MỤC LỤC
Phần I: Mở đầu
Trang 1
1. Lý do chọn đề tài
Trang 1
2. Mục đích nghiên cứu
Trang 2
3. Khách thể và đối tƣợng
Trang 2
4. Giới hạn phạm vi nghiên cứu
Trang 2
5. Nhiệm vụ nghiên cứu
Trang 2
6. Phƣơng pháp nghiên cứu
Trang 3
7. Đóng góp của đề tài
Trang 4
Phần II. Nội dung
Trang 5
1. Lý thuyết về dạy học theo mô hình lớp học đảo ngƣợc
Trang 5
2. Phân tích đặc điểm, mục tiêu dạy học chủ đề “Dòng điện trong
chất bán dẫn”
Trang 9
2.1. Đặc điểm
Trang 9
2.2. Mục tiêu dạy học
Trang 9
3. Thực trạng của vấn đề: Thực trạng tự học của học sinh và ứng
dụng CNTT, truyền thông trong dạy tự học môn Vật lý ở trƣờng
THPT
Trang 10
3.1. Thực trạng hoạt động tự học của HS
Trang 10
3.2. Ứng dụng CNTT, truyền thông trong dạy tự học môn Vật lý ở
trƣờng THPT
Trang 11
4. Giải pháp thực hiện
Trang 12
5. Thiết kế tiến trình dạy học Dạy học theo mô hình lớp học đảo
ngƣợc thông qua chủ đề “Dòng điện trong môi trƣờng bán dẫn”
Trang 13
5.1. Xác định vấn đề cần giải quyết
Trang 13
5.2. Những công việc chuẩn bị cho phƣơng án tổ chức dạy học
Trang 13
5.3. Kế hoạch dạy học
Trang 14
6. Sử dụng dạy học theo mô hình lớp học đảo ngƣợc trong lớp học
bồi dƣỡng học sinh giỏi
Trang 35
7. Hình ảnh trải nghiệm của học sinh (ở phần phụ lục )
8. Đánh giá hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm
Trang 41
8.1. Đánh giá định tính
Trang 41
8.2. Đánh giá định lƣợng
Trang 42
Phần III. Kết luận
Trang 43
Tài liệu tham khảo
Trang 46
PHỤ LỤC
Trang 47
Trang 1
PHẦN 1. MỞ ĐẦU
1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI
Chúng ta đang sống trong thời đại mà cách mạng khoa học - kỹ thuật phát
triển nhƣ vũ bão. Công nghệ thông tin và truyền thông thâm nhập và chi phối
hầu hết các lĩnh vực trong đó có giáo dục. Nhờ sự hỗ trợ của đó mà chất lƣợng
giáo dục tăng lên cả về mặt lý thuyết lẫn thực hành. Giáo dục đã có thể thực hiện
đƣợc các tiêu chí mới: học mọi nơi, học mọi lúc, học suốt đời, dạy cho mọi
ngƣời ở mọi trình độ tiếp thu khác nhau.
Năng lực tự học thuộc nhóm các năng lực cốt lõi cần phải hình thành cho
ngƣời học ngay từ bậc học phổ thông. Làm thế nào để bồi dƣỡng năng lực tự học
(NLTH) trong thời đại công nghệ thông tin (CNTT) ? Với những phƣơng tiện
CNTT và truyền thông ngày càng hiện đại, ngƣời học dễ dàng truy cập thông tin
đa lĩnh vực, đa chiều, thu thập xử lý thông tin nhƣ thế nào, vận dụng thông tin thu
thập đƣợc ra sao để giải quyết các vấn đề học tập nhằm đạt mục tiêu học tập cá
nhân, tiến đến xác lập đƣợc các kĩ năng tự học, làm hành trang tự học suốt đời?
Đây là vấn đề mang tính thời sự cấp thiết của ngành giáo dục khi triển khai thực
hiện Nghị quyết 29-NQ/TW về đổi mới căn bản toàn diện giáo dục sau năm 2015.
