SKKN Hướng dẫn luyện tập xây dựng mở bài trong bài văn miêu tả
Thực hiện : Lê Thúy Hiền Trang
1
ĐỀ TÀI :
HƯỚNG DẪN LUYỆN TẬP XÂY DỰNG MỞ BÀI
TRONG BÀI VĂN MIÊU TẢ
SKKN Hướng dẫn luyện tập xây dựng mở bài trong bài văn miêu tả
Thực hiện : Lê Thúy Hiền Trang
2
I-ĐẶT VẤN ĐỀ :
Ở tiểu học, từ lớp Bốn, học sinh bắt đầu làm quen và thực hiện một bài văn hoàn
chỉnh với đầy đủ cả 3 phần ( Mở bài – Thân bài – Kết bài ). Một bài văn, dù cho có
hay đến đâu nhưng nếu phần Mở bài không hấp dẫn, không lôi cuốn sẽ dẫn đến sự
mất tập trung ở người đọc. Vả lại, đây là một phân môn khó, nếu không khéo sẽ làm
cho học sinh mất hứng thú và sợ khi học phân môn này. Do vậy, đối với tôi, phần
mở bài có một vai trò và tầm quan trọng khá đặc biệt. Vì một mở bài gọn gàng, hấp
dẫn sẽ gây được cảm tình ở người đọc và thường báo hiệu một nội dung tốt.
II- GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ :
1. GIỚI THIỆU :
- Mở bài là phần đầu tiên (vị trí của nó bao giờ cũng nằm ở phần đầu bài), là
phần trước nhất đến với người đọc, gây cho người đọc ấn tượng ban đầu về
bài viết, tạo ra âm hưởng chung cho toàn bài.
Đối với bài văn miêu tả, ngoài cách mở bài trực tiếp, sách giáo khoa lớp Bốn
còn giới thiệu thêm cho học sinh cách mở bài gián tiếp. Tuy nhiên, phần giới thiệu
mở bài (nhất là gián tiếp) ở sách giáo khoa còn mang tính chung chung. Mà học
sinh chúng ta, mới chuyển từ lớp Ba lên, còn rất bé, chưa hình dung được hết thế
nào là mở bài gián tiếp chỉ với một dẫn chứng trong sách giáo khoa (ở phần văn kể
chuyện). Chúng ta cần phải giới thiệu thêm cho các em nhiều hướng, nhiều cách cụ
thể để các em có thể dần tiếp cận, phân tích, cảm nhận và trình bày được những
SKKN Hướng dẫn luyện tập xây dựng mở bài trong bài văn miêu tả
Thực hiện : Lê Thúy Hiền Trang
3
cách mở bài khác nhau. Trong phần này, tôi sẽ giới thiệu, hướng dẫn thêm cho học
sinh một số cách mở bài gián tiếp cụ thể như sau :
Mở bài gián tiếp : Không giới thiệu ngay vào vật định tả mà gợi mở vào đề
bằng cách đưa ra :
1. Một âm thanh
2. Một câu nói ( câu cảm, câu kể hoặc câu hỏi )
3. Một sự so sánh, lựa chọn.
4. Mẩu đối thoại
5. Một đoạn thơ
6. Một câu hát
7. Một câu đố
8. Một liên tưởng
9. Một mẩu chuyện
10. Một lý do đưa đến bài viết ….
………………
* Lưu ý : Đối với cách viết này, nếu viết khéo, mở bài sẽ rất sinh động, gợi cảm,
hấp dẫn, gây hứng thú cho người đọc. Nhưng nếu viết không khéo, mở bài sẽ lan
man, vòng vèo, làm phân tán sự chú ý của người đọc.
2. VÍ DU : Em hãy tả một món đồ chơi mà em thích nhất .
SKKN Hướng dẫn luyện tập xây dựng mở bài trong bài văn miêu tả
Thực hiện : Lê Thúy Hiền Trang
4
* Cách 1 : Gợi mở vào đề bằng một âm thanh.
“King…coong ! King…coong!...”.
Tiếng động làm cho tôi đang ngồi học bài giật mình nhìn sang. À, thì ra là
nhóc Tuấn đang nghịch con lật đật - món đồ chơi tôi thích nhất mà chị Hà đã tặng
tôi hôm sinh nhật vừa qua.
* Cách 2 : Gợi mở vào đề bằng một câu nói.
“Ôi ! Đẹp quá!”
Tôi reo lên khi trông thấy con robốt được trưng trong tủ kính ở cửa hàng bán
quà lưu niệm. Biết tôi thích con rôbốt này, mẹ nói sẽ mua cho tôi vào dịp sinh nhật
sắp tới với điều kiện tôi phải giữ gìn nó thật cẩn thận.
* Cách 3 : Gợi mở vào đề bằng một sự so sánh, lựa chọn .
Nhà em, mỗi người đều có một sở thích riêng. Ba em yêu bóng đá, mẹ thích
nấu ăn, anh trai thì mê vi tính, còn em thì thích chơi búp bê. Như bao bạn gái khác,
em cũng có một con búp bê rất đẹp.
* Cách 4 : Gợi mở vào đề bằng mẩu đối thoại.
- Bố ơi, bố mang gì về đấy hả bố ?
- À, đây là quà sinh nhật bố tặng cho con gái cưng của bố đấy, con mở ra
xem đi !
SKKN Hướng dẫn luyện tập xây dựng mở bài trong bài văn miêu tả
Thực hiện : Lê Thúy Hiền Trang
5
Tôi háo hức mở lớp giấy gói quà. Hiện ra trước mắt tôi là một con búp bê tóc
vàng tuyệt đẹp, thứ đồ chơi mà tôi hằng ao ước.
* Cách 5 : Gợi mở vào đề bằng một đoạn thơ .
Con vỏi con voi
Có cái vòi đi trước
Hai chân trước đi trước
Hai chân sau đi sau ...
Đó chính là con voi rôbot bằng nhựa màu xám nhạt - món đồ chơi tôi thích
nhất trong hàng loạt đồ chơi mà tôi đã nhận được trong dịp sinh nhật vừa qua.
* Cách 6 : Gợi mở vào đề bằng một câu hát .
“Tạm biệt búp bê thân yêu, tạm biệt gấu Misa nhé ! Tạm biệt thỏ trắng
xinh xinh, mai em vào lớp Một rồi…”
Tôi rất thích bài hát này vì nó làm tôi nhớ đến Misa, chú gấu bông dễ thương
mà bố đã tặng khi tôi vào lớp Một.
* Cách 7 : Gợi mở vào đề bằng một câu đố .
………………
3. CÁCH TIẾN HÀNH :
