i
SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGHỆ AN
TRƯỜNG THPT QUỲ HỢP 3
===== =====
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
DẠY HỌC CHỦ ĐỀ ELIP – TOÁN 10
THEO ĐỊNH HƯỚNG GIÁO DỤC STEM
LĨNH VỰC: TOÁN HỌC
Tên tác giả: 1. Vũ Thị Nghĩa
2. Nguyễn Thị Ngân
Tổ bộ môn: Toán - Tin
Số điện thoại: 035 623 6406
NĂM HỌC: 2023 – 2024
ii
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
STT
Chữ viết tắt
Chữ viết đầy đủ
1
STEM
Science (khoa học), Technology (công nghệ),
Engineering (kĩ thuật), Mathematics (toán học)
2
GDPT
Giáo dục phổ thông
3
BGD&ĐT
Bộ Giáo dục và Đào tạo
4
GV
Giáo viên
5
HS
Học sinh
6
CNTT
Công nghệ thông tin
7
THPT
Trung học phổ thông
8
THCS
Trung học cơ sở
9
SGK
Sách giáo khoa
10
PPDH
Phương pháp dạy học
11
TNSP
Thực nghiệm sư phạm
12
SKKN
Sáng kiến kinh nghiệm
iii
MỤC LỤC
Trang
PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ .......................................................................................... 1
1. Lý do chọn đề tài ................................................................................................ 1
2. Mục đích nghiên cứu .......................................................................................... 2
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ...................................................................... 2
4. Phương pháp nghiên cứu .................................................................................... 3
5. Dự kiến những đóng góp của đề tài ................................................................... 3
6. Tính mới, tính sáng tạo của đề tài ...................................................................... 3
PHẦN II: NỘI DUNG NGHIÊN CỨU ................................................................. 4
CHƯƠNG I: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ CƠ SỞ THỰC TIỄN ................................ 4
I. CƠ SỞ LÝ LUẬN ................................................................................................. 4
1. Một số vấn đề cơ bản về giáo dục STEM .......................................................... 4
1.1. Thuật ngữ STEM .......................................................................................... 4
1.2. Giáo dục STEM ............................................................................................ 4
1.2.1. Khái niệm giáo dục STEM ........................................................................ 4
1.2.2. Mục tiêu của giáo dục STEM .................................................................... 5
1.2.3. Vai trò, ý nghĩa của giáo dục STEM trong trường phổ thông .................. 5
1.3. Quy trình thiết kế kĩ thuật ............................................................................. 6
1.4. Dạy học các môn khoa học theo bài học STEM .......................................... 9
2. Xây dựng và thực hiện bài dạy STEM ............................................................. 11
2.1. Quy trình xây dựng bài dạy STEM ............................................................ 11
2.1.1 Lựa chọn nội dung dạy học ...................................................................... 11
2.1.2 Xác định vấn đề cần giải quyết ................................................................ 11
2.1.3 Xây dựng tiêu chí sản phẩm/giải pháp giải quyết vấn đề ........................ 11
2.1.4. Thiết kế tiến trình tổ chức hoạt động dạy học ......................................... 12
2.2. Thiết kế tiến trình dạy học .......................................................................... 12
2.2.1. Xác định vấn đề thiết kế, chế tạo............................................................. 12
2.2.2. Nghiên cứu kiến thức nền và đề xuất giải pháp thiết kế ......................... 13
2.2.3. Lựa chọn giải pháp thiết kế ..................................................................... 13
2.2.4. Chế tạo mẫu, th nghiệm và đánh giá ..................................................... 14
iv
2.2.5. Chia sẻ, thảo luận, điều chỉnh.................................................................. 14
2.3. Đánh giá bài dạy STEM ............................................................................. 15
2.3.1. Đánh giá kế hoạch và tài liệu dạy học bài dạy STEM ............................ 15
2.3.2. Tổ chức hoạt động học cho HS trong bài dạy STEM ............................. 15
2.3.3 Hoạt động học của HS trong bài dạy STEM ............................................ 15
2.4. Đánh giá kết quả học tập ............................................................................ 16
2.4.1 Định hướng về hình thức đánh giá ........................................................... 16
2.4.2. Định hướng về phương pháp và công cụ đánh giá .................................. 16
2.4.3 Một số công cụ đánh giá ........................................................................... 18
3. Mã QR .............................................................................................................. 19
II. CƠ SỞ THỰC TIỄN .......................................................................................... 20
1. Các kiến thức về elip ........................................................................................ 20
1.1. Định nghĩa đường elip ................................................................................ 20
