intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Quy mô thu ngân sách hợp lý Ước lượng cho trường hợp Việt Nam

Chia sẻ: Cothumenhmong Cothumenhmong | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:8

16
lượt xem
1
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài viết ước lượng quy mô thu ngân sách hợp lý của Việt Nam từ sau cải cách thuế năm 1991 đến năm 2008 và so sánh nó với quy mô thu ngân sách thực tế; đồng thời đưa ra gợi ý về mặt chính sách trong bối cảnh suy thoái kinh tế hiện nay.

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Quy mô thu ngân sách hợp lý Ước lượng cho trường hợp Việt Nam

Quy nno thu ngan sach hpp ly:<br /> udc lupng cho trudng hpp Viet Nann<br /> VU SY CUONG<br /> <br /> <br /> \ hdu het cdc qudc gia dang phdt triin tren the gidi, viec sd dung chinh sdch tdi khda di<br /> (J phuc vu cho muc tieu tang trUdng kinh te Id khd phd bien vd Viet Nam khong phdi Id<br /> trUdng hdp ngoqi le. Do yeu cdu khong ngttng tang len cua viec cdi thien chat lUdng cd sd hq<br /> tdng nin kinh te vd nhdm duy tri tdc do tdng trttdng kinh te cao, quy mo thu ngdn sdch cua<br /> Viet Nam trong GDP khong ngttng tdng len. Lieu Viet Nam cd nen tie'p tuc tdng quy mo ngdn<br /> sdch vd theo dudi chinh sdch tdng chi tieu cong phuc vu tang trudng? Nhdm trd ldi cdu hoi<br /> tren, sa dung mo hinh dinh Ittdng diia tren cdc dtt lieu phdn dnh trinh do phdt trien cua nen<br /> kinh te, bdi viet Udc lUdng quy mo thu ngdn sdch hdp ly cua Viet Nam ttt sau cdi each thue<br /> ndm 1991 de'n ndm 2008 vd so sanh nd vdi quy mo thu ngdn sdch thttc te; dong thdi dtta ra gdi<br /> y vi mat chinh sdch trong bdi cdnh suy thodi kinh te'hien nay.<br /> <br /> 1. Tong quan ve quy mo thu ngan sach budget constraint) trong cac doanh nghigp<br /> cua Viet Nam nha nUdc, Viet Nam da thanh cong trong viec<br /> Ke tii sau cai each thue vao d i u nhiing cat giam tham hut ngan sach va dn dinh<br /> nam 1990, quy mo thu ngan sach cua Viet kinh te vi md; (ii) giai doan 1997-2000, do<br /> Nam da cd thay ddi ldn. Hinh 1 cho thay rd anh hudng cua khung hoang kinh te Chau ,,<br /> xu hudng tang len ciia thu ngan sach nha qui md thu ngan sach da giam dang ke, chi<br /> nUdc so vdi GDP. Tuy nhien sii gia tang cua chie'm binh quan hang nam 20,7% GDP; (iii)<br /> quy md ngan sach la khdng dn dinh va bi phu giai doan 2001-2007, sii thay ddi tich ciic cua<br /> thupc vao tinh hinh kinh te. Cd the chia sii nen kinh te va x u i t k h i u d i u tho da cho<br /> thay ddi cua qui mo ngan sach lam 3 giai phep Nha nUdc tang nhanh quy mo thu ngan<br /> doan: (i) giai doan tii 1992-1996, khi chinh sach (toe dp tang thu ngan sach binh quan<br /> sach Ddi mdi tao ra dpng liic manh cho tang 20,5%/nam), dac biet trong ba nam 2006-<br /> trudng kinh te thi qui md thu ngan sach ciing 2008 quy mo thu ngan sach binh quan nam<br /> tang len rd ret. Thu ngan sach binh quan da chie'm tdi 28% GDP.' Tuy nhien, bat chap<br /> nam trong giai doan nay chie'm 22,2 % GDP. cac nd liic cai each hg thd'ng thu ngan sach<br /> Cling vdi viec t h i t chat chi tieu cong, nhat la qua thue, ngudn thu ngoai thue vSn giQ vai<br /> viec thiic hien cac bien phap n h i m ban chd trd khong nhd. Dieu nay lam giam tinh dn<br /> van de "gidi han ngan sach mem" (soft dinh cua ngan sach nha nUdc \ - ;• ,•<br /> <br /> HINH 1: Thu ngan sach nha nvidc so vdi GDP (1991-2007) : •?*•<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007<br /> <br /> Ngudn: Tinh toan ciha tic gia theo s(S lieu ciia B6 Tai chinh v^ Tdng ciic Thdng ke.<br /> <br /> Vu Sy Qrdng, TS., Hoc vien TM chinh.<br /> 1. Trong khuPn kh6 bki vi^t niy chiing t6i khfing di s4u them v^ via di nsly.