Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Vận dụng BLearning tổ chức dạy học chương Dòng điện trong các môi trường - Vật lí 11 theo hướng phát triển NLTH của HS

MỤC LỤC

A. MỞ ĐẦU........................................................................................................... 1

1. Lý do chọn đề tài ............................................................................................ 1

2. Mục đích nghiên cứu ...................................................................................... 3

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu .................................................................... 3

3.1. Đối tượng nghiên cứu: ............................................................................. 3

3.2. Phạm vi nghiên cứu: ................................................................................ 3

4. Giả thuyết khoa học ........................................................................................ 3

5. Nhiệm vụ nghiên cứu ...................................................................................... 3

6. Phương pháp nghiên cứu ................................................................................. 3

6.1. Phương pháp nghiên cứu lí thuyết............................................................ 3

6.2. Phương pháp điều tra ............................................................................... 4

6.3. Phương pháp thực nghiệm sư phạm ......................................................... 4

6.4. Phương pháp thống kê toán học ............................................................... 4

7. Đóng góp của đề tài ........................................................................................ 4

B. NỘI DUNG ....................................................................................................... 5

1. Cơ sở lí luận của việc vận dụng B-learning vào dạy học theo hướng phát triển

năng lực tự học của học sinh .............................................................................. 5

1.1. Năng lực tự học ....................................................................................... 5

1.1.1. Khái niệm tự học .............................................................................. 5

1.1.2. Vai trò của tự học.............................................................................. 6

1.1.3. Năng lực tự học và những biểu hiện của năng lực tự học .................. 6

1.1.4. Các hình thức tự học ......................................................................... 8

1.1.5. Chu trình tự học của học sinh .......................................................... 10

1.2. Các biện pháp hình thành năng lực tự học cho học sinh ......................... 11

1.3. Học kết hợp (Blended Learning - BL) ................................................... 13

1.3.1. Khái niệm học kết hợp .................................................................... 13

1.3.2. Các phương án dạy học kết hợp ...................................................... 14

1.3.3. Đặc điểm của dạy học kết hợp - BL ................................................ 15

1.4. Sử dụng mạng xã hội trong việc bồi dưỡng năng lực tự học cho học sinh

..................................................................................................................... 15

1.4.1. Tổng quan về các mạng xã hội hiện nay .......................................... 15

1.4.2. Ứng dụng của Facebook trong việc bồi dưỡng năng lực tự học cho

học sinh .................................................................................................... 16

1.5. Xây dựng các bước tổ chức dạy học theo mô hình B-Learning với sự hỗ

trợ của mạng xã hội theo hướng phát triển năng lực tự học của học sinh ...... 20

1.5.1. Hoạt động chuẩn bị tổ chức dạy học theo mô hình B-Learning ....... 20

1.5.2. Các bước tổ chức dạy học theo mô hình B-Learning với sự hỗ trợ của

mạng xã hội theo hướng phát triển năng lực tự học của học sinh .............. 23

1.6. Xây dựng Rubric đánh giá năng lực tự học của học sinh theo mô hình B-

Learning. ...................................................................................................... 24

1.7. Thực trạng về việc sử dụng mạng xã hội và việc tự học của học sinh ở

trường THPT ................................................................................................ 27

1.7.1. Mục đích điều tra ............................................................................ 27

1.7.2. Đối tượng điều tra ........................................................................... 27

1.7.3. Kết quả điều tra ............................................................................... 27

2. Thiết kế tiến trình dạy học chương “dòng điện trong các môi trường” - vật lí

11 THPT theo mô hình B -learning theo hướng phát triển năng lực tự học của

học sinh. ........................................................................................................... 31

2.1. Sơ lược về chương “Dòng điện trong các môi trường” Vật lý 11 ........... 31

2.2. Mục tiêu cần hướng tới phát triển năng lực tự học ................................. 32

2.2.1. Về kiến thức.................................................................................... 32

2.2.2. Về kĩ năng ...................................................................................... 33

2.2.3. Nội dung kiến thức ......................................................................... 33

2.3. Ứng dụng mạng xã hội hỗ trợ mô hình B-learning trong dạy học chương

“Dòng điện trong các môi trường” ................................................................ 34

2.3.1. Sắp xếp lại kế hoạch học tập của môn học và tài nguyên học tập theo

mức độ nhận thức của học sinh. ................................................................ 34

2.3.2. Xây dựng, tìm kiếm nguồn thông tin cung cấp cho HS ................... 39

2.3.3. Thiết kế dạy học cho các hoạt động tự học ở nhà nhằm chuẩn bị cho

buổi học ở trên và cho giờ học ở trên lớp. ................................................. 39

