Ệ ƯƠ
Ộ
Ộ
Ủ
Ệ
UBND HUY N H
NG KHÊ
C NG HOÀ XÃ H I CH NGHĨA VI T NAM
ƯỜ
ộ ậ
ự
ạ
TR
NG THCS CHU VĂN AN
Đ c l p – T do – H nh phúc
ươ H ng Khê, ngày 18 tháng 01 năm 2021
Ả Ạ Ệ BÁO CÁO BI N PHÁP TRONG CÔNG TÁC GI NG D Y THAM GIA H I THI
Ỏ Ấ Ọ Ạ Ệ Ộ I C P HUY N NĂM H C 20202021 GIÁO VIÊN D Y GI
ả ấ ượ ự ệ Tên bi n pháp: “Gi i pháp nâng cao ch t l ệ ng thí nghi m th c hành
ọ ả ạ trong gi ng d y môn sinh h c 7”
ầ ị Giáo viên: Tr n Th Kim Oanh.
ơ ị ườ Đ n v : Tr ng THCS Chu Văn An.
Ở Ầ Ầ A. PH N M Đ U.
Ọ Ệ I. LÍ DO CH N BI N PHÁP.
ủ ấ ướ ự ệ ệ ổ ớ ệ Trong s nghi p đ i m i hi n nay c a đ t n c vi c nâng cao ch t l ấ ượ ng
ụ ữ ữ ề ệ ấ ộ ố ộ
ụ ọ giáo d c là m t trong nh ng v n đ then ch t,m t trong nh ng nhi m v tr ng ọ ươ ườ ụ ủ ỗ ỗ ng và m i giáo viên là áp d ng ph ạ ng pháp d y h c tích tâm c a m i nhà tr
ề ấ ượ ự ễ ỗ ộ ớ ố ự ắ c c g n li n v i th c ti n cho m i b môn. Mu n nâng cao ch t l
ụ ạ ự ế ệ ặ ọ ộ ọ ộ ụ ng giáo d c ứ thì nhi m v d y và h c m t m t là giúp h c sinh tích c c lĩnh h i ki n th c
ặ ậ ụ ứ ự ế ả ọ ọ
ự ế ệ ấ ượ ự ệ m t khác ph i giúp h c sinh v n d ng ki n th c đã h c vào th c hành.Tuy nhiên ư ng THCS ch a ng thí nghi m th c hành hi n nay ch t l trong th c t ở ườ tr
ượ ọ ổ ệ ề ầ ạ ạ ớ ứ đáp ng đ
ự ẹ ầ ạ ầ nhân ph n vì kinh phí cho lĩnh v c này còn h n h p ph n vì thi u s đ u t c yêu c u d y h c đ i m i hi n nay. Tình tr ng đó có nhi u nguyên ế ự ầ ư ả c i
ệ ế ươ ự ệ ạ ọ ự ti n thí nghi m th c hành và các ph
ư ạ ệ ặ ườ ọ ch a mang l ả i hi u qu … Đ c bi ệ ạ t t ng pháp d y h c thí nghi m th c hành ả ng đông h c sinh và còn ph i ữ i nh ng tr
ạ ạ ả ể ườ ư ườ gi ng d y t i hai đi m tr ng nh tr ng THCS Chu Văn An.
ộ ố ừ ấ ả ấ ượ ề T đó nên tôi đ xu t m t s “Gi i pháp nâng cao ch t l ệ ng thí nghi m
ự ữ ả ạ ằ ắ
ế ọ th c hành trong gi ng d y môn sinh h c 7” nh m giúp các em n m v ng ki n 1
ơ ả ọ ạ ứ ườ ự th c c b n và có kĩ năng th c hành trong môn sinh h c t i tr ng tôi đang
ạ ả gi ng d y.
Ủ Ấ Ấ Ề Ế II. TÍNH C P THI T C A V N Đ .
