SKKN: Đưa phim truyền hình và phim tư liệu vào trong các tiết dạy môn Ngữ văn 9 nhằm làm tăng hứng thú học tập cho học sinh

PHẦN  THỨ NHẤT: MỞ ĐẦU<br /> I. Đặt vấn đề<br /> Người xưa vẫn thường nói: “Biết mà học không bằng thích mà học, <br /> thích mà học không bằng say mà học”. Yếu tố  cảm xúc, say mê chính là  <br /> động lực lớn thúc đẩy, nuôi dưỡng sự cố gắng, nỗ lực học tập không ngừng <br /> của mỗi chúng ta. Thế nhưng hiện nay, đa phần các em học sinh không mấy <br /> hứng thú với môn Ngữ  Văn. Hầu như  các em và kể  cả  phụ  huynh học sinh <br /> thường quan tâm tới các môn Tự nhiên. Họ cho rằng: thời kì Khoa học hiện <br /> đại phát triển thì xã hội cần những người tài giỏi về các môn Toán, Lí, Hóa, <br /> Ngoại ngữ, Tin học, còn riêng môn Văn mấy ai để ý tới.<br /> Văn vốn lãng mạn, giàu tính tưởng tượng, không khô khan, nhưng vì <br /> cho rằng thiếu “năng khiếu” nên hầu hết các em thấy chán nản, không đam  <br /> mê học. Dần rồi thành thói quen, học cho có, học một cách đối phó, miễn <br /> cưỡng. <br /> Xuất phát từ  những thực tại còn tồn đọng và kinh nghiệm giảng dạy  <br /> thực tiễn của bản thân, với mong muốn, trong từng bài dạy, trong từng giờ <br /> học văn, học sinh luôn hứng thú, chủ  động, yêu thích môn học. Từ  đó góp <br /> phần nâng cao hiệu quả  dạy học nên tôi chọn đề  tài:  “Đưa phim truyền <br /> hình và phim tư  liệu vào trong các tiết dạy môn Ngữ  văn 9 nhằm làm <br /> tăng hứng thú học tập cho học sinh” trong công tác giảng dạy của mình. <br /> II. Mục đích nghiên cứu<br /> Từ thực tế giảng dạy bộ môn Ngữ văn lớp 9 tôi nhận thấy muốn giờ <br /> dạy đạt hiệu quả  cao, giáo viên phải khơi dậy được hứng thú học tập của <br /> học sinh. Từ đó mới phát huy được tính chủ động, tích cực, sáng tạo của học <br /> sinh. Thực tế  cũng đã chứng minh rằng, khi giáo viên khơi gợi được hứng <br /> thú học tập thì hiệu quả  được nâng cao, học sinh tích cực chủ  động trong  <br /> học tập. Trong phạm vi của Sáng Kiến Kinh Nghiệm, tôi xin đề  cập đến  <br /> phương pháp: “Đưa phim truyền hình và phim tư liệu vào trong các tiết <br /> dạy môn Ngữ văn 9 nhằm làm tăng hứng thú học tập cho học sinh” với <br /> mục đích thực hiện mục tiêu đổi mới phương pháp dạy và học, tăng cường  <br /> ứng dụng công nghệ  thông tin trong giảng dạy. Đồng thời   phát huy được <br /> tính tích cực, tự giác, chủ động sáng tạo của học sinh; phù hợp với đặc điểm <br /> từng lớp học, môn học. Bồi dưỡng cho các em phương pháp tự  học, rèn <br /> luyện kĩ năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn, tác động đến tình cảm, đem  <br /> lại niềm vui, hứng thú học tập cho học sinh khi học Văn. <br /> PHẦN II: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ<br /> I. Cơ sở lí luận của vấn đề<br /> <br /> <br /> 1<br />  Ông cha ta vẫn thường nói “Đi một ngày đàng, học một sàng khôn”. Từ <br /> sự  quan sát chứng kiến thực tế, con người ta sẽ  học hỏi, biết thêm được <br /> nhiều điều mới lạ, bổ ích. Có dịp “khơi những nguồn chưa ai khơi” và biết  <br /> những điều nhiều người chưa biết. Từ việc tiếp xúc thực tế, học sinh sẽ có <br /> ấn tượng sâu sắc hơn, rõ nét hơn và chắc chắn là nhớ  lâu hơn nếu chỉ  nghe <br /> bằng tai. Bởi vậy mà phương pháp “trực quan” ­ “mắt nhìn” mà trong giáo <br /> dục có vai trò vô cùng quan trọng.<br /> Đối với môn Ngữ văn, trực quan không chỉ dừng ở mức để nhận biết sự <br /> vật, sự  việc mà trực quan còn có giá trị  khơi dòng cảm xúc, gợi hứng thú, <br /> tích cực học tập, từ  những rung động chân thành, người học sẽ  có tâm thế <br /> học tốt hơn, hiệu quả hơn.