intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Quản lý hoạt động phát triển năng lực chuyên môn cho giáo viên ở các trường tiểu học Thành phố Hồ Chí Minh đáp ứng chương trình giáo dục phổ thông 2018

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:11

4
lượt xem
2
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài viết phân tích thực trạng, đề xuất những biện pháp quản lý hoạt động phát triển năng lực chuyên môn cho giáo viên tiểu học nhằm đáp ứng tốt mục tiêu đổi mới của Chương trình giáo dục phổ thông 2018.

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Quản lý hoạt động phát triển năng lực chuyên môn cho giáo viên ở các trường tiểu học Thành phố Hồ Chí Minh đáp ứng chương trình giáo dục phổ thông 2018

  1. TẠP CHÍ KHOA HỌC QUẢN LÝ GIÁO DỤC SỐ 03(39), THÁNG 9 – 2023 QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC CHUYÊN MÔN CHO GIÁO VIÊN Ở CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH ĐÁP ỨNG CHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC PHỔ THÔNG 2018 MANAGE THE PROFESSIONAL QUALIFICATIONN DEVELOPMENT ACTIVITIES FOR TEACHERS IN PRIMARY SCHOOSL IN HO CHI MINH CITY TO MEET THE REQUIREMENTS OF THE 2018 GENERAL EDUCATION PROGRAM PHAN THÁI HIỆP, thayhiepphtapt2@gmail.com Trường Tiểu học Lê Quý Đôn, Huyện Bình Chánh, TP. Hồ Chí Minh THÔNG TIN TÓM TẮT Ngày nhận: 19/4/2023 Chương trình giáo dục phổ thông 2018 được triển khai thực Ngày nhận lại: 20/5/2023 hiện trên cả nước từ năm học 2019-2020. Tuy nhiên, thực tế Duyệt đăng: 6/9/2023 triển khai ở các trường tiểu học trên địa bàn Thành phố Hồ Mã số: TCKH-S03T9-B06-2023 Chí Minh bước đầu gặp không ít khó khăn, từ khâu quản lý ISSN: 2354 – 0788 cho đến hoạt động dạy học, giáo dục. Bài viết phân tích thực trạng, đề xuất những biện pháp quản lý hoạt động phát triển năng lực chuyên môn cho giáo viên tiểu học nhằm đáp ứng tốt mục tiêu đổi mới của Chương trình giáo dục phổ thông 2018. Từ khóa: Biện pháp quản lý; giáo viên ABSTRACT tiểu học; phát triển năng lực The 2018 general education program has been implemented chuyên môn; thành phố Hồ Chí nationwide from the 2019-2020 school year. In fact, the Minh; Chương trình giáo dục implementation in primary schools in Ho Chi Minh City phổ thông 2018. initially encountered many difficulties in management, Key words: teaching and education activities. This article analyzes the Management measure; primary current situation and proposes measures to manage school teachers; professional professional capacity development activities for primary capacity; Ho Chi Minh City, the school teachers to meet the innovation goals of the 2018 2018 general education program. General Education Program. 1. Đặt vấn đề trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội Giáo dục Việt Nam có bước chuyển mình nhập quốc tế (Đảng Cộng sản Việt Nam, 2012). mạnh mẽ bắt đầu từ năm 2013 khi Ban Chấp Từ đây, Quốc Hội, Chính phủ tập trung cụ thể hành Trung ương Đảng ban hành Nghị quyết số hóa việc phát triển giáo dục nước nhà với các 29-NQ/TW về đổi mới căn bản, toàn diện giáo mục tiêu: 1/ Đổi mới chương trình, sách giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp khoa giáo dục phổ thông nhằm tạo chuyển biến hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị căn bản, toàn diện về chất lượng và hiệu quả 70
  2. PHAN THÁI HIỆP giáo dục phổ thông; kết hợp dạy chữ, dạy người Kết quả của 1 cuộc khảo sát cho thấy, phần lớn và định hướng nghề nghiệp; góp phần chuyển cán bộ quản lý và giáo viên đã có nhận thức rất nền giáo dục nặng về truyền thụ kiến thức sang rõ về vai trò và tầm quan trọng của quản lý hoạt nền giáo dục phát triển toàn diện cả động phát triển năng lực chuyên môn cho giáo về phẩm chất và năng lực, hài hòa đức, trí, thể, viên ở các trường tiểu học và thực hiện một mỹ và phát huy tốt nhất tiềm năng của mỗi học cách thường xuyên. Đội ngũ cán bộ quản lý nhà sinh. 2/ Giúp học sinh làm chủ kiến thức phổ trường năng động, trình độ chuyên môn cao, có thông, biết vận dụng hiệu quả kiến thức, kĩ thâm niên quản lý. Hầu hết các trường, cụm năng đã học vào đời sống và tự học suốt đời, có chuyên môn ở các Quận/ Huyện/ thành phố định hướng lựa chọn nghề nghiệp phù hợp, biết Thủ Đức đều có đội ngũ giáo viên cốt cán vững xây dựng và phát triển hài hoà các mối quan hệ chuyên môn đã góp phần tạo nên thành công xã hội, có cá tính, nhân cách và đời sống tâm trong việc thực hiện tốt kế hoạch phát triển hồn phong phú, nhờ đó có được cuộc sống có ý năng lực chuyên môn cho giáo viên nhằm đáp nghĩa và đóng góp tích cực vào sự phát triển ứng tốt Chương trình giáo dục phổ thông 2018 của đất nước và nhân loại (Quốc hội, 2014). ở Thành phố Hồ Chí Minh (Phan Thái Hiệp, Để đáp ứng mục tiêu nêu trên, đòi hỏi đội 2023). ngũ nhà giáo phải có năng lực