ẽ ể ọ ọ ượ ế Sinh h c là môn khoa h c đã và s không phát tri n đ c n u không có
ệ ạ ọ ọ quan sát, thí nghi m. Qúa trình d y và h c môn sinh h c thông qua các ti
ứ ệ ế ắ ọ ộ ỉ ế ạ t d y ạ thí nghi m không ch giúp h c sinh lĩnh h i ki n th c sâu s c mà còn t o cho
ọ ậ ứ ừ ữ ự ộ ọ ế ọ h c sinh đ ng l c bên trong và h ng thú h c t p môn sinh h c. T nh ng ki n
ẽ ượ ứ ế ọ ế ắ th c lí thuy t các em h c sinh s đ ứ ủ c kh c sâu ki n th c c a mình khi các em
ượ ự ệ đ c thí nghi m th c hành.
Ụ III. M C TIÊU.
ổ ứ ộ ế ạ ự ệ T ch c m t ti ả t d y th c hành có hi u qu .
ướ ụ ự ụ ứ ể ị Đ nh h ợ ả ế ng nghiên c u và phát tri n c i ti n d ng c th c hành phù h p
ụ ể ủ ự ễ ạ ọ ườ ụ ế ố ớ v i th c ti n d y h c và tình hình c th c a tr ụ ự ng thi u th n d ng c th c
hành.
ự ệ ọ ệ Rèn luy n kĩ năng thí nghi m th c hành cho h c sinh.
Ố ƯỢ IV. Đ I T NG.
ứ ẽ ụ ự ệ ọ Sau khi nghiên c u s áp d ng các bài thí nghi m th c hành môn sinh h c 7.
Ạ V. PH M VI.
ườ ự ế ả ạ Tr ng THCS Chu Văn An đang tr c ti p gi ng d y.
Ậ Ợ B. THU N L I, KHÓ KHĂN.
Ậ Ợ . I. THU N L I
ườ ị ấ ệ ằ ạ ậ ợ Tr ng n m ngay trung tâm th th n nên vi c đi l i thu n l ệ ề i có đi u ki n
ị ầ ủ ộ ự ệ ả ạ ẩ cho vi c gi ng d y và chu n b đ y đ n i dung th c hành.
ầ ủ ủ ượ ự ệ Đ c s quan tâm đ y đ c a ban giám hi u.
ườ ộ ố ậ ợ ề ệ ổ Tr ng có nhi u cán b c t cán thu n l i cho vi c trao đ i chuyên môn
ế ầ khi c n thi t.
ố ượ ộ ươ ố ầ ủ ệ ậ S l ủ ừ ng giáo viên c a t ng b môn t
ứ ế ệ ệ ạ ọ ụ ụ ả ạ vi c d y h c cùng cua nên vi c tìm tòi ki n th c ph c v cho gi ng d y đ ng đ i đ y đ thu n ti n cho ượ c
ườ ụ th ng xuyên liên t c.
3
II. KHÓ KHĂN.
ườ ố ượ ố ượ ọ ừ ọ Tr ng có quá đông s l ng h c sinh và s l ớ ng h c sinh t ng l p
ượ ị v t qua qui đ nh.
ề ơ ở ậ ấ ườ ư ự ệ V c s v t ch t: Tr ạ ng ch a có phòng thí nghi m th c hành đ t
ườ ự ư ệ ọ ẩ chu n, tr ệ ng ch a có giáo viên chuyên trách thí nghi m th c hành nên m i vi c
ả ự ự ệ ố ị ề ẩ ầ thí nghi m th c hành đa s giáo viên ph i t chu n b đi u này yêu c u giáo viên
ị ộ ừ ả ạ ả ẩ ọ ớ ế ọ ừ v a đ m b o quá trình d y h c trên l p v a chu n b n i dung ti ự t h c th c
ế hành ti p theo.
ả ạ ể ườ ẩ ị Còn ph i d y hai đi m tr ng nên khó khăn cho quá trình chu n b thí
ự ệ nghi m th c hành.
ố ượ ế ạ ọ ọ S l ể ử ụ ng phòng h c có máy chi u đ s d ng cho quá trình d y h c còn
quá ít.
ờ ượ ộ ế ạ ự ộ ỉ Th i l ng m t ti ề t d y th c hành ch có 45 phút mà n i dung quá nhi u
ứ ế ượ ầ ẫ d n đ n không đáp ng đ c yêu c u.
Ộ Ệ C. N I DUNG BI N PHÁP.
Ả I. GI I PHÁP.