<br /> Như  Hoài Thanh đã từng khẳng định văn chương là hình dung của sự <br /> sống, xuất phát từ  trong cuộc sống. Chính vì thế, người giáo viên dạy Văn  <br /> phải biết tái hiện bức tranh hiện thực cuộc sống  ấy trước mắt học sinh,  <br /> biến những bài học khô khan trở thành những giờ giải trí, giúp các em khám <br /> phá được bao điều kì thú của cuộc sống con người. Thế nhưng, làm thế nào  <br /> để các em cảm nhận hết được cái hay, cái đẹp của văn chương, có hứng thú  <br /> và đam mê học văn hơn? Đó không chỉ là câu hỏi làm nhức nhối biết bao thế <br /> hệ nhà giáo mà đó còn la trach nhiêm chung cua toan xa hôi, cua tât ca nh<br /> ̀ ́ ̣ ̉ ̀ ̃ ̣ ̉ ́ ̉ ưng ̃  <br /> ngươi lam công tac giao duc va đăc biêt la cua chính b<br /> ̀ ̀ ́ ́ ̣ ̀ ̣ ̣ ̀ ̉ ản thân người giao viên<br /> ́  <br /> giảng dạy bộ môn này. <br /> Là giáo viên dạy văn có lẽ chúng ta đều công nhận rằng cái khó nhất mà <br /> cũng quan trọng nhất trong dạy học văn chính là khơi gợi những cảm xúc, <br /> những rung động trong tâm hồn người học sin h.  Từ  đó hình thành sợi dây <br /> tình cảm gắn kết người học với bộ  môn. Để  làm được điều này, đòi hỏi  <br /> người giáo viên vận dụng nhiều phương pháp, biện pháp như  hỏi ­ đáp,  <br /> thuyết trình, và đặc biệt là trực quan.<br /> II. Thực trạng của vấn đề:<br /> 1. Thuận lợi<br /> ­ Được sự quan tâm của Sở, Phòng giáo dục và Ban giám hiệu nên hàng <br /> năm các giáo viên đều được bồi dưỡng thường xuyên về vấn đề thay sách và  <br /> đổi mới phương pháp dạy học.<br /> ­ Bên cạnh đó tôi còn được sự giúp đỡ nhiệt tình và trao đổi những kinh  <br /> nghiệm quý báu từ  các đồng nghiệp trong tổ  chuyên môn, cụm tổ  bộ  môn <br /> cũng như các đồng nghiệp cùng bộ môn trong huyện nhà.<br /> ­ Bản thân tôi cũng có nhiều cố  gắng học hỏi, tìm tòi những phương <br /> pháp giảng dạy phù hợp nhằm nâng cao chất lượng bộ  môn và đặc biệt là  <br /> giúp các em ham thích môn học này.<br /> <br /> <br /> 2<br />  ­ Phần lớn các em đều là học sinh chăm ngoan của những năm học <br /> trước. Vì thế, hầu hết các em đã ý thức được Ngữ  văn là môn học quan  <br /> trọng. Các em luôn cố  gắng phấn đấu để  đạt được kết quả  tốt, không bị <br /> khống chế trong xếp loại học lực. Các giờ  học đã có sự  nhiệt tình, năng nổ <br /> nên việc xây dựng bài học theo hướng kích thích nhằm phát huy tính tích <br /> cực, chủ động, sáng tạo cho học sinh đạt được hiệu quả cao.<br /> 2. Khó khăn<br /> ­ Với độ  tuổi còn nhỏ, các em chưa được tiếp xúc nhiều với thế giới <br /> bên   ngoài.   Nhiều   lĩnh   vực,   nhiều   hiện   tượng,   sự   vật   trong   tự   nhiên,   xã  <br /> hội ...các em chưa biết đến. Thế  nên việc dạy và học văn thuyết minh (đề <br /> cập đến các tri thức ở mọi lĩnh vực đời sống) là một điều tương đối khó.<br /> ­ Hơn nữa tài liệu minh họa và đồ  dùng dạy học phục vụ  cho việc <br /> giảng dạy chưa phong phú (chủ yếu chỉ có vài bức tranh ảnh và tài liệu tham <br /> khảo) nên việc chuẩn bị bài đầu tư cho môn học còn gặp nhiều khó khăn.<br /> ­ Trường tôi đang dạy là một trường ở thị  trấn nhưng đa phần học sinh <br /> xuất thân từ nông thôn, di cư từ nhiều vùng đến. Hoàn cảnh gia đình các em <br /> còn nhiều khó khăn. Nhiều em do áp lực gia đình về học hành nên học theo <br /> kiểu đối phó. <br /> ­ Tâm lí học sinh đa phần là ngại học Văn. Các em cho rằng Văn “dài <br /> dòng”, đã vậy lại không có cảm xúc thật, điểm không được cao như các môn <br /> khác. Mỗi lần soạn bài các em hầu như  xem sách tham khảo rồi chép, dẫn  <br /> đến cách học thụ  động. Cách hiểu và học Văn như  thế  khiến các em học <br /> ngày càng yếu đi, dẫn đến chán học, ngại học, thấy Văn là “buồn ngủ”.<br /> ­ Một số  gia đình do hoàn cảnh khó khăn, lo làm ăn để trang trải cuộc <br /> sống nên chưa quan tâm đến việc học tập của con em. Một số khác do công <br /> việc bận bịu nên bỏ bê con cái, phó mặc cho nhà trường nên dẫn đến các em  <br /> lơ là, chểnh mảng trong học tập, đặc biệt là môn Văn.