Quyết định số 2322/QĐ-BYT

Chia sẻ: Son Pham | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:9

Thêm vào BST

Báo xấu

70
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Quyết định số 2322/QĐ-BYT về việc ban hành “Hướng dẫn chẩn đoán và xử trí bệnh viêm não cấp do virus ở trẻ em” do Bộ Y tế ban hành

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Quyết định số 2322/QĐ-BYT

B YT C NG HOÀ XÃ H I CH NGHĨA VI T NAM ******* Đ c l p-T do - H nh phúc ******* S : 2322/QĐ-BYT Hà N i, ngày 30 tháng 6 năm 2006 QUY T Đ NH V VI C BAN HÀNH “HƯ NG D N CH N ĐOÁN VÀ X TRÍ B NH VIÊM NÃO C P DO VIRUS TR EM” B TRƯ NG B YT Căn c Ngh đ nh s : 49/CP ngày15/5/2003 c a Chính ph qui đ nh ch c năng, nhi m v , quy n h n và cơ c u t ch c c a B Y t ; Căn c vào biên b n cu c h p H i đ ng chuyên môn biên so n Hư ng d n ch n đoán và x trí h i ch ng viêm não- màng não c p do virus ngày 16 tháng 5 năm 2006 t i B Y t ; Theo đ ngh c a V trư ng V Đi u tr - B Y t ; QUY T Đ NH: Đi u 1. Nay ban hành kèm theo Quy t đ nh này “Hư ng d n ch n đoán và x trí b nh viêm não c p do virus tr em”. Đi u 2. “Hư ng d n ch n đoán và x trí b nh viêm não c p do virus tr em” là tài li u hư ng d n đư c áp d ng trong t t c các cơ s khám, ch a b nh c a Nhà Nư c và tư nhân. Đi u 3. Quy t đ nh này có hi u l c sau 15 ngày k t ngày ký. Các quy đ nh trư c đây trái v i quy đ nh trong Quy t đ nh này đ u bãi b . Đi u 4. Các ông, bà: Chánh Văn phòng, V trư ng V Đi u tr , Chánh Thanh tra, V trư ng các V , C c trư ng các C c thu c B Y t , Giám đ c b nh vi n tr c thu c B Y t , Giám đ c S Y t t nh, thành ph tr c thu c Trung ương và Th trư ng y t ngành ch u trách nhi m thi hành Quy t đ nh này. KT. B TRƯ NG TH TRƯ NG Nguy n Th Xuyên
HƯ NG D N CH N ĐOÁN VÀ X TRÍ B NH VIÊM NÃO C P DO VIRUS TR EM (Ban hành kèm theo Quy t đ nh s : 2322 /QĐ-BYT ngày 30tháng 6 năm 2006 c a B trư ng B Yt ) 1. Đ i cương Viêm não c p là tình tr ng viêm nhi m c p tính mô não - có th lan to hay khu trú, do nhi u nguyên nhân gây nên nhưng ph n l n là do m t s lo i virus. B nh viêm não c p do virus có th lây truy n qua mu i đ t (đ i v i các lo i arbovirus như viêm não Nh t B n); qua đư ng hô h p (như virus Herpes Simplex-HSP) ho c qua đư ng tiêu hoá (như các lo i virus đư ng ru t). B nh thư ng kh i phát c p tính di n bi n n ng, t l t vong và di ch ng khá cao; hay g p tr em v i các đ tu i khác nhau. 2. D ch t h c B nh viêm não c p g p r i rác quanh năm h u h t các đ a phương. Tuy nhiên, t l m c có xu hư ng tăng vào mùa nóng (t tháng 3 đ n tháng 8 hàng năm). - Viêm não Nh t B n: Lưu hành h u h t các đ a phương nư c ta, thư ng gây d ch vào các tháng 5,6,7; g p nhi u nh t l a tu i t 2 đ n 8; lây truy n qua trung