chuyên môn để Tuy nhiên, hiệu quả quản lý hoạt động này tập trung thực hiện hiệu quả về: Đổi mới hiện nay được đánh giá chưa thực sự cao, cụ phương pháp giáo dục theo hướng: phát thể: nhiều giáo viên vẫn còn hạn chế ở khả triển toàn diện năng lực và phẩm chất người năng xây dựng, thực hiện kế hoạch dạy học và học; phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo, giáo dục theo hướng phát triển phẩm chất, năng bồi dưỡng phương pháp tự học, hứng thú học lực học sinh và nhất là tổ chức đánh giá kết quả tập, kỹ năng hợp tác, làm việc nhóm và khả học tập và rèn luyện của học sinh theo hướng năng tư duy độc lập: đa dạng hóa hình thức tổ phát triển phẩm chất, năng lực; một bộ phận chức học tập, tăng cường hiệu quả sử dụng các giáo viên chưa nhận thức đầy đủ về tầm quan phương tiện dạy học, đặc biệt là công nghệ trọng của đổi mới phương pháp dạy học nên thông tin và truyền thông; giáo dục ở nhà chưa thể đáp ứng yêu cầu của cán bộ quản lý trường kết hợp với giáo dục gia đình và xã hội; nhà trường hiệu quả; một số giáo viên chưa thể Đổi mới căn bản phương pháp đánh giá chất đồng bộ đổi mới đánh giá với đổi mới phương lượng giáo dục theo hướng hỗ trợ phát pháp dạy học; một số trường chưa đảm bảo tốt triển phẩm chất và năng lực học sinh; phản ánh các điều kiện nhất là tài chính cho hoạt động mức độ đạt chuẩn quy định trong chương trình; phát triển năng lực chuyên môn giáo viên; việc cung cấp thông tin chính xác, khách quan, kịp tự học và hỗ trợ đồng nghiệp triển khai hoạt thời cho việc điều chỉnh hoạt động dạy, hướng động tư vấn, hỗ trợ học sinh trong hoạt động dẫn hoạt động học nhằm nâng cao dần năng lực giáo dục và dạy học của giáo viên chưa thực sự học sinh (Quốc hội, 2014). hiệu quả (Phan Thái Hiệp, 2023). Vấn đề quản lý hoạt động phát triển năng 2. Nội dung nghiên cứu lực chuyên môn cho giáo viên ở các trường tiểu 2.1. Lý luận về quản lý hoạt động phát triển học đáp ứng Chương trình giáo dục phổ thông năng lực chuyên môn cho giáo viên tiểu học 2018 ở Thành phố Hồ Chí Minh luôn được sự 2.1.1. Năng lực chuyên môn quan tâm, chỉ đạo sâu sát của cấp ủy, chính Khái niệm về năng lực được trình bày trên quyền địa phương, nhất là Phòng Giáo dục và nhiều khía cạnh, cụ thể như: “năng lực là khả Đào tạo các Quận/ Huyện/ thành phố Thủ Đức. năng được hình thành và phát triển, cho phép 71
  3. TẠP CHÍ KHOA HỌC QUẢN LÝ GIÁO DỤC SỐ 03(39), THÁNG 9 – 2023 con người đạt thành công trong một hoạt động để tiến bộ của sự vật, hiện tượng trong thế giới thể lực, trí lực hoặc nghề nghiệp” (Bùi Hiền và khách quan. cộng sự, 2001); “năng lực là hệ thống các kiến “Chuyên môn là kỹ năng đã được trau dồi thức, kĩ năng, thái độ cần thiết để thực hiện trong quá trình học tập và trưởng thành, vận được các nhiệm vụ, công việc cụ thể của một dụng vào trong đời sống để nâng cao trình độ” nghề theo tiêu chuẩn đã đặt ra” (Chế Thị Hải (Phạm Minh Hạc, 2011). Linh, 2019); “năng lực là khả năng thực hiện “Năng lực chuyên môn của con người sẽ công việc, nhiệm vụ của giáo viên” (Bộ phát triển ngày càng cao, thể hiện rõ hơn qua GD&ĐT, 2018.b). Theo tác giả, người lao động thời gian làm việc trong nghề. Nó được đánh muốn tham gia hoạt động nghề nghiệp của giá theo các mức độ riêng biệt: Tìm hiểu và ghi mình tốt thì cần có kiến thức và kĩ năng chuyên nhớ lý thuyết; Tổng hợp, tư duy lại kiến thức môn. Trong quá trình lao động, con người có và cập nhật những thông tin mới; Vận dụng thể đánh giá hiệu quả làm việc bằng chính năng theo tổ chức các lý thuyết đã học, ghi nhớ, tóm lực của mình. Người lao động lành nghề thì có tắt, sắp xếp lại và cập nhật công việc; Đánh giá khả năng làm việc độc lập, khoa học. Như vậy, mức độ hiệu quả của những người có cùng có thể hiểu, năng lực chuyên môn là khả năng chuyên môn nghiệp vụ. Từ đó, phân tích và dự làm việc và đánh giá hiệu quả làm việc trong trù các tình huống bất ngờ; Hỗ trợ chỉ dẫn, đào hoạt động nghề nghiệp một cách độc lập, khoa tạo người mới. Tìm tòi các phương pháp mới học và có tính chuyên nghiệp. để tăng mức độ hiệu quả trong công việc và xử Năng lực chuyên môn của giáo viên được lý tốt các tình huống phát sinh (Trần Kim xem là một năng lực chuyên biệt, năng lực này Dung, 2011). được sử dụng trong hoạt động dạy học, giáo Từ những phân tích ở trên, dưới góc độ dục ở nhà trường. Về bản chất, giáo viên cần có tiếp cận vấn đề nghiên cứu, tác giả cho rằng: năng lực thiết kế, tổ chức, kích thích, động hoạt động phát triển năng lực chuyên môn là viên, tư vấn, hỗ trợ hoạt động học của học sinh. quá trình bổ sung, cập nhật các kiến thức, kỹ Giáo viên có năng lực chuyên môn tốt sẽ hướng năng còn thiếu, lạc hậu, kể cả nội dung mới về đến cho học sinh tính tự lực, tích cực, chủ động lĩnh vực chuyên môn nhằm đảm bảo và nâng chiếm lĩnh hệ thống tri thức, hình