3. Kết quả thực hiện đề tài ................................................................................ 60

3.1. Mục đích thực nghiệp sư phạm .............................................................. 60

3.2. Nhiệm vụ thực nghiệp sư phạm ............................................................. 60

3.3. Nội dung thực nghiệp sư phạm .............................................................. 60

3.4. Kết quả thực hiện thực nghiệp sư phạm ................................................. 60

C. KẾT LUẬN ..................................................................................................... 63

1. Những kết quả đã đạt được ........................................................................... 63

2. Một số đề xuất kiến nghị .............................................................................. 64

3. Hướng phát triển của đề tài ........................................................................... 64

TÀI LIỆU THAM KHẢO .................................................................................... 65

BẢNG GHI CHÚ VIẾT TẮT

STT Từ viết tắt Từ gốc

1 BL B-learning

2 CNTT Công nghệ thông tin

3 ĐC Đối chứng

4 GV Giáo viên

5 HS Học sinh

6 HTTCDH Hình thức tổ chức dạy học

7 KN Kỹ năng

8 KNTH Kỹ năng tự học

9 KTĐG Kiểm tra đánh giá

10 MXH Mạng xã hội

11 MVT Máy vi tính

12 NH Người học

13 NLTH Năng lực tự học

14 PP Phương pháp

15 PPDH Phương pháp dạy học

16 QTDH Quá trình dạy học

17 SGK Sách giáo khoa

18 THPT Trung học phổ thông

19 TN Thí nghiệm

20 TNg Thực nghiệm

21 TNSP Thực nghiệm sư phạm

22 TTNL Thành tố năng lực

A. MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài

Phương pháp dạy học truyền thống từ xưa đến nay đã trở thành phương pháp

dạy học chính yếu, vẫn luôn là sự lựa chọn tối ưu nhất trong nhà trường ở nước ta.

Theo phương pháp này, toàn bộ quá trình học tập có sự tiếp xúc trực tiếp giữa giáo

viên (GV) và học sinh (HS). Người GV đóng vai trò trung tâm trong quá trình dạy

học: “Thầy giảng - trò nghe” đây cũng là nguyên nhân làm cho HS trở nên thụ

động, kém tích cực trong việc lĩnh hội kiến thức. Bên cạnh đó, phương pháp này

còn bộc lộ nhiều mặt hạn chế: thời lượng mỗi tiết học có hạn, mất nhiều thời gian

chấm bài, kiến thức HS nhận được chỉ hạn chế trong SGK... Đặc biệt, nó không thể

hiện được khả năng giải quyết vấn đề sáng tạo, kỹ năng hợp tác- những kỹ năng

mà người học (NH) cần phải đạt được để phù hợp với xu thế phát triển của khoa

học công nghệ, sự phát triển năng động của thế giới hiện nay. [5]

Trong Nghị quyết 29 NĐ/TW ngày 4/1/2013 của Hội nghị Trung ương 8

khóa XI về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo khẳng định: “Tiếp tục

đổi mới mạnh mẽ phương pháp dạy và học theo hướng hiện đại; phát huy tính tích

cực, chủ động, sáng tạo và vận dụng kiến thức, kĩ năng của NH; khắc phục lối

truyền thụ áp đặt một chiều, ghi nhớ máy móc. Tập trung dạy cách học, cách nghĩ,

khuyến khích tự học, tạo cơ sở để NH tự cập nhật và đổi mới tri thức, kĩ năng, phát

triển năng lực”. Trong Chiến lược phát triển giáo dục giai đoạn 2011- 2020 ban

hành kèm quyết định 711/QĐ - TTg ngày 13/06/2012 của Thủ tướng Chính phủ

cũng đã chỉ rõ: “Tiếp tục đổi mới phương pháp dạy học và đánh giá kết quả học

tập, rèn luyện theo hướng phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo và

năng lực tự học (NLTH) của NH”. Những văn bản chỉ đạo trên cho thấy việc hình

thành và bồi dưỡng NLTH cho HS là một nhiệm vụ không thể thiếu của quá trình

dạy học (QTDH) .[1],[2]

Năm 2018, Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành Thông tư số 32/2018/TT-

BGDĐT ngày 26 tháng 12 năm 2018 và kèm theo thông tư là Chương trình giáo

dục phổ thông tổng thể. Trong đó quan điểm được chú trọng là dạy và học theo

hướng phát triển năng lực của HS, với NLTH, tự lực là một trong những năng lực

cốt lõi cần phải hình thành và phát triển. Tuy nhiên, từ xưa đến nay GV vẫn quen

lối mòn đến lớp truyền tải kiến thức, sau đó giao công việc về nhà cho HS. HS ở

lớp nghe giảng, về nhà làm các nhiệm vụ được giao và thật sự chưa thấy hứng thú

trong các công việc về nhà đó. Vậy làm sao để phát triển NLTH của HS? Phải có

một mô hình dạy học cụ thể trong đó phải hướng dẫn các bước xây dựng một tiến

trình dạy học giúp HS phát triển NLTH, đâu là các nội dung tự học, đâu là các nội

dung cần GV giảng giải. [4]

