SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HÀ NỘI
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
RÈN KỸ NĂNG VẼ BIỂU ĐỒ ĐỊA LÍ LỚP 9
Lĩnh vực : Địa lí 9
Cấp học : Trung học cơ sở
NĂM HỌC 2017- 2018
MÃ SKKN:
Rèn kỹ năng vẽ biểu đồ địa lí lớp 9
1/29
MỤC LỤC
MỤC LỤC ........................................................................................................ 1
PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ.................................................................................... 2
I/ Bối cảnh của đề tài. ..................................................................................... 2
II/ Lí do chọn đề tài. ....................................................................................... 2
III/ Phạm vi và đối tượng của đề tài ................................................................ 3
1/ Phạm vi của đề tài ....................................................................................... 3
2/ Đối tượng của đề tài.................................................................................... 3
IV/ Mục đích nghiên cứu của đề tài ............................................................... 3
V/ Những điểm mới trong kết quả nghiên cứu. ............................................... 3
VI/ Tính sáng tạo về khoa học và thực tiễn của đề tài. .................................... 4
1/ Về khoa học. ............................................................................................... 4
2/ Về thực tiễn. ............................................................................................... 4
PHẦN 2. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ .................................................................... 5
A. Nội dung ....................................................................................................... 5
1. Cơ sở lý luận ........................................................................................... 5
2. Nội dung ......................................................................................................... 5
2.1. Phương pháp : ............................................................................................. 5
2.1.1. Phương pháp chung .......................................................................... 5
2.1.2. Phương pháp cụ thể : ........................................................................ 6
2.2. Nội dung: .................................................................................................... 6
2.2.1. Các bước rèn kỹ năng chung từ biểu đồ : .......................................... 6
2.2.2. Các bước rèn kỹ năng cụ thể của từng biểu đồ .................................. 7
B. Quá trình thử nghiệm sáng kiến: .............................................................. 25
1. Quá trình áp dụng của bản thân ............................................................. 25
2. Hiệu quả mới khi áp dụng đề tài: ........................................................... 26
3. Kinh nghiệm rút ra mở hướng nghiên cứu mới ...................................... 27
PHẦN III. KẾT LUẬN .................................................................................. 28
I/ Bài học kinh nghiệm ................................................................................. 28
II/ Ý nghĩa của đề tài đối với việc giảng dạy. ................................................ 28
III/ Khả năng ứng dụng của đề tài. ................................................................ 28
IV/ Những đề xuất kiến nghị. ........................................................................ 28
1/ Đối với Ban Giám Hiệu trường. ................................................................ 28
2/ Đối với Phòng Giáo Dục. .......................................................................... 28
TÀI LIỆU THAM KHẢO .............................................................................. 29
Rèn kỹ năng vẽ biểu đồ địa lí lớp 9
2/29
PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ
I/ Bối cảnh của đề tài.
Những năm gần đây, trước yêu cầu cấp thiết của nền kinh tế tri thức đòi hỏi
việc nâng cao chất lượng giáo dục, đào tạo nguồn nhân lực nhằm từng bước cải
tổ và chấn hưng nền giáo dục Quốc gia, đáp ứng và phù hợp với xu thế hội nhập
toàn cầu. Trong đó, định hướng chủ đạo và xuyên suốt của việc nâng cao chất 1
học sinh những kiến thức cơ bản, cần thiết, phổ thông về dân cư, các ngành kinh
tế, sự phân hóa lãnh thổ kinh tế xã hội của nước ta và những hiểu biết cần thiết
về địa phương( tỉnh, thành phố) nơi các em sống và học tập.
Trong tất cả các yêu cầu của môn Địa lý lớp 9 thì một yêu cầu vô cùng
quan trọng mà giáo viên cần phải trang bị cho học sinh đó là phương pháp vẽ
biểu đồ.
Đối với các em học sinh lớp 9, đây là năm thứ 4 các em được làm quen với
chương trình mới. Vì vậy, đa số các em đã tìm ra cho mình một phương pháp
học phù hợp với môn địa lí. Các em đều chăm ngoan, hiếu học và rất say mê yêu
thích môn học. Một số em còn sưu tầm, đọc thêm sách để mở rộng thêm kiến
thức cho mình. Một điều vô cùng thuận lợi là ở chương trình địa lí lớp 9, các em
nghiên cứu về địa lí KT- XH Việt Nam điều này rất gần gũi với các em, các em
dễ liên hệ thực tế để dễ hiểu bài, nắm chắc bài và ghi nhớ bài hơn.
Song bên cạnh đó, việc học tập môn địa lí 9 vẫn còn nhiều hạn chế. Đó là
trình độ nhận thức của các em vẫn chưa đồng đều, một số em chưa có ý thức học
tập tốt, một số gia đình chưa thực sự quan tâm đến việc học của các em, điều
này ảnh hưởng phần nào đến chất lượng học tập của các em. Nguyên nhân dẫn
đến điều đó là do:
- Các em chưa xác định được phương pháp học tập đúng đắn.
- Một số em chưa xây dựng được thời gian biểu phù hợp.
- Phương tiện học tập còn chưa đầy đủ.
- Một số em có tư tưởng coi đây là môn phụ nên lười học, không chú ý
nghe giảng, xây dựng bài.
Việc thực hành ở trên lớp với dung lượng thời gian quá ít đã không thể
trang bị cho học sinh hết những kỹ năng vẽ biểu đồ.
