Sáng ki n kinh nghi mế ệ
S d ng ph ng pháp trò ch i nh m nâng cao ch tử ụ ươ ơ ằ ấ
l ng d y & h c môn t nhiên xã h i l p 3ượ ạ ọ ự ộ ớ
Ng i so n: Ngô Th Hi n ườ ạ ị ề
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM: SỬ DỤNG PHƯƠNG PHÁP TRÒ CHƠI NHẰM NÂNG CAO CHÁT LƯỢNG DẠY- HỌC
MÔN TỰ NHIÊN XÃ HỘI Ở LỚP 3
PHẦN MỞ ĐẦU
I. LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI:
Trong xu th đ i m i c a n n giáo d c n c nhà. Giáo d c Ti u h c đang t o raế ổ ớ ủ ề ụ ướ ụ ể ọ ạ
nh ng chuy n d ch đ nh h ng có giá tr . Cùng v i 5 môn h c khác T nhiên - Xã h i là m tữ ể ị ị ướ ị ớ ọ ự ộ ộ
môn h c có nhi u s đ i m i, nó là tích h p c a 2 môn h c cũ S c kho và T nhiên xã h i.ọ ề ự ổ ớ ợ ủ ọ ứ ẻ ự ộ
Môn T nhiên -ự Xã h i b c Ti u h c đ c chia thành 2 giai đo n. Giai đo n 1 t l pộ ở ậ ể ọ ượ ạ ạ ừ ớ
1 đ n l p 3, giai đo n 2 t l p 4 đ n l p 5 - nó có m t vai trò c c kì quan tr ng đó là: Tìmế ớ ạ ừ ớ ế ớ ộ ự ọ
hi u khám phá th gi i T nhiên - Xã h i xung quanh chúng ta và cách chăm sóc s c kho choể ế ớ ự ộ ứ ẻ
mình, cho c ng đ ng. M i môn h c có m t s c thái riêng. Môn T nhiên - Xã h i cũng v y.ộ ồ ỗ ọ ộ ắ ự ộ ậ
Tuy b n ch t là cung c p nh ng ki n th c T nhiên - Xã h i có xung quanh chúng ta songả ấ ấ ữ ế ứ ự ộ
trong sách giáo khoa l p 3 không đ a ra ki n th c đóng khung có s n mà là m t h th ng cácớ ư ế ứ ẵ ộ ệ ố
hình nh bên c nh các l nh yêu c u h c sinh th c hi n. H c sinh mu n chi m lĩnh tri th cả ạ ệ ầ ọ ự ệ ọ ố ế ứ
không th khác là th c hi n t t các l nh trong sách giáo khoa. V y m t gi h c T nhiên - Xãể ự ệ ố ệ ậ ộ ờ ọ ự
h i l p 3 đ c ti n hành ra sao đ có ch t l ng cao? Cho dù t t c giáo viên đ u tích c cộ ở ớ ượ ế ể ấ ượ ấ ả ề ự
đ i m i ph ng pháp d y h c thì m t gi T nhiên - Xã h i v n di n ra v i các ho t đ ngổ ớ ươ ạ ọ ộ ờ ự ộ ẫ ễ ớ ạ ộ
không m y m i l đó là quan sát, đàm tho i và t ng h p. V i r t nhi u tranh nh đ p giàuấ ớ ạ ạ ổ ợ ớ ấ ề ả ẹ
màu s c. Các em đ c lôi kéo vào xem m t cách r t h n nhiên. Nh ng yêu c u quan sát t pắ ượ ộ ấ ồ ư ầ ậ
trung đ a ra m t v n đ tr ng tâm nh m đ t đ c m c tiêu c a bài h c thì các em r t dư ộ ấ ề ọ ằ ạ ượ ụ ủ ọ ấ ễ
n n. N u ti t T nhiên - Xã h i nào cũng l p l i các l nh: Quan sát, Đàm tho i, Mô t ...thì r tả ế ế ự ộ ặ ạ ệ ạ ả ấ
d làm các em m t m i. Đi u đó đòi h i giáo viên c n có s thay đ i linh ho t các hình th cễ ệ ỏ ề ỏ ầ ự ổ ạ ứ
t ch c d y h c.ổ ứ ạ ọ
1. Cơ sở lí luận:
Đ i v i h c sinh l p 3, l a tu i này các em còn mang đ m b n s c h n nhiên, s chúố ớ ọ ớ ở ứ ổ ậ ả ắ ồ ự
ý ch a cao. Bên c nh ho t đ ng h c là ch đ o thì nhu c u ch i, giao ti p v i b n bè v n t nư ạ ạ ộ ọ ủ ạ ầ ơ ế ớ ạ ẫ ồ
t i, c n đ c tho mãn. N u ng i giáo viên bi t ph i h p nh p nhàng gi a nhi m v c aạ ầ ượ ả ế ườ ế ố ợ ị ữ ệ ụ ủ
ho t đ ng h c v i s tho mãn nhu c u ch i, giao ti p c a các em "h c mà ch i, ch i màạ ộ ọ ớ ự ả ầ ơ ế ủ ọ ơ ơ
h c" thì chúng s hăng hái say mê h c t p và t t y u k t qu c a vi c d y h c cũng đ t t iọ ẽ ọ ậ ấ ế ế ả ủ ệ ạ ọ ạ ớ
đi m đ nh. Đây cũng là đ c thù c a ph ng pháp d y h c đ c bi t:ể ỉ ặ ủ ươ ạ ọ ặ ệ Ph ng pháp trò ch iươ ơ .
D y h c b ng ph ng pháp trò ch i là đ a h c sinh đ n v i các ho t đ ng vui ch iạ ọ ằ ươ ơ ư ọ ế ớ ạ ộ ơ
gi i trí nh ng có n i dung g n li n v i bài h c. Trò ch i trong h c t p có tác d ng giúp h cả ư ộ ắ ề ớ ọ ơ ọ ậ ụ ọ
sinh thay đ i đ ng hình, ch ng m t m i. Tăng c ng kh năng th c hành ki n th c c a bàiổ ộ ố ệ ỏ ườ ả ự ế ứ ủ
h c. Phát huy h ng thú, t o thói quen đ c l p, ch đ ng và s sáng t o c a h c sinh.ọ ứ ạ ộ ậ ủ ộ ự ạ ủ ọ
2. Cơ sở thực tiển:
Việc áp dụng phương pháp trò chơi vào dạy học môn Tự nhiên - Xã hội chính là việc giáo viên khơi dậy hứng thú,
niềm say mê học tập tạo không khí sôi nổi cho một giờ học. Điều đó đòi hỏi giáo viên phải xác định rõ yêu cầu bài dạy
cần đạt. Trên cơ sở đó xác định cần đưa trò chơi vào lúc nào? Nếu giáo viên không tổ chức tốt thì trò chơi không
những không gặt hái được kết quả như mong muốn mà còn bị phản tác dụng gây sự hỗn độn không cần thiết. Trong
quá trình dạy học giáo viên đều tích cực đổi mới phương pháp để đạt mục tiêu giờ dạy cao nhất. Song ở các lớp tôi
dạy có tiết đã tổ chức đến 3 hoạt động khác nhau mà giờ học vẫn tẻ nhạt. Mỗi khi báo cáo kết quả thảo luận học sinh
không những không đưa ra được kiến thức theo yêu cầu mà nội dung báo cáo có phần rập khuôn, xáo rỗng. Bên cạnh
đó, có giờ giáo viên đưa tới 3 trò chơi vào giảng dạy kết quả là cả một giờ học không khí lúc nào cũng tràn ngập tiếng
cười, tiếng reo hò. Song chính vì trạng thái tâm lí bị kích thích quá ngưỡng làm cho sự nhận thức của học sinh không
đạt được hiệu quả như mong muốn. Học sinh không nắm được kiến thức trọng tâm của bài. Xuất phát từ lí do đó tôi đã
tìm tòi và chọn đề tài: "Sử dụng phương pháp trò chơi nhằm nâng cao chất lượng dạy - học môn Tự nhiên - Xã
hội ở lớp 3".