ậ ọ ộ ườ ề ộ Sinh h c 7 là b môn nói v đ ng v t xung quanh con ng i. Là môn khoa
ẽ ấ ự ề ễ ắ ớ ọ ượ ọ h c g n li n v i th c ti n các em h c sinh s r t thích thú khi đ c quan sát và
ạ ộ ứ ể ậ ậ ổ ọ m các lo i đ ng v t xunh quanh mình. Vì v y đ kích thích h ng thú cho h c
ự ệ ệ sinh tôi đã th c hi n các bi n pháp sau:
ệ ử ụ ậ ậ ẫ S d ng m u v t th t. Bi n pháp 1:
ậ ể ẽ ậ ẩ ọ ệ ẫ Giáo viên và h c sinh s chu n bi m u v t th t đ các em tìm tòi phát hi n
ư ấ ạ ờ ố ủ ứ ể ế ậ ộ ki n th c nh c u t o ngoài,di chuy n ,đ i s ng…c a các loài đ ng v t quen
ộ ễ ượ thu c d tìm đ c.
ụ Ví d các bài sau:
Bài 15: Giun đ tấ
Bài 18: Trai sông
Bài 22: Tôm sông ..
ệ ử ụ ươ ế S d ng ph ng pháp trình chi u powerpoint cùng v i h ớ ệ Bi n pháp 2:
ơ ể ữ ế ậ ố ỏ ộ ữ ể th ng câu h i trò ch i đ các em tìm hi u nh ng loài đ ng v t quý hi m, nh ng
ậ ậ ộ ướ ớ ữ ộ đ ng v t khó tìm, nh ng đ ng v t có kích th c l n ..
ụ Ví d các bài sau:
ủ ớ ạ ộ ố ộ ưở Bài 49: Đa d ng c a l p thú các b móng gu c và b linh tr ng.
ệ ử ụ ề ưỡ S d ng các video trên youtube v cách dinh d ả ng, sinh s n Bi n pháp 3:
ể ủ ữ ậ ộ và di chuy n c a nh ng loài đ ng v t.
ụ Ví d bài 11 sán lá gan;
ụ Ví d bài 13 Giun đũa;
ệ ử ụ ữ ể ậ ớ ộ ướ S d ng kính hi n vi v i nh ng đ ng v t có kích th ỏ c nh . Bi n pháp 4:
ụ Ví d bài 4: trùng roi;
ủ ứ ụ Ví d bài 8: Th y t c;
ệ ổ ẫ ậ ạ ớ ự ậ Th c hành m m u v t th t t i l p. Bi n pháp 5:
ụ ự ổ Ví d bài 32: Th c hành m cá.
ể ế ộ ế ự ả ầ ự ệ ệ ướ Đ ti n hành m t ti t th c hành hi u qu c n th c hi n các b c sau:
ướ ị ế ự ự ạ ạ B c 1: Xác đ nh rõ ti ộ t th c hành mình d y thu c lo i bài th c hành nào
ạ ượ ầ ầ ộ ờ ự ừ t đó tìm ra yêu c u và n i dung c n đ t đ c trong gi th c hành.
ụ ự ị ụ ướ ẩ B c 2: Khâu chu n b d ng c th c hành.
ụ ể ể ự ụ ủ ệ ầ ầ Giáo viên c n c th hóa nhi m v c a th y và trò đ th c hành đ ượ c
ừ ế ụ ị ậ ụ ự ệ ẩ ẫ thành công t chu n b v t m u đ n d ng c thí nghi m th c hành.
ướ ướ ự ồ ế B c 3: Ti n hành các b c th c hành theo đúng quy trình g m các khâu c ơ
ả b n sau:
Ổ ị ớ + n đ nh l p;
ớ ệ ướ ự ẫ + Giáo viên gi ụ i thi u m c tiêu h ng d n thao tác th c hành;
5
ự ế ọ + H c sinh ti n hành th c hành;
ế ổ ờ ự + T ng k t đánh giá gi th c hành;
ạ ọ + H c sinh làm thu ho ch;
ự ọ + Thu d n phòng th c hành;
ệ ụ ể Bi n pháp c th :
ể ạ ự ệ ẽ ả ọ ỗ Chia nhóm h c sinh th c hành đ đ t hi u qu ,m i nhóm s có 4 thành
viên:
ọ ưở ậ ụ ụ ự H c sinh 1: Nhóm tr ng nh n d ng c và phân chia thành viên th c hành.