gian mu i đ t. - Viêm não c p do các virus đư ng ru t: b nh x y ra quanh năm nhưng nhi u hơn các tháng t 3 đ n 6; thư ng g p tr nh và lây truy n qua đư ng tiêu hoá. - Viêm não c p do virus Herpes Simplex: b nh x y ra quanh năm, thư ng g p tr trên 2 tu i (HSP typ 1). Tr sơ sinh có th m c b nh viêm não c p do HSP typ 2. - Các lo i virus khác ít g p hơn có th x y ra r i rác quanh năm v i các b nh c nh riêng; các virus cúm, s i, quai b , Rubella, Adenovirus, Epstein-Barr, HIV, Cytomegalovirus... 3. Ch n đoán Ch n đoán d a vào các y u t d ch t h c, các tri u ch ng lâm sàng và c n lâm sàng; lo i tr các b nh có bi u hi n th n kinh nhưng không ph i viêm não (xem ph n ch n đoán phân bi t). 3.1. Y u t d ch t Căn c vào tu i, mùa, nơi cư trú, s ngư i m c trong cùng m t th i gian. 3.2. Lâm sàng 3.2.1. Giai đo n kh i phát 0 - S t: s t là tri u ch ng ph bi n, x y ra đ t ng t, s t liên t c 39-40 C nhưng cũng có khi s t không cao; - Nh c đ u, qu y khóc, kích thích, kém linh ho t; - Bu n nôn, nôn. Có th có các tri u ch ng khác tuỳ theo lo i virus như:
+ Ho, ch y nư c mũi; + Tiêu ch y, phân không có nhày, máu; + Phát ban: m n đ , b ng nư c ho c ban lòng bàn tay, bàn chân kèm loét mi ng (b nh tay- chân – mi ng g p viêm não do Enterovirus 71). 3.2.2. Giai đo n toàn phát Sau giai đo n kh i phát, các bi u hi n th n kinh s nhanh chóng xu t hi n: - R i lo n tri giác t nh đ n n ng như: ng gà, li bì, lơ mơ đ n hôn mê; - Thư ng có co gi t; - Có th có các d u hi u th n kinh khác: d u hi u màng não, các d u hi u th n kinh khu trú (li t n a ngư i ho c t chi), tăng ho c gi m trương l c cơ... - Có th có suy hô h p, phù ph i c p, suy tim ho c s c. 3.2.3. Các th lâm sàng - Th t i c p: S t cao liên t c, co gi t, hôn mê sâu, suy hô h p, tru m ch và d n đ n t vong nhanh; - Th c p tính: di n bi n c p v i các bi u hi n lâm sàng n ng, đi n hình; - Th nh : r i lo n tri giác m c đ nh và ph c h i nhanh chóng. 3.3. C n lâm sàng D ch não-tu :Có ý nghĩa quan tr ng trong ch n đoán, c n đư c ch đ nh xét nghi m d ch não- tu s m khi nghi ng viêm não. - D ch trong, áp l c bình thư ng ho c tăng; 3 - T bào bình thư ng ho c tăng t vài ch c đ n vài trăm/mm , ch y u là b ch c u đơn nhân; - Protein bình thư ng ho c tăng (thư ng tăng nh trong viêm não Nh t B n), glucose và mu i bình thư ng. Chú ý - Nên g i d ch não- tu đ làm các xét nghi m đ c hi u ch n đoán xác đ nh căn nguyên virus (như PCR, ELISA, phân l p virus...); - Không nên ch c dò d ch não- tu trong trư ng h p có d u hi u tăng áp l c trong s có nguy cơ gây t t (l t) não, đang s c, suy hô h p n ng. Máu - Công th c máu: s lư ng b ch c u tăng nh ho c bình thư ng; - Đi n gi i đ và đư ng huy t thư ng trong gi i h n bình thư ng.
