QUẢN LÝ DINH DƯỠNG CHO NGÔ THEO VÙNG CHUYÊN BIỆT TẠI MIỀN BẮC VIỆT NAM

Chia sẻ: Phung Tuyet | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:6

Thêm vào BST

Báo xấu

81
lượt xem 11
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Ngô là cây trồng có khả năng thích nghi rộng, ưu thế lai lớn, mục đích và hiệu quả sử dụng rất đa dạng. Bởi vậy, cây ngô được trồng phổ biến. Diện tích trồng ngô trên thế giới là 157,9 triệu ha, năng suất trung bình 4,97 tấn/ha và sản lượng đạt 784,7 triệu tấn (FAO Stat, 2008). Ở Việt Nam, ngô là cây lương thực đứng thứ 2 sau cây lúa. Diện tích, năng suất và sản lượng tăng nhanh trong 20 năm (1985-2005)....

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: QUẢN LÝ DINH DƯỠNG CHO NGÔ THEO VÙNG CHUYÊN BIỆT TẠI MIỀN BẮC VIỆT NAM

QU N LÝ DINH DƯ NG CHO NGÔ THEO VÙNG CHUYÊN BI T T I MI N B C VI T NAM Nguy n Đ c Dũng1, Nguy n Văn Trư ng1, Tr n Thúc Sơn1, Bùi Huy Hi n1, J.M. Pasuquin2, C. Witt2 SUMMARY Site - specific nutrient management for maize in North Vietnam Maize is the second major cereal crop in Vietnam after rice. Domestic production dramatically increased during the past 20 years. The currently recorded average maize yields in comparison to climatic-genetic yield potential indicate that there is a large scope for further increasing the maize production by closing this yield gap. The maize production systems in Vietnam vary depending on agro-ecological and socio-economic conditions and using one fertilizer rate affects soil fertility, agronomic and economic. The principle objectives of subject are the identification of major production constraints in the main maize growing areas and the development of tools to overcome them in a site specific approach. Results of Site-Specific Nutrient Management for Maize in North Vietnam increased maize yield, highest in Son la (yield responses 2.83 tons ha-1), Red river delta -1 -1 (2.22 tons ha ) and Bac Giang degraded soil (0.52 ton ha ). Increased profit from 24.5 - 56% compares to farmer practices. Decreased N 26%, increasing P and K appropriately 15, 18% in Son la, decreased N 18%, K 35%, and needs to increasing P 20% Red river delta, decreased N 20%, and increasing P and K appropriately 48, 36% in Bac Giang degraded soil. Keywords: Site - specific Nutrient Management, maize, Northern Vietnam t v n còn r t th p so v i năng su t ti m 1. §ÆT VÊN §Ò năng (NSTN). M t trong nh ng y u t Ngô là cây tr ng có kh năng thích nghi chính t o nên kho ng chênh l ch ó là ch r ng, ưu th lai l n, m c ích và hi u qu canh tác và m c u tư phân bón. s d ng r t a d ng. B i v y, cây ngô ư c Thêm vào ó s chênh l ch gi a các vùng tr ng ph bi n. Di n tích tr ng ngô trên th còn r t l n, vi c áp d ng thu n túy ch gi i là 157,9 tri u ha, năng su t trung bình phân bón trong th i gian dài nh hư ng 4,97 t n/ha và s n lư ng t 784,7 tri u t n áng k t i tính ch t c a t, hi u qu s (FAO Stat, 2008). Vi t Nam, ngô là cây d ng phân bón và năng su t cây tr ng. lương th c ng th 2 sau cây lúa. Di n kh c ph c nh ng y u t trên Vi n tích, năng su t và s n lư ng tăng nhanh Th như ng Nông hóa (SFRI) và Vi n trong 20 năm (1985-2005). Di n tích ngô t Dinh dư ng cây tr ng Qu c t (IPNI) ã 397,3 nghìn ha tăng lên 1052,6 nghìn ha, ph i h p th c hi n tài “Qu n lý dinh năng su t t 14,7 t /ha tăng lên 36 t /ha, dư ng cho ngô theo vùng chuyên bi t s n lư ng t 587,1 nghìn t n tăng lên (QDTC)” t i mi n B c Vi t Nam trong giai o n t 2005 - 2008. 