Quyết định số 33/2003/QĐ-BYT

Chia sẻ: Son Nguyen | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:8

Thêm vào BST

Báo xấu

113
lượt xem 6
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Quyết định số 33/2003/QĐ-BYT của Bộ trưởng Bộ Y tế về việc ban hành "Thường quy giám sát và phòng, chống bệnh Dịch hạch"

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Quyết định số 33/2003/QĐ-BYT

B YT C NG HOÀ XÃ H I CH NGHĨA VI T NAM ------- c l p - T do - H nh phúc --------- S : 33/2003/QÐ-BYT Hà N i, ngày 07 tháng 01 năm 2003 QUY T NNH V VI C BAN HÀNH "THƯ NG QUY GIÁM SÁT VÀ PHÒNG, CH NG B NH DNCH H CH” B TRƯ NG B YT - Căn c Lu t b o v s c kho nhân dân ngày 11/7/1989; - Căn c Ngh nh s 68/CP ngày 11/10/1993 c a Chính ph quy nh ch c năng, nhi m v , quy n h n và t ch c b máy B Y t ; - Theo ngh c a Ông V trư ng V Y t d phòng - B Y t , QUY T NNH Ði u 1. Ban hành kèm theo Quy t nh này "Thư ng quy giám sát và phòng, ch ng b nh D ch h ch". Ði u 2. Quy t nh này có hi u l c sau 15 ngày k t ngày ký, ban hành. Các quy nh trư c ây trái v i quy nh trong Quy t nh này u bãi b . Ði u 3. Các Ông, Bà: Chánh Văn phòng, Chánh Thanh tra, V trư ng V Y t d phòng, V trư ng V Ði u tr - B Y t , Vi n trư ng c a các Vi n V sinh d ch t Trung ương, Vi n Pasteur TP. H Chí Minh, Vi n Pasteur Nha Trang, Vi n V sinh d ch t Tây Nguyên, Giám c S Y t các t nh, thành ph tr c thu c trung ương, Th trư ng các ơn v có liên quan ch u trách nhi m thi hành Quy t nh này. KT B TRƯ NG B Y T TH TRƯ NG Nguy n Văn Thư ng THƯ NG QUY GIÁM SÁT VÀ PHÒNG, CH NG B NH DNCH H CH (Ban hành kèm theo Quy t nh s : 33/2003 /QÐ-BYT ngày 07 tháng 01năm 2003 c a B trư ng B Y t ) I. M T S C I M CH Y U C A B NH 1. D ch h ch là b nh c a loài g m nh m (ch y u là chu t). Tác nhân gây b nh là tr c khuNn Yersinia pestis có th truy n cho ngư i qua côn trùng trung gian là b chét. D ch h ch là m t b nh t i nguy hi m thu c di n ki m d ch qu c t . B nh di n bi n n ng, t vong cao, d phát thành d ch l n, lây lan r ng. Ðây là b nh d ch lưu hành a phương Vi t Nam , tr ng i m là khu v c Tây Nguyên và m t s vùng có nguy cơ cao.
