Sát nhập và tái cơ cấu công ty

Chia sẻ: Nguyễn Duy Hiếu | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:16

Thêm vào BST

Báo xấu

161
lượt xem 68
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Sát nhập và mua lại công ty đã và đang là 1 phương tiện ngày càng quan trọng trong việc tái phân bổ nguồn lực trong nền kinh tế thế giới và cho việc thực thi chiến lược công ty.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sát nhập và tái cơ cấu công ty

Fulbright Economic Teaching Program Financial Analysis Lecture 18: Mergers & Acquisitions Baøi 18 Saùp Nhaäp Vaø Taùi Cô Caáu Coâng Ty I – Giôùi thieäu: Saùp nhaäp (Mergers) vaø mua laïi coâng ty (Acquisition) ñaõ vaø ñang laø 01 phöông tieän ngaøy caøng quan troïng trong vieäc taùi phaân boå nguoàn löïc trong neàn kinh teá theá giôùi vaø cho vieäc thöïc thi chieán löôïc coâng ty. Moät heä thoáng caáu truùc haï taàng ñaõ vaø ñang ngaøy caøng phaùt trieån nhaèm laøm cho caùc giao dòch saùp nhaäp vaø mua laïi coâng ty trôû neân deã daøng hôn. Heä thoáng naøy bao goàm: Caùc ngaân haøng ñaàu tö (Investment banks), caùc vaên phoøng luaät sö, caùc coâng ty tö vaán, keá toaùn vieân, taïp chuyeân ngaønh caùc nhaø ñaàu tö tö nhaân vaø thaäm chí caû caùc thaùm töû tö. Cuoái thaäp kyû 90s theá kyû 20, neàn kinh teá TG ñaõ chöùng kieán moät laøn soùng saùp nhaäp oà aït giöõa caùc coâng ty lôùn, vôùi muïc tieâu laøm taêng söùc maïnh vaø tính caïnh tranh cuûa caùc coâng ty naøy tröôùc xu theá toaøn caàu hoùa vaø söï thay ñoåi choùng maët cuûa coâng ngheä môùi, khieán cho thò tröôøng theá giôùi trôû neân bieán ñoäng vaø khoù döï ñoaùn hôn. Baûng döôùi ñaây lieät keâ moät vaøi caùc vuï saùp nhaäp quan troïng xaûy ra trong thôøi kyø naøy. Coâng ty mua Coâng ty bò mua Soá tieàn giao dòch (tyû usd) Boeing McDonnell Douglas 13.4 Compaq Computer Digital Equipment 9.1 Texas Utilities Energy Group Plc (UK) 11.0 Bristish petroleum Amoco Corp 48.2 Nationsbank Corp BankAmerica Corp 61.6 Daimler-Benz Chrysler 38.3 Travelers Group, Inc Citicorp 83.0 Exxon Mobil 80.1 Ñeå hieåu vì sao saùp nhaäp vaø mua laïi coâng ty goùp phaàn taùi phaân boá nguoàn löïc trong neàn kinh teá theá giôùi vaø thöïc thi chieán löôïc coâng ty, chuùng ta caàn khaûo saùt caùc vaán ñeà sau: 1 – CaÙc daïng saùp nhaäp 2 – Ñoäng cô cuûa vieäc saùp nhaäp 3 – Loïi ích vaø chi phí cuûa caùc vuï saùp nhaäp vaø mua laïi coâng ty 4 – Caùc vaán ñeà veà phaùp lyù, thueá vaø keá toaùn (seõ ñöôïc trình baøy raõi raùc trong caùc phaàn khaùc cuûa baøi) 5 – Cuoäc chieán giaønh quyeàn kieåm soaùt coâng ty vaø caùc chieán thuaät. 6 – Nhöõng ñieåm caàn löu yù khi thöïc hieän 01 vuï saùp nhaäp 7 – Saùp nhaäp vaø neàn kinh teá: (seõ ñöôïc trình baøy raõi raùc trong caùc phaàn khaùc cuûa baøi) II – Caùc daïng saùp nhaäp: 1. Saùp nhaäp haøng ngang (Horizontal Merger): Bieân soaïn: Dieäp Duõng 1 9/13/03
Fulbright Economic Teaching Program Financial Analysis Lecture 18: Mergers & Acquisitions Laø daïng saùp nhaäp xaûy ra giöõa hai coâng ty hoaït ñoäng trong cuøng moät ngaønh . Haàu heát nhöõng vuï saùp nhaäp haøng ngang xaûy ra vaøo cuoái thaäp kyû 90 cuûa theá kyû 20. Ñieån hình laø nhöõng vuï saùp nhaäp giöõa caùc ngaân haøng nhö Chemical bank saùp nhaäp vôùi Chase, hoaëc Nations bank mua laïi BankAmerica, hay nhö Daimler-Benz’s mua laïi Chrysler, hoaëc Bristish Petroleum mua laïi Amoco. Lôïi ích cuûa vieäc saùp nhaäp haøng ngang laø: a. Taïo ra vò theá ñoäc quyeàn: Vò theá ñoäc quyeàn laøm giaûm tính caïnh tranh, laøm cho ñöôøng caàu haøng hoùa cuûa coâng ty trôû neân keùm co giaûn hôn (less elastic), coâng ty ñònh giaù haøng hoaù cuûa mình ôû möùc giaù ñoäc quyeàn ñeå taïo ra lôïi nhuaän ñoäc quyeàn. Treân bình dieän kinh teá, nguoàn löïc khoâng ñöôïc xöû duïng ôû möùc toái öu, ngöôøi tieâu duøng phaûi traû giaù cao hôn, chæ coù coâng ty laø coù lôïi. Chính vì vaäy, caùc chính phuû raát quan taâm ñeán nhöõng vuï saùp nhaäp haøng ngang, ñaõ ban haønh luaät choáng ñoäc quyeàn nhaèm ngaên chaën nhöõng vuï saùp nhaäp coù theå taïo ra vò theá ñoäc quyeàn cho coâng ty. b. Caûi thieän hieäu quaû hoaït ñoäng: Caûi thieän hieäu quaû hoaït ñoäng ñaït ñöôïc nhôø thoâng qua vieäc caét giaûm chi phí hoaït ñoäng nhö: ñoùng cöûa moät soá chi nhaùnh dö thöøa, caét giaûm lao ñoäng dö thöøa, giaûm chi phí quaûng caùo, giaûm chi phí tieáp caän thò tröôøng, giaûm chi phí nôï vay … 2. Saùp nhaäp haøng doïc (Vertical Merger): Laø daïng saùp nhaäp xaûy ra giöõa nhöõng coâng ty coù caùc giai ñoaïn saûn xuaát khaùc nhau. Coâng ty mua coù theå môû roäng hoaït ñoäng cuûa noù baèng caùch mua laïi nhöõng coâng ty cung caáp nguyeân lieäu ñaàu vaøo cho hoaït ñoäng saûn xuaát cuûa noù hoaëc mua laïi nhöõng coâng ty bao tieâu saûn phaåm ñaàu ra cuûa noù. Daïng saùp nhaäp naøy xaûy ra oà aït vaøo thaäp nieân 20 ñaàu theá kyû. Gaàn ñaây thì coù vuï saùp nhaäp trong ñoù coâng ty AT&T mua laïi Tel-communication Inc (TCI), moät coâng ty truyeàn hình caùp. Keá hoaïch cuûa AT&T khi mua laïi coâng ty naøy laø caûi tieán heä thoáng caùp cuûa TCI ñeå AT&T coù theå cung caáp dòch vuï ñieän thoaïi tröïc tieáp ñeán khaùch haøng ñòa phöông. Xu theá gaàn ñaây cho thaáy, caùc coâng ty hình thaønh töø caùc vuï saùp nhaäp haøng doïc tröôùc ñaây ñang coù khuynh höôùng chia taùch coâng ty meï (Spin-offs) thaønh nhöõng coâng ty con ñoäc laäp. Coâng ty meï chæ giöõ laïi caùc hoaït ñoäng kinh doanh chính (Core businesses), coù tính sinh lôøi cao, nguyeân lieäu ñaàu vaøo ñöôïc mua laïi töø nôi khaùc (outsourcing) thay vì töï saûn xuaát nhö tröôùc ñaây. Söï chia taùch naøy nhaèm laøm taêng tính hieäu quaû vaø söùc caïnh tranh cho caùc coâng ty meï cuõng nhö cho caùc coâng ty con môùi ñöôïc chia taùch. 