thành kĩ năng cao chất lượng nghề nghiệp. đáp ứng yêu cầu của nhà trường và xã hội. Giai Năng lực chuyên môn của giáo viên được đoạn hiện nay, giáo viên cần năng lực chuyên phát triển thông qua quá trình dạy học một cách môn để đảm bảo dạy học từ giáo dục định liên tục. Hoạt động phát triển năng lực chuyên hướng nội dung sang giáo dục phát triển phẩm môn của giáo viên phải được thay đổi trong chất, năng lực. Năng lực chuyên môn giáo viên nhận thức đến triển khai thực hiện. Hoạt động phải thể hiện và thay đổi quan điểm dạy học từ này hướng đến hiệu quả làm cho giáo viên phát “lấy giáo viên làm trung tâm” sang “lấy học triển năng lực dạy học, năng lực giáo dục, trước sinh làm trung tâm”. Về cơ bản, năng lực mắt là đáp ứng và sau đó là phát triển chương chuyên môn của giáo viên biểu hiện qua chất trình giáo dục phổ thông. Nói cách khác, hoạt lượng dạy học, giáo dục học sinh là chủ yếu. động phát triển năng lực chuyên môn cho giáo 2.1.2. Hoạt động phát triển năng lực chuyên môn viên là hoạt động phát triển về năng lực dạy “Phát triển là vận động, tiến triển theo học và giáo dục cho giáo viên. Trong một chiều hướng tăng lên” (Viện Ngôn ngữ, 2003). nghiên cứu trước đó, tác giả đã nêu rõ các nội Như vậy, phát triển là quá trình vận động đi lên dung phát triển năng lực chuyên môn, cụ thể là: năng lực xây dựng kế hoạch dạy học và giáo 72
  4. PHAN THÁI HIỆP dục; năng lực sử dụng phương pháp dạy học và dục học sinh. 7/ Quản lý hoạt động phát triển giáo dục theo hướng phát triển phẩm chất, năng năng lực sử dụng ngoại ngữ và công nghệ lực học sinh; năng lực sử dụng phương pháp và thông tin trong dạy học, giáo dục. kỹ thuật đánh giá theo hướng phát triển phẩm Như vậy, có thể hiểu: Quản lý hoạt động chất, năng lực học sinh; năng lực tư vấn và hỗ phát triển năng lực chuyên môn cho giáo viên trợ học sinh; năng lực xây dựng môi trường tiểu học là hệ thống các biện pháp quản lý của giáo dục; năng lực phối hợp giữa nhà trường, hiệu trưởng tác động đến giáo viên nhằm nâng gia đình và xã hội trong giáo dục học sinh; cao năng lực chuyên môn cho giáo viên tiểu năng lực sử dụng ngoại ngữ và công nghệ học, tập trung vào chất lượng dạy học và giáo thông tin trong dạy học, giáo dục (Phan Thái dục theo hướng phát triển phẩm chất, năng lực Hiệp, 2023). học sinh. 2.1.3. Quản lý hoạt động phát triển năng lực 2.2. Thực trạng quản lý hoạt động phát triển chuyên môn cho giáo viên tiểu học năng lực chuyên môn cho giáo viên ở các Chủ thể chính trong quản lý hoạt động trường tiểu học Thành phố Hồ Chí Minh đáp phát triển năng lực chuyên môn cho giáo viên ứng Chương trình giáo dục phổ thông 2018 tiểu học là hiệu trưởng trường tiểu học, đối 2.2.1. Phương pháp nghiên cứu thực trạng tượng quản lý là giáo viên ở các trường tiểu Tác giả đã tiến hành khảo sát thực trạng, học. Nội dung quản lý hoạt động phát triển cụ thể: lấy ý kiến đánh giá của 48 cán bộ quản năng lực chuyên môn cho giáo viên tiểu học lý và 259 giáo viên tại các trường tiểu học bao gồm: 1/ Quản lý hoạt động phát triển năng thuộc 03 quận/ huyện: huyện Bình Chánh, lực xây dựng kế hoạch dạy học và giáo dục. 2/ huyện Cần Giờ và Quận 1, Thành phố Hồ Chí Quản lý hoạt động phát triển năng lực sử dụng Minh. Địa bàn khảo sát đã tập trung vào 03 khu phương pháp dạy học và giáo dục theo hướng vực của Thành phố Hồ Chí Minh: vùng ven đô, phát triển phẩm chất, năng lực học sinh. 3/ vùng ngoại ô và trung tâm. Qua đó, có thể nhận Quản lý hoạt động phát triển năng lực sử dụng định khách quan, bao quát và so sánh các khu phương pháp và kỹ thuật đánh giá theo hướng vực khác nhau của Thành phố Hồ Chí Minh về phát triển phẩm chất, năng lực học sinh. 4/ thực trạng vấn đề một cách khoa học. Thời gian Quản lý hoạt động phát triển năng lực tư vấn và khảo sát và tổng hợp dữ liệu: Tháng 06/2023 hỗ trợ học sinh. 5/ Quản lý hoạt động phát triển (không để trống bên dưới thế này được). năng lực xây dựng môi trường giáo dục. 6/ 2.2.2. Thực trạng về hoạt động phát triển năng Quản lý hoạt động phát triển năng lực phối hợp lực chuyên môn cho giáo viên tiểu học giữa nhà trường, gia đình và xã hội trong giáo 3.5 3.45 3.4 3.35 3.3 3.25 3.2 3.15 (1) (2) (3) (4) (5) (6) (7) (8) Hình 1. Thống kê kết quả khảo sát về năng lực chuyên môn của giáo viên tiểu học Thành phố Hồ Chí Minh 73
