ỦY BAN NHÂN DÂN HUYỆN THANH TRÌ
TRƯỜNG TIỂU HỌC VĨNH QUỲNH
SÁNG KIẾN
KINH
NGHIỆM
MỘT SỐ BIỆN PHÁP GIÁO DỤC PHẨM CHẤT CHO
HỌC SINH LỚP 1 THÔNG QUA MÔN ĐẠO ĐỨC
Lĩnh vực : Đạo đức
Cấp học : Tiểu học
Tên tác giả : Nguyễn Thị Thúy Hằng
Đơn vị công tác: Trường Tiểu học Vĩnh Quỳnh
Chức vụ : Giáo viên
Năm học : 2022 - 2023
PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ
1. Lý do chọn đề tài:
Môn đạo đức ở lớp 1 bao gồm 14 chuẩn mực và hành vi đạo đức cần thiết và
phù hợp với lứa tuổi của các em với bản thân, gia đình, nhà trường, cộng đồng và
môi trường tự nhiên. Nếu GV chú trọng đầu tư giảng dạy tốt môn đạo đức trên lớp
kết hợp với thực hành kĩ năng cho HS ở trường cũng như ở nhà sẽ góp phần rất lớn
vào việc giáo dục đạo đức cho HS lớp 1 nói riêng và học sinh Tiểu học nói chung.
Cùng với các môn học khác như: Toán, Tiếng việt, Tự nhiên và xã hội ...Môn Đạo
đức có nhiệm vụ tạo dựng cơ sở ban đầu, giúp học sinh xây dựng ý thức đạo đức,
bồi dưỡng tình cảm, hình thành những chuẩn mực hành vi phù hợp với các quan hệ:
bản thân, gia đình, nhà trường, cộng đồng, xã hội và môi trường tự nhiên. Giáo dục
phẩm chất nhằm giúp học sinh có được nhân cách tốt để trở thành một con người
toàn diện là người có ích cho đất nước. Tuy nhiên việc giảng dạy đạo đức cho HS
thông qua môn đạo đức chưa được GV chú trọng nhiều. Việc vận dụng những điều
đã học vào thực tế cuộc sống chưa được quan tâm đúng mức.
Để hoàn thành tốt việc giáo dục phẩm chất cho HS, đòi hỏi người GV cần
phải: hiểu tâm lí lứa tuổi học sinh, rèn luyện các hành vi, thói quen đạo đức, vâ`n
du`ng tôat caac phương phaap giaao du`c HS nhất là học sinh cá biệt, chưa ngoan, xây
dư`ng tôat caac nêb nêap lơap, làm tốt công tác phối hợp với các lực lượng trong và ngoài
nhà trường để giáo dục HS. Trong đoa, viê`c rèn các phẩm chất, hành vi, thói quen
đạo đức thông qua môn học, kết hợp thực hành những điều đã học vào thực tế vab
công tác phối hợp với cha me` học sinh để giáo dục phẩm chất cho HS là một trong
nhưcng yếu tố quan trọng góp phần mang đến thành công trong việc giáo dục phẩm
chất cho HS lớp 1.
Sau nhiều năm áp dụng các biện pháp giáo dục phẩm chất cho HS lớp tôi chủ
nhiệm, HS luôn chăm ngoan, biết vâng lời cha mẹ, thầy cô và rất ít HS vi phạm các
nội quy, quy định của trường. Có được kết quả đó cũng nhờ một phần vào việc tôi
đã làm tốt công tác giáo dục phẩm chất cho HS.
Vì vậy tôi chọn viết sáng kiến kinh nghiệm đề tài: “Một số biện pháp giáo
dục phẩm chất cho học sinh lớp 1 thông qua môn Đạo Đức”.
2. Mục đích nghiên cứu
Việc giáo dục đạo đức là vấn đề cấp thiết không chỉ ở một quốc gia nào. “Trong
tương lai, tri thức là quyền lực, giáo dục đạo đức là chìa khóa cuối cùng mở cánh
cửa vào tương lai”. Đảng và nhà nước ta cũng xác định được rằng giáo dục đạo đức
cho học sinh Tiểu học là nhiệm vụ quan trọng hàng đầu. Để giáodục đạo đức cho
các em, nhiệm vụ đó trước hết của các thầy cô giáo. Việc tìm hiểu và đánh giá chất
lượng đạo đức học sinh nhằm giúp giáo viên nắm được tình hình đạo đức của lớp
mình, trường mình, nhìn nhận được thái độ, ý thức của học sinh, hiểu được yếu tố
và nguyên nhân nào đã tác động đến đạo đức của các em. Từ đó tìm cho mình
phương pháp giảng dạy thông qua các môn học và các hoạt động tập thể có hiệu quả
cao nhất trong việc giáo dục đạo đức cho các em học sinh nhằm nâng cao phẩm chất
đạo đức cho các em học sinh, cũng từ đó rút ra cho bản thân những bài học quý báu
trong việc hình thành nhân cách học sinh Tiểu học.
3. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu
- Đối tượng: học sinh khối lớp 1 năm học 2022 -2023 ở trường Tiểu học Vĩnh
Quỳnh.
-Phạm vi nghiên cứu: Một số biện pháp hình thành thói quen phẩm chất tốt
cho HS lớp 1, tại trường Tiểu học Vĩnh Quỳnh
4. Nhiệm vụ nghiên cứu
- Ghi lại những biện pháp mình đã làm đês giáo dục phẩm chất cho HS lớp 1
trong thơbi gian qua.
- Chia sẻ với đồng nghiệp những việc đã làm và đã thành công trong việc giáo
dục phẩm chất cho HS.
- Rebn luyê`n, trau dôbi năng lư`c chuyên môn, thư`c hiê`n tôat công taac giáo dục
phẩm chất giúp HS ngoan ngoãn, chăm chỉ trong học tập, sinh hoạt ở trường và
cộng đồng nhăbm goap phâbn nhos bea cusa mibnh trong sư` nghiê`p trồng người.
5. Phương pháp nghiên cứu
5.1. Phương pháp nghiên cứu lý luận
Tôi sử dụng phương pháp nghiên cứu lý thuyết trên cơ sở tập hợp phân loại và phân
tích tài liệu; tổng hợp và tiếp thu các tài liệu nghiên cứu. Phương pháp này chủ yếu
được sử dụng trong việc phân tích những cơ sở lý luận và thực tiễn của việc hình
thành, củng cố và phát triển phẩm chất cho học sinh lớp 1 thông qua giờ học Đạo
đức.
5.2. Phương pháp nghiên cứu thực tiễn
Điều tra khảo sát thực tiễn dạy và học Đạo đức theo chương trình giáo dục
phổ thông mới ở lớp 1. Khảo sát việc xử lí, ứng xử, cách giải quyết tình huống giao
tiếp trong cuộc sống của học sinh từ đó kiểm tra việc hình thành và phát triển phẩm
chất cho học sinh lớp 1 thông qua môn Đạo đức.
5.3. Phương pháp thống kê, so sánh
Thống kê lại tất cả những gì quan sát, đã tìm hiểu khi thực hiện đề tài rồi sắp xếp
một cách có hệ thống. So sánh kết quả sau khi đã thống kê trước đây với kết quả đã
áo dụng sáng kiến kinh nghiệm.
6. Thời gian nghiên cứu
- Từ tháng 9/2022 đến tháng 4/2023.
PHẦN II: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
1. Cơ sở lý luận:
Đạo đức là một trong những hình thái sớm của ý thức xã hội, bao gồmnhững chuẩn
mực xã hội điều chỉnh hành vi của con người trong quan hệ vớingười khác và với
cộng đồng (quan hệ gia đình, bạn bè, hàng xóm, giai cấp, dântộc).Căn cứ vàonhững
chuẩn mực đó, người ta đánh giá hành vi của mỗingười và của chính mình. Tuy
chuẩn mực đạo đức không được ghi thành vănbản pháp quy có tính chất bắt buộc
mỗi người phải thực hiện, nhưng vẫn đượcmọi người thực hiện do sự thôi thúc của
lương tâm cá nhân và dư luận xãhội. Đạo đức ra đời và phát triển là do nhu cầu xã
hội phải điều tiết mối quan hệgiữa các cá nhân, phải điều tiết hoạtđộng chung của
con người trong mọi lĩnh vựccủa đời sống xã hội.
- Việc giáo dục phẩm chất cho học sinh nhằm giúp học sinh có những hiểu biết ban
đầu về một số chuẩn mực, hành vi đạo đức và pháp luật phù hợp với lứa tuổi trong
các mối quan hệ giữa các em với gia đình, nhà trường, cộng đồng, môi trường tự
nhiên và xã hội.
- Việc đưa những chuẩn mực đạo đức đó vào trong nhận thức, lối sống, hành động
của các em là một việc làm vô cùng ý nghĩa. Giúp các em từng bước hình thành kĩ
năng tự nhận xét, đánh giá hành vi của bản thân và những người xung quanh theo
chuẩn mực đạo đức đúng đắn, kĩ năng lựa chọn và thực hiện các hành vi ứng xử phù
hợp trong các quan hệ tình huống đơn giản, cụ thể trong cuộc sống, biết nhắc nhở
bạn bè cùng thực hiện.
- Dần dần hình thành trong các em thái độ tự trọng, tự tin, yêu thương, tôn trọng con
người, yêu con người, yêu cái thiện, cái đúng, cái tốt, không đồng tình với cái ác,
cái sai, cái xấu.