Các xét nghi m xác đ nh nguyên nhân(áp d ng t i cơ s có đi u ki n) - Tìm kháng th IgM đ c hi u cho t ng lo i căn nguyên b ng k thu t th nghi m mi n d ch g n enzym (ELISA); - Tìm kháng nguyên đ c hi u cho t ng lo i căn nguyên b ng k thu t ph n ng khuy ch đ i chu i polymeza (PCR), - Phân l p virus t d ch não-tu , máu, b ng nư c da, d ch mũi h ng, phân. Các xét nghi m khác:ch đ nh khi c n thi t - Đi n não đ ; - Ch p c t l p vi tính (CT scan) não; - Ch p tim ph i. 3.4. Ch n đoán phân bi t C n lo i tr các b nh th n kinh sau đây: - Co gi t do s t cao; - Viêm màng não m ; - Viêm màng não do lao; - Ng đ c c p; - S t rét th não; - Ch y máu não-màng não; - Đ ng kinh. 4. Đi u tr 4.1. Nguyên t c đi u tr : * B o đ m các ch c năng s ng - B o đ m thông khí, ch ng suy hô h p, ch ng các r i lo n tu n hoàn, s c, tru m ch; - Ch ng phù não; * Đi u tr tri u ch ng - H nhi t; - Ch ng co gi t; - Đi u ch nh r i lo n nư c, đi n gi i, đư ng huy t (n u có). * Chăm sóc và đi u tr h tr
- Đ m b o chăm sóc và dinh dư ng; - Ph c h i ch c năng s m; - Phòng và ch ng b i nhi m; nhi m khu n b nh vi n. * Đi u tr nguyên nhân 4.2. Đi u tr c th : * B o đ m thông khí, ch ng suy hô h p - Luôn b o đ m thông đư ng hô h p: đ t tr n m ng a, kê g i dư i vai, đ u ng a ra sau và nghiêng v m t bên, hút đ m dãi khi có hi n tư ng xu t ti t, đ ng. - N u suy hô h p: Th oxy: + Ch đ nh: co gi t, suy hô h p, đ bão hoà oxy SaO2dư i 90% (n u đo đư c) + Phương pháp: Th oxy qua ng thông, li u lư ng 1-3 lít/phút ho c qua m t n v i li u lư ng 5-6lít/phút tuỳ theo l a tu i và m c đ suy hô h p. Đ t n i khí qu n và th máy: + Ch đ nh: Ngưng th ho c có cơn ngưng th , th t b i khi th oxy, SpO2 dư i 85% kéo dài. + Phương pháp: Các thông s ban đ u khi th máy: Ch đ : th ki m soát th tích FiO2 ban đ u: 100%; th tích khí lưu thông (TV): 10- 15ml/kg. T n s th : dư i 1 tu i: 25 l n/phút; t 1-5 tu i: 20 l n/phút; trên 5 tu i: 15 l n/phút. T l hít vào/th ra (I/E):1/2 Cài đ t PEEP: ban đ u 4 cm H2O Đi u ch nh các thông s d a trên di n bi n, đáp ng lâm sàng và SaO2, khí máu; Trong trư ng h p không đ t đư c n i khí qu n thì bóp bóng giúp th qua m t n . N u không có máy th thì bóp bóng qua n i khí qu n. T n s bóp bóng t 20 đ n 30 l n/phút. D ng th máy và rút ng n i khí qu n khi b nh nhân t th , h t co gi t, huy t đ ng h c n đ nh, tri giác c i thi n, khí máu bình thư ng v i FiO2 dư i 40% và PEEP 4 cm H2O. * Ch ng phù não - Ch đ nh: khi có các d u hi u c a phù não như nh c đ u kèm theo d u hi u kích thích, v t vã ho c li bì, hôn mê (có th kèm theo phù gai th , đ ng t không đ u; li t khu trú; co c ng; nh p th không đ u; m ch ch m kèm theo huy t áp tăng...)