<br /> <br /> <br /> 10<br /> Quy md thu ngSn sdch<br /> <br /> <br /> De danh gia tdng quan quy mo thu ngan nUdc nay v i n cao hdn dang ke so vdi cac<br /> sach cua Viet Nam, chiing tdi thiic hien so nUdc dang phat trien.<br /> sanh ty le thu ngan sach/GDP vdi cac nUdc Hai Id, h i u het cac nUdc XHCN cii trong<br /> tren thg' gidi qua cac thdi ky. Cac nUdc nay qua trinh chuyen ddi deu co' ging c l t giam<br /> dupc chia thanh nhdm theo khu vtic dia ly quy md thu ngan sach.<br /> va theo trinh dp phat trien. Ngoai ra, chiing Ba la, quy md thu ngan sach cua Viet<br /> tdi Cling so sanh sii thay ddi quy md thu Nam da tang len rat n h a n h ke tii nhiing<br /> ngan sach ciia Viet Nam vdi cac nUdc trong nam 1990. Nhin chung, thu ngan sach<br /> he thdng XHCN cu, ndi ma trong qua khU, trong nhiing nam gan day cua Viet Nam<br /> thu ngan sach nha nUdc titng chie'm vai trd cao hdn so vdi ty le trung binh cua cac<br /> dac biet quan trpng. So sanh ddn gian nay nUdc dang phat trien ndi chung va ciia cac<br /> cho phep nhin nhem quy md cua cac khoan nUdc dang phat trien cd thu nh&p thap ndi<br /> thu cdng so vdi GDP va p h i n nao cho thay rieng. Dieu nay cung diing khi so sanh vdi<br /> vai trd cua khu vUc nha nUdc ddi vdi nen<br /> ty le thu ngan sach/GDP trung binh cua<br /> kinh te. Quan sat cac so' lieu trong bang 1<br /> cac nUdc khu viic Chau A - Thai Binh<br /> chiing toi c6 mpt vai nhftn xet^:<br /> Dudng. Ganh nang ngan sach cdng cua<br /> Mot Id, trong th^p nien 1990, h i u het cac Viet Nam cdn cd the ldn hdn tinh toan tren<br /> nUdc cong nghiep thupc khdi OEDC deu cd neu cd du dii lieu ve cac khoan thu ma<br /> xu hudng c l t giam quy md ngan sach, n h i t ngUdi dan phai ganh chiu nhUng hien chUa<br /> la do anh hudng ciia trUdng phai trpng cung dupc quyi't toan d i y dii vao ngan sach nha<br /> khi dd dang thinh hanh d cac nUdc ndi tie'ng nUdc, dac biet la cac khoan thu d dia<br /> Anh. Tuy nhien quy mo thu ngan sach d cac phUdng.<br /> BANG 1: So s a n h q u y m o t h u n g a n sach c u a Viet N a m vdi cac nxidc t r e n t h e gidi<br /> <br /> 1987-1989 1991-1994 1996-1999 2001-2004<br /> <br /> Cdc nudc dang phdt trien 20,8 19,8 19,6 20,5<br /> <br /> Chau Phi Sahara 19,4 19,8 20,8 19,2<br /> <br /> Trung D6ng- Bic Phi 26,1 25,7 26,2 26,7<br /> <br /> My Latinh \k Caribe 20,1 20,6 20,7 19,8<br /> <br /> Nam A 15,9 15,2 15,0 14,8<br /> <br /> E»ng A-Thii Binh Duong 17,1 18,4 19,8 18,8<br /> Ddng Au vd cdc nitac thudc Lien Xd cu 41,8' 30,5 28,5 31,1<br /> Khd'i cdc nUdc cdng nghiep(OCDE) 34,5 36,1 34,0 33,8<br /> <br /> Viet Nam 13,9 19,2 21,1 24,1<br /> <br /> Cdc nudc thu nhiip thdp 16,3 16,7 17,1 18,2<br /> <br /> • D6ng Au vk Lien X6.<br /> Ngudn: Tinh toin ciia tac gia theo s6 lieu ciia He thtfng tM chinh toSin cSu (GFS)- Quy iiin te qu6c t6 (IMF) vi<br /> thrfng ke ciia cic qutfc gia lien quan.<br /> 2. Cin chti ^ la trong so sanh niy chung tOi coi<br /> Song viec so sanh ddn gian qua bdng 1 phuong phip thtfng ke vi tmh toin cic si5 lieu li tuong<br /> khong cho ph^p chiing tdi tra ldi cau hdi la d6i d6ng nhit mic dil tren thuc t€ vin c6 khic biet v6<br /> lieu ganh nang ngan sach ciia Vi$t Nam cd cich thilc tinh toin cic chi si5 vi mO giOa cic qu(5c gia.<br /> <br /> Nghiin ciru Kinh tg s63T5- Thing 8/2009<br /> 11<br /> Quy mo thu ngdn sdch ...<br /> <br /> <br /> qua ldn so vdi trinh dp phat trien cua nen - Ty le do thi hda cao la yeu to' thuan ldi<br /> kinh te hay khdng? Trong p h i n 2, chiing tdi cho tang quy mo thu ngan sach vi nd tao<br /> sii dung mdt md hinh dinh lUpng do lUPng quy dieu kien cho thu ngan sach d l dang hdn,<br /> md thu ngan sach theo cac ye'u td phan anh dac biet la thue bat dpng san. Ty le dd thi<br /> miic dp phat trien ciia mdi qud'c gia va ap hda cao ciing phan anh trinh dp phat trien<br /> dung md hinh nay de tinh toan cho Viet Nam. cua qud'c gia va do vfty tac ddng tich ciic tdi<br /> 2. Quy m o n g a n s a c h c u a Viet N a m : kha nang thu ngan sach.