1.2. Phương trình chính tắc của elip .................................................................. 20
1.3. Tâm sai của elip .......................................................................................... 20
1.4. Tính đối xứng của elip ................................................................................ 20
1.5. Hình chữ nhật cơ sở .................................................................................... 20
1.6. Đường chuẩn của elip ................................................................................. 20
2. Khảo sát phỏng vấn điều tra GV và HS ........................................................... 20
2.1. Phiếu khảo sát ............................................................................................. 20
2.2. Kết quả khảo sát ......................................................................................... 23
3. Thực trạng dạy và học các nội dung chủ đề elip – Toán 10 theo định hướng
giáo dục STEM tại trường THPT Quỳ Hợp 3 hiện nay ....................................... 25
4. Đề xuất phương án ........................................................................................... 25
CHƯƠNG II: DẠY HỌC CHỦ ĐỀ ELIP – TOÁN 10 THEO ĐỊNH HƯỚNG
GIÁO DỤC STEM ................................................................................................ 26
1. Xây dựng bài học STEM .................................................................................. 26
1.1. Bước 1: Lựa chọn nội dung dạy học .......................................................... 26
1.2. Bước 2: Xác định vấn đề cần giải quyết..................................................... 26
1.4. Bước 4: Thiết kế tiến trình tổ chức hoạt động dạy học .............................. 28
2. Thực hiện bài học STEM ................................................................................. 29
2.1. Hoạt động 1: Xác định vấn đề thiết kế, chế tạo.......................................... 29
v
2.2. Hoạt động 2: Nghiên cứu kiến thức nền và đề xuất giải pháp thiết kế ..... 31
2.3. Hoạt động 3: Lựa chọn giải pháp ............................................................... 35
2.4. Hoạt động 4: Chế tạo mẫu, th nghiệm và đánh giá .................................. 37
2.5. Hoạt động 5: Chia sẻ, thảo luận, điều chỉnh ............................................... 39
3. Đánh giá kết quả học tập .................................................................................. 40
4. Khảo sát sự cấp thiết và tính khả thi của các giải pháp .................................... 40
4.1. Mục đích khảo sát ....................................................................................... 40
4.2. Nội dung khảo sát ....................................................................................... 41
4.3. Phương pháp khảo sát và thang đánh giá ................................................... 41
4.4. Đối tượng khảo sát ..................................................................................... 42
4.5. Kết quả khảo sát ......................................................................................... 42
CHƯƠNG III: THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM ..................................................... 45
1. Mục đích, nhiệm vụ TNSP ............................................................................... 45
1.1. Mục đích thực nghiệm ................................................................................ 45
1.2. Nhiệm vụ TNSP ......................................................................................... 45
2. Cách tiến hành .................................................................................................. 45
2.1. Chọn đối tượng TNSP ................................................................................ 45
2.2. Nội dung TNSP .......................................................................................... 45
3. Kết quả thực nghiệm sư phạm .......................................................................... 45
PHẦN III: KẾT LUẬN ......................................................................................... 47
1. Khả năng ứng dụng của đề tài .......................................................................... 47
2. Một số đề xuất .................................................................................................. 47
TÀI LIỆU THAM KHẢO .................................................................................... 48
PHỤ LỤC ............................................................................................................... 49
Phụ lục 1: Rubic đánh giá bản vẽ kĩ thuật ............................................................ 49
Phụ lục 2: Rubic đánh giá sản phẩm mô hình sân vận động gắn mã QR ............ 50
Phụ lục 3: Rubic đánh giá bài báo cáo ................................................................ 51
Phụ lục 4 : Rubic đánh giá quá trình làm việc nhóm .......................................... 52
Phụ lục 5: Bài kiểm tra 15’ chủ đề elip ................................................................ 53
Phụ lục 6: Phiếu khảo sát sự cấp thiết và tính khả thi ......................................... 54
Phụ lục 7: Một số hình ảnh trong quá trình học chủ đề elip - Toán 10 theo định
hướng giáo dục STEM ......................................................................................... 56