  5. TẠP CHÍ KHOA HỌC QUẢN LÝ GIÁO DỤC SỐ 03(39), THÁNG 9 – 2023 Ghi chú: (1) Năng lực xây dựng kế hoạch dạy học và giáo dục; (2) Năng lực sử dụng phương pháp dạy học; (3) Năng lực sử dụng phương pháp đánh giá học sinh; (4) Năng lực tư vấn và hỗ trợ học sinh; (5) Năng lực xây dựng môi trường giáo dục; (6) Năng lực phối hợp giữa nhà trường, gia đình và xã hội trong giáo dục học sinh; (7) Năng lực sử dụng ngoại ngữ và công nghệ thông tin trong dạy học, giáo dục; (8) Điều kiện đảm bảo hiệu quả hoạt động phát triển năng lực chuyên môn Hình 1 cho biết: Các năng lực và điều kiện đội ngũ giáo viên ở các trường tiểu học Thành đảm bảo hiệu quả phát triển năng lực chuyên phố Hồ Chí Minh còn bộc lộ nhiều hạn chế, yếu môn cho giáo viên chỉ dừng lại ở mức 3/5 và kém. Năng lực dạy học của một bộ phận giáo 4/5 trong khung đánh giá khảo sát, qua đó, có viên chưa đáp ứng được yêu cầu đổi mới giáo thể nhận định: “Hoạt động phát triển năng lực dục phổ thông, nhận thức của giáo viên và cán chuyên môn cho giáo viên ở các trường tiểu học bộ quản lý về hoạt động phát triển năng lực Thành phố Hồ Chí Minh đáp ứng Chương trình chuyên môn cho giáo viên còn hạn chế, chưa giáo dục phổ thông 2018 đã đạt được những kết chú trọng đúng mức. quả quan trọng. Tuy nhiên, trước những yêu 2.2.3. Thực trạng quản lý hoạt động phát triển cầu của đổi mới nội dung, chương trình và sách năng lực chuyên môn cho giáo viên tiểu học giáo khoa phổ thông, năng lực chuyên môn của 3.8 3.7 3.6 3.5 CBQL 3.4 GV 3.3 3.2 3.1 3 (1) (2) (3) (4) (5) (6) (7) (8) Hình 2. Thống kê kết quả khảo sát về quản lý hoạt động phát triển năng lực chuyên môn cho giáo viên tiểu học ở Thành phố Hồ Chí Minh Ghi chú: (1) Quản lý phát triển năng lực xây dựng kế hoạch dạy học các môn học, hoạt động giáo dục; (2) Quản lý phát triển năng lực sử dụng phương pháp dạy học và giáo dục theo hướng phát triển phẩm chất, năng lực học sinh; (3) Quản lý phát triển năng lực sử dụng phương pháp và kỹ thuật đánh giá theo hướng phát triển phẩm chất, năng lực học sinh; (4) Quản lý phát triển năng lực tư vấn và hỗ trợ học sinh; (5) Quản lý phát triển năng lực xây dựng môi trường giáo dục; (6) Quản lý phát triển năng lực phối hợp giữa nhà trường, gia đình và xã hội trong giáo dục học sinh; (7) Quản lý phát triển năng lực sử dụng ngoại ngữ và công nghệ thông tin trong dạy học, giáo dục; (8) Quản lý các điều kiện đảm bảo hiệu quả hoạt động phát triển năng lực chuyên môn cho giáo viên ở các trường tiểu học đáp ứng Chương trình Giáo dục phổ thông 2018 74
  6. PHAN THÁI HIỆP Tương tự như nhận định trên, kết quả khảo thực trạng là cơ sở thực tiễn quan trọng để đề sát về quản lý hoạt động này cũng ở mức trung xuất các biện pháp quản lý nhằm nâng cao hiệu bình - khá (3/5 và 4/5). Kết quả khảo sát về quả hoạt động phát triển năng lực chuyên môn thực trạng quản lý hoạt động phát triển năng cho giáo viên ở các trường tiểu học Thành phố lực chuyên môn cho giáo viên ở các trường tiểu Hồ Chí Minh đáp ứng Chương trình giáo dục học Thành phố Hồ Chí Minh đáp ứng Chương phổ thông 2018 hiện nay. trình giáo dục phổ thông 2018 cho thấy nhận 2.3. Một số biện pháp quản lý hoạt động phát thức của một bộ phận cán bộ quản lý, giáo viên triển năng lực chuyên môn cho giáo viên ở các về vị trí, vai trò và tầm quan trọng của quản lý trường tiểu học Thành phố Hồ Chí Minh đáp hoạt động phát triển năng lực chuyên môn cho ứng Chương trình giáo dục phổ thông 2018 giáo viên chưa cao, thể hiện ở việc chỉ đạo hoạt 2.3.1. Tổ chức nâng cao nhận thức cho cán bộ động phát triển năng lực chuyên môn cho giáo quản lý và giáo viên về tầm quan trọng của viên ở một số trường chưa được thực hiện quản lý hoạt động phát triển năng lực chuyên thường xuyên và đồng bộ; việc sử dụng các môn cho giáo viên ở các trường tiểu học đáp điều kiện hỗ trợ cho quản lý hoạt động phát ứng Chương trình giáo dục phổ thông 2018 triển năng lực chuyên môn cho giáo viên đã Để chất lượng hoạt động phát triển năng được các cấp quản lý và hiệu trưởng quan tâm lực chuyên môn cho giáo viên ở các trường tiểu nhưng chưa đúng mức; các nhà trường chưa học đáp ứng Chương trình Giáo dục phổ thông chủ động xây dựng kế hoạch phát triển năng 2018 đạt hiệu quả cao, biện pháp tập trung tác lực chuyên môn cho giáo viên mà còn phụ động nhận thức vào hai lực lượng chính: chủ thuộc rất nhiều vào kế hoạch chỉ đạo hằng năm thể quản lý - hiệu trưởng; đối tượng quản lý - của Phòng Giáo dục và Đào tạo. giáo viên; cụ thể như sau: Được biết, trong đội ngũ giáo viên tiểu học Thứ nhất là: Nâng cao nhận thức về vai trò Thành phố Hồ Chí Minh, số lượng giáo viên của cán bộ quản lý trong quản lý hoạt động phát mới vào ngành chiếm tỉ lệ cao (21,9 %) nên triển năng lực chuyên môn cho giáo viên ở các năng lực dạy học có nhiều hạn chế. Mặt khác, trường tiểu học đáp ứng Chương trình giáo dục còn có một số giáo viên có tuổi đời cao nên phổ thông 2018. Với vai trò là chủ thể chính của thường ngại đổi mới, chậm tiếp cận với công hoạt động quản lý, hiệu trưởng cần nắm rõ các nghệ thông tin, ngoại ngữ, việc tiếp cận và vận chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước về dụng các phương pháp dạy học tích cực cũng phát triển giáo dục và đào tạo. Đặc biệt cần nắm chưa được linh hoạt. Năng lực dạy học, chuyên rõ các nội hàm cũng như