2. B nh d ch thư ng phát tri n m nh vào mùa khô, phù h p v i mùa phát tri n c a chu t và b chét. Tuy nhiên, d ch cũng ư c ghi nh n vào các th i gian khác trong năm k c trong mùa mưa. 3. Các tri u ch ng lâm sàng ch y u c a b nh: Th i kỳ b nh c a b nh d ch h ch t 1-6 ngày, b nh d ch h ch th ph i tiên phát thư ng có th i kỳ b nh ng n hơn t 2-4 ngày. B nh d ch h ch ngư i g m các th b nh: th h ch, th nhi m khuNn huy t, th ph i và th màng não, thư ng g p hơn c là th h ch (chi m hơn 90% các th b nh): 3.1. Th h ch: kh i phát t ng t, n l nh, m t m i, au cơ, au b ng, bu n nôn và au u. Sau ó, b nh chuy n sang giai o n toàn phát v i các tri u ch ng c trưng là nhi m khuNn, nhi m c và sưng h ch. H ch có th to b ng ngón tay cái ho c b ng qu tr ng gà, lúc u au và c ng ch c, sau ó, h ch m m hoá m . Th h ch có th ti n tri n thành nhi m khuNn huy t, th ph i ho c viêm màng não th phát. 3.2. Th nhi m khuNn huy t: Thư ng là th phát. Th h ch r t d ti n tri n t ng t thành nhi m khuNn t i c p v i s t cao 40-410C, tình tr ng nhi m khuNn, nhi m c, huy t áp gi m, m ch nhanh, nh , v t vã, r i lo n tinh th n, hôn mê, thư ng b nh nhân ch t trong vòng 3 - 5 ngày n u không ư c i u tr s m. 3.3. Th ph i: D ch h ch th ph i th phát r t nguy hi m, qua ư ng hô h p có th lây truy n tr c ti p t ngư i b nh sang ngư i lành d n n d ch th ph i tiên phát và bùng n thành d ch l n. D ch h ch th ph i th phát thư ng g p sau th h ch không ư c i u tr k p th i. B nh nhân có d u hi u ph i cho n ngày cu i cùng c a b nh, m loãng có b t dính máu, thư ng xu t hi n tràn d ch màng ph i, có bi n ch ng phù ph i c p, t l t vong cao. - Th màng não: Luôn th phát sau th h ch và nhi m khuNn huy t (r t hi m g p). 4. Tác nhân gây b nh là vi khuNn d ch h ch Yersinia pestis (Y.pestis) thu c h Enterobacteriaceae, là tr c khuNn Gram âm, 5. Vector truy n b nh: b nh lan truy n tr c ti p t loài g m nh m sang ngư i, ch y u qua b chét chu t loài Xenopsylla cheopis, ây là véc tơ chính truy n b nh d ch h ch. Ngoài ra, Vi t Nam còn có loài Pulex irritans và m t s loài thu c gi ng Xenopsylla có kh năng truy n b nh d ch h ch. 6. ChNn oán xác nh tác nhân gây b nh trong phòng thí nghi m b ng cách nhu m b nh phNm (nhu m Wayson, Giemsa), nuôi c y, th phage, tìm kháng nguyên F1 v i 2 lo i ph n ng ngưng k t h ng c u th ng và trung hoà kháng th . 7. Phòng ch ng b nh d ch h ch: n nay chưa có vacxin phòng ch ng b nh có hi u l c cao cho nên vi c phòng ch ng d ch h ch ch y u là giám sát v t ch , vector và vi sinh v t; phát hi n s m b nh nhân và i u tr k p th i b nh nhân d ch h ch; i u tr d phòng v i nh ng ngư i ti p xúc và có nguy cơ lây b nh; di t chu t và di t b chét. II. GIÁM SÁT B NH DNCH H CH G m giám sát b nh nhân, giám sát v t ch (ch y u là các loài thu c h chu t (Muridae), giám sát vector (b chét chu t), kh năng nhi m m m b nh d ch h ch (Y.pestis) c a v t ch , vector và tính nh y c m c a b chét v i hoá ch t di t côn trùng. Theo dõi di n bi n th i ti t, khí h u, môi trư ng và k t qu các bi n pháp phòng ch ng ch ng. 1. Giám sát b nh nhân d ch h ch 1.1. Giám sát và th ng kê báo cáo thư ng kỳ: a. Ho t ng giám sát, th ng kê báo cáo b nh d ch h ch: d ch h ch là m t trong nh ng b nh ph i ki m d ch, là b nh ph i giám sát ch t ch , báo cáo k p th i theo Ði u l ki m d ch y t biên gi i.
