THIẾT KẾ VÀ TỔ CHỨC DẠY HỌC THEO ĐỊNH HƢỚNG
STEM CHỦ ĐỀ “BẢO QUẢN VÀ CHẾ BIẾN LƢƠNG THỰC,
THỰC PHẨM” TRONG CÔNG NGHỆ 10
Lĩnh vực: Sinh – công nghệ
SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGHỆ AN
TRƢỜNG THPT ĐẶNG THÚC HỨA
THIẾT KẾ VÀ TỔ CHỨC DẠY HỌC THEO ĐỊNH HƢỚNG
STEM CHỦ ĐỀ “BẢO QUẢN VÀ CHẾ BIẾN LƢƠNG THỰC, THỰC PHẨM”
TRONG CÔNG NGHỆ 10
Lĩnh vực: Sinh- công nghệ
Tác giả: Nguyễn Thị Lan Hƣơng
Điện thoại: 0973453688
Tổ: Khoa học tự nhiên
Năm thực hiện 2020-2021
MỤC LỤC
PHẦN A: MỞ ĐẦU…………………..…………………………………….
1
1. Lý do chọn đề tài…………………………………………………………..
1
2. Mục tiêu của đề tài ..……………………………………………………….
2
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu…………………………………............
3
4. Nhiệm vụ nghiên cứu…………...…………………………………............
3
5. Đối tượng nghiên cứu…………………….………………..…………........
3
PHẦN B: NỘI DUNG…………………………………………………….....
4
Chƣơng 1. Cơ sở lí luận và thực tiễn của giáo dục STEM……………….
4
1. Cơ sở lí luận………………………………………..……………………....
4
1.1. Cơ sở pháp lí….……………………...……………………………….......
4
1.2. Cơ sở khoa học……………………………………………………………
4
1.2.1. Khái niệm về giáo dục STEM………………………………….............
5
1.2.2. Vai trò và ý nghĩa của giáo dục STEM ………………………………..
6
1.2.3. Hình thức tổ chức giáo dục STEM…………….….…………..………..
6
1.2.4. Quy trình xây dựng bài học STEM……………………………………..
7
2. Cơ sở thực tiễn………………………………….…………………………
8
2.1. Thực tiễn dạy học công nghệ trong chương trình THPT hiện nay………
8
2.2. Thực tiễn dạy học STEM trong chương trình THPT hiện nay ………….
9
Chƣơng II: Thiết kế và tổ chức dạy học chủ đề “bảo quản lƣơng thực,
thực phẩm theo định hƣớng STEM”……………………………………….
11
1. Tiêu chí xây dựng bài học STEM………………...………………………...
11
2. Tiến trình bài học STEM theo quy trình kĩ thuật………….………………..
13
3. Khung kế hoạch dạy học chủ đề theo định hướng STEM……….…………
14
4. Thiết kế bài dạy cụ thể….……………………………………………..……
23
5. Tổ chức thực nghiệm ………………………………………………...….....
28
Chƣơng 3: Kết quả và bàn luận…………………………………………..…
29
1. Kết quả và bàn luận về mức độ hứng thú với tiết học của học sinh ……….
29
2. Kết quả và bàn luận về khả năng phát hiện, giải quyết vấn đề của học sinh
31
3. Kết quả và bàn luận về mức độ nắm vững kiến thức của học sinh ………...
32
PHẦN C: KẾT LUẬN VÀ ĐỀ XUẤT………………………………………
33
TÀI LIỆU THAM KHẢO
35
PHỤ LỤC
36
CÁC TỪ VIẾT TẮT
ĐC
Đối chứng
ĐT
Đào tạo
GD
Giáo dục
GDPT
Giáo dục phổ thông
GV
Giáo viên
HS
Học sinh
KHKT
Khoa học kĩ thuật
PHT
Phiếu học tập
TN
Thực nghiệm
1
PHẦN A: MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
STEM là viết tắt của các từ Science (Khoa học), Technology (Công nghệ),
Engineering (Kỹ thuật), Mathematics (Toán học).
Giáo dục STEM theo Chương trình giáo dục phổ thông năm 2018 (Bộ Giáo
dục và Đào tạo) được hiểu là “mô hình giáo dục dựa trên cách tiếp cận liên môn,
giúp học sinh áp dụng các kiến thức khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán học vào
giải quyết một số vấn đề thực tiễn trong bối cảnh cụ thể”. Như vậy, giáo dục
STEM về bản chất được hiểu là trang bị cho người học những kiến thức và kỹ
năng cần thiết liên quan đến các lĩnh vực khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán
học. Các kiến thức và kỹ năng này phải được tích hợp, lồng ghép và bổ trợ cho
nhau, giúp HS không chỉ hiểu biết về nguyên lý mà còn có thể thực hành và tạo ra
được những sản phẩm trong cuộc sống hằng ngày.
Giáo dục STEM nhằm chuẩn bị cho HS những cơ hội, cũng như thách thức
trong nền kinh tế cạnh tranh toàn cầu của thế kỉ 21. Bên cạnh những hiểu biết về
các lĩnh vực Khoa học, Công nghệ, Kỹ thuật, Toán học, HS sẽ được phát triển
năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo, năng lực giao tiếp và hợp tác, năng lực tự
chủ và tự học.
Giáo dục STEM sẽ tạo cho HS có những kiến thức, kỹ năng mang tính nền
tảng cho việc học tập ở các bậc học cao hơn cũng như cho nghề nghiệp trong tương
lai của HS. Từ đó, góp phần xây dựng lực lượng lao động có năng lực, phẩm chất
tốt, đặc biệt là lao động trong lĩnh vực STEM nhằm đáp ứng mục tiêu xây dựng và
phát triển đất nước.
Môn công nghệ không nằm trong chương trình thi Tốt nghiệp trung học phổ
thông quốc gia nên tâm lí của học sinh coi môn học này là môn phụ, không tập
trung học, không hứng thú để tìm hiểu kiến thức môn học; giáo viên vì thế cũng ít
mặn mà để đầu tư cho bài dạy của mình. Tuy nhiên, môn công nghệ nói chung và
đặc biệt là công nghệ 10 là môn tích hợp nhiều lĩnh vực khoa học như sinh học,
hóa học, toán học, tin học; môn học còn gắn với nhiều hoạt động thực tiễn, có rất
nhiều ứng dụng vào cuộc sống hàng ngày, đặc biệt là phần “Bảo quản và chế biến
lương thực, thực phẩm” rất thuận lợi cho việc dạy học STEM; do đó nếu giáo viên
biết cách thiết kế và tổ chức bài dạy phù hợp thì sẽ thu hút được sự chú ý của học
sinh và đáp ứng được yêu cầu giáo dục theo hướng phát triển năng lực ở người
học; học sinh sẽ hình thành được các phẩm chất và năng lực đáp ứng được những
đòi hỏi của xã hội hiện đại.
Với những lý do trên, tôi đã nảy sinh sáng kiến “Thiết kế và tổ chức dạy học
theo định hướng STEM chủ đề bảo quản và chế biến lương thực, thực phẩm”
với mục đích khắc phục những hạn chế của phương pháp dạy học truyền thống
đồng thời giúp học sinh hứng thú đối với môn học, phát huy năng lực hợp tác, rèn
