DANH M C CÁC CH VI T T TỤ Ữ Ế Ắ
ĐC Đi ch ngố ứ
SGK Sách giáo khoa
GV Giáo viên
HS H c sinhọ
HĐTN Ho t đng tr i nghi mạ ộ ả ệ
KH - XH Khoa h c xã h iọ ộ
KVH Khu v c hóaự
TCH Toàn c u hóaầ
THPT Trung h c ph thôngọ ổ
TN Th c nghi mự ệ
NCKH Nghiên c u khoa h cứ ọ
KN Kĩ năng
GQVĐ Gi i quy t v n đả ế ấ ề
TN Tr i nghi mả ệ
PH N 1: ĐT V N ĐẦ Ặ Ấ Ề
1. Lý do ch n đ tài ọ ề
Phát tri n năng l c c a h c sinh là m t trong nh ng m c tiêu quan tr ngể ự ủ ọ ộ ữ ụ ọ
mà n n giáo d c đang đt ra. Đ đt đc m c tiêu đó, c n đi m i ph ngề ụ ặ ể ạ ượ ụ ầ ổ ớ ươ
pháp gi ng d y, t gi ng d y theo ph ng pháp truy n th ng đn nh ngả ạ ừ ả ạ ươ ề ố ế ữ
ph ng pháp m i nh m nâng cao vai trò c a ng i h c, phát huy tính tích c cươ ớ ằ ủ ườ ọ ự
trong h c t p c a h c sinh. ọ ậ ủ ọ Th c t giáo d c c a nhi u n c đã ch ng minhự ế ụ ủ ề ướ ứ
giáo d c mu n phát tri n t t năng l c ng i h c thì giáo d c c n coi tr ng xâyụ ố ể ố ự ườ ọ ụ ầ ọ
d ng và th c hi n các ho t đng tr i nghi m đa d ng cho đi t ng ng i h c.ự ự ệ ạ ộ ả ệ ạ ố ượ ườ ọ
HĐTN đc t ch c d i nhi u hình th c khác nhau nh ho t đng câuượ ổ ứ ướ ề ứ ư ạ ộ
l c b , t ch c trò ch i, di n đàn, sân kh u t ng tác, tham quan dã ngo i, cácạ ộ ổ ứ ơ ễ ấ ươ ạ
h i thi, ho t đng giao l u, ho t đng nhân đo, ho t đng tình nguy n, ho tộ ạ ộ ư ạ ộ ạ ạ ộ ệ ạ
đng c ng đng, sinh ho t t p th , lao đng công ích, sân kh u hóa (k ch, th ,ộ ộ ồ ạ ậ ể ộ ấ ị ơ
hát, múa r i, ti u ph m, k ch tham gia,...), th d c th thao, t ch c các ngàyố ể ẩ ị ể ụ ể ổ ứ
h i,... M i hình th c ho t đng trên đu mang ý nghĩa giáo d c nh t đnh. Đcộ ỗ ứ ạ ộ ề ụ ấ ị ặ
bi t qua các ho t đng tr i nghi m h c sinh có c h i th hi n b n thân, phátệ ạ ộ ả ệ ọ ơ ộ ể ệ ả
huy các năng l c v n có và hình thành phát tri n các năng l c m i. H n thự ố ể ự ớ ơ ế
HĐTN đa h c sinh đn nh ng mi n tri th c m i mà đó h c sinh là ch thư ọ ế ữ ề ứ ớ ở ọ ủ ể
c a các ki n th c, h c sinh không ch hi u mà còn bi t v n d ng ki n th c đủ ế ứ ọ ỉ ể ế ậ ụ ế ứ ể
gi i quy t các v n đ n y sinh trong cu c s ng b ng chính các năng l c c aả ế ấ ề ả ộ ố ằ ự ủ
b n thân và năng l c t p th , năng l c nhóm khi các em có đi u ki n h p tácả ự ậ ể ự ề ệ ợ
v i nhau. Th gi i th t r ng l n và ngày càng đa d ng. Nh ng n u ng i h cớ ế ớ ậ ộ ớ ạ ư ế ườ ọ
ch đc, nghe và nói thì m i ch đang nhìn ng m th gi i mà ch a ph i là m tỉ ọ ớ ỉ ắ ế ớ ư ả ộ
ph n c a th gi i. Tr i nghi m b ng nhi u giác quan, nhi u góc đ, b ngầ ủ ế ớ ả ệ ằ ề ở ề ộ ằ
cách hóa thân, b ng cách s ng th trong các ph n khác nhau c a th gi i dù chằ ố ử ầ ủ ế ớ ỉ