b. Trách nhi m th c hi n là y t thôn, b n, buôn, xã, phư ng, phòng khám a khoa, phòng khám truy n nhi m và các khoa i u tr b nh truy n nhi m thu c h th ng i u tr . H y t d phòng ch u trách nhi m qu n lý th c hi n: - Tr m y t xã, phư ng, th tr n t ng h p, th ng kê báo cáo t xu t hàng tháng s b nh nhân ư c khám và i u tr t i tr m theo s khám b nh và các trư ng h p ư c báo cáo c a y t thôn, b n, y t tư nhân b ng văn b n (ho c b ng i n tho i) khi có d ch xNy ra. - Trung tâm Y t huy n, qu n, th xã, thành ph tr c thu c t nh t ng h p báo cáo t xu t, nh kỳ (hàng tháng) s b nh nhân khám và i u tr t i b nh vi n huy n, các phòng khám a khoa khu v c và các tr m y t xã/phư ng và y t tư nhân do huy n qu n lý g i lên Trung tâm y t d phòng t nh. - Trung tâm Y t d phòng t nh t ng h p th ng kê báo cáo s b nh nhân khám và i u tr d ch h ch t i b nh vi n t nh, t ng h p báo cáo c a các huy n và Y t tư nhân do t nh qu n lý g i Vi n V sinh d ch t , Vi n Pasteur khu v c. Các Vi n này t ng h p báo cáo Văn phòng thư ng tr c Ti u ban phòng ch ng d ch h ch và V Y t d phòng - B Y t . c. Nh ng thông tin v d ch h ch trong giám sát, báo cáo thư ng kỳ c n thu th p nh ng thông tin v tình hình d ch b nh ng v t (chu t) ngư i, nh ng b nh nhân ư c khám và i u tr t i các cơ s ch a b nh các tuy n. - S m c và ch t theo tiêu chuNn lâm sàng. - Tên a phương có b nh d ch (trung ương qu n lý n huy n, t nh qu n lý n xã, huy n qu n lý n thôn, b n). - Th i gian xNy ra d ch (theo m u 1). d. M u báo cáo: là các m u báo cáo ang ư c th c hi n trong h th ng giám sát theo quy nh c a B Y t như: - Báo cáo b nh d ch t i nguy hi m thu c di n ki m d ch y t theo quy nh c a Ði u l Ki m d ch y t biên gi i. - M u báo cáo 24 b nh truy n nhi m (theo m u ang dùng cho báo cáo b nh truy n nhi m thư ng kỳ hàng tháng): + Báo cáo tu n. + Khi có báo cáo d ch ph i báo cáo nhanh b ng Fax, thư i n t , ho c b ng i n tho i. + Ð ng th i th c hi n: * M u báo cáo tháng ca b nh (m u 2), * M u báo cáo theo quý, 6 tháng, c năm v ho t ng, k t qu ho t ng phòng ch ng d ch h ch và các y u t có liên quan n khí h u, môi trư ng sinh thái (m u 3), m u 2 và m u 3 do tuy n t nh th c hi n báo cáo v i Vi n khu v c, Vi n khu v c t ng h p báo cáo v i Văn phòng thư ng tr c Ti u ban phòng ch ng d ch h ch và V Y t d phòng - B Y t . 1.2. Giám sát tr ng i m: a. Ch n i m: M i khu v c, t nh tr ng i m d ch h ch ph i có cơ s giám sát tr ng i m: M i t nh ch n 2 i m giám sát: 1 b nh vi n t nh, 1 b nh vi n tuy n huy n (huy n tr ng i m):
+ Tuy n t nh ch n 1 khoa truy n nhi m c a b nh vi n t nh. + Tuy n huy n ch n 1 i m t i b nh vi n huy n ho c khu v c. b. Tiêu chuNn chNn oán b nh d ch h ch trong giám sát tr ng i m b nh vi n: th c hi n theo tiêu chuNn quy nh m c 3, ph n II. c. Thông tin c n thu th p: S m c, s ch t phân theo: - Ð a phương. - Th i gian. - K t qu chNn oán b ng xét nghi m huy t thanh và phân l p tr c khuNn d ch h ch. - K t qu giám sát v t ch , các ch s vector và tính nh y c m c a b chét v i hoá ch t di t côn trùng. - Thông tin v k t qu ho t ng phòng ch ng d ch h ch. d. M u báo cáo: Phi u i u tra b nh nhân d ch h ch (m u 1). 2. Giám sát v t ch , vector d ch h ch: Là giám sát d ch h ch trên qu n th chu t và b chét nh kỳ tháng, quý t i các tr ng i m, ưu tiên các i m: khu v c c ng, sân bay, c a khNu, kho ch a lương th c, th c phNm, khu chăn nuôi, ch , nơi có d ch lưu hành và vùng lân c n ho c vùng có nguy cơ lây lan. 2.1. Giám sát v t ch d ch h ch (chu t): - Xác nh thành ph n loài chu t a phương giám sát. - Theo dõi ch s phong phú (CSPP) c a chu t. T ng s chu t thu ư c Ch s chung P(%) = x 100 T ng s lư t b y T ng s chu t c a t ng loài Ch s c a t ng loài P(%) = x 100 T ng s lư t b y t - M i i m giám sát c n ph i t b y 3 êm liên t c và c n thu ư c t i thi u 20 con chu t các loài, - Ch s phong phú c a chu t > 7% ư c coi là báo ng trên 15% nghiêm tr ng, - Phát hi n chu t ch t hàng lo t và theo t ng t, thu th p, phân l p tr c khuNn d ch h ch t ph t ng chu t, - Các s li u thu th p ư c qua giám sát v t ch ư c báo cáo theo m u 4. 2.2. Giám sát vector (b chét): - Xác nh thành ph n loài b chét a phương và các ch s b chét.