3787,1 nghìn t n. Tuy v y, năng su t th c 1 Vi n Th như ng Nông hoá. 2 Vi n Dinh dư ng Cây tr ng Qu c t - Chương trình ông Nam Á (IPNI- Southeast Asia Progran)
II. VËt liÖu Vµ PH¦¥NG PH¸P NGHI£N CøU + Phương pháp phân tích t, cây tr ng: Các ch tiêu phân tích ư c ti n hành 1. V t li u nghiên c u theo S tay Phân tích c a Vi n Th như ng Các gi ng ngô ư c tr ng ph bi n Nông hóa. các vùng t i Sơn La; t b c màu; t phù + Thu th p và x lý s li u: S li u sa sông H ng. ư c thu th p, x lý trên excel, ph n m m 2. Phương pháp nghiên c u x lý th ng kê SYSTAT. + Xác nh năng su t ti m năng, m c III. KÕT QU¶ Vµ TH¶O LUËN tiêu năng su t 1. Năng su t ti m năng và năng su t Thu th p s li u khí h u trong 10 năm, th c t c a các vùng nghiên c u tính ch t t, c tính c a các gi ng ngô ư c tr ng ph bi n các vùng, ch y mô Theo c i m khí h u và c tính c a hình xác nh NSTN c a m i vùng. m t s gi ng ngô ư c tr ng ph bi n các vùng nghiên c u cho th y NSTN vùng Căn c theo k t qu ch y mô hình và s Sơn La là 14-15 t n; vùng t phù sa sông li u i u tra c a t ng vùng nghiên c u xác H ng và t b c màu 12-13 t n/ha/v (d a nh NSMT cho m i vùng c th . trên t ng tích ôn c a các gi ng là 1700, v i + Phương pháp xác nh m t và kh m t 74.000cây/ha, th i gian sinh trư ng năng cung c p dinh dư ng c a t t 113-120 ngày, v i th i v gieo tháng 4 Ti p c n khuy n cáo phân bón t mô Sơn La, tháng 8-9 vùng sông H ng và t hình QUEFTS và xác nh kh năng cung b c màu). c p N, P, K t i ch d a vào năng su t h t Trên th c t , năng su t ngô trung bình thu ư c trên các công th c bón khuy t c a các i m nghiên c u như vùng Sơn thi u dinh dư ng, coi năng su t h t như m t La t 7,8 t n/ha/v (b ng 50% NSTN), ch th v kh năng cung c p dinh dư ng vùng phù sa sông H ng t 6,2 t n (b ng c a t. >50%) và vùng t b c màu th p nh t t (GY − GY0 X ) × UX ' 4,9 t n/ha/v (b ng 45%). M t gieo FX (kg ha −1 ) = cao nh t là vùng phù sa sông H ng REX (66.666 cây/ha), ti p n là Sơn La GY là năng su t m c tiêu (t/ha); GYOX (61.538 cây/ha) và th p nh t là vùng t là năng su t h t (t/ha) thu ư c t ng công b c màu (57.143cây/ha). Có 2 hình th c th c bón khuy t thi u; UX là lư ng dinh gieo, r ch hàng (Sơn La, phù sa sông dư ng cây tr ng l y i t o ra m t t n H ng) và lên lu ng (B c màu). c 3 h t. REX là hi u l c c a phân bón (tính vùng, phân m ư c ngư i dân quan tâm ư ct v u). Dùng b ng thang màu lá bón nhi u nh t (t 173,65 - 209,5 tính lư ng N cung c p cho nhu c u cây kgN/ha), ti p n là lân (79,6 - 214 kg tr ng theo t ng th i kỳ. Thí nghi m ư c P2O5/ha) và kali (t 84,7 - 93,93kg b trí theo ô th a, m i vùng t nghiên c u K2O/ha). Lãi ròng cao nh t vùng Sơn La có 5 i m th c hi n, m i i m cách nhau t (23,17 tri u/ha) và th p nh t trên vùng t 2-4km. b c màu (9,95 tri u/ha).