ấ ạ ự ệ ọ ộ ổ ể H c sinh 2: Th c hi n đ ng tác m đ thành viên quan sát c u t o trong.
ấ ạ ệ ạ ọ H c sinh 3: Đ i di n nhóm trình bày c u t o trong.
ự ủ ư ế ọ ộ H c sinh 4: Th kí ghi chép n i dung th c hành và ý ki n c a các thành
viên.
Ở ữ ụ ự ệ ẽ ế ể ổ nh ng bài th c hành ti p theo s trao đ i nhi m v cho nhau đ các em
ể ượ ệ có th đ ụ ế c hoàn thành h t các nhi m v .
ủ ầ ậ ọ Ph n nh n xét và đánh giá h c sinh c a giáo viên.
ậ Nh n xét Đánh giá
ả ể ổ K t quế T ng đi m
ứ Ý th c thái độ Thao tác th cự hành
ự ứ ụ ể ế ả ộ ệ Đi m các m c: Ý th c thái đ , thao tác th c hành, k t qu thí nghi m.
ụ ể ể ằ ổ Đi m cho toàn bài b ng t ng đi m các m c trên.
ố ọ ờ ự ự ữ ể ậ H c sinh cu i gi th c hành t nh n xét đánh giá và cho đi m nh ng cá
ủ ể ữ ư nhân tiêu bi u c a nhóm mình và ng ượ ạ c l i phê bình nh ng cá nhân ch a tích
ố ể ủ ể ể ỗ ỗ ự c c giáo viên cho đi m c a m i nhóm theo s đi m 35,30,25… Đi m m i cá
ứ ộ ạ ộ ủ ố nhân trong nhóm không gi ng nhau tùy vào m c đ ho t đ ng c a mình.
ề ế ứ ộ ủ Thông qua đó giáo viên đánh giá chính xác v ki n th c, kĩ năng, thái đ c a
ừ ọ ờ ự ừ t ng nhóm t ng cá nhân h c sinh trong gi ộ th c hành. Đây cũng chính là m t
ữ ươ ọ ậ ọ trong nh ng ph ẩ ng pháp quan tr ng giúp thúc đ y quá trình h c t p và rèn kĩ
ọ năng cho h c sinh.
Ấ Ả Ề IV. Đ XU T GI I PHÁP.
ỗ ườ ệ ầ ạ ẩ ộ ọ ng c n m t phòng thí nghi m sinh h c đ t chu n. Nhà tr ườ ng
1. M i tr ạ ế ả ưỡ ấ ế ị ụ ầ ấ ầ c n có k ho ch cung c p, b o d ng trang thi ụ t b , hóa ch t, d ng c c n thi ế t
ớ ộ ấ ượ ả ả ợ ự ệ ạ phù h p v i n i dung, đ m b o ch t l ọ ng cho vi c d y h c th c hành. Ngoài
ế ầ ỗ ồ ổ ra m i năm c n tính đ n ngu n kinh phí mua b sung trang thi ế ị t b .
ỗ ườ ể ả ầ ạ ạ ệ ng c n có giáo viên d y chuyên trách đ gi ng d y thí nghi m
2. M i tr ạ ự ể ệ ả ạ ạ ạ th c hành đ t hi u qu không đ tình tr ng d y chéo chuyên môn đào t o.
ầ ổ ứ ậ ấ ườ ự ộ ch c t p hu n th ệ ng xuyên các n i dung th c hành thí nghi m.
3. C n t ữ ộ ố ữ ệ ể ầ ẫ ạ C n nh ng cán b c t cán làm nh ng thí nghi m m u cho toàn th giáo viên t o
ứ ệ ế ề ệ đi u ki n cho giáo viên rèn luy n ki n th c kĩ năng.
ấ ủ ệ ầ ướ ế ẫ ả ạ ng d n, tham kh o liên quan đ n d y
4. Cung c p đ y đ các tài li u h ờ ư ủ ọ ự ế ệ ề ấ ồ ọ h c thí nghi m th c hành đ ng th i l u ý đ n v n đ an toàn c a h c sinh trong
ự ệ ở ệ quá trình thí nghi m th c hành phòng thí nghi m.