- Kh năng nhi m tr c khuNn d ch h ch. - Tính nh y, kháng v i hoá ch t di t côn trùng. - Giám sát nh kỳ 1 tháng 1 l n. a.Thu th p b chét ký sinh trên chu t (chu t ánh b y và chu t ch t t nhiên): Ki m tra, thu th p b chét ký sinh t chu t ánh b y ư c ho c t chu t ch t t nhiên. b. Thu th p b chét t do: Thu th p b chét môi trư ng t do b ng cách quét b i lương th c, b i rác vào ch u men tr ng, b t b chét b ng bơm hút. Có th thu th p b chét b ng m i chu t nh t tr ng, ho c dùng khay nư c (40x60cm). c. Các ch s giám sát b chét: T ng s cá th các loài b chét Ch s chung = T ng s v t ch i u tra T ng s cá th t ng loài Ch s riêng t ng loài = T ng s v t ch i u tra S v t ch nhi m b chét T l nhi m b chét c a v t ch (%) = x 100 T ng s v t ch i u tra T ng s b chét b t ư c M t b chét t do = T ng s m2 i u tra T ng s b chét b t ư c Ch s b chét t do (CSBC) = S chu t nh t tr ng làm m i (Chú tr ng b chét loài X. cheopis và Pulex irritans, c bi t là loài X. cheopis). (Chú tr ng b chét loài X. cheopis và Pulex irritans, c bi t là loài X. cheopis). vùng d ch h ch n u CSBC ký sinh l n hơn 1 ư c coi là nguy hi m; l n hơn 1,5 là báo ng và trên 4 là nghiêm tr ng. * Các s li u thu th p ư c qua giám sát b chét ư c ghi chép theo m u 4 3. Phát hi n và xác nh b nh d ch ngư i: 3.1.Xác nh b nh qua tri u ch ng lâm sàng:
D ch h ch ngư i có 4 th b nh: th h ch, th nhi m khuNn huy t, th ph i và th màng não (th h ch chi m hơn 90% các th b nh). Th ph i và th nhi m khuNn huy t, th màng não r t ít khi g p, thư ng là th th phát sau th h ch. Các tri u ch ng ch y u c a th h ch: - Kh i phát t ng t v i tri u ch ng n l nh, au cơ, au b ng, bu n nôn, au u và s t cao 39 - 400 C, - Ðau và sưng h ch (thư ng là h ch ơn c) h ch to, c ng và r t au sau ó h ch m m hoá m , - Các bi u hi n d ch t h c khác: + Có d ch chu t, + Chu t ch t t nhiên, + B nh nhân thư ng xu t hi n theo mùa t i vùng lưu hành d ch và vùng nguy cơ cao: (các t nh phía B ct u tháng 2 n tháng 6; các t nh mi n Trung và mi n Nam có th quanh năm nhưng nguy cơ cao hơn vào mùa khô, khu v c Tây Nguyên ch y u là vào mùa khô). 3.2. Xác nh vi sinh v t d ch h ch: theo thư ng quy xét nghi m chNn oán vi sinh v t d ch h ch t i (Ph l c 1). - B nh phNm: d ch ch c h ch, máu, huy t thanh, m và ph t ng (n u b nh nhân t vong). - Xét nghi m t i ch ho c b o qu n, v n chuy n n phòng thí nghi m g n nh t b ng môi trư ng v n chuy n Cary-Blair. K t qu xét nghi m vi sinh v t d ch h ch ư c báo cáo theo m u 5. III. PHÒNG, CH NG DNCH H CH: 1. T ch c phòng, ch ng khi chưa có d ch x y ra: - nh ng a phương có d ch h ch lưu hành và nh ng vùng có nguy cơ khi chưa có d ch ph