<br /> lieu CO t h u n h i e u hcfn q u y m o hofp - Do md cua nen kinh te crnig la nhan to'<br /> ly? anh hucing tich ciic tdi viec tang quy mo<br /> 2.1. PhUdng phdp tinh todn quy mo ngan sach trong cac qud'c gia dang phat<br /> ngdn sdch hdp ly trien. Dieu nay cd the giai thich bdi hai ly do<br /> chinh: (i) da so' cac nUdc dang phat trien ap<br /> Xac dinh quy md thu ngan sach hpp ly la<br /> dung mpt he thd'ng thue suat cao vdi hang<br /> v i n de da dUdc cac nha kinh te quan tam tii<br /> hda x u i t nhap khau; va (ii) md cuta nen kinh<br /> lau. Tuy nhien v i n de nay vap phai nhieu<br /> te Cling tao dieu kien lam tang GDP va thu<br /> khd khan vi khong cd md hinh ly thuyet<br /> nhap binh quan d i u ngUdi nen lam tang<br /> kinh te nao chi ra chinh xac can thu ngan<br /> ngudn thu^.<br /> sach. Vi vay de Udc tinh quy md ngan sach<br /> hdp ly, cac nha kinh te da sut dung cac md - Tai cac nUdc dang phat trien, xuat<br /> hinh thiic nghiem qua danh gia anh hudng khau cac san pham thd, dac biet la d i u khi<br /> cua cac nhan to' tdi kha nang thu ngan sach cd vai trd rat quan trpng vdi thu ngan sach.<br /> ciia mdt qudc gia. Cac nhan td nay ciing Day Cling la ngudn thu de dang vdi chi phi<br /> phan anh cho trinh dp phat t'-ien cua nen thu thap. Vi vay, xudt khdu ddu thd dUdc coi<br /> kinh te trong mdi giai doan nhat dinh. la nhan to' cd anh hudng tich ciic tdi quy mo<br /> Nhiing nghien ciiu dinh lUpng ve cac nhan thu ngan sach d cac nUdc nay.<br /> td anh hudng den thu ngan sach, ma dac - Chinh sach tien te cung tac ddng tdi kha<br /> biet la thu thue da dupc bat d i u tii Lotz va nang thu ngan sach vi nd anh hudng tdi lam<br /> Mors (1967, 1970), Bahl R.W. (1971), sau dd phdt ma nhan to' nay cd anh hudng tieu ciic tdi<br /> tie'p tuc dupc phat trien bdi cac tac gia khac kha nang thu ngan sach (hieu ilng Tanzi -<br /> nhu: Tanzi V. (1987), Tanzi V. va H.H. Zee Olivera^. Mot so' nghien ciiu ciing da khang<br /> (2000), Teera J.M. va J. Hudson (2004) ... dinh hieu iing nay (Chambas et al. 2005).<br /> Hau het cac nghien ciiu deu cho t h i y quy<br /> md thu ngan sach cua mpt qUd'c gia chiu anh 3. Xem them nghien ctiu cita BURGESS ROBERT<br /> hudng bdi cac ye'u td' sau; and STERN NICOLAS. 1993. "Taxation and<br /> Development." Journal of Economic Literature, vol. 31<br /> Thu nhqp binh qudn ddu ngttdi anh No.2, pp. 762-830.<br /> hucing tich ciic tdi quy md thu ngan sach 4. Xem them TORGLER B. 2003. "Tax morale in<br /> Dieu nay cd the dUdc giai thich la mpt qudc transition countries." Post-Communism Economies, vol.<br /> 15 (3), pp. 357-81. vi ALM JAMES and TORGLER<br /> gia cang giau cd thi kha nang thu thue cang BENNO. 2006. "Culture differences and tax morale in<br /> cad^. Hpn niia trong cac qud'c gia phat trien the United States and in Europe." Journal of Economic<br /> thi kha nang cung cap cac hang hda cdng Psychology, vol. 27(2), pp. 224-46.<br /> cpng vdi chat lUdng tdt ciing lam tang y thiic 5. Tuy nhien, d6 md ciia n^n kinh te it tie d6ng toi<br /> ngUdi dan trong cac khoan ddng gdp cong''. quy m6 ngin sach cac nudc phit tridn (Chambas vi<br /> cpng stj, 2005) vi vai tro ciia thue' xuit nhip khiu giam<br /> - Ty trgng ngdnh sdn xudt nong nghiep di ro ret cung vcti qua trinh phit tridn kinh t€. Do viy,<br /> trong GDP cao lam giam kha nang thu ngan diy khdng the' coi la ngudn thu 6n dinh v6 dai han.