SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGHỆ AN
TRƢỜNG THPT DIỄN CHÂU 3
------ * * * -------
SÁNG KIẾN
Đề tài:
“PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC, PHẨM CHẤT HỌC SINH THÔNG
QUA SỬ DỤNG MỘT SỐ PHƢƠNG PHÁP, KỸ THUẬT DẠY
HỌC TÍCH CỰC VÀ MÔ HÌNH LỚP HỌC ĐẢO NGƢỢC
TRONG DẠY HỌC QUANG HỢP Ở THỰC VẬT – Sinh học 11,
Chƣơng trình GDPT 2018”.
LĨNH VỰC: SINH HỌC
NĂM HỌC 2023 – 2024
SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGHỆ AN
TRƢỜNG THPT DIỄN CHÂU 3
SÁNG KIẾN
Đề tài:
“PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC, PHẨM CHẤT HỌC SINH THÔNG
QUA SỬ DỤNG MỘT SỐ PHƢƠNG PHÁP, KỸ THUẬT DẠY
HỌC TÍCH CỰC VÀ MÔ HÌNH LỚP HỌC ĐẢO NGƢỢC
TRONG DẠY HỌC QUANG HỢP Ở THỰC VẬT – Sinh học 11,
Chƣơng trình GDPT 2018”.
LĨNH VỰC: SINH HỌC
NHÓM TÁC GIẢ:
1. NGUYỄN THỊ XUÂN - SĐT: 0961639891
2. PHAN TRỌNG ĐÔNG – SĐT: 0968119168
3. NGÔ THỊ THÚY – SĐT: 0395583524
ĐƠN VỊ: TRƢỜNG THPT DIỄN CHÂU 3
NĂM HỌC 2023 – 2024
MỤC LỤC
Nội dung
Trang
Phần I. Đặt vấn đề
1
1.1. Lý do chọn đề tài
1
1.2. Mục tiêu của đề tài
2
1.3. Tính mới và đóng góp của đề tài
2
1.4. Phương pháp nghiên cứu
2
1.5. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu đề tài
2
Phần II. Nội dung nghiên cứu
3
2.1. Cơ sở lý luận và cơ sở thực tiễn của đề tài
3
2.1.1. Tổng quan về các công trình nghiên cứu liên quan đến đề tài
3
2.1.2. Cơ sở lý luận của đề tài
3
2.1.3. Cơ sở thực tiễn của đề tài
7
2.2. Giải pháp
10
2.2.1. Đề xuất một số biện pháp nhằm hình thành và phát triển năng lực,
phẩm chất cho học sinh trong dạy học môn Sinh học.
10
2.2.2. Đề xuất một số phương pháp, kỹ thuật, mô hình dạy học nội dung
“Quang hợp ở thực vật” – Sinh học 11 Chương trình GDPT 2018 nhằm
phát triển năng lực, phẩm chất cho học sinh.
13
2.2.3. Thiết kế và tổ chức hoạt động dạy học nội dung “Quang hợp ở
thực vật” – Sinh học 11 Chương trình Giáo dục phổ thông 2018 nhằm
phát triển năng lực, phẩm chất cho học sinh
14
2.3. Khảo sát sự cấp thiết và tính khả thi của các giải pháp đề xuất
34
2.3.1. Mục đích của khảo sát
34
2.3.2. Nội dung và phương pháp khảo sát
34
2.3.3. Đối tượng khảo sát
35
2.3.4. Kết quả khảo sát tính cấp thiết và tính khả thi đề tài
35
2.4. Thực nghiệm sư phạm
38
2.4.1. Mục đích thực nghiệm
38
2.4.2. Đối tượng, thời gian thực nghiệm
38
2.4.3. Nội dung và phương pháp thực nghiệm
39
2.4.4. Kết quả thực nghiệm
40
Phần III. Kết luận, kiến nghị
47
3.1. Kết luận
47
3.2. Kiến nghị
48
Tài liệu tham khảo
50
Phụ lục
1
PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ
1.1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI
Trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa với những tác
động tích cực của nền kinh tế tri thức và tiến bộ của thông tin, truyền thông, giáo
dục cần phải giúp người học hình thành một hệ thống phẩm chất, năng lực đáp ứng
được với yêu cầu mới. Theo đó, những phát triển của NL, PC người học trong quá
trình giáo dục cũng sẽ là quá trình hình thành, phát triển, hoàn thiện nhân cách con
người. Theo xu thế toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế hiện nay, nền giáo dục nước
ta cũng đang trong tiến trình đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo. Việc
giáo dục không chỉ dừng lại ở việc truyền đạt kiến thức mà còn nhấn mạnh sự phát
triển toàn diện của HS. Phát triển NL không chỉ giúp học sinh thành công trong
học tập mà còn là chìa khóa mở cánh cửa cho sự thành công trong tương lai. Đồng
thời, PC cá nhân như tư duy linh hoạt, trách nhiệm, lòng tự trọng và tinh thần hợp
tác cũng đóng góp quan trọng vào sự phát triển của mỗi cá nhân, tạo nên những
công dân tích cực và có ích cho xã hội. Chính vì vậy, mục tiêu phát triển NL và PC
người học được nhấn mạnh và trở thành kim chỉ nam cho công cuộc đổi mới giáo
dục. Tại Đại hội lần thứ XII, Đảng chỉ đạo cần “tiếp tục đổi mới mạnh mẽ và đồng
bộ các yếu tố cơ bản của giáo dục, đào tạo theo hướng coi trọng phát triển phẩm
chất, năng lực của người học”. Mục tiêu là giáo dục con người Việt Nam phát triển
toàn diện và phát huy cao nhất mọi NL, PC vốn có của con người, đào tạo nguồn
nhân lực có chất lượng cao, đủ sức cạnh tranh trong khu vực và thế giới.
Thực hiện các Nghị quyết của Đảng và Quốc hội, Chương trình GDPT mới
được xây dựng theo định hướng phát triển PC và NL, tạo môi trường học tập và
rèn luyện giúp người học tích lũy được kiến thức phổ thông vững chắc; biết vận
dụng hiệu quả kiến thức vào đời sống và tự học suốt đời; có định hướng lựa chọn
nghề nghiệp phù hợp; biết xây dựng và phát triển hài hòa các mối quan hệ xã hội;
có cá tính, nhân cách và đời sống tâm hồn phong phú; nhờ đó có được cuộc sống
có ý nghĩa và đóng góp tích cực vào sự phát triển của đất nước và nhân loại.
Trong Chương trình GDPT 2018 môn Sinh học 11, “Quang hợp ở thực vật” là
một quá trình chuyển hóa vật chất và năng lượng quan trọng đối với cơ thể. Tuy
nhiên, lượng kiến thức về quang hợp ở một số nội dung còn dài, khó và mang tính
hàn lâm; HS thường gặp khó khăn trong việc kết nối kiến thức lý thuyết với thực tế
và ứng dụng vào cuộc sống hàng ngày.
Từ những lý do đã được trình bày ở trên, chúng tôi đã lựa chọn đề tài “Phát
triển năng lực, phẩm chất học sinh thông qua sử dụng một số phương pháp, kỹ
thuật dạy học tích cực và mô hình lớp học đảo ngược trong dạy học Quang hợp
ở thực vật – Sinh học 11, Chương trình GDPT 2018”. Thông qua đề tài này,
nhóm tác giả sẽ giúp HS không chỉ lĩnh hội được kiến thức mà còn tạo cơ hội thực
hành trải nghiệm và kết nối giữa người học và môi trường xung quanh; giúp học
