SỞ GIÁO DỤC - ĐÀO TẠO NGHỆ AN
TRƯỜNG THPT CỬA LÒ 2
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
SỬ DỤNG MỘT SỐ PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC TÍCH CỰC
TRONG BỘ MÔN KINH TẾ VÀ PHÁP LUẬT 10 NHẰM
PHÁT HUY NĂNG LỰC CHO HỌC SINH THPT CỬA LÒ 2
LĨNH VỰC: GIÁO DỤC KINH TẾ VÀ PHÁP LUẬT
Tên tác giả:
1. Hoàng Thị Duyên
2. Hà Thị Thanh Nga
Tổ: Khoa học xã hội
Số ĐT: 0389 929 200
Năm học: 2023-2024
MỤC LỤC
PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ..........................................................................................4
1. Lý do chọn đề tài...................................................................................................4
2. Mục đích nghiên cứu.............................................................................................5
3. Nhiệm vụ nghiên cứu............................................................................................5
4. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu.............................................................................5
5. Phương pháp nghiên cứu.......................................................................................5
6. Đóng góp của đề tài...............................................................................................5
PHẦN II: NỘI DUNG.............................................................................................6
1. Cơ sở lý luận..........................................................................................................6
1.1. Yêu cầu đổi mới về phương pháp dạy học.........................................................6
1.2. Khái niệm và vai trò của phương pháp dạy học tích cực...................................7
1.2.1. Khái niệm về phương pháp dạy học tích cực..................................................7
1.2.2. Vai trò của phương pháp dạy học tích cực......................................................9
1.3. Đặc điểm của phương pháp dạy học tích cực.....................................................9
1.3.1. Dạy học thông qua các hoạt động của học sinh..............................................9
1.3.2. Dạy học chú trọng rèn luyện phương pháp tự học..........................................9
1.3.3. Tăng cường học tập cá thể phối hợp với học tập hợp tác..............................10
1.3.4. Kết hợp đánh giá của thầy với tự đánh giá của trò........................................10
1.4. Một số vấn đề chung về dạy học theo định hướng phát triển năng lực............11
1.4.1. Khái niệm năng lực........................................................................................11
1.4.2. Ý nghĩa của việc dạy học phát triển năng lực................................................11
1.4.3. So sánh dạy học truyền thống và dạy học phát triển năng lực......................12
1.4.4. Những năng lực được hình thành và phát triển thông qua bộ môn GDCD
(GDKT & PL) ở trường THPT................................................................................13
2. Cơ sở thực tiễn....................................................................................................14
2.1. Chương trình GDKT & PL lớp 10....................................................................14
2.2. Thực trạng sử dụng phương pháp dạy học tích cực trong môn GDKT & PL
nhằm phát triển năng lực cho học sinh THPT.........................................................15
2.2.1. Thực trạng chung...........................................................................................15
2.2.2. Thực trạng tại trường THPT Cửa Lò 2..........................................................16
3. Sử dụng một số phương pháp dạy học tích cực trong bộ môn kinh tế và pháp luật
10 nhằm phát huy năng lực cho học sinh THPT Cửa Lò 2.....................................18
3.1. Phương pháp dạy học khám phá.......................................................................18
3.2. Phương pháp dạy học hợp tác..........................................................................23
1
3.3. Phương pháp dự án...........................................................................................28
3.4. Phương pháp dạy học giải quyết vấn đề...........................................................33
3.5. Phương pháp trò chơi.......................................................................................37
4. Thực nghiệm sư phạm.........................................................................................41
4.1. Mục tiêu khảo sát.............................................................................................41
4.2. Đối tượng khảo sát...........................................................................................41
4.3. Nội dung khảo sát.............................................................................................41
4.4. Phương pháp khảo sát và thang đánh giá.........................................................42
4.5. Kết quả khảo sát về sự cấp thiết và tính khả thi của các giải pháp đã đề xuất.....44
4.5.1. Sự cấp thiết của các giải pháp đã đề xuất......................................................44
4.5.2. Tính khả thi của các giải pháp đề xuất..........................................................45
PHẦN 3: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ.............................................................46
1.Kết quả đạt được...................................................................................................46
2. Đề xuất - kiến nghị..............................................................................................48
PHỤ LỤC...............................................................................................................49
2
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
- THPT: Trung học phổ thông
- HS: Học sinh
- GDCD: Giáo dục công dân
- GDKT&PL: Giáo dục kinh tế và pháp luật
- GD & ĐT: Giáo dục và Đào tạo
- GV: Giáo viên
- BGH: Ban giám hiệu
- SKKN: Sáng kiến kinh nghiệm.
