và phát<br /> triển kinh tế một cách lành mạnh và bền<br /> vững. Nghiên cứu học thuyết giá trị còn cho<br /> phép Việt Nam vận dụng và xem xét nâng cao<br /> năng lực cạnh tranh hàng hoá trên thị trường<br /> quốc tế về mọi mặt như sản phẩm, chi phí,<br /> dịch vụ, phương thức thanh toán… Trong<br /> những năm qua, Việt Nam chú trọng nâng cao<br /> năng lực cạnh tranh, phát triển kinh tế dựa<br /> trên những ưu thế sẵn có như nguồn nhân<br /> công rẻ, dồi dào, chăm chỉ; nguồn tài nguyên<br /> phong phú, nên nông nghiệp mạnh với đa<br /> <br /> 84<br /> <br /> 80(04): 81 - 85<br /> <br /> dạng các mặt hàng nông sản… Báo cáo Năng<br /> lực cạnh tranh toàn cầu 2010 - 2011 của WEF<br /> cho thấy, Việt Nam đạt điểm số năng lực cạnh<br /> tranh (GCI) 4,3 điểm, tăng so với mức 4,0<br /> điểm trong báo cáo 2009 - 2010 và mức 4,1<br /> điểm trong báo cáo 2008 - 2009. Cùng với sự<br /> cải thiện điểm số này, thứ hạng của Việt Nam<br /> trong xếp hạng năng lực cạnh tranh toàn cầu<br /> đã tăng lên vị trí thứ 59 trong tổng số 139 nền<br /> kinh tế được xếp hạng trong báo cáo năm nay,<br /> từ vị trí 75/133 trong báo cáo năm ngoái, và<br /> vị trí 70/134 của báo cáo năm 2008. Tuy<br /> nhiên, theo đánh giá của các chuyên gia kinh<br /> tế, Việt Nam vẫn chỉ chú trọng phát triển kinh<br /> tế theo “chiều rộng” mà chưa chú trọng tới<br /> “chiều sâu”. Để nâng cao hơn nữa năng lực<br /> cạnh tranh quốc gia cũng như phát triển kinh<br /> tế bền vững Việt Nam cần chú trọng tới các<br /> giải pháp phát triển theo chiều sâu, chú trọng<br /> tới hiệu quả đầu tư thay vì đầu tư dàn trải,<br /> phát triển kinh tế xanh, thay vì khai thác tài<br /> nguyên sẵn có…<br /> KẾT LUẬN<br /> Quá trình khám phá ra học thuyết giá trị của<br /> Mác là một quá trình cách mạng vĩ đại. Cho<br /> đến nay, học thuyết giá trị vẫn có giá trị to lơn<br /> trên cả phương diện lý luận lẫn thực tiễn.<br /> Nghiên cứu và vận dụng nó cho phép các nước<br /> nói chung và Việt Nam nói riêng có các chiến<br /> lược phát triển kinh tế, nâng cao năng lực cạnh<br /> tranh một cách hiệu quả và bền vững.<br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> [1]. Giáo trình Những nguyên lý cơ bản của chủ<br /> nghĩa Mác – Lênin, Nxb Chính trị quốc gia, 2009<br /> [2]. Trần Văn Phòng (2008) Một số chuyên đề<br /> Những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác –<br /> Lênin, tập II, , Nxb Lý luận chính trị.<br /> [3]. Lịch sử các học thuyết kinh tế, Nxb Chính trị<br /> quốc gia, 2003<br /> [4]. Bộ Tư bản, C.Mác, Nxb Chính trị, 1991<br /> [5]. www.vneconomy.vn<br /> [6]. www.dddn.com.vn<br /> [7]. www.google.com<br /> <br /> Nguyễn Thị Hạnh<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> 80(04): 81 - 85<br /> <br /> SUMMARY<br /> TRACE PROCESS OF VALUE THEORY IN MARX<br /> Nguyen Thi Hanh*<br /> College of Education - TNU<br /> <br /> K.Marx is a genius on theoretical, political, philosophical dialectical materialism, economics and<br /> politics of scientific socialism. His theories are regarded as the greatest revolution on the basis of<br /> inheriting and developing the values of human thought. Referring to Marxist political economy one<br /> can learn to think of "rock" - the theory of surplus value.But no one can not mention the value theory<br /> - a theory that asserts it to Marx went through a long process of revolution, a theory is considered<br /> Marx origins to conduct the next revolution in business economic studies of their politics.<br /> Keywords: theory of value, value, use value, exchange value, Marx’s political econmy<br /> <br /> *<br /> <br /> Tel: 0986.351.114; Email: Flyingdance.708@gmail.com<br /> <br /> 85<br /> <br />