Tự học hiểu theo đúng bản chất là tự mình động não, suy nghĩ, sử dụng các

năng lực trí tuệ (quan sát, so sánh, phân tích, tổng hợp…) và có khi cả cơ bắp (sử

dụng các phương tiện) cùng các phẩm chất, cả động cơ, tình cảm, cả nhân sinh

quan, thế giới quan, không ngại khó, ngại khổ, kiên trì, nhẫn nại, lòng say mê… để

chiếm lĩnh một lĩnh vực khoa học nào đó, biến lĩnh vực đó thành sở hữu của mình.

Tự học là một xu thế tất yếu, bởi vì quá trình giáo dục thực chất là quá trình

biến NH từ khách thể giáo dục thành chủ thể giáo dục (tự giáo dục). Tự học giúp

nâng cao kết quả học tập của HS và chất lượng giáo dục của nhà trường, là biểu

hiện cụ thể của việc đổi mới phương pháp dạy học ở các trường phổ thông.

NLTH được xem là một mục tiêu cơ bản của quá trình dạy học. Rèn luyện

NLTH là phương cách tốt nhất để tạo ra động lực cho HS trong quá trình học tập,

một trong những phẩm chất quan trọng của mỗi cá nhân là tính tích cực, sự chủ

động sáng tạo trong mọi hoàn cảnh. NLTH còn giúp cho mọi người có thể chủ

động học tập suốt đời, học tập để khẳng định năng lực phẩm chất và để cống hiến.

Sự phát triển nhanh chóng của Internet đã làm phát sinh hình thức tổ chức

dạy học (HTTCDH) mới là dạy học trực tuyến. Đây là HTTCDH ứng dụng các

công nghệ mới, đặc biệt là công nghệ thông tin (CNTT) thường được biết đến với

tên gọi là E-learning. Với nhiều ưu điểm nổi bật, E- learning được xem là phương

pháp hữu hiệu cho nhu cầu “học mọi nơi, học mọi lúc, học linh hoạt, học một cách

mở và học suốt đời” của mọi người và trở thành xu hướng tất yếu trong giáo dục

và đào tạo hiện nay, tạo ra những thay đổi lớn trong hoạt động dạy và học.

Tuy nhiên, môi trường học tập trực tuyến còn gặp phải nhiều trở ngại cần

phải có sự hỗ trợ của môi trường học tập truyền thống từ đó hình thức tổ chức dạy

học Blended learning (B-Learning) ra đời. Mô hình B-Learning là sự kết hợp giữa

môi trường học tập truyền thống và môi trường học tập trực tuyến đang ngày càng

bùng nổ với sự hỗ trợ mạnh mẽ của công nghệ thông tin và truyền thông đang ngày

càng phát triển. Những giải pháp học truyền thống kết hợp với mạng Internet dưới

các hình thức như Website, Blog, Facebook đang dần hình thành và phát triển, có

thể thấy được những kết quả hết sức khả quan. Đặc biệt trong thời gian dịch

Covid-19 đang xãy ra rất nghiêm trọng thì việc vận dụng mô hình B-Learning vào

dạy học là rất cần thiết và mang lại hiệu quả cao, đồng thời sẽ phát triển được

NLTH của HS.

Chương “Dòng điện trong các môi trường” – Vật lí 11 có nhiều nội dung

kiến thức liên quan đến những phần HS đã học, nhiều ứng dụng thực tế trong cuộc

sống, nhiều thí nghiệm hấp dẫn nên dễ gây được hứng thú, phát huy được tính tự

chủ, sáng tạo của HS trong quá trình học tập. Vì vậy có thể vận dụng dạy học

chương “Dòng điện trong các môi trường” – Vật lí 11 để phát triển NLTH của HS.

Vì những lí do trên, tôi tiến hành nghiên cứu và chọn đề tài: Vận dụng B-

Learning tổ chức dạy học chương “Dòng điện trong các môi trường”- Vật lí

11 theo hướng phát triển NLTH của HS.

Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Vận dụng BLearning tổ chức dạy học chương Dòng điện trong các môi trường - Vật lí 11 theo hướng phát triển NLTH của HS

Chủ đề:

Tài liệu liên quan

Tài liêu mới

AI tóm tắt

Giới thiệu tài liệu

Đối tượng sử dụng

Từ khoá chính

Nội dung tóm tắt

Hỗ trợ

Phương thức thanh toán

Theo dõi chúng tôi