3
PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ
1. Lý do chọn đề tài.
Đổi mới lớn nhất của nền giáo dục Việt Nam những năm gần đây là việc tập
trung phát triển năng lực cho người học. Thay vì việc đặt trọng tâm vào việc “học
sinh sẽ học những gì”, cần đặt trọng tâm vào việc “học sinh sẽ làm được những gì”
Dạy học theo định hướng phát triển năng lực là xu hướng tất yếu trong cải
cách phương pháp dạy học ở mỗi nhà trường. Do đó, việc đặt ra những yêu cầu đổi
mới về sự nghiệp giáo dục thế hệ trẻ và đào tạo nguồn nhân lực, trở nên cần thiết.
Mục đích của đổi mới phương pháp dạy học, hình thức, kỹ thuật dạy học ở trường
THPT là thay đổi lối dạy học truyền thụ một chiều sang dạy học theo phương pháp
dạy học tích cực, nhằm giúp học sinh phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động,
sáng tạo, rèn luyện thói quen và khả năng tự học, tinh thần hợp tác, kỹ năng vận
dụng kiến thức vào những tình huống khác nhau trong học tập và trong thực tiễn;
tạo niềm tin, niềm vui, hứng thú trong học tập. Làm cho “Học” là quá trình kiến
tạo; học sinh tìm tòi, khám phá, phát hiện, luyện tập, khai thác và xử lý thông tin,
…Tự hình thành hiểu biết, năng lực và phẩm chất của mình. Tổ chức hoạt động
nhận thức cho học sinh, dạy học sinh cách tìm ra chân lý. Chú trọng hình thành các
năng lực tự học, sáng tạo, hợp tác,… Học để đáp ứng những yêu cầu của cuộc sống
hiện tại và tương lai. Những điều đã học cần thiết, bổ ích cho bản thân học sinh và
cho sự phát triển xã hội.
Sử dụng nhiều phương pháp dạy học tích cực sẽ phát huy được tính tính cực
chủ động của học sinh, phát huy được tối đa năng lực của các em như năng lực giải
quyết vấn đề, năng lực giao tiếp, năng lực hợp tác, năng lực tự học..., tuy nhiên
trên thực tế vẫn còn nhiều hạn chế. Các năng lực phải được xác định và phân loại
cho từng lớp, điều này rất khó khăn trong quá trình áp dụng thực tế. Giáo viên phải
liên tục phải nhận thức được sự tiến bộ của học sinh và do đó phải làm việc vất vả
hơn để có thể giúp học sinh đạt được các chuẩn đầu ra về năng lực.
Là một giáo viên môn Giáo dục công dân (GDKT&PL), tôi nhận thấy việc
dạy học theo định hướng phát triển năng lực là một việc làm cần thiết để hình
thành các năng lực cho các em, phát huy tính tích cực, chủ động của học sinh trong
học tập cũng như việc áp dụng phương pháp dạy học tích cực vào việc giảng dạy
có hiệu quả. Đã nhiều năm nay, chúng tôi cùng các thành viên trong nhóm chuyên
môn mạnh dạn sử dụng các phương pháp dạy học tích cực nhằm phát huy các năng
lực cho học sinh và đã thu được nhiều kết quả khả quan.
Vì vậy chúng tôi quyết định chọn đề tài “Sử dụng một số phương pháp dạy
học tích cực trong bộ môn kinh tế và pháp luật 10 nhằm phát huy năng lực cho
học sinh THPT Cửa Lò 2” làm đề tài khoa học trình bày quan điểm của cá nhân,
nhận thức của bản thân về phát triển các năng lực cho học sinh thông qua đó góp
phần vào sự nghiệp đào tạo năng lực trong giáo dục góp phần hình thành phát triển
4