<br /> * Chất lượng bộ  môn Ngữ  văn của 3 lớp đang tiến hành khảo nghiệm  <br /> và thực hiện giải pháp của năm học 2017­2018:<br /> <br /> Lớp Sĩ  Điể Tỉ lệ Điể Tỉ lệ Điể Tỉ lệ Điể Tỉ lệ<br /> số m  m  m TB m <br /> Giỏi Khá Yếu<br /> <br /> 8A1 25 0 0 5 20 15 60 5 20<br /> <br /> 8A2 25 0 0 6 24 15 60 4 16<br /> <br /> 8A3 32 8 25 12 37.5 12 37.5 0 0<br /> <br /> <br /> <br /> 3<br />  Từ  những thực trạng trên, tôi đã lần lượt áp dụng các giải pháp vào 3 <br /> lớp mà tôi đang trực tiếp giảng dạy (9A1,9A2,9A3) nhằm phát huy được tính <br /> tích cực, chủ  động của học sinh đồng thời giúp học sinh tăng hứng thú khi <br /> học Văn, nâng cao chất lượng bộ môn Ngữ văn.<br /> Trước khi tiến hành áp dụng các giải pháp đưa phim tư  liệu và phim <br /> truyền hình vào bài giảng, tôi đã tiến hành khảo sát mức độ  yêu thích của <br /> học sinh đối với môn Ngữ văn.<br /> Tôi đưa ra câu hỏi khảo sát đối với 82 em học sinh: Em có thích <br /> học môn Ngữ văn không? Vì sao?<br /> Sau khi làm bài, kết quả mà giáo viên thu được như sau:<br /> Sĩ số  khảo sát là 82 em, trong đó có 15 em trả  lời yêu thích chiếm  <br /> 18.3%, còn lại 67 em trả lời không thích hoặc không biết chiếm 81,7%. Đa  <br /> số lí do các em nêu ra như sau:<br /> ­ Môn Ngữ văn nhiều chữ quá nên khi học dễ mệt mỏi, buồn ngủ.<br /> ­ Khi học văn các em ít được xem hình ảnh, tư liệu… nên ít gây được <br /> hứng thú…<br /> III.  Các giải pháp tiến hành để giải quyết vấn đề<br /> 1. Mục tiêu của giải pháp<br /> Thực hiện đề tài này, tôi mong muốn có thể nâng cao được chất lượng  <br /> học tập, thay đổi thói quen học Văn của học sinh. Giúp các em có kĩ năng  <br /> viết bài cảm nhận về nhân vật, phân tích tác phẩm,  làm bài văn thuyết minh <br /> và phát huy được tính sáng tạo, chủ  động trong cách học và khơi gợi niềm  <br /> đam mê học Văn, làm Văn cho các em. Đồng thời tôi cũng muốn lồng ghép <br /> để  giáo dục đạo đức, kĩ năng sống cho học sinh để  các em không chỉ  là <br /> những học sinh giỏi mà còn ngoan ngoãn và có đạo đức tốt.<br /> 2. Nội dung và cách thức thực hiện<br /> Giải pháp 1. Xây dựng hình tượng người thầy mẫu mực<br />    Trước hết giáo viên phải là tấm gương sáng về  đạo đức, lòng yêu <br /> nghề, ham học hỏi và luôn luôn phấn đấu để  trau dồi chuyên môn cho học  <br /> sinh noi theo. Bản thân tôi vừa là giáo viên dạy Ngữ văn vừa  tổ trưởng tổ bộ <br /> môn Ngữ  văn nên khi đến trường tôi luôn giữ  tác phong chuẩn mực làm <br /> gương cho học sinh. <br />    Khi lên lớp, theo tôi, giáo viên cần có lời nói gọn, rõ ràng, dứt khoát. <br /> Khi nói nhìn thẳng vào học sinh, nói thẳng với các em chứ đừng nói như nói  <br /> với chính mình hay nói khơi khơi giữa lớp.  Dùng từ, câu dễ  hiểu, phù hợp <br /> với trình độ học sinh. Biết lắng nghe học sinh nói. Mỗi khi các em phát biểu <br /> <br /> <br /> 4<br /> ý kiến hay nói một điều gì, thầy cô dù bận rộn cũng phải lắng nghe các em <br /> nói. Có như vậy khi thầy cô nói các em mới chú ý nghe trở lại. <br />    Giải pháp 2. Cuẩn bị tốt giáo án, bài dạy nhằm tạo niềm tin, tình <br /> yêu của học sinh đối với môn Ngữ văn <br /> ­ Biện pháp 1. Xác định phương pháp, kĩ thuật dạy học<br /> Đây là một bước vô cùng quan trọng, bởi nó là kim chỉ  nam giúp giáo  <br /> viên tổ chức tiết dạy hiệu quả hay không. Mỗi một bài dạy, một phân môn <br /> có những phương pháp, kĩ thuật dạy học khác nhau. Vì thế giáo viên cần làm <br /> chủ kiến thức, xác định được phương pháp dạy học phù hợp nhằm phát huy  <br /> tính tích cực, chủ động của học sinh trong quá trình tiếp nhận kiến thức.  