ấ ượ ể ầ ự ạ ọ ệ ng d y h c thí nghi m th c hành trong 5. Đ góp ph n nâng cao ch t l
ạ ủ ế ệ ả
ủ ệ ả ậ ấ ọ ể giai đo n hi n nay, qua quá trình tìm hi u, tham kh o ý ki n c a các giáo viên ệ ạ d y sinh h c THCS và đúc rút kinh nghi m c a b n thân. Tôi nh n th y vi c
ộ ư ệ ế ứ ầ ỗ ợ ạ ọ ế ự xây d ng b t ự li u h tr d y h c th c hành là h t s c c n thi t. B t
ượ ề ả ự ệ ầ ợ ồ ế đ c xây d ng trên n n t ng tích h p các ngu n tài li u c n thi ộ ư ệ li u ọ ạ t cho d y h c
ệ ự ồ
ế ị ệ ố ấ ậ ả ả ệ thí nghi m th c hành bao g m: Video clip, giáo án, an toàn phòng thí nghi m, ỏ t b , h th ng câu h i ổ ẫ cách pha hóa ch t, cách m m u v t, b o qu n trang thi
ố ự ự ế ệ ầ ả
ể ạ ươ ữ ự ệ ệ ả ấ ằ ủ c ng c …C n ti n hành xây d ng các bài gi ng thí nghi m th c hành b ng ớ ầ ả ế ng pháp hi n th c và nh ng cái c n c i ti n đ đ t hi u qu cao nh t. V i ph
ữ ướ ẫ ự ệ ể ọ nh ng video h
ứ ướ ủ ạ nghiên c u tr ướ ở c ng d n th c hành thí nghi m này giáo viên có th cho h c sinh ư ậ ự c c a quá trình th c hành nh v y nhà các giai đo n các b
ệ ả ấ ế ạ đ đ t hi u qu cao nh t.
ố ớ ỗ 6. Đ i v i m i giáo viên:
7
ự ầ ẩ ị ưỡ ươ ệ ộ C n có s chu n b kĩ l ề ng v ph ầ ng ti n và n i dung giáo viên c n
ế ừ ầ ề ươ ự ệ ở ỗ ự xây d ng k t đ u năm v ph ng ti n th c hành ể ủ ộ m i bài đ ch đ ng trong
ế ư t ng ti t.
ụ ế ầ ị ờ ự ộ Xác đ nh rõ m c tiêu các n i dung c n ti n hành trong gi th c hành các
ự thao tác th c hành.
ủ ộ ầ ẩ ọ ị ư Giáo viên đã giao cho h c sinh nh ng cũng c n ch đ ng chu n b các
ẫ ị ượ ườ ườ ẩ ợ ậ m u v t trong tr ng h p giáo viên không chu n b đ c, có tr
ụ ấ ừ ệ ổ ự ợ ng h p th c ụ ể ư hành m bài cá chép v a qua tôi đã phân công nhi m v r t rõ rang c th nh ng
ộ ố ộ ố ư ể ọ không hi u vì sao có m t s nhóm h c sinh không đ a cá đi, m t s nhóm cá quá
ổ ể ự ỏ ượ ệ nh không th c hi n m đ quan sát đ c.
ổ ể ọ ị ẩ ả ẫ ị ể ố Giáo viên cũng nên chu n b các tiêu b n m u m đ h c s nh có th đ i
ế chi u và so sánh.
ố ớ ọ 7. Đ i v i h c sinh.
ứ ầ ầ ộ ờ ự ụ C n nêu cao tinh th n ý th c, thái đ trong gi ọ th c hành.giáo d c cho h c
ậ ộ sinh lòng yêu thiên nhiên đ ng v t.
ự ễ ậ ụ ữ ế ầ ắ ứ ơ ả C n n m v ng ki n th c c b n v n d ng vào th c ti n.
Ả Ế III. K T QU .