<br /> sach, vi thu nhap han che cua khu viic nay 6. Tanzi-Olivera effect li hieu litig giai thich tinh<br /> trang gia tri thiJc ciia cic khoan thu ngin sich bi sut<br /> va dac diem san xuat phan tan cua nd khien giam trong thdi ky lam phit cao do tic d6ng ciia tinh xsh<br /> cho viec thu thud it hieu qua. trong viec thu thufi vi chi phi thu cao hon.<br /> <br /> <br /> 12 Nghign ciru Kinh tg so 375- Thing 8/2009<br /> Quy mfi thu ngdn sdch<br /> <br /> <br /> Cac nghien ciiu g i n day (Togler (2003), Trong do: i la dai di$n qud'c gia thii i va t<br /> Bhd et al. (2004)) cho rang ngoai cac nhan td la dai dien cho nam t, U; la dai lUdng phan<br /> kinh te thi yeu td the ch§' cung anh hudng tdi anh hieu iing rieng cua tiing nUdc tdi ket qua<br /> kha nang thu ngan sach cua mdt qud'c gia. danh gia va pit la sai so'cua md hinh.<br /> Chat Ittdng qudn tri cua chinh quyen la mpt He so' cua cac bien tinh tii md hinh (2) se<br /> trong nhiing ye'u to' cd anh hudng tich ciic tdi dCing de tinh Y^,, gia tri the hien kha nang<br /> viec thu thue, quan ly chi tieu cdng va vi vay thu ngan sach hdp ly theo trinh dp phat trien<br /> anh hudng tdi quy md ngan sach'. cua mdi qud'c gia. Tie'p theo, chiing tdi so<br /> Trong nghien ciiu nay, ke thiia cac nghien sanh Ytn vdi sd lieu thu ngan sach thiic te ciia<br /> Cliu dinh lUdng mdi ve quy md thu ngan sach Viet Nam de tra ldi cho cau hdi dat ra tren<br /> cua Zee H. (1996), Chambas G. et al (2005), day. Neu sd thu thttc te'/Y,„ ldn hdn 1 cd<br /> Teera J.M. va J. Hudson (2004), chiing tdi sii nghia la qud'c gia dang huy dpng ldn hdn quy<br /> dung mpt md hinh dinh lUdng cd dang sau de md thu ngan sach hdp ly. Vi vay can phai cd<br /> Udc lUdng anh hudng cua cac nhan td' tdi quy bien phap de "khoan siic dan" va giam di quy<br /> md thu ngan sach cua mdt qud'c gia, tii do ap md chi tieu cdng n h i m giam ap lUc tang thu<br /> dung cho trUPng hdp cua Viet Nam: ngan sach.<br /> Y = f(LGDP, AEG, URB, OPEN, OIL, IFL, 2.2. Kit qud udc lUdng mo hinh vd<br /> QuGO'V) (1) tinh todn cho Viet Nam<br /> Trong dd; Y la quy md thu ngan sach do Nhu da de cfip d tren, trong bai viet nay<br /> bang ty sd giiia thu ngan sach nha nUdc chiing tdi sii dung 2 phUdng phap Udc lUdng<br /> (khdng ke vien trd) va GDP; LGDP la Idgarit cho sd'lieu gdp (panel data) la phUdng phap<br /> cua thu nh&p binh quan dau ngUdi (tinh theo hieu Ung cd' dinh (Fixed Effects) va hieu<br /> Stic mua tUdng dUdng); ARG la ty trpng gia iing ngau nhien (Random Effects). Viec liia<br /> tri nganh san xuat ndng nghiep trong GDP; chpn phUPng phap Udc lUdng toi Uu dUpc<br /> URB la miic dp dd thi hda (ty le ngUdi sdng d thiic hien thdng qua kiem dinh Hausman<br /> khu vtic dd thi); OPEN la dp md cua nen kinh (Green, 2004). Ket qua kiem dinh cho thay<br /> te; OIL la ty trpng gia tri x u i t khau diu thd phUPng phap Fixed Effects la phii hpp hPn.<br /> trong tdng gia tri x u i t khau; IFL la ty le lam Dieu nay cd nghia la sii di biet cua mdi<br /> phat va QuGOV la chit lUdng quan tri cua qud'c gia ciing la mdt nhan to' giai thich<br /> chinh quyen (lay theo danh gia ciia Ngan kha nang thu ngan sach cua qud'c gia dd.<br /> hang The gidi). Chung tdi ciing sii dung kiem dinh<br /> Chiing tdi sii dung dii lieu cua 82 nUdc Breusch va Pagan de dam bao xem xet<br /> dang phat tridn cd thu nhap trung binh va hien tUpng phUPng sai ciia sai sd' thay ddi<br /> thip trong giai doan 1991-2004 de tinh toan. (heteroscedasticity)'. De dam bao tinh viing<br /> Sd heu dupc lly tit cac ngudn nhU: Ngan ciia md hinh, chiing tdi da Udc lUpng lai md<br /> hang The gidi (WB), Ngan hang Tai thie't hinh theo phUdng phap White n h i m sufa<br /> Chau Au (EBRD), Ngan hang Phat trien chiia hien tupng heteroscedasticity. Cac ket<br /> Chau Phi (AFDB), Quy tien te qud'c te OMF). qua Udc lUdng b i n g phUdng phap Fixed<br /> Ke't hdp sd heu theo nUdc va theo nam Effects dUdc trinh bay trong bang 2.