Tài liệu "Quy trình tiêm khớp thái dương hàm" nhằm cung cấp cho học viên những nội dung về đại cương, chỉ định - chống chỉ định, các bước chuẩn bị, các bước tiến hành, theo dõi, tai biến và xử trí các biến chứng sau tiêm khớp thái dương hàm. Mời các bạn cùng tham khảo!
AMBIENT/
Chủ đề:
Nội dung Text: Quy trình tiêm khớp thái dương hàm
- QUY TRÌNH TIÊM KHỚP THÁI DƢƠNG HÀM
I. ĐẠI CƢƠNG
Khớp thái dương hàm là một khớp nhỏ. Thường hay gặp viêm khớp thái dương
hàm không đặc hiệu, có thể không tìm được nguyên nhân. Việc điều trị bằng tiêm
corticoid tại chỗ rất có hiệu quả. Tuy nhiên kỹ thuật viêm khớp thái dương hàm là
một kỹ thuật khó, dễ gặp tai biến do tiêm phải dây thần kinh tam thoa.
II. CHỈ ĐỊNH
Tiêm khớp thái dương hàm trong các trường hợp có bệnh kèm theo dưới đây
mà tổn thương khớp đáp ứng kém hiệu quả với điều trị thuốc toàn thân đúng phác đồ,
đúng liều lượng:
Viêm khớp thái dương hàm, hay gặp trong một số bệnh lý sau: thoái hoá khớp,
loạn năng khớp thái dương hàm (do sai lệch cung răng), viêm khớp dạng thấp, bệnh
lý cột sống thể huyết thanh âm tính (viêm cột sống dính khớp, viêm khớp phản ứng,
viêm khớp vẩy nến, viêm khớp mạn tính thiếu niên ... ) viêm khớp sau chấn thương
(không có tràn máu khớp do chấn thương), bệnh gút và bệnh giả gút khác
III. CHỐNG CHỈ ĐỊNH:
Không được áp dụng tiêm khớp cho các trường hợp: viêm khớp nhiễm khuẩn
(viêm khớp mủ, lao khớp), u xương khớp (lành tính và ác tính), tổn thương khớp do
bệnh lý thần kinh, bệnh máu, nhiễm khuẩn ngoài da vùng tiêm khớp.
Thận trọng chỉ định tiêm khớp đối với người bệnh có tiền sử đái tháo đường,
tăng huyết áp (cần được kiểm soát tốt trước và sau khi tiến hành thủ thuật), bệnh
máu, nhiễm nấm, suy giảm miễn dịch (HIV)
VI. CHUẨN BỊ
1. Ngƣời thực hiện (chuyên khoa)
- 01 bác sỹ đã được đào tạo và cấp chứng chỉ chuyên ngành cơ xương khớp và
chứng chỉ tiêm khớp.
- 01 điều dưỡng.
2. Phƣơng tiện
- Phòng thủ thuật vô trùng.
- Hộp thuốc chống sốc theo quy định.
- Hộp đựng dụng cụ vô trùng (xăng có lỗ, kẹp có mấu, bông băng gạc...).
206
- - Kim tiêm 26G (0,5” x 10mm).
- Bơm tiêm nhựa 3 – 5 ml (loại dùng 1 lần).
- Bông cồn 70o, dung dịch Betadin hoặc cồn iốt, băng dính y tế/ hoặc băng dính
Urgo.
- Thuốc: thường dùng corticoid loại nhũ dịch như hydrocortisol acetat (nồng độ
1ml = 25mg), Depo-Medrol (methylprednisolon acetat, nồng độ 1ml = 40mg) hoặc
Diprospan (1ml = 5mg betamethasone dipropionate hoặc 2mg betamethasone sodium
phosphate).
3. Ngƣời bệnh
- Cần được kiểm tra chẩn đoán xác định, các chỉ định, chống chỉ định
- Giải thích BN: mục đích, tai biến của thủ thuật; ký giấy cam đoan làm thủ thuật
- Làm các xét nghiệm cơ bản như chụp Xquang khớp thái dương hàm, chụp tim phổi
thẳng, các xét nghiệm huyết học, sinh hóa cơ bản, điện tâm đồ.