3. Saùp nhaäp taïo ra toå hôïp ñoäc quyeàn kinh teá (Conglomerate Merger): Laø daïng saùp nhaäp giöõa nhöõng coâng ty hoaït ñoäng trong nhöõng ngaønh chaúng lieân heä gì vôùi nhau. Daïng saùp nhaäp naøy ñaõ töøng xaûy ra oà aït vaøo caùc 60 vaø 70 cuûa theá kyû naøy. Ñaõ coù thôøi ngöôøi ta cho raèng lôïi ích cuûa vieäc saùp nhaäp naøy ñeán tö: Bieân soaïn: Dieäp Duõng 2 9/13/03
Fulbright Economic Teaching Program Financial Analysis Lecture 18: Mergers & Acquisitions a. Söï ña daïng hoaù vaøo nhieàu ngaønh: Söï ña daïng hoùa naøy giuùp coâng ty coù ñöôïc thu nhaäp oån ñònh vaø giaûm thieåu ruûi ro. Tuy nhieân, lyù thuyeát danh muïc ñaàu tö cuõng nhö nhöõng chöùng cöù thöïc teá gaàn ñaây cho thaáy, hieäu quaû giaûm thieåu ruûi ro ñeán töø ña daïng hoaù ôû caáp ñoä coâng ty laø ñaùng nghi ngô bôûi vì coå ñoâng coù theå töï mình ña daïng hoùa hieäu quaû vaø linh hoaït hôn nhieàu. Noùi khaùc ñi, ruûi ro khoâng nhöõng khoâng giaûm maø coøn coù nguy cô taêng cao do söï phöùc taïp, coàng keành vaø keùm hieäu quaû veà maët quaûn lyù vì nhöõng khaùc bieät veà qui trình saûn xuaát, thò tröôøng tieâu thuï, phöông phaùp keá toaùn, vaên hoaù coâng ty …, moät trong nhöõng ví duï ñieån hình veà tính keùm hieäu quaû vaø khaû naêng caïnh tranh khoâng cao cuûa caùc conglomerate chính laø cuûa caùc Cheabol cuûa Haøn Quoác. Xu theá gaàn ñaây cuûa caùc Conglomerate laø chia taùch coâng ty (Spin – offs), töùc taùch caùc conglomerate ra thaønh nhieàu coâng ty con ñoäc laäp vôùi coâng ty meï nhaèm caûi thieän hieäu quaû hoaït ñoäng vaø gia taêng tính caïnh tranh cho caùc coâng ty chia taùch b. Thò tröôøng voán noäi boä: Trong phaïm vi cuûa caùc toå hôïp kinh teá ñoäc quyeàn, ngöôøi ta coù theå chuyeån caùc ngaân löu töï do ñöôïc taïo ra bôûi caùc boä phaän trong caùc ngaønh ñaõ tröôûng thaønh sang nhöõng boä phaän khaùc coù cô hoäi taêng tröôûng cao hôn. Caùc boä phaän ñang taêng tröôûng nhanh naøy khoâng caàn phaûi huy ñoäng voán töø caùc nhaø ñaàu tö beân ngoaøi, ñieàu naøy goùp phaàn giuùp tieát kieäm chi phí giao dòch cuûa vieäc phaùt haønh chöùng khoaùn. Tuy nhieân, thöïc teá cho thaáy caùc thò tröôøng voán noäi boä naøy khoâng thaät söï laø thò tröôøng ñuùng nghóa, töø ñoù ñöa ñeán hieän töôïng laø doøng ngaân löu khoâng thaät söï ñeán ñöôïc caùc boä phaän coù cô hoäi taêng tröôûng toát nhaát, do caùc boä phaän naøy thieáu cô hoäi maëc caû trong noäi boä conglomerate vì quy moâ nhoû. III – Ñoäng cô cuûa vieäc saùp nhaäp: Nhöõng vuï saùp nhaäp dieãn ra laø vì ngöôøi ta tin raèng “Giaù trò cuûa coâng ty sau khi saùp nhaäp lôùn hôn giaù trò cuûa töøng coâng ty rieâng reõ coâng laïi”. Noùi caùch khaùc, ngöôøi ta tin raèng, saùp nhaäp “taïo ra giaù trò taêng theâm” nhôø giaûm chi phí, môû roäng thò phaàn, taêng doanh thu hoaëc taïo ra cô hoäi taêng tröôûng môùi. Vì sao saùp nhaäp laïi coù theå “Taïo ra giaù trò taêng theâm”?, hay noùi caùch khaùc, nguoàn cuûa “Giaù trò taêng theâm” laø gì? 1. Lôïi theá nhôø quy moâ (Economies of scale): Lôïi theá quy moâ, noùi moät caùch noâm na laø lôïi theá coù ñöôïc nhôø saûn xuaát treân quy moâ lôùn, nhôø ñoù maø giuùp caét giaûm chi phí saûn xuaát trung bình do tæ leä ñònh phí treân töøng saûn phaåm giaûm. Ví duï ñieån hình nhaát cuûa nhöõng vuï saùp nhaäp dieãn ra gaàn ñaây nhaèm tìm kieám “lôïi theá nhôø quy moâ” laø nhöõng vuï saùp nhaäp trong ngaønh ngaân haøng. Ñaàu nhöõng naêm 90, cuøng vôùi söï caûi tieán trong coâng ngheä thoâng tin vaø coâng ngheä vieãn thoâng laø vieäc caùc chính phuû gôû boû nhöõng raøo caûn quy ñònh trong hoaït ñoäng ngaân haøng, töø ñoù daãn ñeán moät laøn soùng saùp nhaäp aøo aït giöõa caùc ngaân haøng nhaèm tìm kieám lôïi theá nhôø quy moâ, lôïi theá naøy coù ñöôïc nhôø Bieân soaïn: Dieäp Duõng 3 9/13/03