II. MỤC ĐÍCH, PHẠM VI, ĐỐI TƯỢNG, PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU:
1. Mục đích:
Trong quá trình d y - h c môn T nhiên - Xã h i l p 3, tôi đã nh n th y v n d ngạ ọ ự ộ ở ớ ậ ấ ậ ụ
các trò ch i vào d y- h c nh m kh i d y ni m h ng thú, ni m say mê h c t p cho h c sinh.ơ ạ ọ ằ ơ ậ ề ứ ề ọ ậ ọ
Kích thích tính đ c l p ch đ ng sáng t o trong vi c lĩnh h i tri th c, t o không khí sôi n iộ ậ ủ ộ ạ ệ ộ ứ ạ ổ
trong gi T nhiên - Xã h i.ờ ự ộ
2. Phạm vi, đối tượng :
- Ch ng trình T nhiên - Xã h i l p 3.ươ ự ộ ớ
- Các trò ch i v n d ng trong quá trình d y h c môn T nhiên - Xã h i.ơ ậ ụ ạ ọ ự ộ
- H c sinh kh i l p 3, tr ng TH Lê H ng Phongọ ố ớ ườ ồ
2. Ph ng pháp nghiên c uươ ứ :
- Ph ng pháp lu n.ươ ậ
- Ph ng pháp đi u tra th c nghi m.ươ ề ự ệ
- Ph ng pháp đ i chi u so sánh.ươ ố ế
- Ph ng pháp rút kinh nghi m.ươ ệ
PHẦN HAI: NỘI DUNG
I. KHẢO SÁT TÌNH HÌNH:
Do đ c đi m tâm lí c a l a tu i nên kh năng chú ý t p trung còn y u, tính k lu tặ ể ủ ứ ổ ả ậ ế ỉ ậ
ch a cao d m t m i. Trong các ti t h c bình th ng trên l p n u s d ng nh ng ph ngư ễ ệ ỏ ế ọ ườ ớ ế ử ụ ữ ươ
pháp d y h c nh th ng l , tôi nh n th y không h p d n đ c kh năng t duy sáng t oạ ọ ư ườ ệ ậ ấ ấ ẫ ượ ả ư ạ
c a các em mà th ng là m t gi h c T nhiên - Xã h i th ng di n ra t nh t. L p th ngủ ườ ộ ờ ọ ự ộ ườ ễ ẻ ạ ớ ườ
m t tr t t , đôi khi tr m quá m c. Đa s h c sinh không thích h c ho c hãi h c gi này.ấ ậ ự ầ ứ ố ọ ọ ặ ọ ờ
II. NHỮNG NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP THỰC HIỆN:
1. Nội dung:
* Môn T nhiên - Xã h i l p 3 đ c tích h p t 2 môn S c kho và T nhiên xã h iự ộ ớ ượ ợ ừ ứ ẻ ự ộ
l p 3 cũ sang, đây không có m t bài T nhiên - Xã h i nào đ a ra ki n th c đóng khung cóớ ở ộ ự ộ ư ế ứ
s n. Kênh hình thìẵ r t nhi u, kênh ch ch y u là các l nh v i m t s tóm l c s đ ng c aấ ề ữ ủ ế ệ ớ ộ ố ượ ơ ẳ ủ
t ng m ng ki n th c. Các bài T nhiên - Xã h i trong sách giáo khoa đ c chia thành 3 chừ ả ế ứ ự ộ ượ ủ
đi m đó là: Con ng i và s c kho , Xã h i,ể ườ ứ ẻ ộ T nhiên.ự
* Các ki n th c trong bài T nhiên - Xã h i đ c th hi n ch y u b i các tranh nh.ế ứ ự ộ ượ ể ệ ủ ế ở ả
Riêng m ng ki n th c Con ng i và S c kho h c sinh đ c h c trong 18 bài t tu n 1ở ả ế ứ ườ ứ ẻ ọ ượ ọ ừ ầ