<br /> (panel-data) cho phep chiing tdi sii dung cac<br /> phUdng phap tinh toan hien dai trong kinh te<br /> lUdng n h i m dat ket qua td't hdn phUdng phap 7. Xem them BIRD R., MARTINEZ-VASQUEZ J<br /> and TORGLER B. 2004. "Societal Institution and tax<br /> binh phUdng nhd nhat thdng thUdng (OLS).<br /> effort in developing countries." Working Paper.<br /> Md hinh Udc lUdng cu the cd dang sau: International Studies Program Andrew Young School of<br /> Yi,= a+ p,LGDPi,+ P2ARGi,+ p3URBi,+ P40PENi,+ Policy Study- Georgia State University.<br /> PsOILit+PsffU+PTQuGOVii + Ui+Mit (2) 8. Kft qua x2 (1)= 45.5 vdi xic suit > x2= 0.00<br /> <br /> <br /> Nghiin ciru Kinh tg sS 375 - Thing 8/2009 13<br /> Quy md thu ngdn sdch ...<br /> <br /> <br /> Ke't qua tinh toan cho thay d i u he so' cua bien gid^ de phan anh tac ddng cua tang<br /> cac bien la phii hdp vdi nhan dinh d tren va trUdng tdi quy mo thu ngan sach va de xem<br /> cd y nghia ve mat thd'ng ke. Ket qua nay xet xu hudng thu ngan sach ciia Viet Nam<br /> khang dinh lai r i n g quy md thu ngan sach trong giai doan nghien cUu (1991-2004). Ket<br /> phu thupc vao trinh dp phat trien cua mdi qua cho thay, khi kinh te phat trien thuan ldi<br /> qud'c gia (cd cau kinh te va miic dp dd thi (td'c dp tang GDP cao), Viet Nam thUdng huy<br /> hda), gia tri x u i t khau d i u md, dp md cua dpng ngan sach cao hdn trung binh cac nUdc<br /> nen kinh te, sii dn dinh ciia chinh sach kinh trong mau nghien ciiu^°. Cd the giai thich<br /> te vi md. Kdt qua Udc lUdng ciing cho t h i y dieu nay b i n g viec Chinh phu Viet Nam<br /> r i n g chit lupng quan tri cua chinh quyen mud'n tan dung cd hdi tang trUdng kinh te de<br /> anh hudng tich ciic tdi quy md thu ngan cai thien quy md ngan sach. Tuy nhien, ve<br /> sach. Ndi each khac khdng nen duy tri quy dai ban thi dieu nay chUa han da cd ldi, vi nd<br /> md ngan sach/GDP qua cao trong khi trinh lam giam tiet kiem trong dan chung va tii dd<br /> dp quan tri ciia chi'nh quyen ban che. tac dpng de'n kha nang d i u tU cua cac thanh<br /> Chiing tdi ciing dUa them vao md hinh hai phan kinh te ngoai nha nUdc.<br /> BANG 2 : Lfdc lifdng cac nhan to anh hxidng d e n quy m o n g a n sach<br /> Effets fixes<br /> 1 2 3 4 5<br /> Lgdp 0.742* 1.162* 1.175* 1.480* 1.057*<br /> (0.711) (0.636) (0.643) (0.801) (0.579)<br /> ARG -0.120*** -0.157** -0.165* -0.151** -0.159**<br /> (-3.927) (-2.898) (-2.384) (-2.781) (-2.933)<br /> URB 0.069* 0.201* 0.220* 0.187* 0.197*<br /> (1.11) (1.849) (1.809) (1.711) (1.812)<br /> IFL -0.002** -0.006* -0.008* -0.007* -0.006*<br /> (-3.624) (-0.561) (-1.091) (-0.732) (-0.603)<br /> OPEN 0.016* 0.017* 0.018* 0.018* 0.017*<br /> (1.213) (1.261) (1.252) (1.280) (1.208)<br /> OIL 0.113*** 0.071** 0.071** 0.075** 0.072**<br /> (8.757) (2.989) (3.287) (3.121) (3.016)<br /> QuGOV 0.087* 0.090* 0.090** 0.083*<br /> (2.517) (1.700) (2.613) (2.420)<br /> Dl -0.646<br /> (-1.150)<br /> D1*D2 2.837<br /> (1.384)<br /> R-squared 0.346 0.361 0.890 0.364 0.369<br /> N.of obs 938 409 409 409 409<br /> N. nin kinh t^ 82 82 82 82 82<br /> Ghi chu: (i) C6t 3 duoc udc lupng Fixed Effects theo phuang phip White; (ii) gii tri thcing ke t trong ngoac; (iii)<br /> ***, **, * lin luat cho biet mtic y nghia 1%, 5 % vi 10 %; (iv) he s6 ehan a khPng gidi thieu trong bang.'<br /> <br /> 9. Bien Dl co gia tri = 1 khi ttfc d6 tang tnldng kinh tg cua mpt nin kinh te' > 6,5% vi = 0 tiong tmcmg hpp ngupc lai.<br /> Bie'n D2 = 1 trong tnrdng hpp Viet Nam vi bang 0 trong cic tmcmg hap khic. Chung tPi udc luong hai trucmg hop- (i) Dl<br /> tach rieng, (ii) Dl duoc danh gii ke't hop vdi D2.