2. Xác đ nh m t đ , kh năng cung c p N, P, K t i ch c a các vùng nghiên c u B ng 1. Tính ch t t trư c khi th c hi n thí nghi m Ch tiêu Feralit (Sơn La) Phù sa sông H ng B c màu Hàm lư ng sét (%) 34,0 17,1 8,0 Hàm lư ng limon (%) 32,9 49,2 46,5 Hàm lư ng cát (%) 33,1 33,1 47,0 Ch t h u cơ (g kg-1) 26,00 12,38 1,00 -1 N t ng s (g kg ) 2,30 1,00 - pHH2O (1:1) 5,60 7,30 5,20 -1 CEC (cmolc kg ) 19,30 - 4,47 -1 K trao đ i (cmolc kg ) 0,40 - 0,09 Ca trao đ i (cmolc kg-1) 14,00 0,62 4,13 -1 Mg trao đ i (cmolc kg ) 1,70 0,21 0,29 P d tiêu (Bray-2, mg kg-1) 17,70 - 71,00 -1 P d tiêu (Olsen, mg kg ) 43,20 - - K t qu phân tích t trư c khi ti n (phù sa sông H ng) có hàm lư ng limon là hành thí nghi m (b ng 1) cho th y t ch y u, t th t nh , hàm lư ng h u cơ, feralit phát tri n trên á vôi (Sơn La) có t m t ng s th p, t trung tính, Ca, Mg l thành ph n cơ gi i (sét: Limon: Cát) r t trao i th p. i v i t b c màu có thành t t cho cây tr ng, ch t h u cơ tương i ph n cơ gi i nh , cát pha, hàm lư ng h u khá, N t ng s khá, ít chua, CEC l n, lân d cơ th p, t chua, CEC th p, cation trao i tiêu trung bình, kali d tiêu th p. i v i th p, lân d tiêu khá. t phù sa ngoài ê ư c b i hàng năm B ng 2. nh hư ng c a m t và phân bón t i năng su t (t n/ha) Feralit (Sơn La) Phù sa sông H ng B c màu Công th c M t đ 57.100 cây/ha * PK 5,44 5,46 1,94 NK** 6,72 6,26 5,75 *** NP 6,97 7,16 6,36 NPK 8,05 8,21 7,00 M t đ 74.100 cây/ha PK 5,93 5,53 2,35 NK 7,31 6,57 6,88 NP 7,88 8,12 6,84 NPK 8,91 9,04 7,15 Cv,% 7,88 6,25 8,74 Lsd0.05 0,36 0,28 0,31 PK* bón khuy t m; NK** bón khuy t lân; NP*** bón khuy t kali; NPK bón y Xác nh m t và kh năng cung c p rõ r t, tăng 0,67 t n/ha trên t feralit (Sơn dinh dư ng t i ch c a các t nghiên c u La), tăng 0,54 t n/ha trên t b c màu và cho th y: Tăng m t làm tăng năng su t 0,5 t n/ha/v trên t phù sa sông H ng.
Y u t dinh dư ng h n ch trên feralit và th c t N>P>K m t thưa và N>K>P phù sa sông H ng c 2 m t ư cx p m t dày. theo th t N>P>K. Trên t b c màu theo B ng 3. Các y u t c u thành năng su t c a các vùng t nghiên c u Feralit (Sơn La) Phù sa sông H ng B c màu Công th c P100 h t P100 h t P100 h t B p/ha H t/b p B p/ha H t/b p B p/ha H t/b p (g) (g) (g) M t đ 57.100 cây/ha PK 55238 355 25 51905 167 26 55952 286 30 NK 57976 364 27 54286 433 25 55000 327 31 NP 59524 387 26 54464 473 24 54048 408 31 NPK 62619 409 27 54266 514 24 56667 431 30 M t đ 74.100 cây/ha PK 71417 329 24 63926 163 19 69778 245 28 NK 73417 328 27 62889 415 25 70444 279 30 NP 74250 374 26 63056 415 24 69778 387 27 NPK 76667 391 27 63556 460 24 70889 389 29 So sánh các y u t c u thành năng su t cây cho b p th i kỳ thu ho ch trên t (b ng 3) m t th p và cao các i m feralit (Sơn La) cao hơn so v i vùng t nghiên c u u có xu hư ng chung là khi phù sa sông H ng và t b c màu, i u này m t tăng làm tăng áng k s b p/ha, góp ph n t o nên s khác bi t v năng su t gi m s h t/b p, tr ng lư ng 100 h t không gi a các vùng. thay i nhi u, t l cây cho 2 b p và s (kg/kg) (kg/kg) 33.68 D 25 21.7720.62 35 M tđ 1 30 M tđ 1 18.16 26.66 D 20 16.18 25 M tđ 2 M tđ 2 15 20 8.75 13.83 10 15 6.29 10 5 5.31 5 2.20 2.07 0 0 E W K < K N P2O5 K2O N P2O5 K2O Feralit (Sơn La) Phù sa sông H ng B c màu Bi u 1. Hi u l c c a các lo i phân bón trên các vùng nghiên c u Trên c 3 vùng t nghiên c u (bi u t phù sa sông H ng, lân có hi u l c cao 1), hi u l c c a m là 15,38-33,68 kg nh t, ti p n là m và sau cùng là kali. h t/kg N, lân 2,2-20,62kg h t/kg P2O5, kali 2,07 - 9,02kg h t/kg K2O và th hi n không 3. K t qu th c hi n mô hình qu n lý rõ v quy lu t khi so sánh trên hai m t . dinh dư ng theo vùng chuyên bi t So sánh hi u l c gi a các vùng t cho th y ng th i v i vi c xác nh m t , vùng t Sơn La và b c màu có xu hư ng kh năng cung c p dinh dư ng t i ch c a gi ng nhau, cao nh t là m, ti p n là lân các i m nghiên c u, vi c áp d ng công và sau cùng là kali, trong khi ó, trên vùng th c qu n lý dinh dư ng theo vùng chuyên
