SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGHỆ AN
TRƯỜNG THPT NAM ĐÀN 1
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
Đề tài:
SỬ DỤNG HÌNH THỨC ĐÁNH GIÁ ĐỒNG ĐẲNG
TRONG DẠY HỌC ĐỊA LÍ CÁC KHU VỰC VÀ QUỐC
GIA - ĐỊA LÍ 11 NHẰM PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC, PHẨM
CHẤT CHO HỌC SINH.
LĨNH VỰC: ĐỊA LÝ
Tác giả: Võ Thị Thái Hiên
Nguyễn Thị Kim Sương
Phạm Thị Vân Anh
Tổ bộ môn: KHOA HỌC XÃ HỘI
Số điện thoại: 0888643351 - 0981995806 - 0986561760
Năm học 2023 - 2024
MỤC LỤC
PHẦN 1 . ĐẶT VẤN ĐỀ ............................................................................................................... 5
1. Lí do chọn đề tài .......................................................................................................................... 5
2. Mục đích nghiên cứu. .................................................................................................................. 6
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu ............................................................................................ 6
4. Giả thuyết khoa học ..................................................................................................................... 6
5. Nhiệm vụ và phạm vi nghiên cứu. ............................................................................................... 6
6. Phương pháp nghiên cứu . .......................................................................................................... 7
7. Những điểm cần bảo vệ của đề tài .............................................................................................. 7
8. Đóng góp của đề tài ................................................................................................................... 8
PHẦN 2. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU. ....................................................................................... 9
CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN ..................................................................................................... 9
1.1. Đánh giá trong dạy học ............................................................................................................ 9
1.2. Đánh giá đồng đẳng trong dạy học ........................................................................................ 11
1.3. Năng lực đánh giá đồng đẳng của HS .................................................................................... 13
CHƯƠNG 2. CƠ SỞ THỰC TIỄN ............................................................................................... 16
2.1. Mục tiêu và nội dung phần Địa lí các khu vực và quốc gia lớp 11 - GDPT 2018 . ............... 16
2.2. Thực trạng sử dụng đánh giá đồng đẳng trong dạy học địa lý ở trường THPT. .............. 20
CHƯƠNG 3. XÂY DỰNG QUY TRÌNH VÀ BIỆN PHÁP SỬ DỤNG HÌNH THỨC ĐÁNH
GIÁ ĐỒNG ĐẲNG TRONG DẠY HỌC PHẦN ĐỊA LÍ KHU VỰC VÀ QUỐC GIA – ĐỊA LÍ
11 NHẰM PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC VÀ PHẨM CHẤT HỌC SINH. .................................... 25
3.1. Các nguyên tắc xây dựng quy trình và biện pháp sử dụng đánh giá đồng đẳng cho học
sinh trong dạy học, phần Địa lí khu vực và quốc gia – lớp 11, CT GDPT 2018. ...................... 25
3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn ...................................................................................... 25
3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính toàn diện ...................................................................................... 25
3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi và tính hiệu quả ............................................................... 25
3.1.4. Nguyên tắc tuân thủ cấu trúc của năng lực đánh giá đồng đẳng .......................................... 25
3.2. Quy trình sử dụng hình thức đánh giá đồng đẳng trong dạy học phần Địa lí khu vực và
quốc gia – Địa lí 11 ....................................................................................................................... 26
3.2.1. Quy trình sử dụng hình thức đánh giá đồng đẳng trong dạy học Địa lí 11 phần Địa lí khu
vực và quốc gia. ............................................................................................................................ 26
3.2.2. Mô tả quy trình đánh giá đồng đẳng trong dạy học Địa lí 11 phần Địa lí khu vực và quốc
gia. ................................................................................................................................................. 26
3.3. Biện pháp sử dụng hình thức đánh giá đồng đẳng trong dạy học phần Địa lí khu vực và
quốc gia – Địa lí 11. ...................................................................................................................... 28
3.3.1. Hướng dẫn HS xây dựng tiêu chí đánh giá. ......................................................................... 28
3.3.2. Thiết kế công cụ đánh giá phù hợp với khả năng nhận thức của HS. .................................. 30
3.3.3. Kết hợp đánh giá đồng đẳng với phương pháp dạy học theo nhóm. ................................... 33
3.3.5. Đa dạng các môi trường đánh giá đồng đẳng - đánh giá trực tiếp và đánh giá trực tuyến
thông qua các phần mềm như: Google fomr, Padlet, shub…) ...................................................... 39
3.4. Mối quan hệ giữa các biện pháp sử dụng đánh giá đồng đẳng trong dạy học phần Địa lí
khu vực và quốc gia – Địa lí 11. .................................................................................................. 41
3.5. Khảo sát sự cấp thiết và tính khả thi của việc sử dụng hình thức đánh giá đồng đẳng
trong dạy học học phần Địa lí khu vực và quốc gia – Địa lí 11. ................................................ 41
3.6. Thực nghiệm sử dụng đánh giá đồng đẳng trong dạy học phần Địa lí khu vực và quốc gia
– Địa lí 11. ..................................................................................................................................... 45
3.6.1. Mục đích thực nghiệm ......................................................................................................... 45
3.6.2. Đối tượng thực nghiệm ........................................................................................................ 45
3.6.3. Nội dung, phương pháp thực nghiệm................................................................................... 45
3.6.4. Phân tích kết quả thực nghiệm ............................................................................................ 45
3.7. Hiệu quả của đề tài ............................................................................................................... 48