tính ưu việt về Chương môn nghiệp vụ của một số giáo viên còn chưa trình giáo dục phổ thông 2018. Từ đó triển khai, tương xứng với bằng cấp và trình độ đào tạo, quán triệt trong đội ngũ về: quan điểm xây dựng chưa đáp ứng yêu cầu đổi mới; việc tiếp cận và mục tiêu của Chương trình giáo dục phổ mục tiêu, nội dung Chương trình giáo dục phổ thông 2018, yêu cầu cần đạt về phẩm chất và thông 2018 còn hời hợt, chưa thấy được sự cần năng lực học sinh, kế hoạch giáo dục, định thiết phải đổi mới giáo dục. hướng về nội dung, phương pháp và đánh giá Thực hiện đổi mới căn bản, toàn diện giáo kết quả giáo dục, điều kiện thực hiện và phát dục và đào tạo ở nước ta vừa là thời cơ để giáo triển Chương trình giáo dục phổ thông. Trong viên tự bồi dưỡng để phát triển năng lực quản lý hoạt động phát triển năng lực chuyên chuyên môn, vừa đặt ra những thách thức môn, hiệu trưởng cần tập trung quán triệt cho không nhỏ cho đội ngũ cán bộ quản lý, giáo giáo viên về đổi mới dạy học theo hướng phát viên các nhà trường. Nhận định, nghiên cứu triển phẩm chất, năng lực học sinh. Thường 75
  7. TẠP CHÍ KHOA HỌC QUẢN LÝ GIÁO DỤC SỐ 03(39), THÁNG 9 – 2023 xuyên quan tâm, hướng dẫn, kiểm tra việc tự Cán bộ quản lý nhà trường cần triển khai, học, tự bồi dưỡng của giáo viên theo các module tập huấn, hướng dẫn giáo viên về các bước xây về bồi dưỡng Chương trình giáo dục phổ thông dựng kế hoạch, theo trình tự: 1/ Tổ chức nghiên 2018, các module về bồi dưỡng thường xuyên cứu chương trình, sách giáo khoa và các điều hàng năm theo kế hoạch. kiện đảm bảo thực hiện hiệu quả kế hoạch dạy Thứ hai là: Nâng cao nhận thức về vai trò học, giáo dục. 2/ Xác định phẩm chất, năng lực của giáo viên trong hoạt động phát triển năng cần hình thành cho học sinh thông qua các nội lực chuyên môn nhằm đáp ứng Chương trình dung dạy học, giáo dục. 3/ Xác định các hoạt giáo dục phổ thông 2018. Giáo viên cần nhận động học tập và hoạt động cần giáo dục học thức rõ: năng lực chuyên môn của giáo viên sinh. 4/ Tiến hành soạn thảo kế hoạch dạy học, tiểu học là một năng lực quan trọng trong quá giáo dục học sinh theo hướng phát triển phẩm trình dạy học và giáo dục. Cán bộ quản lý, hiệu chất, năng lực. 5/ Cách tổ chức thực hiện nội trưởng nhà trường cần tuyên truyền, nâng cao dung dạy học, giáo dục học sinh theo hướng nhận thức cho giáo viên thông qua các hội phát triển phẩm chất, năng lực. 6/ Tổ chức đánh nghị, các chuyên đề về: Yêu cầu về năng lực giá thực hiện các nội dung kế hoạch thông qua chuyên môn của giáo viên; Mục tiêu phát triển kết quả học tập và rèn luyện của học sinh. 7/ năng lực chuyên môn của giáo viên; Nội dung Sửa chữa, điều chỉnh, bổ sung kế hoạch thường phát triển năng lực chuyên môn của giáo viên; xuyên để phù hợp thực tế nhà trường. Con đường phát triển năng lực chuyên môn của Trên cơ sở Chương trình Giáo dục phổ giáo viên (Phan Thái Hiệp, 2023). Giáo viên thông 2018, việc xây dựng, thực hiện kế hoạch cần nhận thức rõ: Hoạt động phát triển năng lực dạy học và giáo dục theo hướng phát triển chuyên môn cho giáo viên tiểu học bao gồm phẩm chất, năng lực học sinh là yêu cầu cần nhiều nội dung và hình thức phát triển. Như thiết đối với giáo viên các nhà trường. Xây vậy, biện pháp này chủ yếu là sự lan tỏa về dựng kế hoạch dạy học và giáo dục cần linh nhận thức từ cán bộ quản lý đến giáo viên để có hoạt, tuân thủ các nguyên tắc, phương pháp sư sự phối hợp nhịp nhàng thông suốt về các hoạt phạm nhằm phát huy tính tích cực, chủ động, tự động tiếp theo trong phát triển năng lực chuyên giác, sáng tạo phù hợp với lứa tuổi học sinh. môn cho giáo viên tiểu học. Đây được xem là Xây dựng kế hoạch dạy học và giáo dục đảm đường hướng, là nền móng tư tưởng vững chắc, bảo phân bổ hợp lý giữa các nội dung giáo dục, là điều kiện cho các biện pháp còn lại. giúp học sinh hoàn thành nhiệm vụ học tập, yêu 2.3.2. Quản lý hoạt động xây dựng kế hoạch cầu cần đạt của chương trình; tạo điều kiện cho dạy học và giáo dục theo hướng phát triển học sinh được học tập các môn học tự chọn và phẩm chất, năng lực học sinh đáp ứng Chương tham gia các hoạt động giáo dục nhằm thực trình giáo dục phổ thông 2018 hiện mục tiêu giáo dục toàn diện học sinh. Quán triệt trong đội ngũ cán bộ quản lý, Ngoài ra, cần đa dạng hóa các hình thức tổ giáo viên về vai trò và sự cần thiết của kế chức dạy học, gắn giáo dục nhà trường với thực hoạch dạy học và giáo dục. Nội dung của kế tiễn cuộc sống. Để quản lý hoạt động xây dựng hoạch gồm: xác định mục tiêu dạy học, giáo kế hoạch dạy học và giáo dục hiệu quả, hiệu dục; nội dung các hoạt động dạy học, giáo dục; trưởng cần phân cấp, phân quyền quản lý việc dự kiến các nguồn lực cho hoạt động dạy học, soạn và phê duyệt kế hoạch. Các kế hoạch cần giáo dục; thời gian tổ chức hoạt động dạy học, cụ thể chi tiết, phù hợp từng giáo viên, từng lớp giáo dục; đánh giá kết quả thực hiện hoạt động học, từng hoạt động để tăng cường phát triển dạy học, giáo dục. phẩm chất, năng lực học sinh. 76