là trong không gian t o d ng thì v n mang l i cho ng i h c nh ng c m xúcạ ự ẫ ạ ườ ọ ữ ả
th c và l ng đng. ự ắ ọ
M i môn h c trong nhà tr ng ph thông đu có nhi u c h i khác nhauỗ ọ ườ ổ ề ề ơ ộ
cho HS tr i nghi m. Đa lý là m t môn h c v các vùng đt mà đó y u t tả ệ ị ộ ọ ề ấ ở ế ố ự
nhiên, kinh t , xã h i, văn hóa hòa quy n v i nhau t o nên các đc tr ng và s cế ộ ệ ớ ạ ặ ư ứ
h p d n riêng c a môn h c. ấ ẫ ủ ọ Đc bi t ch ng trình đa lí 11 v i đc tr ng làặ ệ ươ ị ớ ặ ư
nh ng n i dung và ki n th c v đa lí t nhiên và kinh t - xã h i th gi i vàữ ộ ế ứ ề ị ự ế ộ ế ớ
khu v c, s r t thu n l i trong vi c áp d ng các ho t đng tr i nghi m. ự ẽ ấ ậ ợ ệ ụ ạ ộ ả ệ Nh ngữ
ti t h c đa lí giàu tính tr i nghi m thì đu l y đc nhi u n t ng, nhi u xúcế ọ ị ả ệ ề ấ ượ ề ấ ượ ề
c m c a ng i h c, t đó hình hành ng i h c mong mu n tìm tòi, khám pháả ủ ườ ọ ừ ở ườ ọ ố
và th y yêu nhi u h n các vùng đt trên th gi i. Th gi i quan, nhân sinh quan,ấ ề ơ ấ ế ớ ế ớ
kĩ năng s ng, năng l c và ph m ch t c a ng i h c theo đó mà hoàn thi n h n.ố ự ẩ ấ ủ ườ ọ ệ ơ
L a tu i h c sinh l p 11, là l a tu i r t mong đc tìm tòi, khám phá, tr iứ ổ ọ ớ ứ ổ ấ ượ ả
nghi m các vùng đt trên th gi i.ệ ấ ế ớ
Trong ch ng trình giáo d c ph thông m i, h c sinh đc l c ch n mônươ ụ ổ ớ ọ ượ ự ọ
h c. Đây th c s là m t thách th c cho các th y cô d y Đa lí khi mà h c sinhọ ự ự ộ ứ ầ ạ ị ọ
s cân nh c môn h c t ch n có hay không môn Đa lí. Vì v y đ t o nên s cẽ ắ ọ ự ọ ị ậ ể ạ ứ
hút cho b môn thì m i th y cô d y Đa lí đu c n ý th c đc ph i đi m iộ ỗ ầ ạ ị ề ầ ứ ượ ả ổ ớ
ph ng pháp d y h c, hình th c d y h c nh m t nhi m v s ng còn. Theoươ ạ ọ ứ ạ ọ ư ộ ệ ụ ố
cách đó xây d ng và thi t k các HĐTN trong nhi u ti t h c là m t đi m i b tự ế ế ề ế ọ ộ ổ ớ ắ
bu c và t t y u đ môn đa lí th c s đc HS l a ch n h c nhi u h n. Tuyộ ấ ế ể ị ự ự ượ ự ọ ọ ề ơ
v y do HĐTN ngoài th c đa khó th c hi n th ng xuyên vì nhi u nguyên nhânậ ự ị ự ệ ườ ề
nên c h i TN c a HS ít. TN ngay trong các ti t h c trong không gian tr ngơ ộ ủ ế ọ ườ
h c là gi i pháp tăng c h i TN cho h c sinh, đng th i TN trên l p cũng khi nọ ả ơ ộ ọ ồ ờ ớ ế
cho môn h c g n gũi v i th c ti n h n, khi n cho các gi h c h p d n, thu hútọ ầ ớ ự ễ ơ ế ờ ọ ấ ẫ
h n. ơ
Vì v y, t th c ti n hi u qu c a ph ng pháp này, tôi đã m nh d n đậ ừ ự ễ ệ ả ủ ươ ạ ạ ề
xu t sáng ki n: “ ấ ế T ch c ho t đng tr i nghi m cho h c sinh trong d y h cổ ứ ạ ộ ả ệ ọ ạ ọ
đa lí 11 THPT theo đnh h ng phát tri n năng l cị ị ướ ể ự ”.