Fulbright Economic Teaching Program Financial Analysis Lecture 18: Mergers & Acquisitions ñoùng cöûa caùc chi nhaùnh dö thöøa, giaûm chi phí tieáp thò, taêng löôïng khaùch haøng vaø caét giaûm nhaân vieân. Ñieàu naøy cuõng dieãn ra ñoái vôùi nhöõng vuï saùp nhaäp xaûy ra trong ngaønh coâng nghieäp daàu hoûa. 2. Lôïi theá cuûa söï thoáng nhaát haøng doïc (Economies of vertical integration): Söï thoáng nhaát haøng doïc laøm cho söï phoái hôïp vaø quaûn lyù trôû neân deã daøng hôn. Haõy töôûng töôïng moät haõng haøng khoâng maø 100% maùy bay cuûa haõng laø ñi thueâ töø coâng ty cho thueâ maùy bay, khi ñoù, vieäc saép xeáp lòch bay, thueâ maùy bay … seõ khoâng phaûi laø raát khoù khaên neáu coâng ty hoaït ñoäng ôû quy moâ nhoû vaø treân moät vaøi tuyeán bay chuyeân bieät. Tuy nhieân, ñieàu gì seõ xaûy ra khi coâng ty hoaït ñoäng vôùi quy moâ lôùn vaø treân nhieàu tuyeán bay khaùc nhau, khi ñoù vieäc quaûn lyù lòch bay, ñieàu phoái caùc hôïp ñoàng thueâ möôùn maùy bay seõ trôû neân voâ cuøng phöùc taïp, khoù khaên vaø keùm hieäu quaû. Vì vaäy, seõ khoâng coù gì ngaïc nhieân, khi caùc haõng haøng khoâng lôùn saùp nhaäp vôùi caùc coâng ty cho thueâ maùy bay nhaèm tìm kieám lôïi theá cuûa söï thoáng nhaát haøng doïc. 3. Caùc nguoàn löïc ñöôïc boå sung cho nhau: Hai coâng ty coù caùc nguoàn löïc boå sung cho nhau khi saùp nhaäp seõ taïo ta giaù trò gia taêng nhôø moãi coâng ty coù ñöôïc nguoàn löïc maø noù khoâng coù vôùi chi phí thaáp hôn khi chuùng ñöùng rieâng reõ. Moät trong nhöõng ví duï ñieån hình laø söï saùp nhaäp giöõa coâng ty Utah Power & light vaø Pacificorp. Caû hai coâng ty naøy ñeàu phuïc vuï khaùch haøng ôû tieåu bang California. Coâng ty Utah cung caáp dòch vuï laøm laïnh khoâng khí trong nhaø thoâng qua heä thoáng ñieàu hoaø nhieät ñoä neân caàu dòch vuï cuûa Utah ñaït ñænh ñieåm vaøo mua heø. Ngöôïc laïi, pacificorp cung caáp dòch vuï söôûi aám khoâng khí trong nhaø thoâng qua heä thoáng söôûi neân caàu dòch vuï cuûa noù ñaït ñænh ñieåm vaøo muøa ñoâng. Söï saùp nhaäp cuûa 02 coâng ty naøy giuùp tieát kieäm haøng naêm 45 trieäu usd. 4. Laù chaén thueá khoâng ñöôïc söû duïng (Unused Tax Shield) Moät coâng ty taïo ra nhieàu lôïi nhuaän seõ tìm kieám moät coâng ty coù laù chaén thueá khoâng ñöôïc söû duïng ñeå mua laïi nhaèm tieát kieäm thueá, nhôø vaäy maø taïo ra giaù trò gia taêng sau khi saùp nhaäp. 5. Dö thöøa quyû ñaàu tö (Surplus Funds): Moät coâng ty dö thöøa tieàn maët coù theå thieáu cô hoäi ñaàu tö, trong khi moät coâng ty coù cô hoäi ñaàu tö toát laïi thieáu tieàn ñeå ñaàu tö, söï saùp nhaäp cuûa hai coâng ty naøy seõ taïo ra giaù trò gia taêng nhôø khai thaùc ñöôïc cô hoäi ñaàu tö toát. 6. Loaïi boû söï thieáu hieäu quaû: Moät coâng ty ñaày tieàm naêng taïo ra lôïi nhuaän, nhöng hoaït ñoäng keùm hieäu quaû do ñoäi nguû quaûn trò vieân baát taøi khoâng khai thaùc ñöôïc tieàm naêng caét giaûm chi phí hoaëc gia taêng doanh thu cho coâng ty, seõ laø ñoái töôïng cho nhöõng coâng ty coù ñoäi nguû quaûn trò vieân coù taøi mua laïi. Sau khi saùp nhaäp, ñoäi nguû quaûn trò vieân baát taøi seõ ñöôïc thay theá bôûi nhoùm quaûn trò vieân taøi ba môùi, hay coâng ty bò mua laïi seõ ñöôïc taùi caáu truùc, töø ñoù khai thaùc ñöôïc tieàm naêng taïo ra giaù trò lôïi nhuaän cuûa coâng ty, goùp phaàn taïo ra giaù trò gia taêng cho söï saùp nhaäp. Bieân soaïn: Dieäp Duõng 4 9/13/03
Fulbright Economic Teaching Program Financial Analysis Lecture 18: Mergers & Acquisitions 7. Söï ña daïng hoaù: Ngöôøi ta tin raèng söï ña daïng hoùa giuùp coâng ty coù ñöôïc thu nhaäp oån ñònh vaø giaûm thieåu ruûi ro. Tuy nhieân, lyù thuyeát danh muïc ñaàu tö cuõng nhö nhöõng chöùng cöù thöïc teá gaàn ñaây cho thaáy, hieäu quaû giaûm thieåu ruûi ro ñeán töø ña daïng hoaù ôû caáp ñoä coâng ty laø ñaùng nghi ngô bôûi vì coå ñoâng coù theå töï mình ña daïng hoùa hieäu quaû vaø linh hoaït hôn nhieàu. Thöïc teá cho thaáy, caùc nhaø ñaàu tö thöôøng ñònh giaù chieát khaáu (Discount) cho nhöõng coâng ty ñöôïc ña daïng hoaù hôn laø ñònh giaù taêng (Premium) cho chuùng. 8. Giaûm chi phí taøi trôï (Lower financing cost): Söï saùp nhaäp giöõa hai coâng ty giuùp coâng ty môùi hình thaønh giaûm ñöôïc chi phí huy ñoäng voán, ñieàu naøy hôïp lyù,vì khi hai coâng ty ñöùng rieâng reõ, moãi coâng ty chæ chòu traùch nhieäm dòch vuï nôï cuûa rieâng mình, khoâng phaûi chòu traùch nhieäm ñoái vôùi dòch vuï nôï cuûa coâng ty kia. Ñaèng naøy, khi hai coâng ty hôïp nhaát vôùi nhau, thì dòch vuï nôï cuûa moãi coâng ty nay hoaù ra ñöôïc ñaûm baûo söùc maïnh cuûa caû hai coâng ty hôïp laïi, ñieàu naøy laøm cho nhöõng ngöôøi cho coâng ty vay nôï coù ñöôïc söï ñaûm baûo an toaøn cao hôn, neân chi phí nôï yeâu caàu cuûa thò tröôøng ñoái vôùi caùc khoaûn vay cuûa coâng ty seõ thaáp hôn. IV – Phöông phaùp toång quaùt xaùc ñònh lôïi ích vaø chi phí töø söï saùp nhaäp: Khi mua laïi moät coâng ty, thöôøng coù caùc phöông thöùc thanh toaùn phoå bieán nhu sau: i. Thanh toaùn baèng tieàn maët ii. Thaønh toaùn baèng coå phieáu cuûa coâng ty mua iii. Thanh toaùn hoån hôïp: coù theå laø söï keát hôïp giöõa tieàn maët, chöùng khoaùn coù thu nhaäp coá ñònh (traùi phieáu hoaëc coå phieáu öu ñaõi) vaø coå phieáu. 1. Xaùc ñònh lôïi ích vaø chi phí cuûa söï saùp nhaäp coù phöông thöùc thanh toaùn baèng tieàn maët: Giaû ñònh raèng baïn laø giaùm ñoác taøi chính cuûa coâng ty A, baïn ñang coù yù ñònh phaân tích ñeå mua laïi coâng ty B. Ñieàu ñaàu tieân baïn nghó ñeán laø “lieäu söï saùp nhaäp naøy coù laøm gia taêng giaù trò hieän taïi cuûa coâng ty hay khoâng?” noùi caùch khaùc laø baïn ñang caân nhaéc xem “lieäu lôïi ích cuûa söï saùp nhaäp naøy coù buø ñaép noåi chi phí mua laïi coâng ty B hay khoâng?”. Roõ raøng laø, söï saùp nhaäp seõ laøm taêng giaù trò coâng ty khi vaø chæ khi lôïi ích cuûa söï saùp nhaäp lôùn hôn chi phí”. Neáu giaû ñònh raèng giaù trò hieän taïi cuûa coâng ty saùp nhaäp laø PVAB, giaù trò cuûa töøng coâng ty ñöùng rieâng reõ laàn löôït laø PVA vaø PVB, khi ñoù: Lôïi ích töø söï saùp nhaäp (gains) = PVAB – (PVA + PVB) = ∆PVAB (1) Neáu lôïi ích naøy laø moät soá döông, khi ñoù, baïn coù theå bieän hoä ñöôïc cho quyeát ñònh saùp nhaäp hai coâng ty, tuy nhieân, baïn coøn phaûi caân nhaéc ñeán chi phí ñaõ boû Bieân soaïn: Dieäp Duõng 5 9/13/03