3.7.1. Kết quả khảo sát thái độ của học sinh đối với môn học Địa lí. ........................................... 48
3.7.2. Các năng lực của HS được hình thành và phát triển sau khi sử dụng đánh giá đồng đẳng.
....................................................................................................................................................... 49
PHẦN III. KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ .......................................................................... 50
1. Kết luận ..................................................................................................................................... 50
2. Kiến nghị ................................................................................................................................... 50
TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................................................. 51
PHỤ LỤC ...................................................................................................................................... 52
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
Viết tắt
Viết đầy đủ
QTDH
Quá trình dạy học
GD&ĐT
Giáo dục và Đào tạo
GV
Giáo viên
HS
Học sinh
KQHT
Kết quả học tập
KTĐG
Kiểm tra đánh giá
KT-XH
Kinh tế - xã hội
THPT
Trung học phổ thông
5
PHẦN 1 . ĐẶT VẤN ĐỀ
1. Lí do chọn đề tài
Trong công cuộc đổi mới giáo dục theo hướng tiếp cận năng lực chương trình
giáo dục phổ thông 2018, Bộ GD & ĐT đã và đang có những chuẩn bị kỹ lưỡng về
thay đổi chương trình, sách giáo khoa, phương pháp và phương tiện dạy học, kiểm
tra, đánh giá…Theo chúng tôi việc thay đổi khâu đánh giá là một trong những nhiệm
vụ quan trọng, quyết định phần lớn sự thành công của công cuộc đổi mới này. Kiểm
tra, đánh giá kết quả học tập là khâu căn bản và then chốt của quá trình dạy học,
đóng vai trò kiểm chứng kết quả đổi mới giáo dục, giúp cho việc định hướng, điều
chỉnh kế hoạch dạy học phù hợp và có hiệu quả hơn.
Trong quá trình dạy học hiện nay, đánh giá đồng đẳng là một trong những hình
thức đánh giá kết quả quá trình học tập của học sinh rất tích cực và phát huy được
nhiều ưu điểm. Đánh giá đồng đẳng cho phép học sinh tham gia nhiều hơn vào quá
trình đánh giá giúp học sinh xác nhận được kết quả học tập của bản thân, của bạn
học. Từ đó phát hiện những điểm mạnh cần phát huy và những điểm yếu cần khắc
phục. Ưu điểm nổi bật của đánh giá đồng đẳng không chỉ rèn luyện được phẩm chất
trung thực,
sáng tạo, đồng cảm, chia sẻ cho học sinh mà còn rèn luyện được các năng lực
tự đánh giá, tự điều chỉnh, năng lực phản biện, năng lực giao tiếp, hợp tác, giải quyết
vấn đề. Từ đó, tạo thêm động lực cho học sinh trong quá trình học tập, khích lệ tinh
thần ham học và nhu cầu tự đánh giá, khẳng định bản thân. Đánh giá đồng đẳng giúp
giáo viên có thêm kênh thông tin quan trọng để đánh giá chính xác, hiệu quả quá
trình học tập của từng học sinh cũng như giúp giáo viên có thể điều chỉnh quá trình
dạy học và đánh giá một cách phù hợp và hiệu quả .
Thực tế dạy học ở địa phương, hoạt động đánh giá học sinh chủ yếu là đánh giá
của giáo viên đối với học sinh, chưa có hoạt động đánh giá của học sinh với học
sinh. Đồng thời chưa chú trọng đánh giá quá trình hoc tập của học sinh. Có nhiều
nguyên nhân như: sĩ số lớp đông nên giáo viên không thể đánh giá từng học sinh sau
mỗi hoạt động học tập; giáo viên chưa sử dụng đa dạng và linh hoạt các hình thức
kiểm tra đánh giá; học sinh chưa có kĩ năng đánh giá bạn học… Vì vậy cần thiết sử
dụng hình thức đánh giá đồng đẳng trong dạy học nhằm phát triển phẩm chất, năng
lực người học và đánh giá quá trình học tập của học sinh một cách phù hợp, hiệu
quả.
Xuất phát từ những lí do trên chúng tôi quyết định chọn đề tài sáng kiến kinh
nghiệm : Sử dụng hình thức đánh giá đồng đẳng trong dạy học Địa lí các khu vực
và quốc gia - Địa lí 11 nhằm phát triển phẩm chất, năng lực cho học sinh.