- Phương pháp: + Tư th n m: đ u cao 15- 30 đ ; + Th oxy: Khi th máy c n tăng thông khí và gi PaO2 t 90 đ n 100mmHg và PaCO2 t 30 đ n 35 mmHg; + Dung d ch Manitol 20%: Li u 0,5 g/kg (2,5 ml/kg) truy n tĩnh m ch 15-30 phút. Có th truy n nh c l i sau 8 gi n u có d u hi u phù não nhưng không quá ba l n trong 24 gi và không quá ba ngày. Không dùng Manitol trong trư ng h p có s c, phù ph i; + Khi truy n c n theo dõi lâm sàng và di n gi i đ (n u có đi u ki n) đ phát hi n d u hi u quá t i và r i lo n đi n gi i. Đ i v i tr nh dư i 3 tháng sau truy n Manitol có th cho truy n ch m dung d ch Ringer lactat v i li u 20-30ml/kg; + Có th dùng Dexamethason li u 0,15 – 0,20 mg/kg tiêm tĩnh m ch ch m cho m i 6 gi trong m t vài ngày đ u. * Ch ng s c N u có tình tr ng s c, c n truy n d ch theo phác đ ch ng s c- có th s d ng Dopamin truy n tĩnh m ch, li u b t đ u t 5 µg/kg/phút và tăng d n, t i đa không quá 15 µàg/kg/phút, có th s d ng Dobutamin n u có viêm cơ tim. * H nhi t - Cho tr u ng đ nư c, n i r ng qu n áo, tã lót và chư m mát; 0 - N u s t trên 38 C h nhi t b ng paracetamol 10-15mg/kg/l n, u ng ho c đ t h u môn ( có 0 th nh c l i sau 6 gi , ngày 4 l n n u còn s t); trư ng h p s t trên 40 C ho c u ng không có hi u qu có th tiêm propacetamol (Prodafagan) 20-30mg/kg/l n tiêm tĩnh m ch; * Ch ng co gi t Diazepam: s d ng theo m t trong các cách dư i đây: - Đư ng tĩnh m ch: li u 0,2- 0,3mg/kg, tiêm tĩnh m ch ch m (ch th c hi n cơ s có đi u ki n h i s c vì có th gây ng ng th ); - Đư ng tiêm b p: li u 0,2 – 0,3mg/kg; - Đư ng tr c tràng: li u 0,5mg/kg; Cách th c L y lư ng thu c đã tính (theo cân n ng) t ng Diazepam d ng tiêm vào bơm tiêm 1ml. Sau đó rút b kim, đưa bơm tiêm vào tr c tràng 4-5cm và bơm thu c. K p gi mông tr trong vài phút. -N u sau 10 phút v n còn co gi t thì cho li u Diazepam l n th hai. - N u v n ti p t c co gi t thì cho li u Diazepam l n th ba, ho c phenobacbital (gacdenal) 10-15 mg/kg pha loãng v i dung d ch dextrose 5% truy n tĩnh m ch trong 30 phút. Sau đó dùng li u duy trì 5-8mg/kg/24 gi chia ba l n, tiêm b p ho c chuy n t i Khoa đi u tr tích c c.