<br /> 10. Tuy nhien cic he s6 nay khPng co J? ngMa thtfng ke nen co th6 chi coi nhu m6t tham khao cin c6 dinh gii siu hon.<br /> <br /> <br /> 14 NghiSn cdu Kinh tgs6375 - Thing 8/2009<br /> Quy md thu ngdn sdch<br /> <br /> <br /> Sli dung cac he so' thu dupc qua Udc doan 1992-1996 va 2002-2008 thi cao hdn<br /> lupng md hinh tren, chiing toi Udc tinh quy mUc tiem nang. Dac biet, quy md thu ngan<br /> md thu ngan sach nha nUdc hdp ly cua sach giai doan 2004-2007 da cao hdn mUc<br /> Viet Nam ve mat ly t h u y e t " , sau dd so thu tiem nang cua nen kinh te tdi 26%.<br /> sanh nd vdi quy mo thu ngan sach thiic te Chiing tdi cung Udc lUdng chenh lech quy mo<br /> (the hien d hinh 2). ngan sach thiic te va tiem nang cho nhdm<br /> Hinh 2 cho thiy, ngoai trcf nam 1991, cac nUdc Ddng Nam A'^ Ke't qua cho thay<br /> Viet Nam ludn thu ngan sach ldn hdn hoac h i u bet cac qud'c gia nay deu cd thu ngan<br /> b i n g miic trung binh hdp ly. Tuy nhien dp sach t h i p hdn hoac sat miic hdp ly. He so'<br /> chenh lenh giiia quy md thu thiic te va hdp chenh lech cao (giiia thu ngan sach thiic te<br /> ly khac nhau tuy tiing giai doan. Giai doan /quy mo hdp ly) cua Viet Nam cd the so sanh<br /> 1997-2001, quy md thu ngan sach cua Viet vdi trudng hpp cho mpt so' nUdc dang chuyen<br /> Nam sat vdi miic tiem nang, trong khi giai ddi Ddng Au (xem Auriel va Wartlers, 2005).<br /> HINH 2: So sanh quy mo thu ngan sach thvtc te va quy mo hdp ly cua Viet N a m<br /> giai doan 1991-2008<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Chu thich: He s6 chenh lech = Quy mP ngin sich thuc te'/Quy mfl thu NSNN hop If tinh tit mfl hinh. Nam 2008 li<br /> s6 heu udc tinh.<br /> X6t tdng quan, vai trd cua ngan sach md thu ngan sach n h i m dap iing cac ddi<br /> nha nUdc ci Viet Nam qua ldn so vdi trinh hdi ngay cang tang cua chi tieu ngan sach<br /> dp phat trien cua nen kinh te. Do vfty cd nha nUdc. Diiu nay cd the giai thich mpt<br /> the gay ra "hieu iing thoai lui" (crowding- p h i n la do Viet Nam dang theo dudi md<br /> out effect) can trd sii tham gia ciia khu vyc hinh tang trUdng theo chieu rdng va de cd<br /> kinh tg' ngoai nha nUdc vao viec phat trien the duy tri td'c dp tang trUdng cao thi Nha<br /> kinh tS'. nUdc bupc phai md rpng quy mo cac khoan<br /> 1. Md rong chi t i e u c o n g phuc v u chi d i u tu tii ngan sach i)ha nUdc.<br /> t a n g trifding k i n h te: mo hinh<br /> t h i e u b e n viing 11. Vl chit luong quan tri cua Chinh phti li bign<br /> dupc dinh gii 2 nam Ain, nen Ai phuc via cho tinh toin<br /> Ket qua dang chii y n h i t ma chiing tdi chung tfli coi nhu bie'n stf niy khflng thay d6i trong 2<br /> thu dupc qua nghien ciiu nay la Viet Nam nim.<br /> dang theo dudi mpt chinh sach tai khda 12. Trong khufln kh6 bii vift, chung tfli khflng gidi<br /> khdng ben viing vdi viec tang nhanh quy thieu chi lift kft qua niy, co th^ xem them VU, 2008.<br /> <br /> <br /> Nghiin ciru Kinh tg s6375- Thing 8/2009 15<br /> Quy mo thu ngan sdch<br /> <br /> <br /> Md hinh tang trUdng nay la khdng dn dinh phat trien vUdt qua 30% GDP thi tac ddng cua<br /> ve dai ban. Chi tieu cong cin phai dUdc duy nd vdi phat trien kinh te va hieu qua cung cap<br /> tri d quy md phii hdp, cac nghien ciiu kinh te hang hda cdng giam di rd ret (d quy md nay<br /> lupng gan day" cho t h i y chi tieu tii ngan sach chi phi bien ciia viec tang thu ngan sach bing<br /> nha nUdc khi vUpt qua mdt ngUdng nhat dinh vdi ldi ich bien cua viec cung cap hang hda<br /> thi trd len kem hieu qua. Nghien ciiu cua cdng cpng). Do vay, ve dai ban khdng nen sii<br /> Tanzi V. va S. L. (1997) cho thay, neu quy md dung tang chi tieu cdng nhU mpt bien phap de<br /> chi tieu ngan sach cdng trong cac nUdc dang phuc vu tang trudng.