PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HUYỆN NGHĨA HƯNG
TRƯỜNG TIỂU HỌC THỊ TRẤN RẠNG ĐÔNG
BÁO CÁO SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
THIẾT KẾ VÀ SỬ DỤNG PHIẾU HỌC TẬP TRONG
DẠY HỌC ĐỌC – HIỂU NHẰM NÂNG CAO CHẤT
LƯỢNG MÔN TIẾNG VIỆT CHO HỌC SINH LỚP 5
Lĩnh vực : Phương pháp dạy học môn Tiếng Việt lớp 5
Tác giả: VŨ THỊ THUÝ
Trình độ chuyên môn: Đại học sư phạm
Chức vụ: Giáo viên
Nơi công tác: Trường Tiểu học TT Rạng Đông
Nam Định, tháng 6 năm 2020
THÔNG TIN CHUNG VỀ SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
1. Tên sáng kiến kinh nghiệm
“Thiết kế và sử dụng phiếu học tập trong dạy học Đọc – hiểu nhằm nâng cao
chất lượng môn Tiếng Việt cho học sinh lớp 5”
2. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến kinh nghiệm:
Phương pháp dạy học môn Tiếng Việt lớp 5
3. Thời gian áp dụng sáng kiến kinh nghiệm
Từ ngày 15 tháng 8 năm 2019 đến ngày 25 tháng 6 năm 2020
4. Tác giả
Họ và tên: Vũ Thị Thuý
Năm sinh: 1990
Nơi thường trú: Nghĩa Hải - Nghĩa Hưng - Nam Định
Trình độ chuyên môn: Đại học sư phạm
Chức vụ công tác: Giáo viên
Nơi làm việc: Trường Tiểu học TT Rạng Đông
Địa chỉ liên hệ: Tổ dân phố 4, thị trấn Rạng Đông - Nghĩa Hưng - Nam Định
Điện thoại: 0395 337 023
Tỷ lệ đóng góp tạo ra sáng kiến: 100%
5. Đơn vị áp dụng sáng kiến kinh nghiệm
Tên đơn vị: Trường Tiểu học TT Rạng Đông
Địa chỉ: Tổ dân phố 4, thị trấn Rạng Đông - Nghĩa Hưng - Nam Định
Điện thoại: 03503 873 483
I. ĐIỀU KIỆN HOÀN CẢNH TẠO RA SÁNG KIẾN
1. Đặt vấn đề
Môn Tiếng Việt có vai trò quan trọng trong các môn học ở Tiểu học. Bởi vì
Tiếng Việt không những dạy cho các em biết các kiến thức về ngữ pháp, về
ngôn ngữ trong giao tiếp mà còn giúp các em giữ gìn tiếng mẹ đẻ. Tiếng Việt có
nhiệm vụ làm giàu vốn từ cho học sinh và hướng dẫn học sinh sử dụng từ - câu
một cách chính xác trong hoàn cảnh giao tiếp cụ thể.
Qua thực tế giảng dạy lớp 5 nói chung và ở môn Tiếng Việt lớp 5 nói riêng,
tôi nhận thấy rằng: “Sách Hướng dẫn học Tiếng Việt 5” giúp học sinh hình
thành năng lực hoạt động ngôn ngữ cho học sinh. Năng lực hoạt động ngôn ngữ
được thể hiện trong bốn dạng hoạt động, tương ứng với chúng là bốn kĩ năng sử
dụng Tiếng Việt (nghe – nói – đọc – viết), kĩ năng thực hành giao tiếp cụ thể.
Nội dung sách hướng dẫn học tinh giản, tích hợp các kiến thức thiết thực mang
tính cập nhật, phù hợp với tâm sinh lí lứa tuổi học sinh tiểu học trong thời đại
mới hiện nay. Trong đó, Tập đọc là phân môn giữ vị trí hết sức quan trọng trong
quá trình học tập của học sinh. Trước hết, Tập đọc giúp học sinh trau dồi kiến
thức tiếng Việt, kiến thức đời sống, gia đình, con người, giáo dục tư tưởng đạo
đức, tình cảm thẩm mĩ. Nó là chìa khoá, là phương tiện để giúp học sinh Tiểu
học tiếp xúc với kho tàng kiến thức vô tận của nhân loại. Những kinh nghiệm
của đời sống, những thành tựu văn hóa, khoa học, tư tưởng, tình cảm của các thế
hệ trước và của cả người đương thời phần lớn đã được ghi lại bằng chữ viết.
Giáo dục tiểu học là nền tảng cơ bản trong hệ thống giáo dục quốc dân nên
giáo dục tiểu học cũng cần chuẩn bị cho học sinh những năng lực cần thiết và
phù hợp với tâm sinh lí của các em. Một trong những năng lực quan trọng là
năng lực đọc – hiểu. Năng lực đọc – hiểu là sự hiểu biết, phản hồi lại trước một
bài đọc, bài viết nhằm đạt được mục đích, phát hiện tr i thức cũng như việc tham
gia vào các hoạt động xã hội của cá nhân. Đọc – hiểu có vai trò rất quan trọng
trong đời sống xã hội. Đọc – hiểu là hoạt động tiếp nhận văn học và rèn kĩ năng
vận dụng ngôn ngữ cho học sinh. Ngoài ra, đọc hiểu còn là công cụ để học sinh
2
học các môn học khác. Trong đó kỹ năng đọc hiểu xác định những cái đích mà
việc đọc của học sinh cần hướng tới, đồng thời cũng là phương tiện để đạt được
sự thông hiểu văn bản của học sinh. Để tiếp thu những thành tựu văn hóa khoa
học của nhân loại, để hưởng thụ sự giáo dục mà xã hội dành cho các em.