* Đi u ch nh r i lo n đi n gi i, đư ng huy t (n u có) - B i ph đ nư c và đi n gi i. C n th n tr ng khi có d u hi u phù ph i; - S d ng dung d ch Natri Clorua và Glucoza đ ng trương. Lư ng d ch truy n tính theo tr ng lư ng cơ th ; - Đi u ch nh r i lo n đi n gi i và thăng b ng ki m - toan d a vào đi n gi i đ và khí máu. * Đ m b o dinh dư ng và chăm sóc, ph c h i ch c năng + Dinh dư ng: - Cung c p th c ăn d tiêu, năng lư ng cao, đ mu i khoáng và vitamin. Năng lư ng đ m b o cung c p 50 - 60 kcal/kg/ngày. - Đ m b o cho tr bú m . Tr không bú đư c ph i chú ý v t s a m và đ t ng thìa nh ho c ăn b ng ng thông mũi- d dày (chia làm nhi u b a ho c nh gi t liên t c). C n th n tr ng vì d s c và gây h i ch ng trào ngư c; - N u tr không t ăn đư c thì ph i cho ăn qua ng thông mũi - d dày hay dinh dư ng qua truy n tĩnh m ch. Nên b sung vitamin C, vitamin nhóm B. + Chăm sóc và theo dõi: - Chú ý chăm sóc da, mi ng, thư ng xuyên thay đ i tư th đ tránh t n thương do đè ép gây loét và v rung đ tránh x p ph i và viêm ph i do đ ng đ m dãi. - Hút đ m dãi thư ng xuyên; - Ch ng táo bón; - Bí ti u ti n, căng bàng quang: gõ c u bàng quang. H n ch thông ti u vì có nguy cơ gây b i nhi m; - Thư ng xuyên theo dõi các d u hi u sinh t n, m c đ tri giác; các d u hi u phù não; SaO2, đi n gi i đ và đư ng huy t. + Ph c h i ch c năng: Ti n hành s m khi tr n đ nh lâm sàng ho c khi có di ch ng. * Thu c kháng virus Khi nghi ng viêm não do Virus Herpes Simplex thì có th dùng Acyclovir, li u 10mg/kg/ m i 8 gi , truy n tĩnh m ch trong 1 gi . Th i gian đi u tr : ít nh t 14 ngày. * Thu c kháng sinh Đư c ch đ nh trong nh ng trư ng h p sau: - Trư ng h p chưa lo i tr đư c viêm màng não m ; - Khi b i nhi m. 5. Phân tuy n đi u tr
5.1. Tuy n xã: Phát hi n các trư ng h p nghi ng , x trí c p c u ban đ u, h nhi t, ch ng co gi t (n u có) và chuy n lên tuy n trên. 5.2. Tuy n huy n - Ch n đoán và x trí th nh ; - Chuy n lên tuy n trên các trư ng h p n ng ho c tiên lư ng n ng và các trư ng h p không có đi u ki n ch c dò d ch não- tu . 5.3. Tuy n t nh - Ti p nh n khám và đi u tr cho t t c các trư ng h p viêm não c p; - Ch chuy n lên tuy n trên khi b nh nhân n ng, vư t quá kh năng v chuyên môn trong ch n đoán và đi u tr . 5.4. Tuy n Trung ương - Ti p nh n khám và đi u tr t t c các trư ng h p viêm não c p và các trư ng h p do tuy n dư i chuy n lên; - Ch đ o và h tr tuy n dư i trong ch n đoán và đi u tr ; - Ti n hành các xét nghi m ch n đoán nguyên nhân. 6. Phòng b nh 6.1. V sinh phòng b nh - V sinh cá nhân, n m màn ch ng mu i đ t; - V sinh ăn u ng đ tránh lây nhi m m m b nh qua đư ng tiêu hoá; - V sinh ngo i c nh, không nuôi gia súc g n nhà, g n khu dân cư; - Di t côn trùng, ti t túc trung gian truy n b nh, di t b g y, di t mu i. 6.2. Tiêm ch ng 6.2.1. Tiêm phòng viêm não Nh t B n; - Tiêm dư i da; - Li u lư ng: 0,5ml cho tr dư i 5 tu i; 1ml cho tr trên 5 tu i; Mũi 1: b t đ u tiêm Mũi 2: 7 ngày sau mũi 1 Mũi 3: 1 năm sau mũi 2 Tiêm nh c l i sau 3-4 năm 6.2.2. Tiêm ch ng v c xin b i li t, s i, quai b , thu đ u theo l ch tiêm ch ng./.
KT.B TRƯ NG TH TRƯ NG Nguy n Th Xuyên