0
SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGHỆ AN
TRƯỜNG THPT TÂY HIẾU
------------------------
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
Môn: Công nghệ 11, 12
Đề tài:
DẠY HỌC GẮN LIỀN VỚI SẢN XUẤT KINH DOANH VÀ ĐỊNH HƯỚNG
NGHỀ NGHIỆP TRONG DẠY HỌC MÔN CÔNG NGHỆ LỚP 11, 12
TÁC GIẢ: HỒ THỊ ÁNH
TỔ : TỰ NHÊN
ĐIỆN THOẠI: 0373623112
Tây Hiếu 03/ 2021
1
A - ĐẶT VẤN ĐỀ
1. Lý do chọn đề tài.
Quan niệm giáo dục hiện nay của nước ta với mục tiêu của giáo dục là:
“Nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài, hướng tới công cuộc công
nghiệp hóa – hiện đại hóa đất nước”. Chủ trương đổi mới giáo dục của nước ta là
đổi mới phương pháp dạy học theo hướng hện đại; phát huy tính tích cực, chủ
động, sáng tạo và vận dụng kiến thức, kĩ năng của người học vào thực tiễn; giáo
dục nhằm phát triển năng lực của học sinh, giúp phân luồng học sinh.... Những
năm gần đây, giáo dục của nước ta đã đưa hoạt động hướng nghiệp vào trường
trung học phổ thông thông qua các môn học hoặc hoạt động riêng giúp định hướng
nghề nghiệp cho học sinh, phân luồng cho xã hội.
Công nghệ hiểu một cách đơn giản là sự ứng dụng những kiến thức, những
phát minh khoa học vào những mục tiêu hoặc sản phẩm thực tiễn trong các lĩnh
vực đó nhằm phục vụ sản xuất và đời sống con người.Đây là bộ môn có nhiều điều
kiện để lồng ghép hướng nghiệp cho học sinh. Tuy nhiên việc dạy và học bộ môn
công nghệ 11, 12 ở trường tôi và còn nhiều nơi khác nữa còn rất hạn chế, không
được chú trọng, vì thế chưa mang lại kết quả thiết thực, đặc biệt là tác dụng hướng
nghiệp cho học sinh.
Chính vì những lí do đó nên tôi đã áp dụng hình thức dạy học gắn với sản
xuất kinh doanh và hướng nghiệp vào dạy học công nghệ 11,12. Dựa vào các kinh
nghiệm đúc rút và kết quả đạt được tôi xin chia sẻ đề tài “DẠY HỌC GẮN LIỀN
VỚI SẢN XUẤT KINH DOANH VÀ ĐỊNH HƯỚNG NGHỀ NGHIỆP
TRONG DẠY HỌC MÔN CÔNG NGHỆ LỚP 11, 12”.
2. Điểm mới của đề tài
Với hình thức dạy học này, học sinh tự tìm hiểu nội dung bài học, sau đó
học sinh được tham quan và được trải nghiệm làm một số công việc đơn giản tại
các cơ sở sản xuất kinh doanh liên quan đến kiến thức đã tìm hiểu đó. Thông qua
các hoạt động trải nghiệm, học sinh nắm được các thông tin về một số nghành
nghề; đồng thời học sinh sẽ đóng vai trò là những nhân viên, những công nhân,
những người thợ... làm việc theo nhóm để cùng hoàn thành một số sản phẩm đơn
giản của nghành nghề đã trải nghiệm. Từ đó nhận ra sở thích, năng lực của bản
thân đối với những công việc đó. Đồng thời học sinh cũng thấy được một phần
nào thông tin về các nghành nghề như nhu cầu, xu hướng của người dân, thị trường
lao động, mức lương, tính chất... của các công việc thuộc các lĩnh vực này và có
định hướng nghề nghiệp sau khi tốt nghiệp ra trường, giúp phân luồng nhân lực rất
hiệu quả.
3. Kế hoạch nghiên cứu
Từ năm học 2019 - 2020 đến năm học 2020 - 2021
2
4. Đối tượng nghiên cứu
- Phương pháp dạy học
5. Phương pháp nghiên cứu
- Quan sát, thống kê, phân tích, tổng hợp, khái quát hóa.