Để <br /> thực hiện tốt biện pháp này, trước hết, ngay buổi học đầu tiên, tôi dành một <br /> phần ba thời gian tiết học để  làm quen với các em. Cho các em thẳng thắn <br /> trao đổi về vai trò và ý nghĩa của việc học Văn. Từ đó định hướng bước đầu  <br /> cho các em về  cách thức, phương pháp học bộ  môn này sao cho hiệu quả.  <br /> Tôi hướng dẫn cụ thể cách chuẩn bị bài ở nhà như thế nào cho phù hợp với  <br /> từng loại bài. <br /> ­ Biện pháp 2. Chuẩn bị  phương tiện dạy học, giáo án tốt trước khi  <br /> vào tiết dạy.<br /> Sau khi xác định được mục tiêu, phương pháp, kĩ thuật dạy học, giáo <br /> viên yêu cầu học sinh chuẩn bị  tốt các phương tiện dạy học cần thiết. Ví <br /> dụ,  ở  những tiết dạy cần có phim tư  liệu, phim truyền hình thì giáo viên <br /> phải chuẩn bị máy chiếu, máy tính (tivi có kết nối internet), bảng phụ, tranh <br /> ảnh…cần thiết; học sinh chuẩn bị  bảng phụ, phiếu học tập… Để  tổ  chức  <br /> tốt một tiết học thì điều không thể thiếu là giáo viên phải soạn kĩ bài trước  <br /> khi đến lớp. Giáo viên làm chủ kiến thức, nắm chắc nội dung bài dạy. <br /> Giải pháp 3. Đưa phim truyền hình và phim tư liệu vào trong tiết <br /> dạy <br /> ­ Biện pháp 1. Lựa chọn phim tư liệu, phim truyền hình cần đưa  <br /> vào bài giảng.<br /> Một nhiệm vụ quan trọng để có những tiết dạy sinh động, hấp dẫn là  <br /> giáo viên phải lựa chọn phim tư liệu hấp dẫn, phù hợp với nội dung bài dạy.  <br /> Bởi khối lượng phim tư  liệu, hình  ảnh…trên internet là vô cùng lớn, nếu <br /> không tìm hiểu kĩ sẽ  khiến cho tiết học nhàm chán hoặc mất thời gian làm  <br /> ảnh hưởng đến các hoạt động học khác. Không chỉ yêu cầu học sinh mà giáo <br /> viên cũng phải chuẩn bị  tốt bài dạy nếu muốn tiết dạy hiệu quả, học sinh  <br /> hứng thú với môn học.<br /> Đối với phần Văn bản: cần đọc kĩ tác phẩm, tìm hiểu thêm thông tin  <br /> về đời tư, sự nghiệp sáng tác của tác giả. Từ đó sẽ thấu hiểu được những tư <br /> <br /> <br /> 5<br /> tưởng, những ý đồ mà tác giả muốn gửi gắm. Tìm hiểu nội dung văn bản để <br /> xác định vị trí cần đưa phim tư liệu hay phim truyền hình để  tránh việc lạc <br /> đề hay mất thời gian của tiết học làm loãng kiến thức bài dạy.<br /> Đối với phần Tiếng Việt: cần đọc kĩ và thử  phân tích ngữ  liệu có  <br /> trong sách giáo khoa. Không bắt buộc các em làm đúng mà yêu cầu các em  <br /> đọc kĩ, trình bày theo cách hiểu của bản thân.  Có thể  lấy thêm ngữ  liệu  ở <br /> sách tham khảo hoặc những bài tập trong các sách khác.<br /> Phần Tập làm văn: ngoài việc đọc hiểu kĩ, phân tích ngữ liệu, các em <br /> cũng cần phải áp dụng lí thuyết vào bài văn cụ  thể. Thường xuyên lập dàn <br /> bài và tập viết những đoạn văn ngắn để rèn luyện cách viết. Mỗi tuần sẽ có <br /> thêm bài tập về  nhà phần Tập làm văn. Thường là viết những đoạn văn <br /> ngắn theo chủ  đề  và lập dàn bài cho một đề  văn cụ  thể  ( có thể  sử  dụng <br /> bằng sơ đồ tư duy). <br /> Từ  định hướng  ấy, tôi bắt đầu thao tác soạn giảng giáo án điện tử, <br /> chuẩn bị đồ dùng dạy học và chèn các đoạn truyền hình, phim tư liệu vào bài  <br /> giảng.<br /> Biện pháp 2. Đưa phim truyền hình và phim tư liệu vào bài giảng<br /> Các tác phẩm văn học Việt Nam hiện đại giai đoạn sau Cách mạng <br /> tháng Tám đã phản ánh sâu sắc đời sống của nhân dân; sự  cống hiến quên <br /> mình, vượt qua mọi khó khăn thiếu thốn, hiểm nguy vì quê hương đất nước.  <br /> Là thế  hệ sau, được sống trong điều kiện vật chất tương đối đầy đủ  , một  <br /> cuộc sống hòa bình nhiểu em chưa cảm nhận được những năm tháng chiến  <br /> tranh gian khổ  của cha ông. Bởi thế  mà, việc tái hiện lại cuộc chiến đấu  <br /> gian khổ, ác liệt mà hào hùng của dân tộc ta là một điều cần thiết để các em  <br /> hiểu sâu sắc hơn nội dung tư tưởng mà các tác phẩm văn học mang lại.