i thư ng xuyên theo dõi k t qu giám sát d ch t h c d ch h ch ch ng phòng ch ng b nh d ch. - T p hu n phòng ch ng d ch h ch cho tuy n cơ s , màng lư i c ng tác viên. - Tuyên truy n giáo d c c ng ng th c hi n t t công tác v sinh môi trư ng, b trí và s p x p v trí cũng như c u trúc nhà và kho tàng h p lý, qu n lý lương th c, th c phNm, nuôi mèo, t b y, phá v hang t chu t, kh ng ch , phá hu nơi sinh s n c a chu t, b chét, khi th y chu t ch t b t thư ng ph i khai báo ngay v i y t cơ s . Các hi n tư ng s t, n i h ch ph i n cơ s y t khám và i u tr . - ChuNn b s n sàng cơ s thu c i u tr , hoá ch t, phương ti n, nhân l c ph c v ch ng d ch. 2.1. Di t chu t: - Di t i trà b ng hoá ch t ch khi CSBC nh hơn 1 ho c b ng 0, di t nh kỳ hàng năm t 1 n 2 l n vào th i gian sinh s n c a chu t, th i gian c th tuỳ t ng a phương. K t h p di t chu t và b chét b ng vi c s d ng h p m i theo nguyên t c h p m i "Kartman". - Hoá ch t di t chu t: Dùng hoá ch t a li u như: Warfarin 0,05% ho c Brodifacoum 0,005 - 0,01%, t t nh t d ng thương phNm như Klerat, Rat Killer ho c theo hư ng d n hàng năm c a B Y t . Ch s d ng hoá ch t di t chu t ã ư c B Nông nghi p và Phát tri n nông thôn (C c B o v th c v t) c p Gi y ch ng nh n ăng ký lưu hành.
2.2. Di t b chét: - Phun hoá ch t phù h p d ng t n lưu như: Permethrin 0,2gr/m2, Vectron 01 - 0,2 gr/m2, Diazinon 2gr/m2 ho c các hoá ch t di t b chét khác ã ư c B Y t c p gi y ch ng nh n ăng ký lưu hành. Di t b chét ngay t u mùa d ch nh ng nơi có d ch năm trư c và vùng có nguy cơ lây lan. - Ð t h p m i Kartman thư ng tr c có hoá ch t di t b chét d ng b t trong h p có th k t h p di t chu t b ng các hoá ch t di t chu t như ã nêu trên, t trong h p. C n có thêm m i h p d n chu t. Thư ng xuyên ki m tra h p m i b sung hoá ch t di t b chét, di t chu t và m i h p d n. Th i gian duy trì h p m i thư ng tr c tuỳ thu c vào CSBC và m t chu t. 2. T ch c phòng, ch ng d ch khi có d ch xNy ra: 2.1. Phòng, ch ng d ch: a. Thành l p Ban ch o phòng ch ng d ch: Th trư ng cơ quan y t trình v i Ch t ch U ban nhân dân cùng c p thành l p Ban ch o phòng, ch ng d ch h ch. Ban ch o ph i thư ng xuyên ki m tra, ôn c các ho t ng phòng, ch ng d ch, ki m tra và b sung kinh phí, cơ s thu c, hoá ch t, phương ti n, nhân s s n sàng ph c v ch ng d ch các tuy n. b. Th c hi n ch thông tin, báo cáo d ch: Ph i báo cáo d ch khNn c p v i cơ quan y t c p trên và B Y t (V Y t d phòng), ng th i th c hi n nghiêm ch nh ch thông tin, báo cáo theo quy nh c aB Yt . c. Tuyên truy n, v n ng nhân dân tham gia ch ng d ch h ch: Phát hi n chu t ch t, v sinh môi trư ng, th y có d u hi u nghi ng b d ch h