B. NỘI DUNG
I. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI:
1. Cơ sở lý luận:
1.1. Khái quát về sản xuất, kinh doanh.
1.1.1. Khái niệm về hoạt động sản xuất kinh doanh
Hoạt động sản xuất, kinh doanh là quá trình tiến hành các công đoạn từ việc
khai thác sử dụng các nguồn lực sẵn có trong nền kinh tế để sản xuất ra các sản
phẩm hàng hoá, dịch vụ nhằm cung cấp cho nhu cầu thị trường và thu được lợi
nhuận.
1.1.2. Một số loại hình hoạt động sản xuất, kinh doanh
a) Hoạt động sản xuất kinh doanh trong nông nghiệp
b) Hoạt động sản xuất kinh doanh trong công nghiệp
c) Hoạt động sản xuất kinh doanh trong các ngành dịch vụ
d) Hoạt động sản xuất kinh doanh trong lĩnh vực tài chính tiền tệ
1.1.3. Ý nghĩa của hoạt động sản xuất, kinh doanh đối với hoạt động giáo dục,
dạy học ở trường phổ thông
a. Vai trò của hoạt động sản xuất, kinh doanh đối với quá trình dạy học
Các thành tố của hoạt động sản xuất, kinh doanh là một nguồn nhận thức,
một phương tiện trực quan quý giá trong dạy học nói riêng, giáo dục nói chung. Vì
vậy, sử dụng các thành tố của hoạt động sản xuất, kinh doanh trong dạy học ở
trường phổ thông có ý nghĩa sau:
- Góp phần đẩy mạnh, hướng dẫn hoạt động nhận thức cho học sinh
- Giúp học sinh phát triển kỹ năng học tập, tự chiếm lĩnh kiến thức
- Kích thích hứng thú nhận thức của học sinh
- Phát triển trí tuệ của học sinh
- Giáo dục nhân cách học sinh
b. Góp phần phát triển một số kỹ năng mềm ở học sinh
Để tự lực trong cuộc sống, học tập và làm việc hiệu quả, học sinh rất cần kỹ
năng sống. Kỹ năng sống được hiểu là khả năng làm chủ bản thân của mỗi người,
3
khả năng ứng xử phù hợp với những người khác và với xã hội, khả năng ứng phó
tích cực trước các tình huống của cuộc sống. Dạy học gắn với sản xuất, kinh doanh
tạo điều kiện phát triển một số kỹ năng sống như:
- Kỹ năng giao tiếp
- Kỹ năng lắng nghe tích cực
- Kỹ năng trình bày suy nghĩ ý tưởng
- Kỹ năng hợp tác
- Kỹ năng tư duy phê phán
- Kỹ năng đảm nhận trách nhiệm
- Kỹ năng đặt mục tiêu
- Kỹ năng quản lí thời gian
- Kỹ năng tìm kiếm và xử lí thông tin
- Tạo điều kiện tổ chức quá trình hoạt động của giáo viên và học sinh một
cách hợp lý
1.2. Khái quát về hướng nghiệp.
1.2. 1. Hướng nghiệp là gì?
Theo UNESCO:“Hướng nghiệp là một quá trình cung cấp cho người học
những thông tin về bản thân, về thị trường lao động và định hướng cho người học
có các quyết định đúng đối với sự lựa chọn nghề nghiệp”.
Ở tầm vĩ mô, hướng nghiệp là hệ thống biện pháp tác động của Nhà nước, tổ
chức hoạt động của nhiều cơ quan khác nhau trong xã hội, giúp cho con người lựa
chọn và xác định được vị trí nghề nghiệp của mình trong cuộc sống.
Theo tài liệu bồi dưỡng giáo viên thực hiện chương trình sách Giáo dục
hướng nghiệp lớp 10 thì trong trường phổ thông:
“Hướng nghiệp được coi như là công việc của tập thể giáo viên, tập thể sư
phạm có mục đích giáo dục học sinh trong việc chọn nghề, giúp các em tự quyết
định nghề nghiệp tương lai trên cơ sở phân tích khoa học về năng lực, hứng thú
của bản thân và nhu cầu nhân lực của các ngành sản xuất trong xã hội”.