Fulbright Economic Teaching Program Financial Analysis Lecture 18: Mergers & Acquisitions ra ñeå mua laïi coâng ty B, trong tröôøng hôïp baïn choïn phöông thöùc thanh toaùn baèng tieàn maët, khi ñoù: Chi phí töø söï saùp nhaäp (cost) = Tieàn maët traû cho coâng ty B – PVB (2) Giaù trò hieän taïi roøng (NPV) cuûa coâng ty sau sau khi saùp nhaäp vôùi B ñöôïc ño löôøng baèng söï cheânh leäch giöõa lôïi ích vaø chi phí cuûa vieäc saùp nhaäp A vaø B. Do ñoù, baïn seõ quyeát ñònh mua laïi B khi: NPV cuûa söï saùp nhaäp = Lôïi ích – chi phí > 0 (3) Hay NPV cuûa söï saùp nhaäp = ∆PVAB – (tieàn maët traû cho B – PVB) > 0 (4) Haõy khaûo saùt ví duï baèng soá sau ñaây: Giaû ñònh raèng giaù trò thò tröôøng hieän nay cuûa coâng ty A (PVA) laø 200 trieäu usd, cuûa B (PVB) laø 50 trieäu usd. Vieäc saùp nhaäp hai coâng ty A vaø B seõ cho pheùp coâng ty môùi tieát kieäm ñöôïc chi phí hoaït ñoäng coù giaù trò hieän taïi laø 25 trieäu usd (∆PVAB). Khi ñoù: Lôïi ích töø söï saùp nhaäp (gains) = ∆PVAB = 25 trieäu usd Giaû ñònh raèng A mua laïi B vôùi giaù 65 trieäu usd vaø phöông thöùc thanh toaùn laø baèng tieàn maët, khi ñoù: Chi phí töø söï saùp nhaäp (cost) = 65 trieäu – 50 trieäu = 15 trieäu usd NPV cuûa söï saùp nhaäp = 25 trieäu – 15 trieäu = 10 trieäu Vì NPV cuûa söï saùp nhaäp lôùn hôn khoâng, coâng ty A neân mua laïi coâng ty B, söï saùp nhaäp naøy seõ laøm gia taêng giaù trò thò tröôøng cuûa coâng ty A töø 200 trieäu usd tröôùc khi saùp nhaäp leân 275 trieäu usd sau khi saùp nhaäp. Giaù trò cuûa A sau khi saùp nhaäp ñöôïc tính nhö sau (Bieán ñoåi coâng thöùc 1 ôû treân): Bieân soaïn: Dieäp Duõng 6 9/13/03
Fulbright Economic Teaching Program Financial Analysis Lecture 18: Mergers & Acquisitions Giaù trò cuûa A sau khi saùp nhaäp = PVAB = PVA + PVB + Gains Giaù trò cuûa A sau khi saùp nhaäp = PVAB = 200 + 50 + 25 = 275 2. Xaùc ñònh lôïi ích vaø chi phí cuûa söï saùp nhaäp coù phöông thöùc thanh toaùn baèng coå phieáu cuûa coâng ty mua: Ta tieáp tuïc khaûo saùt tröôøng hôïp naøy vôùi ví duï baèng soá ôû treân nhö sau: Coâng ty A Coâng ty B Giaù trò tröôøng moãi coå phieáu 200 100 Löôïng CP ñang löu haønh 1.000.000 500.000 Giaù thò tröôøng cuûa coâng ty 200 trieäu usd 50 trieäu usd Coù 02 tröôøng hôïp xaûy ra ôû ñaây: Tröôøng hôïp 1: Vieäc saùp nhaäp ñöôïc giöõ bí maät cho ñeán phuùt choùt, khi ñoù giaù coå phieáu cuûa B phaûn aûnh ñuùng giaù trò thöïc cuûa B. Nhö vaäy, neáu B ñöôïc mua vôùi giaù 65 trieäu usd, thanh toaùn baèng coå phieáu cuûa A coù giaù thò tröôøng laø $200, khi ñoù, A phaûi trao cho B moät löôïng coå phieáu baèng 325.000 CP (65 trieäu : 200), noùi caùch khaùc tæ leä trao ñoåi CP seõ laø: 1 CP cuûa B ñoåi laáy 0.65 (325.000 / 500.000) CP cuûa A. Khi ñoù, coâng ty AB (Coâng ty A sau khi saùp nhaäp B) coù 1.325.000 coå phieáu (1.000.000 coå phieáu ban ñaàu cuûa A + 325.000 coå phieáu môùi phaùt haønh cho coå ñoâng cuûa B) vôùi giaù thò tröôøng laø 275 trieäu usd, hay, giaù thò tröôøng moãi coå phieáu cuûa AB laø 275 trieäu / 1.325.000 = $207.55 Baây giôø, haõy thöû tính laïi chi phí cuûa vuï saùp nhaäp nhaäp xem xem noù coù gioáng nhö tröôøng hôïp traû baèng tieàn maët hay khoâng? Chi phí cuûa söï saùp nhaäp = 325.000 * 207.55 – 100 * 500.000 = 17.45 trieäu Neáu ñaët: N laø soá coå phieáu A trao cho B ñeå mau laïi B thì coâng thöùc tính chi phí cuûa söï saùp nhaäp seõ laø: Chi phí thöïc söï cuûa söï saùp nhaäp = N * Giaù coå phieáu cuûa AB – PVB (5) NPV cuûa söï saùp nhaäp = lôïi ích – chi phí = 25 –17.45 = 7.55 trieäu Bieân soaïn: Dieäp Duõng 7 9/13/03
Fulbright Economic Teaching Program Financial Analysis Lecture 18: Mergers & Acquisitions Roõ raøng, trong tröôøng hôïp naøy, coå ñoâng cuûa B coù lôïi hôn, vì ñaõ ñöôïc traû nhieàu hôn 2.45 trieäu usd (17.45 – 15) so vôùi vieäc B ñöôïc mua laïi baèng tieàn maët. Ngöôïc laïi, coå ñoâng cuûa A bò thieät 2.45 trieäu usd, khieán cho lôïi ích töø söï saùp nhaäp giaûm töø 10 trieäu xuoáng coøn coù 7.55 trieäu. Neáu baïn laø giaùm ñoác taøi chính cuûa A, baïn choïn phöông phaùp thanh toaùn naøo? Neáu choïn phöông phaùp thanh toaùn baèng trao ñoåi coå phieáu, coù caùch gì ñeå khoâng xaûy ra tình huoáng treân khoâng? Caâu traû lôøi laø coù. Ñoù laø, thay vì phaùt haønh 325.000 coå phieáu môùi cho coå ñoâng cuûa B, baïn chæ neân phaùt haønh 313.177 coå phieáu thoâi ( = 65.000.000 / 207.55), khi ñoù chi phí thöïc söï cuûa söï saùp nhaäp seõ laø Chi phí thöïc söï cuûa söï saùp nhaäp = N * Giaù coå