ử ụ ệ ế ề Sau khi s d ng bi n pháp k t qu đ t đ ọ ả ạ ượ sau khi đi u tra 276 em h c c
ớ ự ế ả ạ ạ ườ ự ề i tr ng v kĩ năng th c hành
ụ ể ư sinh l p 7A1,2,3,4,5,6,8,10 tr c ti p gi ng d y t thí nghi mệ c th nh sau:
L pớ TS Gi iỏ Khá TB Y uế
7A1 31 20 64.5% 10 32,2% 1 3% 0 0%
7A2 32 16 50% 10 31.1% 6 18.9% 0 0%
7A3 32 15 47% 15 47% 2 6% 0 0%
7A4 32 24 75% 5 15.6% 3 9.4% 0 0%
7A5 33 19 57.5.% 11 33.5% 3 9% 0 0%
7A6 32 14 43.7% 14 43.7% 4 12,6% 0 0%
7a8 42 15 35.7% 24 57,5% 3 6.8% 0 0%
7A10 42 12 28.5% 28 66.6% 2 4.9% 0 0%
Ậ Ế D. K T LU N.
ố ượ ữ ề ỗ ọ ươ ươ M i môn khoa h c đ u có nh ng đ i t ng, ph
ứ ậ ỏ ườ ộ nghiên c u riêng. Chính vì v y đòi h i ng i giáo viên ph i c ệ ng ti n ng pháp, ph ả ó trình đ chuyên
ữ ườ ụ ả ệ ả ồ môn v ng vàng th ầ ng xuyên trau d i chuyên môn nghi p v đ m b o yêu c u
ấ ượ ọ và ch t l ạ ng d y h c.
ố ớ ệ ố ằ ọ ọ ộ
ệ ố ệ ể ằ ọ ọ ọ Đ i v i môn sinh h c là m t môn khoa h c n m trong h th ng khoa h c Đ cặ ằ n m trong h th ng môn h c nh m phát tri n toàn di n nhân cách h c sinh.
ủ ộ ự ọ ọ ậ ầ ượ thù c a b môn sinh h c là khoa h c th c nghi m
ầ ư ứ ả ỗ ệ . Chính vì v y c n đ ạ ầ ứ ậ tâm đ u t đúng m c và m i giáo viên gi ng d y c n nh n th c đúng và làm t c quan ố t
ấ ầ ổ ờ ự ư ậ ẽ ạ ủ các yêu c u c a minh nh t là t ứ ch c gi th c hành nh v y s đem l ệ i hi u
ọ ậ ủ ọ ả qu cao trong quá trình h c t p c a h c sinh .
ệ ớ ỏ ủ ả ỡ ủ ồ ớ ự V i kinh nghi m ít
ề ấ ạ ạ ấ ượ ả ạ ộ ố ệ tôi m nh d n đ xu t m t s bi n pháp nâng cao ch t l ệ i c a b n thân cùng v i s giúp đ c a đ ng nghi p ự ng gi ng d y th c
ọ ệ ề ự ế ư ờ hành môn sinh h c 7. Vì đi u ki n th i gian cũng nh tình hình th c t
ứ ủ ủ ự ủ ườ ệ ạ ả ọ th c c a h c sinh c a tr ậ nh n ự ng và năng l c c a b n thân có h n nên vi c th c
ắ ẳ ế ệ ề ỏ ộ ồ hi n đ tài này ch c h n không tránh kh i thi u sót. Kính mong h i đ ng và các
ệ ể ệ ổ ơ ồ đ ng nghi p trao đ i góp ý đ tôi hoàn thi n h n trong chuyên môn.Tôi xin chân
thành cám nơ .
9
Ủ Ơ Ị XÁC NH NẬ C A Đ N V
ệ ả ấ ượ ự ệ Bi n pháp i pháp nâng cao ch t l ng thí nghi m th c hành trong : “Gi
ạ ả ượ ể ạ c tri n khai t ị ạ ơ v , mang l i đ n ệ i hi u qu ả: gi ng d y môn sinh h c 7 ọ ” đã đ
ự ầ ư ờ ự ệ ướ ươ ự Nh có s đ u t vào thí nghi m th c hành , các b c và ph ng pháp th c hành
ế ị ự ệ ả ả ọ ổ b sung trang thi
ự ệ ạ ế ả ọ thí nghi m th c hành đ t k t qu cao. t b thí nghi m th c hành đ m b o 100% h c sinh có kĩ năng ộ ự ứ H c sinh tích c c h ng thú yêu thích b
ứ ơ ả ự ữ ế ắ ạ môn n m v ng ki n th c c b n và kĩ năng th c hành thành th o.
ươ H ng khê, ngày 18 tháng 01 năm 2021
HI UỆ TR NGƯỞ
ễ Nguy n Trung Thành