4. Hồ sơ bệnh án
- Theo mẫu quy định
V.CÁC BƢỚC TIẾN HÀNH
Thực hiện tại phòng thủ thuật xương khớp vô khuẩn theo quy định
1. Kiểm tra hồ sơ bệnh án hoặc đơn về chỉ định, chống chỉ định
2. Các bƣớc
- Tư thế: người bệnh ngồi hoặc nằm nghiêng đối bên với khớp định tiêm, miệng
há.
- Xác định vị trí tiêm: là điểm ở trước gờ bình tai 1,5 cm, bờ dưới phía sau cùng
của mỏm xương gò má (hình minh họa).
- Kỹ thuật tiêm: mũi kim đi thẳng vuông góc với mặt da, đi sâu vào trong
khoang khớp khoảng 1cm. Bảo người bệnh khẽ há miệng có thể thấy đầu kim di
động theo, như vậy kim đã vào đúng khe khớp. Hút thử không có máu và người bệnh
không có cảm giác đau như điện giật hoặc xé da theo vị trí chi phối của dây thần
kinh tam thoa (mô tả phần tai biến), tiêm vào khớp 0,2 - 0,3 ml corticoid.
3. Chăm sóc ngƣời bệnh ngay sau Tiêm khớp thái dương hàm
tiêm
- Băng chỗ tiêm, hướng dẫn
người bệnh chủ động há miệng
vài 3 lần.
207
- - Dặn BN giữ sạch và không để
ướt vị trí tiêm trong 24giờ.
- Sau 24 h mới bỏ băng dính, có
thể rửa nước bình thường vào chỗ
tiêm
- Tái khám nếu thấy chảy dịch
Vị trí tiêm khớp thái
hoặc viêm tấy tại vị trí tiêm dương hàm
i
Advancedwellness.us
VI. THEO DÕI
- Chỉ số theo dõi: mạch, huyết áp, tình trạng chảy máu tại chỗ, tình trạng viêm trong 24
giờ.
- Theo dõi các tai biến và tác dụng phụ có thể xảy ra sau 24 giờ.
- Theo dõi hiệu quả điều trị.
VII. TAI BIẾN VÀ XỬ TRÍ
- Đau tăng sau khi tiêm 12-24 giờ: do phản ứng viêm màng hoạt dịch với
corticoid, thường khỏi sau một ngày, không phải can thiệp, có thể bổ sung thuốc giảm
đau paracetamol 0,5-2 g/ngày, mỗi lần uống 0,5g tùy mức độ đau.
- Nhiễm khuẩn khớp, phần mềm quanh khớp do thủ thuật tiêm (viêm mủ): biểu
hiện bằng sốt, sưng đau tại chỗ, tràn dịch; hút dịch khớp, làm XN và điều trị kháng
sinh.
- Chọc kim vào dây thần kinh tam thoa (Người bệnh có cảm giác đau như điện
giật hoặc xé da. Tổn thương nhánh thần kinh hàm trên thì đau xuất phát từ môi trên,
lợi, răng hàm trên. Nếu đau nhánh thần kinh hàm dưới thì đau xuất phát từ cằm, răng
hàm dưới) khi đó phải lập tức rút kim ra không được tiêm thuốc vào khe khớp.
- Biến chứng hiếm gặp: tai biến do BN quá sợ hãi, biểu hiện kích thích hệ phó
giao cảm: BN choáng váng, vã mồ hôi, ho khan, có cảm giác tức ngực khó thở, rối
loạn cơ tròn... xử trí: đặt người bệnh nằm đầu thấp, giơ cao chân, theo dõi mạch,
huyết áp để có các biện pháp xử trí cấp cứu khi cần thiết.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Bộ Y tế, Quy trình kỹ thuật bệnh viện
208
- 2. Trần Ngọc Ân. Bệnh thấp khớp học 1999 NXBYH. pp. 327-334
3. Canoso Juan J. Regional pain syndromes Diagnosis and Management
American College of Rheumatology 2005
4. Mark steele, Tenosynovitis. Medicine 2005 .pp 1-14
5. Edwin E. Spencer Jr. Michael A. Wirth. Charles A. Rockwood Jr. Disorders of
the Sternoclavicular Joint: Pathophysiology, Diagnosis, and Management.
Disorders of the Shoulder: Diagnosis and Management 2nd Edition, 2007
Lippincott Williams & Wilkins. pp. 1008 - 1053
209