2. M c đích nghiên c u c a đ tàiụ ứ ủ ề
Trên c s v n d ng lí lu n và th c ti n c a d y h c tr i nghi m môn Đaơ ở ậ ụ ậ ự ễ ủ ạ ọ ả ệ ị
lí, thi t k m t s ho t đng tr i nghi m trong d y h c trên l p môn Đa lí l pế ế ộ ố ạ ộ ả ệ ạ ọ ớ ị ớ
11 THPT theo đnh h ng phát tri n năng l c nh m phát tri n và hoàn thi nị ướ ể ự ằ ể ệ
ki n th c, kĩ năng, thái đ cho h c sinh đáp ng đi m i giáo d c và th c ti nế ứ ộ ọ ứ ổ ớ ụ ự ễ
cu c s ng trong th i kì h i nh p th gi i.ộ ố ờ ộ ậ ế ớ
3. Đi t ng và ph m vi nghiên c uố ượ ạ ứ
- Đi t ng nghiên c u: T ch c d y h c tr i nghi m môn Đa lí l p 11. ố ượ ứ ổ ứ ạ ọ ả ệ ị ớ
- Ph m vi nghiên c u:ạ ứ
+ N i dung: Nghiên c u T ch c d y h c tr i nghi m môn Đa lí l p 11.ộ ứ ổ ứ ạ ọ ả ệ ị ớ
+ Th i gian: đ tài đc th c hi n t tháng 9 năm 2021 - tháng 3 nămờ ề ượ ự ệ ừ
2022.
- Không gian nghiên c u: 3 tr ng THPT trên đa bàn thành ph Vinh – t nhứ ườ ị ố ỉ
Ngh An: tr ng THPT chuyên Phan B i Châu, tr ng THPT Lê Vi t Thu t,ệ ườ ộ ườ ế ậ
tr ng THPT Herman Gmeiner.ườ
4. Tính m i và u đi m n i b t c a đ tàiớ ư ể ổ ậ ủ ề
- Nghiên c u c s lí lu n và th c ti n v d y h c tr i nghi m môn Đa líứ ơ ở ậ ự ễ ề ạ ọ ả ệ ị
l p 11 THPT theo đnh h ng phát tri n năng l c h c sinh. ớ ị ướ ể ự ọ
- Đ xu t quy trình thi t k ho t đng tr i nghi m Đa lí. ề ấ ế ế ạ ộ ả ệ ị
- Thi t k m t s ho t đng tr i nghi m Đa lí l p 11 THPT. ế ế ộ ố ạ ộ ả ệ ị ớ
- Th c nghi m s ph m và đánh giá k t qu th c nghi m. ự ệ ư ạ ế ả ự ệ
5. Đóng góp c a đ tài: ủ ề
- K th a và làm rõ c s lí lu n và th c ti n v vi c đi m i giáo d c vàế ừ ơ ở ậ ự ễ ề ệ ổ ớ ụ
ph ng pháp gi ng d y, trong đó có ho t đng tr i nghi m. ươ ả ạ ạ ộ ả ệ
- Làm sáng t c s th c ti n c a d y h c ho t đng sáng t o môn Đa líỏ ơ ở ự ễ ủ ạ ọ ạ ộ ạ ị
nói chung và Đa lí l p 11 nói riêng. ị ớ
- Đ xu t m t s ho t đng tr i nghi m trong d y h c trên l p môn Đa líề ấ ộ ố ạ ộ ả ệ ạ ọ ớ ị
l p 11 nh m phát tri n tính tích c c, ch đng, sáng t o cho h c sinh. ớ ằ ể ự ủ ộ ạ ọ
6. C u trúc đ tàiấ ề
Ngoài ph n m đu, ph n k t lu n và tài li u tham kh o, n i dung đ tàiầ ở ầ ầ ế ậ ệ ả ộ ề
đc chia thành 3 ch ng: ượ ươ
- Ch ng 1: C s lí lu n và th c ti n c a vi c t ch c m t s ho t đngươ ơ ở ậ ự ễ ủ ệ ổ ứ ộ ố ạ ộ
tr i nghi m cho h c sinh trong d y h c đa lí l p 11 THPT theo đnh h ng phátả ệ ọ ạ ọ ị ớ ị ướ
tri n năng l c.ể ự
- Ch ng 2: Thi t k và t ch c m t s ho t đng tr i nghi m cho h cươ ế ế ổ ứ ộ ố ạ ộ ả ệ ọ
sinh trong d y h c môn đa lí l p theo đnh h ng phát tri n năng.ạ ọ ị ớ ị ướ ể
- Ch ng 3: Th c nghi m s ph mươ ự ệ ư ạ
PH N 2: N I DUNGẦ Ộ
CH NG 1ƯƠ
C S LÍ LU N VÀ TH C TI N C A VI C T CH C HO T ĐNGƠ Ở Ậ Ự Ễ Ủ Ệ Ổ Ứ Ạ Ộ
TR I NGHI M CHO H C SINH TRONG D Y H C ĐA LÍ L P 11Ả Ệ Ọ Ạ Ọ Ị Ớ
THPT THEO ĐNH H NG PHÁT TRI N NĂNG L CỊ ƯỚ Ể Ự