  8. PHAN THÁI HIỆP 2.3.3. Quản lý hoạt động sử dụng phương pháp bằng hình thức bồi dưỡng qua mạng 09 mô đun dạy học và giáo dục phát triển phẩm chất, năng của Bộ Giáo dục và Đào tạo - Dự án ETEP. lực học sinh đáp ứng Chương trình giáo dục Chỉ đạo thực hiện đổi mới phương pháp phổ thông 2018 dạy học đáp ứng Chương trình phổ thông 2018 Nền tảng của phát triển giáo dục chính là phù hợp điều kiện nhà trường. Hiệu trưởng nhà phát triển năng lực chuyên môn giáo viên thông trường cần đặc biệt quan tâm chỉ đạo đổi mới qua phương pháp giảng dạy. Ở biện pháp này, phương pháp dạy học của giáo viên một cách cần tập trung đầy đủ các chức năng quản lý, cụ toàn diện, khoa học. Hoạt động đổi mới thể là: phương pháp dạy học hiệu quả nhất phải xuất Nâng cao nhận thức, trách nhiệm cho đội phát từ tổ chuyên môn, giáo viên cốt cán. Quan ngũ cán bộ quản lý, giáo viên về đổi mới tâm sâu sát đến sinh hoạt tổ chuyên môn, chỉ phương pháp dạy học đáp ứng Chương trình đạo tổ chuyên môn đổi mới sinh hoạt theo giáo dục phổ thông 2018. Hiệu trưởng nhà hướng nghiên cứu bài học. Ngoài ra, hiệu trường cần quán triệt để đội ngũ quản lý trưởng tăng cường chỉ đạo và giám sát hoạt chuyên môn và giáo viên có ý thức cao về đổi động thao giảng, dự giờ góp ý đồng nghiệp mới giáo dục xuất phát từ thay đổi phương thường xuyên của giáo viên, tập trung các lớp pháp giảng dạy. Tăng cường tác động để cả cán đang trong tiến độ thay sách giáo khoa của bộ quản lý, giáo viên có tư duy thay đổi Chương trình Giáo dục phổ thông 2018. phương pháp từ dạy học tiếp cận nội dung sang Thường xuyên kiểm tra, giám sát, đánh giá tiếp cận năng lực của Chương trình Giáo dục kết quả đổi mới phương pháp dạy học đáp ứng phổ thông 2018. Chương trình giáo dục phổ thông 2018. Thông Kế hoạch hóa hoạt động đổi mới phương qua dự giờ, thăm lớp, thông qua các hội thi pháp dạy học đáp ứng Chương trình giáo dục giáo viên giỏi, hiệu trưởng đánh giá giáo viên phổ thông 2018 của nhà trường đến tổ chuyên về đổi mới phương pháp dạy học. Hiệu trưởng môn và giáo viên. Kế hoạch này được cán bộ nên giao nhiệm vụ tổ trưởng chuyên môn mạnh quản lý xây dựng trên cơ sở lấy ý kiến từ các tổ dạn dự giờ, đánh giá trong tổ cho từng giáo trưởng chuyên môn và giáo viên. Sau khi xây viên mình quản lý. Thông qua kế hoạch kiểm dựng xong kế hoạch của trường, cán bộ quản lý tra chuyên môn hoặc báo cáo kết quả đổi mới triển khai các tổ chuyên môn xây dựng kế phương pháp dạy học của bộ phận chuyên môn hoạch tổ và từ kế hoạch tổ, giáo viên xây dựng và giáo viên, hiệu trưởng sẽ có nhìn nhận, điều cho mình một kế hoạch chi tiết, phù hợp. Hiệu chỉnh và có hỗ trợ thêm về hoạt động đổi mới trưởng hoặc phó hiệu trưởng sẽ phê duyệt kế phương pháp dạy học của từng tổ chuyên môn hoạch tổ, cá nhân theo phân cấp quản lý. Nội và giáo viên. dung kế hoạch đổi mới phương pháp dạy học Đảm bảo các điều kiện hỗ trợ hoạt động cần xác định rõ mục tiêu, nội dung, cách tiến đổi mới phương pháp dạy học đáp ứng Chương hành và điều kiện thực hiện. trình giáo dục phổ thông 2018. Hoạt động này Tổ chức bồi dưỡng giáo viên về phương là chất xúc tác mạnh mẽ trong việc đổi mới pháp dạy học đáp ứng Chương trình giáo dục phương pháp dạy học theo Chương trình Giáo phổ thông 2018. Cán bộ quản lý cần tăng dục phổ thông 2018. Hiệu trưởng cần đảm bảo cường hoạt động thực hành về phương pháp các điều kiện này thì việc đổi mới phương pháp dạy học trên lớp cho giáo viên. Trước đó, tất cả dạy học mới đạt hiệu quả: cơ sở vật chất thiết cán bộ quản lý, giáo viên đều có tham gia tập yếu cho hoạt động dạy học, kinh phí và chế độ huấn về Chương trình Giáo dục phổ thông 2018 khen thưởng cho hoạt động dạy học, hoạt động 77
  9. TẠP CHÍ KHOA HỌC QUẢN LÝ GIÁO DỤC SỐ 03(39), THÁNG 9 – 2023 giao lưu, trải nghiệm cho giáo viên khi tham dung, cách tiến hành đánh giá thường xuyên và quan trường học, mô hình dạy học mới ở nơi định kì đối với học sinh. Tăng cường hình thức khác và quan trọng là lực lượng nhân sự hỗ trợ kiểm tra thường xuyên. Chú trọng khâu soạn đề hoạt động đổi mới phương pháp dạy học cho phải theo khung ma trận và đảm bảo các mức giáo viên ở nhà trường. độ đánh giá theo khung năng lực học sinh. 2.3.4. Quản lý hoạt động kiểm tra, đánh giá Tăng cường kiểm tra, giám sát hoạt động học sinh theo hướng phát triển phẩm chất, đánh giá học sinh theo hướng phát triển phẩm năng lực đáp ứng Chương trình giáo dục phổ chất, năng lực. Phải đặt tiêu chí đánh giá năng thông 2018 lực chuyên môn của giáo viên thông qua đánh Nâng cao nhận thức cho cán bộ quản lý, giá năng lực kiểm tra giáo viên. Thường xuyên giáo viên, cha mẹ học sinh về