bi t cũng ư c ti n hành so sánh v i H ng (2,22 t n/ha) và th p nh t trên vùng công th c canh tác c a ngư i dân. t b c màu (0,52 t n/ha). Thu nh p trên Năng su t tăng rõ r t khi áp d ng ha t tr ng ngô ư c th hi n trên bi u QDTC, cao nh t vùng t Sơn La (2,83 2. t n/ha/v ), ti p n vùng t phù sa sông B ng 4. ăng su t th c thu gi a các hình th c canh tác c a các vùng t nghiên c u Công th c Feralit (Sơn La) Phù sa sông H ng B c màu ND 6,71 6,82 6,53 NPK 8,48 8,21 7,04 QDTC 9,54 9,04 6,84 Áp d ng QDTC cho cây ngô ã gi m 20% vùng t phù sa sông H ng, gi m N lư ng phân N 26%, nhưng tăng lư ng phân 20%, tăng P và K tương ng 48, 36% P và K tương ng 15, 18% vùng t Sơn vùng t b c màu (Bi u 2). La, gi m N 18%, K 35%, riêng P c n tăng (tr/ha) (k g/k g) 25 16.8 20 13.8 13.8 20.73 QDTC 10 20 Nông dân 0 16.65 -10 Sơn La Phù sa sông Đ t b c màu 14.19 H ng 15 13.64 -20 10.04 -30 10 8.73 -30 -40 -39 -40.8 -50 -45 -46.8 5 N -60 P2O5 -70 0 K2O -80 Sơn La Ps. Sông H ng B c màu -78.2 Bi u 2. Hi u qu kinh t và hi u qu s d ng phân bón áp d ng QDTC
IV. KÕt luËn Năng su t ti m năng c a các vùng nghiên c u, vùng Sơn La t 14-15 t n/ha/v , trên vùng t b c màu và t phù sa sông H ng t 12-13t n/ha/v . Năng su t th c t c a vùng t Sơn La t 7,8 t n/ha/v (b ng 50% NSTN), tương t t phù sa sông H ng t 6,2 t n (b ng >50%) và t b c màu th p nh t t 4,9 t n/ha/v (b ng 45%). Tăng m t (t 57.100 lên 74.100 cây/ha) làm tăng năng su t ngô, 0,67 t n t feralit (Sơn La), tăng 0,54 t n trên t b c màu và 0,5 t n/ha/v trên t phù sa sông H ng. Y u t dinh dư ng h n ch c 2m t x p theo th t N>P>K trên t feralit (Sơn La) và phù sa sông H ng, trên t b c màu ư c x p theo th c t N>P>K m t thưa và N>K>P m t dày. Hi u l c c a m 15,38-33,68 kg h t/kg N, lân 2,2- 20,62kg h t/kg P2O5, kali 2,07 - 9,02kg h t/kg K2O. Áp d ng mô hình qu n lý dinh dư ng theo vùng chuyên bi t làm tăng năng su t, cao nh t vùng t Sơn La (2,83 t n/ha/v ), ti p n vùng t phù sa sông H ng (2,22 t n) và th p nh t trên vùng t b c màu (0,52 t n). Hi u qu kinh t tăng 24,5 - 56%. Gi m lư ng phân N 26%, tăng lư ng phân P và K tương ng 15, 18% feralit (Sơn La), gi m N 18%, K 35%, riêng P c n tăng 20% t phù sa sông H ng, gi m N 20%, tăng P và K tương ng 48, 36% t b c màu. ã ưa ra ư c quy trình phân bón, m c thang màu lá và khuy n cáo cho cán b khuy n nông, ngư i dân các vùng nghiên c u. TÀI LI U THAM KH O 1. Nguy n Văn B , 2007. Bón phân cân i và h p lý cho cây tr ng, NXB Nông nghi p Hà N i. 2. Phan Xuân Hào, 2007. M t s v n m t , kho ng cách tr ng ngô, T p chí KHNN. 3. Nguy n Th Hùng, 1996. Xác nh ch phân bón t i ưu cho ngô lai VNL10 trên t b c màu ông Anh - Hà N i. K t qu nghiên c u khoa h c nông nghi p 1995- 1996. NXB Nông nghi p, Hà N i. 4. Ngô H u Tình, 2007. Cây ngô. Giáo trình cao h c nông nghi p. NXB Nông nghi p. 2007. 5. A.Dobermann et. al, 2007. Global warming potential of high - yielding continuous corn and corn - soybean systems. Better crops No3. 6. Thomas Dieroff et. al, 2007. Soil fertility kit. 7. Mike Stewart et.al, 2008. Balance fertility still pays in irrigated corn. Better Crops No 3, 2008. Ngư i ph n bi n: TS. Ph m Xuân Liêm