<br /> Khi dạy văn bản “Bài thơ về tiểu đội xe không kính” của Phạm Tiến <br /> Duật,  văn bản “Những ngôi sao xa xôi” của Lê Minh Khuê tôi yêu cầu các <br /> em chuẩn bị bài tốt  ở  nhà để  khi lên lớp các em tiếp nhận kiến thức nhanh  <br /> hơn. Trước khi đi vào tìm hiểu nội dung văn bản, tôi chiếu một đoạn phim <br /> tư  liệu về  hình  ảnh những chiếc xe không kính, những người lính lái xe, <br /> những cô thanh niên xung phong trên tuyến đường Trường Sơn trong cuộc  <br /> kháng chiến chống Mĩ ác liêt. Qua việc cảm nhận bằng ngôn từ, các em học <br /> sinh còn được quan sát từ  đó các em dễ  hình dung ra sự  gian khổ  khốc liệt  <br /> của những năm tháng chiến tranh. Từ đó sẽ tạo được sự đồng cảm ở các em.  <br /> Tất cả  những điều các em quan sát và ngẫm nghĩ được sẽ  là một kho “tư <br /> liệu” quý giá để các em hoàn thành bài kiểm tra văn bản sau này của mình.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 6<br />  Học sinh xem phim tư liệu về những chiến sĩ lái xe ở Trường Sơn<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Học sinh xem phim tư liệu về những cô gái Thanh niên xung phong<br /> Sinh ra và lớn lên ở mảnh đất Tây Nguyên, rất nhiểu em chưa từng biết đến <br /> Sa Pa như thế nào. Nếu khi dạy văn bản “Lặng lẽ Sa Pa” giáo viên chỉ đơn <br /> thuần tổ chức các hoạt động dạy học để học sinh tìm hiểu kiến thức thì tiết <br /> học rất dễ nhàm chán, học sinh khó hình dung ra vẻ đẹp của Sa Pa. Vì thế, <br /> tôi đã chiếu một đoạn phim tư liệu về vẻ đẹp của Sa Pa để các em quan sát <br /> và cảm nhận. Tôi tin chắc rằng, sau tiết học,  khi hỏi về vẻ đẹp của Sa Pa <br /> các em sẽ nhớ lâu và cảm nhận tốt hơn rất nhiều so với tiết dạy chỉ sử dụng <br /> tranh ảnh.<br /> Vậy, một vấn đề  đặt ra là đưa đoạn phim tư  liệu vào phần nào của <br /> tiết dạy để đảm bảo nội dung và thời lượng hợp lí. Phần này là sự linh động <br /> <br /> <br /> 7<br /> trong cách tổ chức hoạt động học của giáo viên. Bản thân tôi, tiến hành như <br /> sau: Sau khi cho học sinh tiến học tìm hiểu chung về văn bản, tìm hiểu tình  <br /> huống truyện, đến đoạn vẻ đẹp của thiên nhiên SaPa tôi sẽ  dành thời lượng <br /> một phút để các em quan sát và cảm nhận qua đoạn phim tư liệu. Sau khi các <br /> em quan sát đoạn phim và đọc văn bản ở phần trước, sẽ dễ dàng cảm nhận <br /> được vẻ đẹp thơ mộng của thiên nhiên SaPa.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Học sinh quan sát đoạn phim tư liệu về vẻ đẹp của Sa Pa<br /> Đối với các văn bản nhật dụng, việc đưa phim tư  liệu, phim truyền  <br /> hình vào tiết dạy là một điều vô cùng cần thiết. Ví dụ, khi dạy văn bản  <br /> “Phong cách Hồ Chí Minh” (Lê Anh Trà) tôi đã cho các em xem đoạn phim tư <br /> liệu về Bác khi giới thiệu về vẻ đẹp trong phong cách Hồ Chí Minh.<br />  <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 8<br />  Học sinh quan sát đoạn phim về Chủ tịch Hồ Chí Minh<br /> Hay khi dạy văn bản “Đấu tranh cho một thế giới hòa bình” ngoài việc <br /> tìm hiểu nội dung trong sách giáo khoa thì việc chiếu những thước phim tư <br /> liệu về tội ác, sự khốc liệt, tàn bạo của chiến tranh và chiến tranh hạt nhân <br /> là một giải pháp giúp học sinh nắm được kiến thức nhanh nhất. <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Học sinh quan sát đoạn phim nói về sự khốc của chiến tranh<br /> Đối với phần Tiếng Việt:<br /> Tiếng Việt vốn là phân môn có kiến thức mang tính chính xác cao. Tuy  <br /> nhiên tôi đã mạnh dạn lồng ghép những đoạn phim truyền hình vào vừa để <br /> tạo hứng thú, rèn luyện kĩ năng quan sát và tư  duy đồng thời củng cố  về <br /> kiến thức. Hơn nữa, đó lại là những đoạn phim trong các văn bản đã học.  <br /> Thế nên ngoài việc bổ trợ kiến thức Tiếng Việt, nó còn giúp các em hiểu sâu  <br /> hơn về  các tác phẩm đã học, biết kết hợp nhuần nhuyễn kiến thức phân <br /> môn, liên môn.<br /> Khi dạy tiết 43: “Nghĩa tường minh và hàm ý”. Với phần tìm hàm ý <br /> trong câu nói của chị Dậu,  tôi đã lồng đoạn phim “Chị Dậu 1989” với cảnh  <br /> chị  Dậu đau đớn thông báo với cái tí là mình sẽ  bán con cho nhà cụ  Nghị.  <br /> Yêu cầu học sinh xem phim xong, cô mới cho các em tìm hàm ý trong những  <br /> câu đối thoại của hai  nhân vật. Từ  cuộc đối thoại, các em vừa hiểu được <br /> tình cảnh đáng thương của gia đình chị  Dậu, lại vừa xác định được hàm ý. <br /> Không chỉ thế, giáo viên còn có thể nâng cao kiến thức cho học sinh khi lồng  <br /> ghép với bài tập 1 trong sách giáo khoa. <br /> Khi dạy bài “Các phương châm hội thoại”, giáo viên có thể tìm những <br /> đoạn phim hài để  thấy được việc sử  dụng các phương châm hội thoại đa <br /> dạng như  thế  nào. Từ  đó vừa tạo không khí vui vẻ, thoải mái cho tiết học  <br /> vừa giúp học sinh nhớ lâu.<br /> <br /> <br /> <br /> 9<br />  Đối với phần Văn bản và Tập làm văn  phần văn thuyết minh, tôi tiếp <br /> tục đưa các đoạn phim tư liệu vào bài giảng để tạo hứng thú cho các em học <br /> tập.<br />  Khi dạy bài “Sử dụng yếu tố miêu tả trong văn bản thuyết minh ”,  <br /> tôi đã lòng ghép phim tư  liệu “Cây chuối trong đời sống con người Việt <br /> Nam” vào bài giảng để  học sinh vừa nghe vừa quan sát về  cây  chuối.  Với <br /> khoảng thời gian 3 phút, học sinh được quan sát hình dáng, đặc điểm, lợi ích <br /> từ  cây chuối mang lại cho đời sống con người. Từ  phương pháp trực quan <br /> sinh động này, học sinh có thể ghi nhớ   kiến thức lâu hơn bởi trước mắt các <br /> em là những  hình  ảnh minh họa  cụ  thể, rõ ràng, đầy  ấn tượng.  Bên cạnh <br /> những hình ảnh chân thực ấy, lời bình vô cùng hấp dẫn trong phim còn có tác <br /> dụng giúp học sinh có thêm vốn từ, kiến thức thực tế để sau này viết bài tốt <br /> hơn.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Hình ảnh minh họa: Học sinh xem phim tư liệu về lợi ích của cây chuối<br /> Khi   dạy   bài   “Một   số   biện   pháp   nghệ   thuật   trong   văn   bản   thuyết  <br /> minh”, tìm hiểu ngữ liệu về ruồi xanh qua văn bản “Ngọc hoàng sử tội ruồi <br /> xanh”, sau phân tích ngữ  liệu, học sinh xác định được các biện pháp nghệ <br /> thuật sử  dụng trong văn bản thuyết minh, tìm hiểu về  đặc điểm của loài <br /> ruồi xanh, giáo viên lồng ghép cho học sinh xem đoạn phim tư  liệu về  loài <br /> ruồi. Làm như vậy, học sinh không chỉ nhớ được kiến thức về các biện pháp <br /> nghệ thuật mà các em còn khắc sâu về những đặc tính của loài ruồi xanh.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 10<br />  Học sinh xem phim tư liệu về loài ruồi xanh<br /> Khi dạy văn học địa phương, tôi đã đưa những đoạn phim tư liệu vào  <br /> bài giảng một cách phù hợp để học sinh có thể quan sát và dễ hình dung hơn.  <br /> Ví dụ  khi dạy bài “Vườn quốc gia Yok Đôn”, khi tôi hỏi “các em đã được <br /> đến thăm vườn Quốc gia Yok Đôn chưa?”, thì hầu như các em đều trả lời là  <br /> chưa. Vậy thì việc sử dụng những đoạn phim tư  liệu trên mạng Internet để <br /> giới thiệu về địa điểm này là một giải pháp hay. Bởi nó giúp cho các em “du  <br /> lịch bằng mắt” để tìm hiểu những đặc trưng, giá trị của vườn Quốc gia Yok  <br /> Đôn đối với đời sống của con người Đăk Lăk nói riêng và nước Việt Nam <br /> nói chung.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Học sinh quan sát đoạn phim tư liệu về vườn quốc gia Yok Đôn trước khi tìm hiểu nội  <br /> dung bài học<br /> IV.  