- Các hành vi đạo đức của HS không chỉ bộc lộ trong giờ học mà còn bộc lộ ở giờ
chơi, trong các hoạt động tập thể, phong trào và nhất là khi ở nhà. Vì vậy, giáo viên
ngoài việc tổ chức, hướng dẫn các hoạt động học tập của học sinh trong các buổi
học còn phải thường xuyên theo dõi các hành vi đạo đức của học sinh, kết hợp cùng
phụ huynh để giáo dục học sinh ở nhà để kịp thời uốn nắn cho các em.
- Trong giai đoạn hiện nay, mạng Internet cũng là nơi HS mở rộng kiến thức, tiếp
thu được nhiều điều mới lạ về cuộc sống xung quanh, về tự nhiên và xã hội. Nhưng
Internet cũng là nơi có nhiều chương trình chưa phù hợp với lứa tuổi, chưa phù hợp
với các chuẩn mực đạo đức. Vì vậy, nếu HS tiếp thu không chọn lọc sẽ có những
suy nghĩ, hành động lệch lạc, ảnh hưởng đến đạo đức và nhân cách của HS sau này.
- Việc giáo dục phẩm chất cho học sinh Tiểu học nói chung và học sinh lớp 1 nói
riêng là một vấn đề cấp thiết, đòi hỏi người giáo viên chủ nhiệm phải luôn coi
trọng. Từ xưa ông bà ta đã có câu: “Tiên học lễ, hậu học văn” để nhắc nhở chúng ta
phải coi trọng việc giáo dục đạo đức cho HS cần được đặt lên hàng đầu như lời Bác
Hồ đã dạy vì: “Có đức mà không có tài làm việc gì cũng khó. Có tài mà không có
đức là người vô dụng”. Việc giáo dục phẩm chất cho HS phải là một quá trình
xuyên suốt lâu dài.
2. Cơ sở thực tiễn:
2.1. Thực trạng vấn đề
Qua thực tế giảng dạy, điều tra việc dạy và học của giáo viên và học sinh tôi
nhận thấy một số thực trạng sau:
2.1.1. Thuận lợi:
- Ban giám hiệu luôn hỗ trợ, tạo điều kiện về cơ sở vật chất, đồ dùng dạy học
hiện đại, tạo mọi điều kiện tốt nhất cho việc giảng dạy, học tập của giáo viên và học
sinh.
- Quan tâm, chỉ đạo sát sao đến việc đến việc bồi dưỡng chuyên môn đặc biệt
là đổi mới phương pháp, hình thức dạy học nhằm giáo dục phẩm chất cho HS bằng
việc tổ chức các hội thảo, chuyên đề cấp trường, cấp huyện. Chú trọng đến nội dung
các buổi Sinh hoạt chuyên môn của tổ, khối.
- Đội ngũ giáo viên của trường đều có trình độ chuyên môn vững vàng,
thường xuyên được cử đi học tập, bồi dưỡng để nâng cao trình độ chuyên môn,
nghiệp vụ.
- Thực hiện thành thạo ứng dụng công nghệ thông tin vào giảng dạy bằng việc
xây dựng bài giảng điện tử; trò chơi tương tác; học liệu điện tử,… có khả năng đáp
ứng yêu cầu cơ bản khi sử dụng các phương tiện dạy học hiện đại.
- Đa số phụ huynh quan tâm tới việc học tập của con như chuẩn bị đầy đủ
sách vở, đồ dùng cần thiết; chuẩn bị đồ dùng, vật liệu,… giúp con với từng bài học
cụ thể.
- Phối hợp với nhà trường để tạo điều kiện cho HS có môi trường học tối ưu
nhất.
2.1.2.Khó khăn:
- Ở tiết đạo đức có sử dụng nhiều hoạt động nên một số giáo viên chưa nhiệt
tình và thường ngại tổ chức các hoạt động như sắm vai, trò chơi, thảo luận, ... vì sợ
mất thời gian. Do vậy dẫn đến học sinh thụ động, hoặc áp đặt khi lĩnh hội kiến thức,
dẫn đến hiệu quả của tiết đạo đức chưa cao.
- Một số giáo viên không coi trọng thiết bị dạy học, ngại sử dụng đồ dùng dạy
học. Giáo viên thao tác đồ dùng còn lúng túng hoặc chưa nắm chắc ý đồ của sách
giáo khoa để sử dụng đồ dùng dẫn đến học sinh chưa hứng thú với tiết học.
- Do đặc điểm tâm sinh lý của học sinh lớp 1 còn quen với nhữngtác phong
từ thời mẫu giáo, nên ham chơi hơn ham học, còn tự do hoạt động trong giờ học,
chưa tập trung nghe giảng... chưa hiểu rõ và thực hiện theo nội quy của trường, của
lớp.
- Do nằm trên địa bàn dân cư đông đúc, phức tạp có nhiều dân ngụ cư nên
không tránh khỏi vẫn còn một số học sinh nghịch ngợm, chưa chăm ngoan.