phieáu cuûa AB – PVB hay Chi phí thöïc söï cuûa söï saùp nhaäp = 313.177 * 207.55 – 50 = 15 trieäu vaø NPV cuûa söï saùp nhaäp = lôïi ích – chi phí = 25 – 15 = 10 trieäu usd Tröôøng hôïp 2: Vieäc saùp nhaäp ñaõ ñöôïc ñoàn ñoaùn coâng khai tröôùc ñoù khieán cho giaù coå phieáu cuûa B gia taêng $12, töø $88/coå phieáu taêng leân $100/coå phieáu nhö hieän nay. Khi ñoù, giaù trò hieän taïi thöïc söï cuûa B khoâng phaûi laø 50 trieäu usd maø seõ laø 44 trieäu usd ( = 88 * 500.000), vaø chi phí thöïc söï cuûa vuï saùp nhaäp khoâng coøn laø 15 trieäu usd hay 17.45 trieäu usd nhö tröôøng hôïp traû baèng tieàn maët hay tröôøng hôïp 1 neâu treân nuõa, maø seõ laø: Chi phí cuûa söï saùp nhaäp = 313.177 * 207.55 – 44 trieäu = 21 trieäu usd Neáu ñaët: N laø soá coå phieáu A trao cho B ñeå mua laïi B thì coâng thöùc tính chi phí cuûa söï saùp nhaäp seõ laø: Bieân soaïn: Dieäp Duõng 8 9/13/03
Fulbright Economic Teaching Program Financial Analysis Lecture 18: Mergers & Acquisitions Chi phí cuûa söï saùp nhaäp = N * Giaù coå phieáu cuûa AB – PVB NPV cuûa söï saùp nhaäp = lôïi ích – chi phí = 25 – 21 = 4 trieäu usd Roõ raøng, trong tröôøng hôïp naøy, coå ñoâng cuûa B coù lôïi hôn, vì ñaõ ñöôïc traû nhieàu hôn 6 trieäu usd (21 – 15) so vôùi vieäc mua laïi B baèng tieàn maët. Ngöôïc laïi, coå ñoâng cuûa A bò thieät 6 trieäu usd, khieán cho lôïi ích töø söï saùp nhaäp giaûm töø 10 trieäu xuoáng coøn coù 4 trieäu. V – Caùc böôùc cuï theå trong vieäc ñònh giaù ñeå mua laïi moät coâng ty: Böôùc 1: Xaùc ñònh ñoäng cô cho söï mua laïi moät coâng ty Böôùc 2: Choïn coâng ty muïc tieâu (Target firms) Böôùc 3: Ñònh giaù coâng ty muïc tieâu töông öùng vôùi ñoäng cô ñöôïc xaùc ñònh ôû böôùc 1 Böôùc 4: Caân nhaéc “luaät choáng ñoäc quyeàn” Böôùc 5: Choïn hình thöùc mua laïi, noùi caùch khaùc choïn phöông phaùp thanh toaùn: baèng tieàn maët, baèng coå phieáu hay baèng söï keát hôïp giöõa tieàn maët, coå phieáu vaø caùc chöùng khoaùn coù thu nhaäp coá ñònh. (neáu choïn phöông thöùc thanh toaùn baèng tieàn maët thì caàn caân nhaéc xem neân duøng tieàn ñi vay hay voán chuû sôû höõu) Böôùc 6: Choïn phöông phaùp keá toaùn ñeå ghi laïi vuï saùp nhaäp naøy 1. Böôùc 1: xaùc ñònh ñoäng cô ñaèng sau vieäc mua laïi moät coâng ty: i. Mua laïi coâng ty muïc tieâu do thò tröôøng taøi chính ñònh giaù coâng ty naøy thaáp hôn giaù trò thöïc (Intrisic value) cuûa noù. ii. Coâng löïc (Synergy) ñeà caäp ñeàn giaù trò taêng theâm tieàm naêng töø vieäc saùp nhaäp hai coâng ty (Coâng ty mua vaø coâng ty muïc tieâu). Coäng löïc ñeán töø hai nguoàn chính: nguoàn hoaït ñoäng kinh doanh vaø nguoàn taøi trôï. a) Coäng löïc töø nguoàn hoaït ñoäng kinh doanh coù theå ñeán töø tieát kieäm chi phí hay cô hoäi taêng tröôûng cao hôn nhôø gia taêng thò phaàn hoaëc sôû höõu coâng ngheä môùi. b) Coäng löïc töø nguoàn taøi chính coù theå ñeán töø tieát kieäm thueá (taän duïng laù chaén thueá khoâng ñöôïc söû duïng töø coâng ty muïc tieâu), dö quyõ ñaàu tö (taän duïng söï dö thöøa quyõ ñaàu tö cuûa coâng ty muïc tieâu ñeå ñaàu tö vaøo nhöõng döï aùn toát maø coâng ty mua thai ngheùn) hoaëc ñeán töø tieát kieäm chi phí nôï Bieân soaïn: Dieäp Duõng 9 9/13/03
Fulbright Economic Teaching Program Financial Analysis Lecture 18: Mergers & Acquisitions iii. Loaïi boû söï thieáu hieäu quaû: nhöõng coâng ty quaûn lyù keùm laø muïc tieâu cho söï mua laïi, sau ñoù ñöôïc taùi caáu truùc bôûi coâng ty mua ñeå hoaït ñoäng hieäu quaû hôn. Söï hieäu quaû mang laïi nhôø söï taùi caáu truùc seõ mang ñeán giaù trò gia taêng cho coâng ty mua. 2. Böôùc 2: Choïn caùc coâng ty muïc tieâu: Neáu ñoäng cô laø Coâng ty muïc tieâu laø nhöõng Giaù thò tröôøng thaáp coâng ty maø giaù trò ñöôïc mua baùn treân thò tröôøng < Giaù trò öôùc löôïng ñöôïc xaùc ñònh bôûi coâng ty mua Coâng löïc hoaït ñoäng Coâng ty maø vieäc saùp nhaäp noù vôùi coâng ty mua seõ taïo ra tieát kieäm chi phí hoaëc taïo ra cô hoäi taêng tröôûng cho coâng ty môùi (sau khi saùp nhaäp) Coâng löïc taøi chính coâng ty maø taïo ra tieát kieäm thueá, cô hoäi ñaàu tö Vaøo caùc döï aùn môùi coù NPV > 0, hay tieát kieäm chi Phí nôï cho coâng ty mua noù. Loaïi boû söï keùm hieäu quaû coâng ty bò quaûn lyù keùm khieán cho tieàm naêng taïo Ra giaù trò gia taêng nhöõng coâng ty ñoù khoâng ñöôïc Thaùc moät caùch trieät ñeå. 3. Böôùc 3: Ñònh giaù coâng ty muïc tieâu töông öùng vôùi ñoäng cô ñöôïc xaùc ñònh ôû böôùc 1: Giaû ñònh raèng A laø coâng ty mua vaø B laø coâng ty muïc tieâu, khi ñoù: Neáu ñoäng cô cuûa A laø Giaù toái ña A saün loøng traû cho B laø Giaù thò tröôøng thaáp Giaù toái ña = giaù cuûa B ñöôïc öôùc löôïng bôûi A Coâng löïc kinh doanh 1. Xaùc ñònh giaù trò cuûa A vaø B moät caùch rieâng reõ 2. Xaùc ñònh giaù cuûa AB vôùi coâng löïc kinh doanh 3. Coâng löïc = (2) – (1) 4. Giaù toái ña = giaù cuûa B + coâng löïc Coâng löïc taøi chính Tieát kieäm thueá: Giaù toái ña = giaù cuûa B + PV cuûa tieát kieäm thueá Giaûm chi phí nôï: Giaù toái ña = giaù cuûa B + söï gia taêng trong giaù thò Tröôøng cuûa nôï hieän taïi Dö quyõ ñaàu tö: Giaù toái ña = giaù cuûa B + NPV döï aùn môùi Loaïi boû söï keùm hieäu quaû Giaù toái ña = giaù trò cuûa B ñöôïc taùi caáu truùc trieät ñeå Bieân soaïn: Dieäp Duõng 10 9/13/03