đ n tu n 9 n i dung c b n là tìm hi u v các c quan: V n đ ng, Tu n hoàn, Hô h p, Th nế ầ ộ ơ ả ể ề ơ ậ ộ ầ ấ ầ
kinh... cách v sinh phòng tr các b nh liên quan t i các c quan đó.ệ ừ ệ ớ ơ
* m ng ki n th c xã h i h c sinh đ c tìm hi u thêm, sâu h n v gia đình và các thỞ ả ế ứ ộ ọ ượ ể ơ ề ế
h trong gia đình. M t s ho t đ ng tr ng. Đ c bi t h c sinh đ c khám phá các ho tệ ộ ố ạ ộ ở ườ ặ ệ ọ ượ ạ
đ ng Nông nghi p, Công nghi p, Th ng m i, Thông tin liên l c trong t nh và các n c. H cộ ệ ệ ươ ạ ạ ỉ ướ ọ
v Làng quê và Đô th ... M ng ki n th c này kéo dài trong 20 bài (10 tu n).ề ị ả ế ứ ầ
* M ng ki n th c v T nhiên - Xã h i h c sinh đ c tìm hi u v th c v t, đ ng v tả ế ứ ề ự ộ ọ ượ ể ề ự ậ ộ ậ
h c đ n chi ti t các b ph n c a cây, r , hoa, qu , lá. H c v M t tr i, M t trăng và các hànhọ ế ế ộ ậ ủ ễ ả ọ ề ặ ờ ặ
tinh trong h m t tr i song t t c m i ch d ng l i ki n th c s đ ng, m ng này có m tệ ặ ờ ấ ả ớ ỉ ừ ạ ở ế ứ ơ ẳ ở ả ộ
s bài r t g n gũi th c t v i h c sinh nh (Tôm, cua, cá, chim, thú...). Bên c nh đó T nhiên -ố ấ ầ ự ế ớ ọ ư ạ ự
Xã h i l p 3 còn cung c p cho h c sinh v năm, tháng, mùa các đ i khí h u và b m t c aộ ớ ấ ọ ề ớ ậ ề ặ ủ
L c đ a...ụ ị
2. Tiến trình thực hiện .
* Đ c các tài li u:ọ ệ - Th gi i trong ta.ế ớ
- T p san Giáo d c và Th i đ i.ậ ụ ờ ạ
- Trò ch i trong T nhiên - Xã h i l p 3.ơ ự ộ ớ
- Tâm lí tu i h c sinh Ti u h c.ổ ọ ể ọ
- Sách giáo viên và sách T nhiên - Xã h i l p 3.ự ộ ớ
* Khái quát v thành tích h c t p và các ho t đ ng hàng ngày các em đ c h c thông qua vi cề ọ ậ ạ ộ ượ ọ ệ
s d ng các ph ng pháp đã nêu ph n I đ ti n hành nghiên c u.ử ụ ươ ở ầ ể ế ứ
3. Biện pháp thực hiện:
1. Về nhận thức:
Giáo viên c n nh n th c rõ vai trò c a ph ng pháp trò ch i trong quá trình d y h c ầ ậ ứ ủ ươ ơ ạ ọ ở
Ti u h c nói chung và d y môn T nhiên - Xã h i nói riêng. Ph i hi u rõ m c tiêu c a t ngể ọ ạ ự ộ ả ể ụ ủ ừ
bài, t ng ph n, t ng m ng ki n th c và toàn b ch ng trình môn T nhiên - Xã h i l p 3.ừ ầ ừ ả ế ứ ộ ươ ự ộ ở ớ
2. Về nội dung
a. Nhóm 1: Các trò ch i nh m m c đích khai thác n i dung ki n th c c a bài h c.ơ ằ ụ ộ ế ứ ủ ọ
* Khi v n d ng ph ng pháp trò ch i vào khai thác n i dung ki n th c bài h c giáoậ ụ ươ ơ ộ ế ứ ọ
viên c n l u ý.ầ ư
- Ch n trò ch i ph i phù h p v i h c sinh, n i dung bài và đi u ki n th c t có thọ ơ ả ợ ớ ọ ộ ề ệ ự ế ể
cho phép.