ch ph i n cơ s y t ngay. T p hu n cho cán b v chNn oán và i u tr b nh d ch h ch. 2.2. Ði u tr : - Tăng cư ng cán b y t cho vi c khám và i u tr d ch h ch nơi tr ng i m. B trí cán b tr c 24/24 gi . - Thành l p khu cách ly, h n ch giao lưu - T ch c khu i u tr : + Tuy n cơ s : Tr m y t xã ho c m t nhà cách ly. + Tuy n b nh vi n: Khoa truy n nhi m c a b nh vi n ho c m t phòng i u tr cách bi t các khoa khác. +Thu c i u tr c hi u: Streptomycine, Tetracycline, Chloramphenicol, Trimethoprim/Sulfamethoxazol. 2.3. X lý d ch và vùng ph c n: a. Di t b chét: Các hoá ch t s d ng d ng dung d ch như Diazinon v i li u lư ng 2gr/m2, Permethrine 50EC v i li u lư ng 0,2gr/m2, Vetron 10EC li u lư ng t 0,1 - 0,2gr/m2. Cách phun: Phun hoá ch t t n lưu xung quanh nơi có chu t ch t t nhiên, trên ư ng chu t ch y, hang, t chu t k c trong mái tranh, vách tranh..., phun bao vây d ch bán kính 200m. Khi d ch l n xNy ra ph i phun di t có d ch và vùng có nguy cơ lây lan.
R c Diazinon b t 2% hay Vectron b t 2% (Vectron 2D) thành t ng ám trên vùng chu t ch y, m i ám thu c v i kích thư c là 15x30x0,5 cm, cách nhau 5-10 mét và r c thu c vào t ng hang, t chu t. Máy phun: Di t phun nh dùng bình bơm tay: Hudson, Gloria...N u di n r ng ph i dùng máy phun có ng cơ như: Fontan phun ULV dùng Ziclơ 0.4 ho c 0.5, Mammy v i Ziclơ 14-15. Phun úng k thu t, úng li u lư ng và n ng thu c. Phun hoá ch t di t b chét sau 7-10 ngày n u th y CSBC ký sinh còn l n hơn 1 và m t b chét t do l n hơn 1 ph i ti p t c phun l n 2. N u ch s b chét ký sinh l n hơn 1 và ch s b chét t do nh hơn 1 thì ch s d ng hoá ch t d ng b t. b. Di t chu t: - Không ti n hành di t chu t khi ang xNy ra d ch chu t và ngư i. Ch di t chu t sau khi CSBC nh hơn 1. - Hoá ch t di t chu t Brodifacoum lên tên thương m i là Klerat, dùng trong m i v i t l 0,005 - 0,01%, Wafarin dùng trong m i v i t l 0,05% tên thương m i là Rat Killer. Sau khi di t chu t i trà ph i phun ngay hóa ch t di t b chét. c. Di t chu t và b chét trên tàu bi n, máy bay, sân bay, b n c ng: B ng bi n pháp xông hơi hoá ch t do các i chuyên di t chu t và côn trùng th c hi n theo quy nh c a Ði u l ki m d ch y t biên gi i. 2.4. Xác nh d ch ch m d t ho t ng: Sau khi ã th c hi n y các bi n pháp phòng ch ng d ch: thành l p khu cách ly, i u tr c p c u b nh nhân, di t b chét, di t chu t, x lý v sinh môi trư ng, i u tr d phòng..., d a theo tiêu chuNn dư i ây xác nh và thông báo d ch ch m d t ho t ng: - Không có b nh nhân m c m i sau 20 ngày k t ngày b nh nhân cu i cùng ra vi n, - Không còn hi n tư ng chu t ch t t nhiên, - K t qu giám sát vi sinh trên chu t và b chét âm tính (-),