Đổi mới phương pháp dạy học là một việc làm cần thiết nhằm nâng cao chất
lượng dạy học trong nhà trường. Như chúng ta đã biết, vấn đề sử dụng phiếu học
tập đưa vào giảng dạy tuy không mới nhưng vẫn chưa được phổ biến một cách
rộng rãi. Vì vậy, việc thiết kế và sử dụng phiếu học tập nhằm nâng cao chất
lượng học Tiếng Việt, cụ thể là phân môn Tập đọc ( đọc hiểu ) ở Tiểu học là
việc làm vô cùng cần thiết đối với mỗi giáo viên đứng lớp.
Xuất phát từ những lí do trên, cùng với kinh nghiệm đứng lớp, tôi đã
thường xuyên thiết kế và sử dụng Phiếu học tập vào các tiết học Tiếng Việt.
Tôi thấy các Phiếu học tập ấy thật sự có hiệu quả cao trong giờ học, kích thích
tư duy độc lập và khả năng sáng tạo của học sinh. Vì vậy, tôi đã chọn và nghiên
cứu sáng kiến kinh nghiệm: “Thiết kế và sử dụng phiếu học tập trong dạy học
Đọc – hiểu nhằm nâng cao chất lượng môn Tiếng Việt cho học sinh lớp 5”.
2. Đối tượng nghiên cứu
Chương trình Tiếng Việt lớp 5 mới được chia thành các phân môn: Tập đọc
(đọc - hiểu), Luyện từ và câu, Tập làm văn, Chính tả, Kể chuyện. Mỗi phân môn
đều đóng vai trò quan trọng trong quá trình hình thành kiến thức, kỹ năng và
nhân cách cho học sinh. Đối với sáng kiến kinh nghiệm này, tôi sẽ chỉ tập trung
thiết kế Phiếu học tập dạy học các bài Đọc – hiểu ( Tập đọc) Tiếng Việt lớp 5.
3. Phạm vi nghiên cứu
Trong khuôn khổ sáng kiến kinh nghiệm này tôi tập trung nghiên cứu “Thiết
kế và sử dụng phiếu học tập nhằm nâng cao chất lượng học Tiếng Việt cho học
sinh lớp 5” tại Trường Tiểu học Thị trấn Rạng Đông.
4. Phương pháp nghiên cứu
3
- Phương pháp nghiên cứu lý thuyết.
- Phương pháp tìm hiểu thực tế.
- Phương pháp phân tích –tổng hợp.
- Phương pháp điều tra, khảo sát, thống kê.
- Phương pháp thực nghiệm.
II. MÔ TẢ GIẢI PHÁP
1. Mô tả giải pháp trước khi tạo ra sáng kiến
1.1. Cơ sở lý luận
Xuất phát từ thực tiễn của công cuộc đổi mới đất nước cần có những con
người lao động năng động sáng tạo, phát triển toàn diện và phát huy tốt nhất
tiềm năng, khả năng sáng tạo của cá nhân. Vì vậy cùng với việc đổi mới nội
dung chương trình thì đổi mới phương pháp dạy học đặc biệt là thiết kế và sử
dụng Phiếu học tập trong mỗi tiết học có một vị trí hết sức quan trọng. Đây là
việc làm cần thiết góp phần nâng cao chất lượng dạy học cũng như thực hiện
được mục tiêu giáo dục mà Đảng và nhà nước, ngành giáo dục và đào tạo đề ra.
Trong quá trình dạy học môn Tiếng Việt, giáo viên là người tổ chức, hướng
dẫn hoạt động của học sinh, mọi học sinh đều hoạt động học tập để phát triển
năng lực cá nhân. Giáo viên tổ chức hướng dẫn học sinh huy động vốn hiểu biết
và kinh nghiệm của bản thân để học sinh chiếm lĩnh tri thức rồi vận dụng các tri
thức đó vào thực hành. Tạo cho học sinh thói quen tự giác, chủ động, không dập
khuôn máy móc, biết tự đánh giá và đánh giá kết quả của bạn. Đồng thời tạo
điều kiện để học sinh phát huy năng lực, sở trường của mình, biết áp dụng kiến
thức mới trong bài học vào thực tế đời sống xã hội.
Môn Tiếng Việt theo chương trình mới có một vị trí quan trọng trong giáo
dục ở Tiểu học. Thiết kế phiếu học tập phục vụ cho từng nội dung, từng hoàn
cảnh cụ thể trong dạy học đọc hiểu lớp 5, nhằm tạo ra sự hứng thú học tập cho
học sinh, phát huy tính sáng tạo, độc lập suy nghĩ và tính tự chủ của học sinh.
Qua đó, góp phần tăng khả năng sáng tạo và sử dụng phiếu học tập trong giảng