Rèn chữ viết cho học sinh lớp 1
Người xưa có đã nói : “nét chữ nết người” là hàm ý hai vấn đề : Thứ nhất, nét chữ
thể hiện tính cách con người ; thông qua rèn luyện chữ viết mà giáo dục nhân cách
con người .
Phòng Giáo dục & Đào tạo quận Gò Vấp
Trường Tiểu học Nguyễn Viết Xuân
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
RÈN CHỮ VIẾT CHO HỌC SINH LỚP 1
Lâm Mỹ Lệ_Giáo viên giỏi năm học 2011-2012
PHẦN THỨ NHẤT
I. ĐẶT VẤN ĐỀ
Chữ viết đẹp của học sinh là vấn đề được mọi người trong và ngoài ngành Giáo
Dục Đào tạo quan tâm lo lắng . Người xưa có đã nói : “nét chữ nết người” là hàm
ý hai vấn đề : Thứ nhất, nét chữ thể hiện tính cách con người ; thông qua rèn
luyện chữ viết mà giáo dục nhân cách con người . Vì vậy phong trào “vở sạch –
chữ đẹp” vừa là mục đích, vừa là phương tiện trong quá trình rèn luyện học sinh
viết đúng, dẫn tới việc viết đẹp cho học sinh, nó góp một phần vào việc giáo dục
toàn diện cho học sinh ngay từ lớp 1.
II. CƠ SỞ KHOA HỌC THỰC TIỄN
Học sinh lớp 1 ngày đầu tiên đi học ở trường phổ thông còn rất nhiều bỡ ngỡ .
Việc làm quen với chữ viết đối với các em thật khó khăn bởi đôi tay còn vụng về,
lóng ngóng. Là giáo viên dạy lớp 1, tôi luôn trăn trở suy nghĩ một câu hỏi : ở lớp
1 có nên tiến hành dạy các em viết đẹp ngay không ? Qua việc giảng dạy môn
Tập Viết tôi nhận thấy rằng đối với học sinh lớp 1 nếu cùng một lúc đòi hỏi các
em viết đúng, viết đẹp ngay là một điều không thực tế, khó có thể thực hiện được.
Do vây đối vói từng lớp, giáo viên cần lựa chọn mục tiêu trọng tâm của môn học
phù hợp với lứa tuổi để học sinh tiếp thu bài một cách vững chắc nên tôi đã xác
định muốn viết chữ đẹp thì việc đàu tiên cần làm ở lớp 1 là rèn cho trẻ có nề nếp
và kĩ thuật viết chữ đúng thì mới có cơ sở để viết chữ đẹp . Đây chính là yêu cầu
có tính quyết định trong việc rèn viết chữ đẹp cho suốt quá trình học tập của học
sinh.
III. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU
Qua việc dạy và việc học ở trường, tôi khảo sát những khó khăn sai lầm về tư thế
ngồi, kỹ năng viết chữ, tìm ra nguyên nhân dẫn đến sai lầm. Từ đó tôi đưa ra biện
pháp khắc phục trong quá trình giảng dạy để nâng cao chất lượng viết đưa ra biện
pháp khắc phục trong quá trình giảng dạy để nâng cao chất lượng viết đúng, viết
sạch đẹp cho học sinh lớp 1.
IV. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU.
Để việc nghiên cứu đạt kết quản tốt, tôi sử dụng nhiều phương pháp nghiên
cứu, trong đó chủ yếu là các phương pháp sau:
1 - Phương pháp điều tra.
Đó là việc theo dõi, kiểm tra chất lượng chữ viết của học sinh trong lớp 2 -
Phương pháp đàm thoại, trao đổi.
Cùng với giáo viên trong tổ chuyên môn, tôi bàn bạc và trao đổi về phương
pháp, cách học đối với học sinh.
3 - Phương pháp thực hiện.
Khi đưa ra biện pháp khắc phục, tôi áp dụng trực tiếp vào quá trình giảng
dạy ở lớp.
4 - Phương pháp trắc nghiệm.
Tôi sử dụng các bài kiểm tra trước khi thực nghiệm và sau khi thực nghiệm
để so sánh kế quả.
V. CÁC BƯỚC NGHIÊN CỨU.
Bước 1: Điều tra khảo sát trình độ viết chữ và chữ viết của học sinh.
Bước 2:Tổng hợp số liệu đánh giá xếp loại.
Bước 3: Thực nghiệm đưa ra kết quả
Bước 4: Thu thập kết quả, viết kinh nghiệm
PHẦN THỨ HAI
NỘI DUNG ĐỀ TÀI:
I. ĐIỀU TRA KHẢO SÁT TRÌNH ĐỘ TẬP VIẾT CỦA HỌC SINH
LỚP 1A.
1- Khi tiến hành, tôi đã theo dõi và kiểm tra chất lượng tập viết đầu năm
của lớp, tôi kiểm tra 2 bài tập sau:
Bài 1: Viết vở ô li.