<br /> B A N G 3: So s a n h quy m o chi n g a n sach cua Viet N a m va cac nvfdfc trong khu vtfc (% GDP)<br /> <br /> 1990 1995 2000 2006 2007 2008<br /> Trung QuiSc 18,5 12,2 16,3 19,2 19,3 20,8<br /> H6ng Cong 14,3 16,4 17,7 15,5 14,5 18,9<br /> Han Quoc 15,5 15,8 18,9 24,3 23,3 24,4<br /> Dai Loan 14,5 14,4 15,4 18,7 18,0 20,6<br /> Indflnexia 19,6 14,7 15,8 20,1 18,2 19,9<br /> Malaixia 27,7 22,1 22,9 24,9 25,0 26,5<br /> Phihppin 20,4 18,2 19,3 17,3 17,3 17,0<br /> Xingapo 21,3 16,1 18,8 13,8 14,7 17,5<br /> Thai Lan 13,9 15,4 17,3 16,4 18,3 17,3<br /> Viet Nam 21,9 23.9 23,4 30,9 33,1 31,0<br /> <br /> Nguon: ADB, 2006 vi 2009.<br /> De xem xet quy md chi tieu cdng cua Viet trp tang trUdng cao. Do vay, Viet Nam khdng<br /> Nam, chung tdi so sanh chi tieu nay qua cac cd nhieu khdng gian cho viec thiic hien cac<br /> nam va vdi cac nUdc trong khu viic. Sd' lieu chinh .sach tai khda trong trUdng hdp b i t trie<br /> cua bang 3 cho thay vi muc tieu tang trudng nhu trong giai doan suy thoai kinh te the gidi<br /> kinh te, quy md chi ngan sach cua Viet Nam hien nay. Ciing can chu y ring, do quy mo<br /> lien tuc dUdc tang trong giai doan 2000-2007. ngan sach tang len nhanh chdng nhd vao<br /> Trong nhiing nam g i n day, ciing vdi tham xuat khau d i u thd nhiing nam g i n day da<br /> hut ngan sach ludn d sat miic 5% GDP cho dan tdi tinh trang chi tieu cong d i dai hdn-<br /> phep cua Qud'c hdi, trong khi lien tuc tang mdt bieu hien cua v i n de "can benh Ha Lan"<br /> quy md thu ngan sach thi chi tieu cdng ciia ma hau qua cua nd ve dai han la sii b i t dn<br /> Vi$t Nam trong 2 nam 2006-2007 da vUdt trong phat trien kinh te.<br /> qua 30% GDP. Do quy md thu da qua cao va<br /> 4. Ke't l u a n j<br /> do ngudn thu ngan sach khdng dn dinh d i n<br /> den he qua Viet Nam khdng the tie'p tuc tang Trong khudn khd bai viet nay chiing toi<br /> (uy md chi ngan sach/GDP vao nam 2008 de da chi ra r i n g , do viec duy tri quy md ngan<br /> ddi phd vdi khiing hoang. Dieu nay ngUdc vdi sach cao hdn nhieu quy mo ngan sach hdp ly<br /> ;u the ciia cac nUdc nhU Trung Qud'c, Han da lam han che rat nhieu khdng gian liia<br /> }udc hay Xingapo khi hp da tang manh quy chpn chinh sach cho Viet Nam trong giai<br /> md chi tieu ngan sach nam 2008. doan nen kinh te mat dn dinh nhU hien nay.<br /> Do tac ddng ciia k h u n g h o a n g k i n h td the<br /> Tdm lai, khi theo dudi md hinh tang<br /> trUdng theo chieu rdng, Viet Nam da lam 13. Tanzi va Schuknecht (1998) hoac Kolodko<br /> dung chi tieu cdng nhU mpt each thiic de hd (2000).<br /> <br /> 16 Nghiin ciiu Kinh tgs6375 - Thing 8/2009<br /> Quy mfl thu ngdn sdch<br /> <br /> <br /> gidi, Viet Nam se phai doi m a t vdi h a n g TAI LifiU THAM KHAO<br /> loat cac v i n de nhU t h a m h u t ngan sach, 1. Aim James vi Torgler Benno. 2006. "Culture<br /> differences and tax morale in the United States and in<br /> lam phat, t h a m h u t can can vang lai. Day Europe." Journal of Economic Psychology, vol. 27(2),<br /> la bai toan khdng d i dang cho viec hoach pp. 224-46.<br /> dinh chinh sach ciia Viet N a m trong nam 2. Auriole E. vi M. 'Wartlers. 2005. "Taxation base<br /> nay, n h a t la khi Chinh p h u can cd cac giai in Developing countries." Journal of Publics<br /> Economics, vol. 89, pp. 625-46.<br /> phap de h a n chi' suy giam k i n h te. Qua 3. Bahl R.'W. 1971. "A regression approach to tax<br /> nghien ciiu nay chiing toi cho r i n g , Chinh effort and tax ratio analysis." Staff paper-IMF, vol. 18,<br /> phu nen tap t r u n g cd c l u lai n i n kinh te pp. 570-612.<br /> va cai thi$n hieu qua sii dung ngan sach 4. Bird R., Martinez-Vasquez J vi Torgler B. 2004.