1.1. C s lí lu n c a vi c t ch c ho t đng tr i nghi m theo đnhơ ở ậ ủ ệ ổ ứ ạ ộ ả ệ ị
h ng phát tri n năng l cướ ể ự
1.1.1. M t s khái ni m ộ ố ệ
D y h c: ạ ọ Các nhà nghiên c u giáo d c cho r ng: “ứ ụ ằ D y h c là toàn b cácạ ọ ộ
thao tác có m c đích nh m chuy n các giá tr tinh th n, các hi u bi t, các giá trụ ằ ể ị ầ ể ế ị
văn hóa mà nhân lo i đã đt đc ho c c ng đng đã đt đc vào bên trongạ ạ ượ ặ ộ ồ ạ ượ
m t conộ ng iườ ”, m tộ số khác d aự trên quan đi mể phát tri n,ể nh tấ là phát tri nể
về khoa h cọ và công ngh cho r ng “ệ ằ D y h c là m t quá trình g m toàn b cácạ ọ ộ ồ ộ
thao tác có t ch c và có đnh h ng giúp ng i h c t ng b c có năng l c tổ ứ ị ướ ườ ọ ừ ướ ự ư
duy và năng l c hành đng v i m c đíchự ộ ớ ụ chi mế lĩnh các giá trị tinh th n,ầ các
hi uể bi t,ế các kỹ năng, các giá trị văn hóa mà nhân lo i đã đt đc đ trên cạ ạ ượ ể ơ
s đó có kh năng gi i quy t đc các bài toán th c t đt ra trong toàn bở ả ả ế ượ ự ế ặ ộ
cu c s ng c a m i ng i h c”ộ ố ủ ỗ ườ ọ .
Tr i ảnghi m: ệTheo quan đi mể c aủ tri tế h c,ọ sự tr iả nghi mệ đcượ hi u làể
k t qu c a s t ng tác gi a con ng i v i th gi i khách quan. S t ng tácế ả ủ ự ươ ữ ườ ớ ế ớ ự ươ
này bao g m c hình th c và k t qu các ho t đng th c ti n trong xã h i, baoồ ả ứ ế ả ạ ộ ự ễ ộ
g m c k thu t và ồ ả ỹ ậ k ỹnăng, c nh ng nguyên t c ho t đng và phát tri n thả ữ ắ ạ ộ ể ế
gi i khách quan. Nhà tri t h c vĩ đi ng i Nga Solovyev V.S. quan ni m r ngớ ế ọ ạ ườ ệ ằ
tr i nghi m là ki nả ệ ế th c kinh nghi m th c t ; là th th ng nh t bao g m ki nứ ệ ự ế ể ố ấ ồ ế
th c và ứk ỹnăng. Tr i nghi m là k tả ệ ế quả c aủ sự t ngươ tác gi aữ con ng iườ và
thế gi i,ớ đcượ truy nề từ thế hệ này sang th hế ệ khác.
Ho t đng giáo d c tr i nghi m: ạ ộ ụ ả ệ là ho t đng giáo d c, trong đó, d iạ ộ ụ ướ
s h ng d n và t ch c c a nhà giáo d c, t ng cá nhân h c sinh đc tham giaự ướ ẫ ổ ứ ủ ụ ừ ọ ượ
tr cự ti p vào các ho t đng th c ti n khác nhau c a đi s ng gia đình, nhàế ạ ộ ự ễ ủ ờ ố
tr ng cũng nh ngoàiườ ư xã h iộ v iớ tư cách là chủ thể c aủ ho tạ đng,ộ qua đó phát
tri nể năng l cự th cự ti n, ph m ch t nhân cách và phát ễ ẩ ấ huy ti m năng sáng t oề ạ
c a cá nhân mình. Mu n v y thì ng iủ ố ậ ườ d yạ c nầ sử d ngụ nhi uề ph ngươ pháp
trong đó ng iườ d yạ khuy nế khích ng iườ h c thamọ gia tr iả nghi mệ th cự t ,ế sau
đó ph nả ánh, t ngổ k tế l iạ để tăng c ngườ hi uể bi t,ế phát tri nể kỹ năng, đnhị hình
các giá trị s ngố và phát tri nể ti mề năng b nả thân, ti nế t iớ đóng góp tích c c choự
c ng đng và xãộ ồ h i.ộ
Năng l c: ựlà kh năng, đi u ki n ch quan ho c t nhiên s n có đ th cả ề ệ ủ ặ ự ẵ ể ự
hi n m tệ ộ ho tạ đngộ nào đó” như năng l cự tư duy, năng l cự tài chính ho cặ là