Do đó việc rèn luyện kỹ năng vẽ biểu đồ cho học sinh lớp 9 ở trường THCS
là một điều kiện không thể thiếu được.
II/ Lí do chọn đề tài.
Thực hành kỹ năng Địa lí trong đó có kỹ năng vẽ biểu đồ là một yêu cầu rất
quan trọng của việc học tập môn Địa lí. Vì vậy, các đề kiểm tra, đề thi học sinh
Rèn kỹ năng vẽ biểu đồ địa lí lớp 9
3/29
giỏi môn Địa lí đều có hai phần lí thuyết và phần thực hành. Trong đó phần thực
hành thường có những bài tập về vẽ và nhận xét biểu đồ chiếm khoảng 30 - 35%
tổng số điểm.
Hiện nay trong chương trình đổi mới của sách giáo khoa Địa lí lớp 9 - gồm
có 52 tiết học thì đã có 11 tiết thực hành trong đó có 6 tiết về vẽ biểu đồ và có
khoảng 13 bài tập về rèn luyện kỹ năng vẽ và nhận xét biểu đồ sau các bài học
của học sinh trong phần câu hỏi và bài tập trong sách giáo khoa. Điều đó chứng
tỏ rằng bộ môn Địa lí lớp 9 hiện nay không chỉ chú trọng đến việc cung cấp cho
học sinh những kiến thức lí thuyết mà còn giúp các em rèn luyện những kỹ năng
địa lí cần thiết, đặc biệt như kỹ năng vẽ biểu đồ. Bởi thông qua biểu đồ các em
đã thể hiện được mối liên hệ giữa những đối tượng địa lí đã học, thấy được tình
hình, xu hướng phát triển của các đối tượng địa lí, hoặc từ biểu đồ đã vẽ các em
cũng có thể phân tích, nhận xét, phát hiện tìm tòi thêm nội dung kiến thức mới
trên cơ sở kiến thức của bài học.
Tuy vậy, với nhiều em học sinh lớp 9 hiện nay, kỹ năng vẽ biểu đồ còn rất
yếu hoặc kỹ năng này vẫn chưa được các em coi trọng. Chính vì vậy, bản thân
tôi là một giáo viên giảng dạy bộ môn Địa lí, tôi rất quan tâm đến việc củng cố,
rèn luyện kỹ năng vẽ biểu đồ cho học sinh - để giúp các em thực hiện kỹ năng
này ngày càng tốt hơn.
Chính vì những lí do trên tôi đã mạnh dạn đề cập một số sáng kiến trong
việc “ Rèn luyện kỹ năng vẽ biểu đồ cho học sinh lớp9”
III/ Phạm vi và đối tượng của đề tài
1/ Phạm vi của đề tài
Giới thiệu các hình thức, phương pháp “ Rèn luyện kỹ năng vẽ biểu đồ cho
học sinh lớp 9”
2/ Đối tượng của đề tài.
Quá trình dạy học và việc sử dụng khai thác các bài tập, thực hành trong
sách giáo khoa địa lí 9 ở trường THCS.
IV/ Mục đích nghiên cứu của đề tài
Tìm hiểu việc rèn luyện kỹ năng vẽ biểu đồ cho học sinh lớp 9 giúp cho
giáo viên và học sinh có những biện pháp nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả
giảng dạy và học tập môn Địa lí nói chung, đồng thời củng cố, nâng cao việc rèn
luyện kỹ năng vẽ biểu đồ cho học sinh nói riêng.
V/ Những điểm mới trong kết quả nghiên cứu.
Qua kết quả nghiên cứu tôi thấy khi vẽ một biểu đồ:
- Các em đã xác định được yêu cầu của đề bài.
- Tỉ lệ học sinh tự rèn luyện được kĩ năng vẽ biểu đồ chiếm tỷ lệ cao.
Rèn kỹ năng vẽ biểu đồ địa lí lớp 9
4/29
- Học sinh nắm được các bước tiến hành trong khi vẽ biểu đồ.
- Từ đó tỷ lệ học sinh đọc và phân tích bảng số liệu, xác định loại biểu đồ thích
hợp đối với bài yêu cầu cao hơn so với khi chưa được áp dụng.
VI/ Tính sáng tạo về khoa học và thực tiễn của đề tài.
1/ Về khoa học.
Việc nghiên cứu đề tài này sẽ tạo điều kiện nâng cao kỹ năng, kỹ xảo hết
sức cần thiết trong cuộc sống, đặc biệt là kỹ năng vẽ biểu đồ.
Và còn có khả năng to lớn trong việc bồi dưỡng học sinh thế giới quan khoa
học và những quan điểm nhận thức đúng đắn, khả năng hình thành cho học sinh
nhân cách con người mới trong xã hội.
2/ Về thực tiễn.
Giúp cho giáo viên hệ thống các loại biểu đồ, phân loại các dạng bài tập
biểu đồ. Qua đó tạo điều kiện cho giáo viên phát huy khả năng giảng dạy bài
thực hành và hướng dẫn học sinh làm bài tập địa lí lớp 9.
Giúp học sinh nhận biết, xác định được cơ sở lí luận và thực tiễn của việc
giảng dạy các bài thực hành và các bài tập trong chương trình sách giáo khoa địa
lí lớp 9.
Giúp học sinh nhận thức được các loại biểu đồ: dạng cột, tròn, đường,
miền…
Xác định được kiểu biểu đồ khi đọc bất kì một bài tập thực hành.