Tính mới của giải pháp<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 11<br />  Đây là phương pháp mang tính giáo dục cao. Được hình thành từ  việc <br /> tiếp thu kiến thức đã học qua việc quan sát, tìm hiểu và khả  năng tư  duy <br /> sáng tạo một cách khoa học, để  áp dụng vào thực tiễn bằng những tình <br /> huống cụ thể. Từ đó giúp học sinh có kiến thức, kĩ năng viết bài cảm nhận  <br /> và làm bài văn thuyết minh tốt hơn, đồng thời giúp các em có thêm tinh thần  <br /> tự  giác học tập, tích cực, chăm phát biểu, làm bài hơn và đặc biệt yêu thích  <br /> môn Ngữ văn hơn. Điều này thấy rõ trong bài kiểm tra cuối học kì. Tỉ lệ bộ <br /> môn tăng lên rõ rệt so với các lớp khác.<br /> V. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm:<br /> Sau khi áp dụng những phương pháp trên, đa số  giờ  học Văn của lớp <br /> tôi dạy học sinh đều hứng thú, hăng hái phát biểu xây dựng bài, làm bài tốt,  <br /> đầy đủ  ý. Từ  đó mà kết quả  học tập của học sinh lớp 9 qua các năm học <br /> 2017­2018; 2018­2019 đã có sự chuyển biến rõ rệt. Riêng lớp 9ª1,9ª2,9ª3 của  <br /> năm học 2018­2019 đã có những chuyển biến ró nét về  chất lượng bộ  môn  <br /> so với năm trước.<br /> Kết quả trung bình môn cả năm của các lớp tôi đã dạy và áp dụng giải <br /> pháp:<br /> Năm học 2017­2018. Khi áp dụng giải pháp chưa triệt để<br /> <br /> Lớp Sĩ  Điể Tỉ lệ Điể Tỉ lệ Điể Tỉ lệ Điể Tỉ lệ<br /> số m  m  m TB m <br /> Giỏi Khá yếu<br /> <br /> 9A4 32 2 6.25 10 31.25 17 53.13 3 9.4<br /> <br /> 9A5 35 4 11.4 15 42.9 15 42.9 1 2.9<br /> <br /> Năm học 2018­2019. Khi áp dụng giảo pháp triệt để, linh hoạt<br /> <br /> Lớp Sĩ  Điể Tỉ lệ Điể Tỉ lệ Điể Tỉ lệ Điể Tỉ lệ<br /> số m  m  m TB m <br /> Giỏi Khá Yếu<br /> <br /> 9A1 25 4 16 10 40 9 36 2 8<br /> <br /> 9A2 25 3 12 10 40 11 44 1 4<br /> <br /> 9A3 32 10 31.6 16 50 6 18.8 0 0<br /> <br /> Khảo sát tỉ  lệ  yêu thích bộ  môn Ngữ  văn của 3 lớp tôi trực tiếp <br /> giảng dạy. Trong tổng số 82 em thì có 70 (85,4%) em trả lời là yêu thích môn <br /> Ngữ văn, rất thích học, thích lắng nghe cô giảng bài. Các em đều nói, khi học <br /> <br /> <br /> 12<br /> được xem phim tư liệu, phim truyền hình, tranh ảnh phong phú kết hợp với <br /> lời giảng, bình của cô nên tiết học sinh động, các em không còn có trạng thái <br /> buồn ngủ hay cảm thấy mệt mỏi khi đến tiết học nữa. Tỉ lệ yêu thích môn  <br /> Ngữ văn tăng lên từ 18.3% lên 85.4%. Đó là một con số đáng mừng cho thấy  <br /> giải pháp tôi áp dụng là hiệu quả.<br /> Từ tổng hợp kết quả trên cho thấy, học sinh đã có những chuyển biến  <br /> tích cực trong việc học môn Ngữ  văn. Vì vậy, có thể  nói: một trong những  <br /> nguyên nhân để tạo ra kết quả đáng mừng đó chính là việc giáo viên đã đưa <br /> phim truyền hình và phim tư liệu vào bài giảng, hướng dẫn, kích thích cũng <br /> như khơi gợi tiềm năng  học Văn và làm Văn trong các em. <br /> PHẦN THỨ BA: KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ<br /> I. Kết luận<br />   Có thể nói, cốt lõi của việc tạo hứng thú, tạo tâm thế hưng phấn, tích <br /> cực cho học sinh trong học tập bộ môn nói chung và môn Ngữ văn nói riêng  <br /> là đổi mới phương pháp dạy học, dạy học theo hướng lấy hoạt động học <br /> tập của học sinh làm trung tâm, học trò là người chủ động khám phá, lĩnh hội  <br /> kiến thức, người thầy đóng vai trò là người tổ  chức, chỉ  đạo. Vì vậy, việc <br /> nghiên cứu tìm những hướng tiếp cận bài học linh hoạt, khoa học, hợp lí <br /> nhằm tạo hứng thú học tập của học sinh trong dạy học Ngữ văn là rất cần <br /> thiết. Qua trải nghiệm thực tế, tôi nhận thấy rằng nâng cao chất lượng bộ <br /> môn, tạo hứng thú học tập  ở  các em ta cần phải biết chọn điểm xuất phát <br /> thích hợp với đặc điểm riêng của từng trường, từng lớp, từng đối tượng học  <br /> sinh,…Muốn có được kết quả  tốt trong giáo dục cần có các phương pháp <br /> giảng dạy phù hợp với đối tượng và kết hợp tốt các phương tiện dạy học.  <br /> Bên cạnh đó, cần không ngừng nâng cao bồi dưỡng chuyên môn, áp dụng các  <br /> phương pháp dạy học mới để  kết quả  học có chất lượng hơn. Và đặc biệt <br /> cần phải kích thích được khả năng sáng tạo, tư duy, niềm đam mê học Văn  <br /> từ chính học sinh. <br /> Đề  tài sáng kiến kinh nghi ệm:   “Đưa phim truyền hình và phim tư <br /> liệu vào trong các tiết dạy môn Ngữ văn 9 nhằm làm tăng hứng thú học <br /> tập cho học sinh” mang một ý nghĩa rất quan trọng và là một việc làm hết <br /> sức cần thiết. Bởi lẽ, qua quá trình quan sát, học tập và rèn luyện này học  <br /> sinh sẽ  có thêm nhiều kiến thức hữu ích giúp các em dễ  dàng tiếp cận và <br /> trình bày cảm nhận của mình trước một tác phẩm, một nhân vật văn học <br /> hơn. Hơn nữa, việc quan sát, tìm hiểu những Danh lam th ắng c ảnh, làng <br /> nghề  nổi tiếng…sẽ  giúp các em làm tốt dạng văn thuyết minh và bồi đắp <br /> thêm tình yêu  đối  với quê hươ ng  đất nướ c và yêu thích môn Văn hơn. <br /> Cũng từ đó mà kết quả học tập cùng nhận thức của các em đượ c nâng cao  <br /> rõ rệt. Các em biết quý trọng, yêu thươ ng, biết nhận thức cái đúng, sai, <br /> <br /> <br /> 13<br /> biết tự  hoàn thiện mình.   Các em sẽ  tích cực hơn trong việc tham gia các <br /> hoạt động học tập, rèn luyện, kể cả các hoạt động mang ý nghĩa cộng đồng. <br /> Trong quá trình áp dụng đề  tài này vào trong thực tiễn giảng dạy, tôi <br /> thấy kết quả  có chuyển biến, chất lượng bộ  môn được nâng lên. Số  học <br /> sinh mà tôi dạy ngày càng yêu thích học môn Ngữ văn hơn. Các em chủ động <br /> sáng tạo trong giờ học, mạnh dạn phát biểu ý kiến xây dựng bài học. Và đặc <br /> biệt học sinh làm tốt dạng viết đoạn văn cảm nhận về nhân vật và dạng văn <br /> thuyết minh. Điều này được thể hiện cụ thể qua các kì thi học kì.<br /> II. Kiến nghị<br /> Sau khi nghiên cứu đề tài này, tôi thấy kết quả đạt được rất khả quan, <br /> vì vậy tôi rất mong muốn phương pháp mà tôi đưa ra có thể  được áp dụng  <br /> trong việc dạy học để nâng cao chất lượng học tập của học sinh. Tôi cũng <br /> rất mong nhận được sự  góp ý quý báu của Ban giám hiệu, Tổ  chuyên môn <br /> cùng các đồng nghiệp để cho đề tài của tôi được hoàn thiện hơn. <br /> Tôi xin chân thành cảm ơn.<br /> Buôn Trấp, ngày 25 tháng 4 năm 2019<br /> Người viết sáng kiến<br /> <br /> <br /> <br /> Trần Thị Lệ<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 14<br /> NHẬN XÉT CỦA HỘI ĐỒNG CHẤM SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM<br /> …………………………………………………………………………………<br /> …………………………………………………………………………………<br /> …………………………………………………………………………………<br /> …………………………………………………………………………………<br /> …………………………………………………………………………………<br /> …………………………………………………………………………………<br /> …………………………………………………………………………………<br /> …………………………………………………………………………………<br /> ……………………<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 15<br />  TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> <br /> 1. Sách giáo khoa Ngữ văn 9, tập một – NXB Giáo Dục<br /> 2. Sách giáo khoa Ngữ văn 9, tập hai – NXB Giáo Dục<br /> 3. Sách giáo viên Ngữ văn 9, tập một và hai ­  NXB Giáo Dục<br /> 4. Tài liệu tập huấn giáo viên của Bộ giáo dục và đào tạo về đổi mới <br /> phương pháp dạy học (Tài liệu lưu hành nội bộ)<br /> 5. Bộ giáo dục và đào tạo – Dự án phát triển Giáo dục THCS II Một số <br /> chuyên đề bồi dưỡng Cán bộ quản lí và giáo viên THCS. (Tài liệu lưu hành <br /> nội bộ)<br /> 6. Tham khảo tài liệu trên google.vn<br />  <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 16<br />