đánh giá học sinh dự giờ, thăm lớp, kiểm tra chấm chữa bài học theo hướng phát triển phẩm chất, năng lực. sinh của giáo viên để kiểm tra, giám sát giáo Tuyên truyền, tập huấn, triển khai để lực lượng viên về hoạt động đánh giá học sinh. này nhận thức quan điểm xây dựng Chương Ứng dụng công nghệ thông tin vào quản lý trình Giáo dục phổ thông 2018. Quán triệt tính hoạt động đánh giá học sinh theo hướng phát nhân văn trong mục tiêu đánh giá học sinh tiểu triển phẩm chất, năng lực. Tăng cường các hoạt học theo Thông tư 27/2020/TT-BGDĐT về động tập huấn cho giáo viên về hình thức kiểm kiểm tra, đánh giá học sinh tiểu học của Bộ tra đánh giá dựa vào công nghệ. Đổi mới hình Giáo dục và Đào tạo. Cán bộ quản lý, giáo viên thức kiểm tra bằng cách khuyến khích giáo chủ nhiệm cần tuyên truyền sâu rộng mục tiêu viên soạn đề trắc nghiệm khách quan và học và cách đánh giá học sinh đến cha mẹ học sinh sinh làm bài trên mạng trong các bài kiểm tra để có sự phối hợp tốt, sự đồng tình ủng hộ, nhất ôn tập kiến thức tuần, tháng. Mạnh dạn tổ chức là hình thức khen thưởng học sinh dựa vào và triển khai đánh giá học sinh trên hệ thống cơ phẩm chất, năng lực. sở dữ liệu, các phần mềm sổ liên lạc, học bạ Đổi mới lập kế hoạch đánh giá học sinh điện tử mà ngành giáo dục đã triển khai, theo hướng phát triển phẩm chất, năng lực. Cán khuyến cáo sử dụng. bộ quản lý tổ chức xây dựng kế hoạch kiểm tra, 2.3.5. Thiết lập các điều kiện để quản lý hiệu đánh giá học sinh một cách bài bản, khoa học. quả hoạt động phát triển năng lực chuyên môn Kế hoạch này cần triển khai theo quy trình: cho giáo viên ở các trường tiểu học đáp ứng Nhà trường lấy ý kiến để xây dựng kế hoạch Chương trình giáo dục phổ thông 2018 chung; căn cứ vào đó các tổ chuyên môn xây Xây dựng và phát triển văn hóa nhà dựng kế hoạch tổ chuyên môn; cuối cùng là trường, góp phần tạo nên thương hiệu nhà giáo viên xây dựng kế hoạch cá nhân về kiểm trường. Với vai trò hiệu trưởng, cần tác động tra, đánh giá học sinh. Như vậy, kế hoạch mới đến đội ngũ để tất cả đều nhận thức rõ tầm đảm bảo chi tiết, bám sát thực tiễn từng lớp, quan trọng của xây dựng văn hóa tích cực trong từng học sinh. nhà trường. Bằng cách quản lý của mình, hiệu Đổi mới hoạt động đánh giá học sinh đồng trưởng kiến tạo một tinh thần làm việc, học tập bộ với đổi mới nội dung, phương pháp dạy học hiệu quản đến giáo viên, học sinh hàng ngày theo hướng phát triển phẩm chất, năng lực. Tổ thông qua cách giao việc. Một ngôi trường mà chức tập huấn, triển khai chuyên đề về kiểm ở đó giáo viên tích cực, hăng hái làm việc, biết tra, đánh giá theo Thông tư 27/2020/TT- giúp đỡ nhau, học sinh thì chăm chỉ học hành, BGDĐT về kiểm tra, đánh giá học sinh tiểu kính trên nhường dưới, chắn chắn rằng ngôi học. Sinh hoạt trong tổ chuyên môn về nội trường đó sẽ phát triển. Và như vậy, thông qua 78
  10. PHAN THÁI HIỆP xây dựng quy chế văn hóa nhà trường, quản lý Tạo động lực làm việc và phát triển năng và phát triển được quy chế văn hóa nhà trường lực chuyên môn cho giáo viên thông qua việc thì người cán bộ quản lý cùng với đội ngũ của thực hiện nghiêm minh công tác kỷ luật. Hiệu mình sẽ tạo nên thương hiệu nhà trường một trưởng cần đảm bảo công tác “kỷ luật” ở nhà cách ổn định và phát triển. trường để giáo viên thấy được sự công bằng, Tạo động lực làm việc và phát triển năng dân chủ và ngày càng tự giác một cách thoải lực chuyên môn cho giáo viên thông qua thực mái khi thực hiện nhiệm vụ. Ở trường tiểu học, hiện nghiêm túc và đầy đủ, kịp thời các chế độ, thực hiện hình thức “kỷ luật” cơ bản nhất là chính sách. Kiến tạo tinh thần làm việc cho đội giáo viên lên lớp phải đúng giờ, dạy học theo ngũ là việc làm có ý nghĩa nhất đối với cán bộ phương pháp mới, có sử dụng đồ dùng dạy học, quản lý, hiệu trưởng nhà trường. Thông qua các làm tốt công tác chủ nhiệm, dạy đúng đủ chế độ, chính sách công khai, công bằng và dân chương trình.... Như vậy, giáo viên cần tự giác, chủ từ người đứng đầu nhà trường sẽ giúp giáo có kỷ luật của bản than, để từ đó có ý thức cao viên tăng hiệu quả làm việc, tạo ra nhu cầu phát trong phát triển chuyên môn. triển năng lực để giáo viên ngày càng tận tâm Giảm áp lực cho giáo viên mà vẫn đảm cống hiến. Cán bộ quản lý cần tạo điều kiện để bảo chất lượng dạy học và giáo dục. Để giảm giáo viên chủ động làm việc, chủ động phát áp lực cho giáo viên mà vẫn đảm bảo về chất triển năng lực chuyên môn thông qua hình thức lượng dạy học và giáo dục, hơn ai hết, người “khoán việc, khoán học”, hiệu trưởng chỉ cần cán bộ quản lý, đặc biệt là hiệu trưởng phải: 1/ gợi ý, đề ra mục tiêu thực hiện. Thí dụ như: dạy Sớm nhận diện những dấu hiệu bất thường của tốt để thi giáo viên giỏi hiệu quả ở cấp trường, giáo viên như trễ việc, chất lượng dạy học giảm cấp huyện; phát triển năng lực