Fulbright Economic Teaching Program Financial Analysis Lecture 18: Mergers & Acquisitions 4. Böôùc 4: Caân nhaéc “luaät choáng ñoäc quyeàn”: Vieäc saùp nhaäp A vaø B coù theå ñöa ñeán vò theá ñoäc quyeàn cho coâng ty AB (Coâng ty sau khi saùp nhaäp), ñieàu naøy vi phaïm luaät choáng ñoäc quyeàn ñöôïc ban haønh bôûi chính phuû, vì vaäy caàn caân nhaéc thaän troïng vaán ñeà naøy khi tieán haønh saùp nhaäp hai coâng ty. 5. Böôùc 5: Choïn hình thöùc mua laïi hay choïn phöông thöùc thanh toaùn Neáu A (Coâng ty mua) nghó raèng giaù thò tröôøng hieän nay cuûa coå phieáu A bò ñònh giaù thaáp hôn giaù trò thöïc söï cuûa noù, nghóa laø, A tin laø, trong töông lai gaàn, coå phieáu cuûa A chaéc chaén seõ leân giaù, khi ñoù A seõ choïn phöông phaùp thanh toaùn baèng tieàn maët thay vì baèng trao ñoåi coå phieáu. Ngöôïc laïi, neáu A nghó raèng giaù thò tröôøng hieän nay cuûa coå phieáu A ñöôïc ñònh giaù cao hôn hoaëc baèng giaù trò thöïc söï cuûa noù, thì chaéc chaén A seõ choïn phöông phaùp thanh toaùn baèng trao ñoåi coå phieáu thay vì baèng tieàn maët. Ñoäng thaùi naøy cuûa A seõ khoù che daáu ñöôïc B (Coâng ty muïc tieâu), neáu treân baøn thöông löôïng, B thaáy raèng phaùi ñoaøn beân A cöù khaêng khaêng choïn phöông thöùc thanh toaùn baèng tieàn maët, thì B hieåu raèng, giaù thò tröôøng hieän nay cuûa coå phieáu A bò ñònh giaù thaáp hôn giaù trò thöïc söï cuûa noù, khi ñoù, hoaëc B choïn phöông thöùc thanh toaùn baèng coå phieáu hoaëc baèng tieàn maët nhöng vôùi soá löôïng cao hôn. Vaø ngöôïc laïi. Vì vaäy, vieäc thöông löôïng phöông thöùc thanh toaùn laø caû moät ngheä thuaät laãn ñaáu trí quyeát lieät giöõa A vaø B. Neáu choïn phöông thöùc thanh toaùn baèng trao ñoåi coå phieáu, khi ñoù, vieäc xaùc ñònh tæ leä trao ñoåi thích hôïp laø moät nhieäm vuï cöïc kyø quan troïng. Tæ leä trao ñoåi thích coù theå ñöôïc tính theo coâng thöùc sau: Tæ leä trao ñoåi thích hôïp = (Giaù coå phieáu cuûa B trong ñieàu kieän ñöôïc Quaûn lyù hieäu quaû nhaát + coäng löïc) / giaù thò tröôøng coå phieáu cuûa A 6. Böôùc 6: Choïn phöông phaùp keá toaùn ñeå ghi laïi vuï saùp nhaäp naøy: Coù 02 phöông phaùp thöôøng ñöôïc xöû duïng ñeå ghi laïi söï saùp nhaäp laø: Purchase method vaø Pooling of Interest. a) Purchase method: - Coâng ty A (coâng ty mua) ghi vaøo caân ñoái taøi saûn cuûa mình taøi saûn vaø nôï cuûa coâng ty B (Coâng ty bò mua) ôû giaù thò tröôøng, ngoaøi ra, beân phía taøi saûn cuûa baûng caân ñoái taøi saûn, coâng ty A ghi theâm muïc goodwill cho chi phí cuûa söï saùp nhaäp. Bieân soaïn: Dieäp Duõng 11 9/13/03
Fulbright Economic Teaching Program Financial Analysis Lecture 18: Mergers & Acquisitions - Goodwill ñöôïc pheùp khaáu hao vaø ñöôïc ñoái xöû nhö chi phí trong baân baùo caùo laõi loã, tuy nhieân noù khoâng ñöôïc khaáu tröø thueá nhö khaáu hao taøi saûn ñöôïc. b) Pooling of Interest: - Phöông phaùp naøy ñôn giaûn chæ laø söï coâng töøng muïc giaù trò soå saùch cuûa hai coâng ty laïi vôùi nhau ñeå cho ra baûn caân ñoái taøi saûn môùi. - Phöông phaùp naøy khoâng ghi laïi giaù thò tröôøng cuûa B, neân khoâng coù muïc goodwill. - Phöông phaùp naøy chæ ñöôïc aùp duïng trong tröôøng hôïp phöông thöùc thanh toaùn laø trao ñoåi coå phieáu. VI – Cuoäc chieán giaønh quyeàn kieåm soaùt coâng ty vaø nhöõng chieán thuaät thöôøng ñöôïc aùp duïng: 1. Caùch thöùc tieáp caän ñeå mua laïi coâng ty muïc tieâu cuûa coâng ty mua: Thoâng thöôøng coâng ty mua coù 04 caùch tieáp caän ñeå ñöa ra ñeà nghò mua laïi coâng ty muïc tieâu Caùch thöù nhaát: Tieáp caän thoâng qua caùc ngaân haøng ñaàu tö ñeå nhôø tìm kieám caùc coâng ty muïc tieâu theo tieâu chuaån maø beân coâng ty mua ñöa ra, loái tieáp caän naøy cho pheùp coâng ty mua khi thaùc ñöôïc theâm nhöõng thoâng tin veà tình hình söùc khoeû cuûa coâng ty muïc tieâu thoâng qua nhöõng baùo caùo phaân tích cuûa ngaân haøng ñaàu tö. Tuy nhieân, loái tieáp caän naøy thöôøng coù nhöôïc ñieåm laø coù nhieàu coâng ty mua caïnh tranh vôùi nhau ñeå mua laïi moät coâng ty muïc tieâu, daãn ñeán keát quaû laø coâng ty daønh ñöôïc quyeàn mua laïi coâng ty muïc tieâu ôû möùc giaù khaù cao, ñieàu naøy coù theå laøm cho lôïi ích cuûa söï saùp nhaäp thay vì laø laøm taêng giaù trò coâng ty thì ngöôïc laïi laø laøm xoùi moøn giaù trò cuûa coâng ty. Caùch thöù hai: Tieáp caän thoâng qua Ban quaûn trò cao caáp cuûa caùc coâng ty muïc tieâu. Ñeå ban quaûn trò cao caáp cuûa coâng ty muïc tieâu uûng hoä vieäc saùp nhaäp, c6ng ty mua moät maët ñöa ra lôøi ñeà nghò haáp daãn coù lôïi cho coå ñoâng cuûa coâng ty muïc tieâu, moät maët tìm caùch mua chuoäc, taùc ñoäng ñeán quyeát ñònh cuûa ban quaûn trò caáp cao cuûa coâng ty muïc tieâu baèng nhöõng höùa heïn nhö ñaûm baûo vò trí quaûn trò vieän cao caáp cuûa hoï trong coâng ty môùi, hay nhöõng höùa heïn haáp daãn veà quyeàn lôïi vaät chaát neáu hoï ñoàng yù uûng hoä söï saùp nhaäp. Caùch thöù ba: Tieáp caän vaø taùc ñoäng tröïc tieáp ñeán caùc coå ñoâng cuûa coâng ty mua (boû qua yù kieán cuûa Ban quaûn trò cao caáp cuûa coâng ty mua.) ñeå caùc coå ñoâng thaáy ñöôïc caùi lôïi cuûa söï saùp nhaäp naøy vaø töï nguyeän ñoàng loøng boû phieáu yeâu caàu ban quaûn trò cao caáp cuûa coâng ty thöïc hieän vieäc baùn laïi coâng ty cho coâng ty mua. Caùch tieáp caän Bieân soaïn: Dieäp Duõng 12 9/13/03