- Ít nh t 3/4 s h c sinh đ c tham gia.ấ ố ọ ượ
- C n tránh hi n t ng ch m t s h c sinh khá gi i đ c tham giaầ ệ ượ ỉ ộ ố ọ ỏ ượ
* Sau đây là m t s trò ch i có th áp d ng đ t ch c cho h c sinh khai thác n i dungộ ố ơ ể ụ ể ổ ứ ọ ộ
ki n th c bài h c.ế ứ ọ
a1. Trò chơi: Tôi cần đến đâu?
* M c tiêu:ụ - Nh n bi t và ch đ c các c quan hành chính c p t nh.ậ ế ỉ ượ ơ ấ ỉ
- Rèn tác phong nhanh nh n, luy n trí thông minhẹ ệ
- ng x nhanh.Ứ ử
* Cách ch i: - Giáo viên nêu yêu c u ch i: "Tôi c n đ n đâu". Đây là trò ch i yêu c u các emơ ầ ơ ầ ế ơ ầ
quan sát kĩ b c tranh cô đã phóng to trên b ng và l ng nghe câu h i c a cô giáo ho c c a b n.ứ ả ắ ỏ ủ ặ ủ ạ
Nhi m v c a các em là nói đ c tên n i mà cô ho c b n c n đ n sau đó lên ch n i đó b cệ ụ ủ ượ ơ ặ ạ ầ ế ỉ ơ ở ứ
tranh trên b ng l p.ả ớ
* Luật chơi:
+ Giáo viên chia l p thành 2 nhóm A, Bớ
+ Giáo viên nêu câu h i ch đ nh 1 h c sinh b t kì nhóm A ch đ ng. H c sinh ch đ c thìỏ ỉ ị ọ ấ ở ỉ ườ ọ ỉ ượ
đ c phép yêu c u m t h c sinh khác nhóm B ch đ ng đ n n i khác... c th cho đ n h tượ ầ ộ ọ ở ỉ ườ ế ơ ứ ế ế ế
các đ a đi m có trong tranh... N u h c sinh đ c ch đ nh không nói đ c n i đ n ho c chị ể ế ọ ượ ỉ ị ượ ơ ế ặ ỗ
đ n sai em đó s nói "chuy n" đ h c sinh cùng nhóm v i mình bên c nh ti p s c. C m iế ẽ ể ể ọ ớ ạ ế ứ ứ ỗ
l n nhóm nào có m t h c sinh nói t "chuy n" thì nhóm đó s b m t đi m ph t. Nhóm nàoầ ộ ọ ừ ể ở ẽ ị ộ ể ạ
nhi u đi m ph t h n là nhóm thua cu c.ề ể ạ ơ ộ
+ Các câu h i tham kh o đ yêu c u h c sinh ch đ ng là:ỏ ả ể ầ ọ ỉ ườ
. Tôi đau b ng quá tôi c n đi t i đâu?ụ ầ ớ
. Tôi mu n thăm m t b n h c sinh h c l p 5.ố ộ ạ ọ ọ ớ
. Tôi mu n g i đi n cho b tôi.ố ọ ệ ố
. Tôi mu n h i đ ng đ n m t khu v c nào đó trong th xã.....ố ỏ ườ ế ộ ự ị
+ K t thúc cu c ch i giáo viên h i: Chúng ta đã đi đ n nh ng đ a ch nào?ế ộ ơ ỏ ế ữ ị ỉ
* Trò ch i này s d ng cho bài 27 - 28: Các c quan hành chính c a T nh.ơ ử ụ ơ ủ ỉ
a2. Trò chơi: Đóng vai - kể về sự vật