chuyên môn để sút để điều chỉnh giáo viên bằng sự tự thân, tự dạy tốt, tạo uy tín và “thương hiệu” cá nhân, từ giác. 2/ Hạn chế giao việc ngoài giờ hành đó xây dựng nhà trường vững mạnh. chính, làm cho giáo viên cảm thấy thoải mái, Tạo động lực làm việc và phát triển năng bằng cách khuyến khích giáo viên chủ động lực chuyên môn cho giáo viên thông qua việc thực hiện chế độ khoán việc, khoán nhiệm vụ. thực hiện khách quan và công bằng, công khai 3/ Áp dụng chính sách làm việc linh hoạt: tăng công tác thi đua khen thưởng. Hiện nay, áp lực cường các hình thức làm việc online, ứng dụng từ nguồn kinh phí đối với cán bộ quản lý, hiệu công nghệ thông tin trong các kế hoạch, báo trưởng trường công lập là rất lớn. Trong khi cáo cho giáo viên…. Như vậy, từ ý nghĩa giảm lương và chế độ của giáo viên, nhất là giáo viên áp lực làm việc cho giáo viên, người cán bộ mới vào nghề chưa thể đáp ứng đủ điều kiện quản lý còn có thể thu được kết quả phát triển sống và làm việc ở một Thành phố lớn như năng lực chuyên môn của giáo viên thông qua Thành phố Hồ Chí Minh. Hiệu trưởng, thông việc tự học, tự rèn luyện về chuyên môn. Bởi qua công tác thi đua, khen thưởng bài bản, một khi công việc nhẹ nhàng, thoải mái thì giáo khoa học, có lý có tình thì đó là động lực rất viên mới yêu thích công việc, mới có hướng lớn để đội ngũ, trong đó có giáo viên cảm thấy phấn đấu để phát triển nghề nghiệp của họ. được tôn trọng. Khuyến khích giáo viên phát 3. Kết luận triển năng lực chuyên môn để tăng quyền lợi Quan điểm cũng như định hướng phát chính trị như bố trí nhiệm vụ tổ trưởng chuyên triển phẩm chất và năng lực học sinh trong xây môn, quy hoạch, đề bạt cán bộ quản lý dựng chương trình, sách giáo khoa 2018 ở Việt nguồn…. Đây cũng là hình thức khen thưởng Nam đặt ra yêu cầu phải nâng cao chất lượng hợp lý, hiệu quả cao. dạy học, giáo dục từ đội ngũ nhà giáo. Muốn 79
  11. TẠP CHÍ KHOA HỌC QUẢN LÝ GIÁO DỤC SỐ 03(39), THÁNG 9 – 2023 nâng cao chất lượng này thì điều kiện cần và đủ học sinh ở các trường tiểu học Thành phố Hồ là năng lực chuyên môn của giáo viên phải phát Chí Minh theo tiếp cận phức hợp, vừa theo nội triển để đáp ứng. Đứng trước những hạn chế, dung quản lý, vừa theo chức năng quản lý ở yếu kém về chất lượng chuyên môn của đội mỗi nội dung quản lý. Các biện pháp đề xuất ngũ nhà giáo và nhiệm vụ quản lý của hiệu được dựa trên cơ sở lý luận và thực tiễn mang trưởng về phát triển năng lực chuyên môn cho tính đặc thù của địa phương. Khi triển khai vận giáo viên ở trường tiểu học, đòi hỏi phải có dụng, chủ thể quản lý phải luôn đặt mối quan những biện pháp thực sự hiệu quả để giải hệ giữa các biện pháp qua lại, ảnh hưởng và bổ quyết. Bài viết đề xuất các biện pháp quản lý sung cho nhau. Kết quả nghiên cứu có thể được tập trung vào phát triển các năng lực chuyên vận dụng một cách linh hoạt, phù hợp với đặc môn cần thiết của giáo viên để dạy học theo thù từng địa phương trong quản lý hoạt động định hướng phát triển phẩm chất và năng lực này ở các trường tiểu học trong cả nước. TÀI LIỆU THAM KHẢO Ban Chấp hành Trung ương (2013). Nghị quyết số 29-NQ/TW ngày 04/11/2013 về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế. Bộ GD-ĐT (2018.a). Thông tư số 32/2018/TT-BGDĐT ban hành Chương trình giáo dục phổ thông. Bộ Giáo dục và Đào tạo (2018.b). Thông tư 20/2018/TT-BGDĐT quy định chuẩn nghề nghiệp giáo viên cơ sở Giáo dục phổ thông. Bộ Giáo dục và Đào tạo (2020). Thông tư 27/2020/TT-BGDĐT quy định đánh giá học sinh tiểu học. Bùi Hiền và cộng sự (2001). Từ điển Giáo dục học. NXB Từ điển Bách khoa. Chế Thị Hải Linh (2019). Quản lí đào tạo giáo viên tiểu học ở các trường/khoa đại học sư phạm theo tiếp cận năng lực. Luận án tiến sĩ Quản lí giáo dục. Trường Đại học Vinh. Phạm Minh Hạc (2001). Về phát triển toàn diện con người thời kì công nghiệp hóa - hiện đại hóa. NXB Chính trị Quốc gia - Sự thật. Phan Thai Hiep (2023). Management of professional capacity development activities for elementary school teachers to meet the 2018 General Education Program, Vinh Uni. J. Sci. Vo.l. 52 (1B), pp. 41-50 doi:10.56824/vujs.2023b001. Phan Thái Hiệp, Nguyễn Thị Thu Hằng (2022). Các nghiên cứu trong nước và quốc tế về hoạt động phát triển chuyên môn, nghiệp vụ của giáo viên, kinh nghiệm đối với giáo dục Việt Nam, Kỷ yếu Hội thảo khoa học Quốc gia “Đào tạo, bồi dưỡng giáo viên tiểu học đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông trong bối cảnh hiện nay”. Trường Đại học Vinh. Tháng 12-2022. tr. 109 Quốc hội (2014). Nghị quyết 88/2014/QH13 về đổi mới chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông. Trần Kim Dung (2001). Quản trị nguồn nhân lực. NXB Giáo dục. Viện Ngôn ngữ (2003), Từ điển Tiếng Việt. NXB Đà Nẵng, tr.1321. 80
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2