Fulbright Economic Teaching Program Financial Analysis Lecture 18: Mergers & Acquisitions naøy thöôøng toán nhieàu chi phí vaø gaëp nhieàu trôû ngaïi do söï khoâng uûng hoä cuûa caùc thaønh vieân ban quaûn trò caáp cao cuûa coâng ty mua. Caùch thöù tö: Ñaët giaù cao ñeå thaâu gom coå phieáu ñang löu haønh cuûa coâng ty muïc tieâu thoâng qua caùc giao dòch mua baùn coå phieáu treân thò tröôøng chöùng khoaùn hoaëc thoâng qua caùc giao dòch vôùi caùc coå ñoâng lôùn cuûa coâng ty muïc tieâu nhö caùc quyû ñaàu tö, quyû höu boång …. Baèng caùch naøy, coâng ty mua coù theå mua laïi ñöôïc ñuû soá löôïng coå phieáu caàn thieát vaø thoâng qua quyeàn baàu cöû ña soá maø thöïc hieän vieäc töôùc ñoaït quyeàn kieåm soaùt coâng ty cuûa coâng ty muïc tieâu. 2. Caùch thöùc phoøng veä cuûa coâng ty muïc tieâu tröôùc ñeà nghò mua laïi cuûa coâng ty mua Thöôøng coâng ty muïc tieâu choïn caùch phoøng veä sau: Neáu coâng ty mua tieáp caän baèng Caùch phoøng veä cuûa coâng ty muïc tieâu seõ laø Caùch thöù hai Chia ban quaûn trò cao caáp cuûa coâng ty thaønh 03 nhoùm, chæ moät nhoùm ñöôïc choïn moãi naêm, nhôø vaäy maø ngaên trôû ñöôïc coâng ty mua giaønh ñöôïc quyeàn kieåm soaùt coâng ty muïc tieâu ngay laäp töùc. Caùch thöù 3 1. Thay ñoåi ñieàu leä coâng ty, naâng tæ leä phieáu Thuaän cho 01 vuï saùp nhaäp trong caùc kyø ñaïi Hoäi coå ñoâng leân möùc 80%. 2. Quy ñònh roõ raøng trong ñieàu leä laø söï saùt nhaäp chæ coù theå ñöôïc thöïc hieän khi giaù mua ñöôïc xaùc ñònh coâng baèng theo coâng thöùc ñöôïc quy ñònh tröôùc. Caùch thöù 4 1. Thöông löôïng mua laïi coå phieáu maø coâng ty Mua ñang naém giöõ ôû möùc giaù cao, caùch naøy Goïi laø Greenmail payment. 2. Quy ñònh raèng, nhöõng coå ñoâng naém giöõ coå phieáu cuûa coâng ty vöôït quaù möùc quy ñònh thì töï ñoäng quyeàn baàu cöû cuûa coå ñoâng ñoù maát hieäu löïc tröø phi coù ñöôïc söï chaáp thuaän cuûa hoäi ñoàng quaûn trò coâng ty 3. Quy ñònh raèng, nhöõng coâng ty mua khoâng ñöôïc chaøo ñoùn seõ phaûi maát moät khoaûn thôøi nhaát ñònh trong söï chôø ñôïi (thöôøng laø vaøi naêm) tröôùc khi söï saùp nhaäp ñöôïc hoaøn thaønh Bieân soaïn: Dieäp Duõng 13 9/13/03
Fulbright Economic Teaching Program Financial Analysis Lecture 18: Mergers & Acquisitions 4. Phaùt haønh coå phieáu môùi, ñeå laøm suy vi soá coå phieáu ñang ñöôïc naém giöõ bôûi coâng ty mua 5. Ban haønh cho coå ñoâng hieän taïi cuûa coâng ty coù ñöôïc caùi quyeàn mua theâm coå phieáu môùi phaùt haønh cuûa coâng ty ôû möùc giaù öu ñaõi khi vaø chæ khi coù daáu hieäu cho thaáy coâng ty mua ñang tieán haønh mua gom coå phieáu cuûa coâng ty muïc tieâu ôû moät soá löôïng vöôït ngöôõng. 6. Ñaït ñöôïc thoûa thuaän vôùi ngöôøi naém giöõ traùi phieáu coâng ty ñeå hoï yeâu caàu coâng ty traû nôï tröôùc thôøi haïn khi coù söï thay ñoåi quyeàn kieåm soaùt coâng ty vaøo tay nhöõng coâng ty mua laïi thuø nghòch. Caùc daïng phoøng veä khaùc 1. Khôûi kieän coâng ty mua vi phaïm luaät choáng ñoäc quyeàn 2. Mua nhöõng taøi saûn maø phía coâng ty mua khoâng muoán coù, hoaëc coá taïo ra moät vaán ñeà maø laøm cho coâng ty mua bò vi phaïm luaät choáng ñoäc quyeàn neáu coâng ty mua coá gaéng mua laïi coâng ty. 3. Mua laïi caùc coå phieáu ñang löu haønh 4. Phaùt haønh soá löôïng lôùn coå phieáu cho thöïc theå thöù 3 coù moái quan heä höõu haûo vôùi coâng ty. VII - Nhöõng ñieåm caàn löu yù khi thöïc hieän moät vuï saùp nhaäp coâng ty: Taïi sao coù quaù nhieàu nhöõng ví duï thaát baïi lieân quan ñeán söï saùp nhaäp giöõa caùc coâng ty? Haõy ñeå sang moät beân yeáu toá may maén, haàu heát caùc vuï mua laïi coâng ty trôû neân toài teä bôûi vì phía mua ñaõ mua vôùi moät caùi giaù quaù cao, khieán cho lôïi ích töø söï saùp nhaäp khoâng ñuû buø cho chi phí, daãn ñeán NPV cuûa söï saùp nhaäp nhoû hôn khoâng, söï saùp nhaäp khoâng taïo ra giaù trò taêng theâm maø ngöôïc laïi xoùi moøn giaù trò. Moät lyù do cô baûn khaùc laø söï quaûn lyù toài teä sau khi saùp nhaäp thay vì quaûn lyù toát hôn nhö mong ñôïi do thaát baïi trong nhieäm vuï phöùc taïp thoáng nhaát söï hoaït ñoäng cuûa hai toå chöùc khaùc nhau veà vaên hoùa coâng ty, qui trình saûn xuaát., thò tröôøng muïc tieâu … Taïi sao coâng ty mua ñoàng yù mua ôû giaù quaù cao nhö vaäy, coù 04 lyù do chính: 1 – Ñaùnh giaù quaù laïc quan veà tieàm naêng thò tröôøng: söï quyeát ñònh döïa treân nhöõng giaû ñònh ñaïi loaïi nhö “thò tröôøng seõ hoài phuïc maïnh sau khi traûi qua giai söï suy thoaùi mang tính chu kyø” hoaëc ngaây thô tin raèng “söï taêng tröôûng nhanh trong thò tröôøng naøy seõ tieáp tuïc dieãn ra moät thôøi gian daøi nöõa” … Bieân soaïn: Dieäp Duõng 14 9/13/03