Bộ Giáo dục và Đào tạo cũng đã xây dựng định hƣớng chung, tổng quát
về đổi mới phƣơng pháp dạy học (PPDH) các môn học thuộc chƣơng trình giáo
dục: tập trung dạy cách học và rèn luyện NLTH, tạo cơ sở để học tập suốt đời, tự
cập nhật và đổi mới tri thức, kỹ năng, phát triển năng lực; khắc phục lối truyền
thụ áp đặt một chiều, ghi nhớ máy móc; vận dụng các phƣơng pháp, kỹ thuật
dạy học một cách linh hoạt, sáng tạo, phù hợp với mục tiêu, nội dung giáo dục,
đối tƣợng HS và điều kiện cụ thể của mỗi trƣờng.
Theo tinh thần đó, Tôi đẩy mạnh ứng dụng CNTT trong học tập và giảng
dạy theo hƣớng ngƣời học có thể học qua nhiều nguồn học liệu; hƣớng dẫn cho
ngƣời học biết tự khai thác và ứng dụng CNTT vào quá trình học tập của bản
thân, thay vì chỉ tập trung vào việc chỉ đạo giáo viên (GV) ứng dụng CNTT
trong giảng dạy, trong tiết giảng.
Chủ đề dạy học “Dòng điện trong chất bán dẫn” là một chủ đề mà học
sinh rất khó tiếp cận. Nếu ngƣời giáo viên tiến hành một tiết dạy truyền thống sẽ
không hiệu quả, học sinh dễ nhàm chán. Chính vì lẽ đó, mô hình lớp học đảo
ngƣợc có thể hạn chế tối thiểu những nhƣợc điểm nội tại đó. Trong lớp học đảo
ngƣợc, học sinh (HS) ứng dụng CNTT và truyền thông tự học ở nhà, truy tìm
kiến thức, các nhóm học sẽ tƣơng tác với nhau qua facebook... Giờ học ở lớp sẽ
đƣợc GV tận dụng tối đa tổ chức cho HS vận dụng, thực hành kiến thức, thảo
Trang 2
luận nhóm hoặc triển khai các dự án, giải quyết các vấn đề mở, giúp HS hiểu sâu
hơn đồng thời bồi dƣỡng cho HS các NLTH.
Dựa trên các phân tích ở trên, tôi hi vọng rằng việc vận dụng DẠY HỌC
THEO MÔ HÌNH “LỚP HỌC ĐẢO NGƢỢC” TRONG DẠY HỌC CHỦ ĐỀ
“DÕNG ĐIỆN TRONG CHẤT BÁN DẪN” VẬT LÍ 11 sẽ mang lại hiệu quả.
2. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU
Nghiên cứu cơ sở lý luận và thực tiễn về dạy học theo mô hình lớp học
đảo ngƣợc để đề xuất quy trình vận dụng dạy học trong chủ đề “DÕNG ĐIỆN
TRONG CHẤT BÁN DẪN” VẬT LÍ 11.
3. KHÁCH THỂ VÀ ĐỐI TƢỢNG NGHIÊN CỨU
Dạy học theo mô hình lớp học đảo ngƣợc và quy trình vận dụng dạy học
theo mô hình lớp học đảo ngƣợc trong chủ đề “DÕNG ĐIỆN TRONG CHẤT
BÁN DẪN” VẬT LÍ 11.
4.GIỚI HẠN PHẠM VI NGHIÊN CỨU
4.1. Giới hạn nội dung nghiên cứu
Đề tài tập trung nghiên cứu cơ sở lý luận và thực tiễn của dạy học theo mô
hình lớp học đảo ngƣợc để đề xuất quy trình vận dụng dạy học trong chủ đề
“DÕNG ĐIỆN TRONG CHẤT BÁN DẪN” VẬT LÍ 11.
4.2. Giới hạn địa bàn nghiên cứu
Đề tài đƣợc triển khai nghiên cứu tại các trƣờng THPT trong tỉnh Nghệ An.
5. NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU
Sáng kiến kinh nghiệm này nghiên cứu các nội dung sau đây:
- Lý thuyết về dạy học theo mô hình lớp học đảo ngƣợc
- Phân tích đặc điểm, mục tiêu dạy học chủ đề “Dòng điện trong chất bán dẫn”
- Thực trạng tự học của học sinh và ứng dụng CNTT, truyền thông trong dạy tự
học môn Vật lí ở trƣờng THPT
- Giải pháp thực hiện
Trang 3
- Thiết kế tiến trình dạy học Dạy học theo mô hình lớp học đảo ngƣợc thông qua
chủ đề “Dòng điện trong môi trƣờng bán dẫn”
- Sử dụng dạy học theo mô hình lớp học đảo ngƣợc trong lớp học bồi dƣỡng HS giỏi
6. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
- Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận:
+ Sử dụng các phƣơng pháp phân tích, tổng hợp, hệ thống, khái quát hóa,... các
thông tin, các văn kiện, tài liệu, Nghị quyết của Đảng, Nhà nƣớc và các tài liệu
có liên quan đến đề tài nhằm thiết lập cơ sở lý luận cho vấn đề nghiên cứu.
+ Nghiên cứu lý luận về tự học, bồi dƣỡng NLTH
+ Nghiên cứu video quay lại bài giảng E- learning trên mạng internet, tài liệu,
sách giáo khoa Vật lí 11 và các tài liệu tham khảo nội dung kiến thức Dòng điện
trong chất bán dẫn
+ Nghiên cứu chuẩn kiến thức – kĩ năng, chƣơng trình
- Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn:
+ Phƣơng pháp điều tra theo bảng hỏi nhằm tìm hiểu thực trạng tự học của HSvà
ứng dụng CNTT, truyền thông trong dạy tự học môn Vật lí ở trƣờng THPT.
+ Phƣơng pháp quan sát các hoạt động của giáo viên, học sinh trong các giờ học,
điều kiện dạy và học của giáo viên và học sinh.
+ Phƣơng pháp phỏng vấn giáo viên và học sinh, các nhà quản lý giáo dục
nhằm có đƣợc những thông tin trực tiếp dạy học theo mô hình lớp học đảo
ngƣợc, làm sáng tỏ những nhận định khách quan của kết quả nghiên cứu.
+ Nghiên cứu các sản phẩm của giáo viên và học sinh (giáo án, vở ghi bài, phiếu
học tập,...).
+ Phƣơng pháp chuyên gia: Xin ý kiến các chuyên gia về cơ sở lý luận, phƣơng
pháp nghiên cứu cũng nhƣ quy trình dạy học theo mô hình lớp học đảo ngƣợc để
đề xuất quy trình vận dụng dạy học trong chủ đề “DÕNG ĐIỆN TRONG
CHẤT BÁN DẪN” VẬT LÍ 11.
Phƣơng pháp thống kê toán học sử dụng để tính toán các tham số đặc
trƣng, so sánh kết quả thực nghiệm.
Trang 4
7. ĐÓNG GÓP CỦA ĐỀ TÀI
Về lý luận: Phân tích làm sáng tỏ cơ sở lý luận về dạy học theo mô hình
lớp học đảo ngƣợc. Trong đó bao gồm hệ thống các khái niệm liên quan đến dạy
học theo mô hình lớp học đảo ngƣợc, bản chất, quy trình dạy học chủ đề dòng
điện trong chất bán dẫn cho học sinh lớp 11.
Về thực tiễn:
+ Đề tài góp phần làm rõ thực trạng và ý nghĩa của hoạt động tự học của học
sinh và ứng dụng CNTT, truyền thông trong dạy tự học môn Vật lí ở trƣờng
THPT.
+ Đề xuất quy trình vận dụng dạy học theo mô hình lớp học đảo ngƣợc, hình
thức tổ chức dạy học nhằm đáp ứng tình hình thực tế trong dạy học học sinh.
Đặc biệt vào thời điểm (tháng 2/2019) không chỉ ở Việt Nam, mà cả thế giới
đang đấu tranh với dịch bệnh, thời điểm (từ ngày 7/2- 16/2) học sinh tỉnh Nghệ
an đang nghỉ học, tôi đã áp dụng đề tài này trong quá trình bồi dƣỡng học sinh
giỏi lớp 11 rất hiệu quả.
+ Thiết kế bài dạy Dòng điện trong chất bán dẫn theo quy trình dạy học theo mô
hình lớp học đảo ngƣợc phù hợp với đối tƣợng ngƣời học.