1.2.2. Tầm quan trọng của hoạt động hướng nghiệp đối với học sinh.
- Hoạt động hướng nghiệp ở trường phổ thông là bước khởi đầu quan trọng trong
quá trình phát triển nhân lực. Trên bình diện cá nhân, hướng nghiệp là hệ thống các
giải pháp dựa trên cơ sở tâm lý học, sinh lý học, giáo dục học, xã hội học và nhiều
khoa học khác để giúp học sinh chọn nghề phù hợp với nhu cầu xã hội, đồng thời
thỏa mãn tối đa nguyện vọng, thích hợp với năng lực, sở trường và điều kiện tâm
sinh lý cá nhân để họ có thể phát triển tới đỉnh cao trong nghề nghiệp, cống hiến
được nhiều cho xã hội cũng như tạo lập được cuộc sống tốt đẹp cho bản thân. Trên
4
bình diện vĩ mô xã hội, hướng nghiệp nhằm góp phần phân bố hợp lý và sử dụng
có hiệu quả nhất nguồn nhân lực, vốn quý của đất nước để phục vụ cho sự phát
triển kinh tế-xã hội của đất nước.
Giáo dục hướng nghiệp trong nhà trường phổ thông cũng nhằm giáo dục học
sinh rèn luyện thái độ yêu lao động và kỹ năng tự định hướng nghề nghiệp cho bản
thân sau khi ra khỏi môi trường học đường.
1.3. Khái quát về bộ môn công nghệ.
Công nghệ (tiếng Anh: technology) hiểu một cách đơn giản là sự ứng dụng
những kiến thức, những phát minh khoa học vào những mục tiêu hoặc sản phẩm
thực tiễn và cụ thể trong các lĩnh vực đó nhằm phục vụ đời sống con người. Công
nghệ là môn học mang tính chất thực tiễn. Đối tượng nghiên cứu của Công nghệ là
quá trình lao động kỹ thuật của con người. Đó là quá trình tác động vào thế giới tự
nhiên để tạo ra sản phẩm phục vụ lợi ích của con người. Khi nghiên cứu về kỹ
thuật - công nghệ cần phải đặt nó trong mối quan hệ với con người, với xã hội, với
tự nhiên và môi trường theo quan điểm sinh thái học. Dạy Công nghệ là phải làm
cho học sinh sử dụng được các kiến thức khoa học để tạo ra các sản phẩm, góp
phần đẩy mạnh công cuộc ‘‘Công nghiệp hóa – hiện đại hóa đất nước’’, đồng
thời góp phần định hướng nghề nghiệp cho học sinh, giúp phân luồng lao động
cho xã hội. Công nghệ 11, 12 trong Trường trung học phổ thông gồm các nội dung
sau : vẽ kĩ thuật, cơ khí (công nghệ 11); kĩ thuật điện tử, kĩ thuật điện (công nghệ
12)
1.4. Dạy học gắn với sản xuất kinh doanh tại địa phương và hướng nghiệp.
1.4.1. Quy trình tổ chức hoạt động dạy học gắn với sản xuất, kinh doanh tại
địa phương
Có thể tổ chức thực hiện hoạt động giáo dục, dạy học gắn với sản xuất, kinh
doanh tại địa phương với quy trình như sau:
Bư
ớ
c 1:
Lựa chọn cơ sở sản xuất kinh doanh tại địa
phương phù hợp với nội dung dạy học
Bư
ớ
c 4:
L
ậ
p k
ho
ch giáo d
ụ
c/d
ạ
y h
ọ
c
Bư
ớ
c 3:
Kh
o sát cơ s
ở
s
ả
n xu
t/kinh doanh
Bư
ớ
c 5:
Th
ự
c hi
ệ
n ho
ạ
t đ
ộ
ng giáo d
ụ
c/d
ạ
y h
ọ
c
Bư
ớ
c 2:
L
ự
a ch
ọ
n n
ộ
i dung giáo d
ụ
c/d
ạ
y h
ọ