<br /> "Societal Institution and tax effort in developing<br /> hdn la tim each giai n g a n cang nhieu cang countries." Working Paper. International Smdies<br /> tdt. Nghien ciiu nay ciing cho thay mac dii Program Andrew Young School of Policy Study-<br /> it ed tac dpng ngay l&p tiic, nhUng ve dai Georgia State University.<br /> h a n thi c l t giam t h u e se la bien phap ed 5. Burgess Robert vi Stem Nicolas. 1993. "Taxation<br /> and Development." Journal of Economic Literature, vol.<br /> hieu qua hdn la hd trd lai s u i t . Hdn niia, 31 No.2, pp. 762-830.<br /> ho trd lai s u i t la bien phap cd r u i ro n h i t 6. Chambas G6rard vi cflng su. 2005. Afrique du sud<br /> dinh vdi dn dinh vi mo ve dai h a n khi nguy du Sahara Mobiliser des ressources fiscales pour le<br /> cd lam phat cao chUa phai da het v^ ehinh developpement. Paris: Economica.<br /> 7. Green W.H. 2004 Econometric Analysis , Prentice<br /> sach n i y h i u nhU khong eo tac dung thiie Hall, 5th Edition, 2004.<br /> d i y eae doanh nghigp cai thien hi$u qua 8. Ngin hing Thi giiSi (WB). 2005, 2006- Bio cio<br /> Sli dung cae ngudn liic. phit tri^n Viet Nam.<br /> 9. Romer, C. V i D. Romer 2008. The<br /> Mac du cac gdi kich e l u la e i n t h i i t Macroeconomic Effects of Tax Changes: Estimates<br /> trong n g i n han, nhUng Chinh phu c i n cd Based on a New Measure of Fiscal Shocks - Working<br /> Paper - University of Califomia-Berkely.<br /> danh gia tac ddng cua chinh sach tai khda 10. Quy Ti^n te qu6c ii (IMF). 2009 Country Report<br /> md rpng hien nay tdi nen kinh tg' trong dai No 09/110.<br /> han. Dd'i vdi chinh saeh tki khda, trong bdi 11. Tanzi Vito. 1987. "Quantitative characteristics of<br /> tax systems of developing coutries," in The theory of<br /> canh ma hieu qua d i u tU cua k h u viic nha<br /> taxation for developing countries. David Newbery and<br /> nUdc (bao gdm ca cac doanh nghiep nha Nicholas Stem (eds). Oxford. Oxford University Press,<br /> nUdc) cdn kem hieu qua (Ngan hang The pp. 205-41.<br /> gidi, 2006) thi cai thign hieu qua chi tieu 12. Tanzi Vito vi L. Schknecht. 1997. "Refomiing<br /> government: An overview of recent experience."<br /> edng cd vai trd r a t quan trpng. Viet Nam European Journal of political economy, vol. 13, pp.<br /> Cling c i n xem x6t lai md hinh t a n g trUdng 395-417.<br /> diia tren md rpng d I u tU cdng hien nay. Ve 13. Tanzi Vito vi Zee HoweU H. 2000. "Tax Pohcy<br /> dki han, Chinh phii c i n duy tri quy mo thu for Emerging Markets: Developing Countries."<br /> National-Tax-Journal, vol. 53(2), pp. 299-322.<br /> chi ngan sach hdp ly va cd giai phap de tim 14. Teera Joweria M. vi Hudson John. 2004. "Tax<br /> kiem ngudn t h u n g a n sach dn dinh, h a n performance: a comparative study." Journal of<br /> che Sli phu thupc qua ldn cua t h u ngan International Development, vol. 16(6), pp. 785-802.<br /> saeh nha nUde vao k h a i thac tai nguyen va 15. Torgler B. 2003. "Tax morale in transition<br /> countries." Post-Communism Economies, vol. 15 (3),<br /> hoat dpng x u i t k h i u . Hdn nQa, khi Viet pp. 357-81.<br /> Nam chua t h a n h cdng trong cai each h a n h 16. Vu Sy Cuong .2008. Fiscal policy and<br /> chinh n h i m n a n g cao n a n g liic quan tri development in transition: the case of Vietnam- Thfese<br /> Doctoral - Universite de Paris 1- Pantheon-Sorborme.<br /> cua Chinh phu, thi c i n xem xet lai viec<br /> 17. Zee Howell. 1996. "Empirics of crosscountry tax<br /> h e n tuc gia t a n g quy md ngan sach nhU revenue comparisons." World development, vol.24,<br /> hien nay./. No.lO, pp. 1659-71.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Nghiin ciiu Kinh tg s6375- Thing 8/2009 17<br />
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2