Fulbright Economic Teaching Program Financial Analysis Lecture 18: Mergers & Acquisitions 2 – Öôùc löôïng quaù cao taùc ñoäng cuûa coäng löïc (Synergy): Vieäc nghieân cöùu khoâng töôøng taän tieàm naêng thöïc söï cuûa coâng ty muïc tieâu daãn ñeán öôùc löôïng quaù cao hieäu quaû coäng löïc laø moät trong nhöõng lyù do chính daãn ñeán nhöõng söï thaát baïi cuûa vieäc mua laïi coâng ty. Ñeå hieåu ñöôïc töôøng taän tieàm naêng coäng löïc cuûa coâng ty muïc tieâu laø moät vieäc khoâng deã daøng, ñoâi khi noù ñoøi hoûi coâng ty mua haøng maáy naêm chuaån bò, thu thaäp vaø caäp nhaät lieân tuïc thoâng tin cuûa caùc coâng ty muïc tieâu ñöôïc choïn tröôùc khi ñi ñeán quyeát ñònh choïn coâng ty cuï theå naøo ñeå tieán haønh thöông löôïng mua laïi. 3 – Nhöõng sô suaát khoâng ñaùng coù: Ví duï nhö queân caân nhaéc ñeán “Luaät choáng ñoäc quyeàn”, queân caân nhaéc ñeán vieäc, sau khi saùp nhaäp, löïc löôïng tinh tuùy hay nguoàn nhaân löïc saùng giaù cuûa coâng ty bò mua toû ra khoâng hôïp taùc, hoaëc ñaõ bò caùc coâng ty caïnh tranh khaùc duï doã ra ñi, hoaëc queân caân nhaéc ñeán nhöõng chi phí coù theå phaùt sinh nhö chi phí xöû lyù moâi tröôøng, haâu quaû coøn laïi cuûa coâng ty bò mua laïi. Ngoaøi ra, vieäc thöïc hieän yù ñoà mua laïi moät coâng ty neân ñöôïc giöõ bí maät vaø ñöôïc thöïc hieän vôùi toác ñoä nhanh nhaèm ngaên caûn nhöõng trôû ngaïi khoâng ñaùng coù phaùt sinh töø nhaø cung caáp, khaùch haøng, ñoái thuû caïnh tranh … 4 – Ñaáu giaù quaù cao (Overbidding) LBOs (Mau ñöùt baèng voán vay – Leverage buyout) CAÙc vuï mua ñöùt baèng voán vay (LBOs) khaùc vôùi caùc vuï mua laïi (Acquisitions) thoâng thöôøng treân hai phöông dieän thaát roõ raøng. Thöù nhaát, moät phaàn lôùn voán ñeå thanh toaùn giaù mua laø voán vay, ñoâi khi, taát caû voán thanh toaùn ñeàu laø voán vay. Nôï vay naøy laø nôï coù ruûi ro cao, vì vaäy, neáu LBOs thaønh coâng, coâng ty môùi seõ phaûi chòu moät gaùnh naëng raát lôùn trong vieäc traû laõi vay naøy, ñaây laø moät trong nhöõng ñoäng thaùi coá yù cuûa nhöõng ngöôøi thöïc hieän LBOs, nhaèm buoäc coâng ty môùi ñi vaøo cheá ñoä aên kieâng tieàn maët (Cash diet). Thöù hai, coâng ty ñöôïc hình thaønh do vieäc mua ñöùt baèng voán vay (LBOs) trôû thaønh rieâng tö (go private) vaø coå phaàn cuûa noù khoâng coøn giao dòch treân thò tröôøng töï do. Coå phieáu cuûa LBO ñöôïc naém giöõ bôûi moät hôïp doanh cuûa caùc nhaø ñaàu tö (thöôøng laø toå chöùc ñaàu tö). Khi nhoùm naøy ñöôïc daãn ñaàu bôûi ban quaûn lyù cuûa coâng ty thì thì vuï mua laïi naøy ñöôïc goïi laø moät vuï mua ñöùt baèng voán vay bôûi ban quaûn lyù (a Management Buyout – MBOs). 1. Ñoái töôïng mua laïi cuûa caùc vuï LBOs: Thöôøng laø nhöõng coâng ty coù caùc ñaëc ñieåm sau: - Dö tieàn maët - Tieàn maët dö thöøa khoâng ñöôïc ñem ra traû coå töùc, traû nôï hoaëc mua laïi coå phieáu coâng ty, maø ngöôïc laïi, ñöôïc ñem ñi ñaàu tö moät caùch baát caån vaøo nhöõng döï aùn khoâng hieäu quaû. - Chi phí hoaït ñoäng cao, hieäu quaû keùm. Bieân soaïn: Dieäp Duõng 15 9/13/03
Fulbright Economic Teaching Program Financial Analysis Lecture 18: Mergers & Acquisitions 2. Caùc böôùc taùi caáu truùc sau khi LBO ñöôïc thöïc hieän: - Caét giaûm chi phí ñaàu tö (Capital expenditure) - Baùn nhöõng taøi saûn hoaït ñoäng khoâng hieäu quaû cho nhöõng coâng ty mua coù theå khai thaùc chuùng hieäu quaû hôn. Nhöõng taøi saûn naøy thöôøng laø nhöõng taøi saûn ít lieân quan ñeán ngaønh ngheà kinh doanh chính (Core businesses) cuûa coâng ty. - Ñoùng cöûa nhöõng nhaø maùy keùm hieäu quaû, caét giaûm coâng nhaân. - Caùc nhaø quaûn lyù ñöôïc trao cho quyeàn lôïi nhieàu hôn trong doanh nghieäp thoâng qua quyeàn choïn mua coå phieáu hay quyeàn sôû höõu tröïc tieáp caùc coå phaàn. - Ñöa ngöôøi coù taøi quaûn trò vaøo thaønh phaàn ban quaûn trò môùi - Phaàn lôùn tieàn maët thu ñöôïc töø caùc hoaït ñoäng caét giaûm neâu treân ñöôïc duøng ñeå traû moät phaàn nôï vay ñeå thöïc hieän LBO tröôùc ño. - Coâng ty môùi bò ñaët vaøo tình huoáng baét buoäc thöôøng ñöôïc goïi laø aên kieâng tieàn maët (Cash diet) taïo ra bôûi gaùnh naëng traû laõi vay, töø ñoù, buoäc nhöõng nhaø quaûn trò coâng ty phaûi ñieàu haønh coâng ty hieäu quaû hôn. - Gaùnh naëng traû laõi vay haèng naêm cao cuõng coù maët lôïi cuûa noù, ñoù laø, tieát kieäm thueá töø taû laõi vay cao. - Vieäc vay nôï ruûi ro cao laøm taêng ñoøn baåy taøi chính cuûa coâng ty khieán cho giaù trò thò tröôøng nôï ñang toàn taïi cuûa coâng ty nhoû hôn so vôùi giaù trò soå saùch, moät söï maát maùt lôùn cho nhöõng ngöôøi naém giöõ traùi phieáu coâng ty, söï maát maùt naøy chaûy vaøo tuùi ai? Vaøo tuùi cuûa coå ñoâng cuûa coâng ty, ñaây laø lyù do chính taïi sao nhieàu ngöôøi cho raèng nhöõng ngöôøi thöïc hieän LBOs laø nhöõng ngöôøi daõ man ñöùng ôû cöûa. Neáu taát caû nhöõng böôùc taùi caáu truùc coâng ty neâu treân toû ra thaønh coâng, ngöôøi ta seõ tìm caùch ñöa coå phieáu coâng ty quay laïi mua baùn treân thò tröôøng chöùng khoaùn, khi ñoù noù khoâng coøn laø coâng ty rieâng tö nöõa maø laïi trôû thaønh coâng ty coâng chuùng. Bieân soaïn: Dieäp Duõng 16 9/13/03