Lễ, cọ, bờ, hổ (mỗi chữ một dòng)
Bài 2: Viết vở ô li.
Ve ve ve, hè về
Bò bê có bó cỏ
Sau khi chấm bài tôi thu được kết quả sau:
Kết quả bài 1: Loại giỏi: 2em/20em = 10%
Loại khá 3em/20em = 15%
Loại trung bình 10em/20em= 50%
Loại yếu 5em/20em = 25%
Kết quả bài 2: Loại giỏi: 1em/20em = 5%
Loại khá 3em/20em = 15%
Loại trung bình 8em/20em = 40%
Loại yếu 8em/20em = 40%
II. THỰC TRẠNG VÀ NGUYÊN NHÂN.
1 – Các dạng sai lầm của học sinh.
- Chữ viết chưa đúng cỡ đọ cao, đọ rộng (nhất là bài tập 2), điểm đặt bút,
dùng bút chưa đúng.
- Chữ viết chưa liền mạch.
- Dấu thanh, dấu phụ ghi chưa đúng vị trí đa số viết dấu quá to, dấu đặt xa
chữ, có em dấu chạm vào chữ, dấu không đúng chữ ghi âm chính.
- Chữ viết xấu, các nét nghiêng ngả, méo, khoảng cách các chữ không đều.
- Tư thế ngồi, cách cầm bút sai đa số các em ngồi cúi mặt với vở, người
cong vẹo, vai thấp vai cao, rất nhiều em cầm bút bằng 4 ngón tay, có em cầm cả 5
ngón tay, thậm chí cầm 3 ngón tay nhưng chưa chụm cả 3 ngón tay vào quản bút,
cán bút vuông góc với mặt vở, có em cầm bút ngả về phía trước.
2 – Nguyên nhân.
Thứ nhất: Do học sinh chưa nắm các nét cơ bản và cấu tạo các chữ ghi âm,
vần, tiếng, dấu thanh; chưa nắm vững quy trình viết chữ cái, quy trình nối các nét
trong chữ cái, nối các chữ cái trong chữ ghi tiếng nên chữ viết mới sai độ cao, dộ
rộng, các nét chữ rời rạc, không đều.
Thứ hai: Do nhận thức hạn chế của đa số các bậc phụ huynh học sinh về
mẫu chữ và tầm quan trọng của môn Tập viết, sự thiếu quan tâm kèm cặp các em
trong thời gian học ở nhà cũng như chuẩn bị dụng cụ học tập cho các em.
Thứ ba: Do học sinh chưa được hướng dẫn, uốn nắn một cách tỉ mỉ, kịp thời
thường xuyên từ việc cầm bút, ngồi viết và cách viết theo đúng quy định ngay từ
khi các em mới bắt đầu đi học.
Thứ tư: Do tâm lý lứa tuổi học sinh lớp 1, các em chóng nhớ nhưng lại mau
quên, các em còn phải chuyển từ hoạt động chính là vui chơi sang hoạt động chính
là học tập nên các em nhanh chán, không luyện tập theo đúng yêu cầu của giáo
viên. Tốc độ viết nhanh, viết ngoáy cũng là hạn chế để các em viết xấu, viết sai.
Từ những nguyên nhân, tôi nghĩ nó đã ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng
dạy – học tập viết cho học sinh lớp 1. Trên cơ sở đó tôi đã nghiên cứu đưa ra biện
pháp khắc phục trong quá trình giảng dạy tại lớp của mình.
III. NHỮNG BIỆN PHÁP ĐỂ NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG TẬP VIẾT CHO
HỌC SINH LỚP 1
Để đạt được mục đích yêu cầu dạy Tập viết cho học sinh lớp 1, khắc phục
được nhược điểm đã nêu, tôi đề ra những biên pháp sau:
1 – Giáo viên nắm chắc kiến thức, viết tốt mẫu chữ quy định để dạy học
sinh.
Trước hết, giáo viên phải nắm chắc cấu tạo, quy trình chữ viết theo đúng
mẫu chữ viết trong trường Tiểu học.
Cụ thể: Về mẫu chữ - mẫu chữ cái viết thường.
- Các chữ cái được viết với độ cao 2,5 đơn vị: b, l, h, k, g, y.
- Các chữ cái được viết với độ cao 2 đơn vị: d, đ, q, p.
- Các chữ cái được viết với độ cao 1,5 đơn vị: t.
- Các chữ cái được viết với độ cao 1,25 đơn vị: r, s.
- Các chữ cái còn lại được viết với độ cao 1 đơn vị: o, ô, ơ, a, ă, â, u, ư, i, c,
e, ê, n, m.
- Các dấu thanh được viết trong phạm vi 1 ô vuông có cạnh 0,5 đơn vị.
- Mẫu chữ cái viết hoa: Các chữ cái được viết với độ cao 2,5 đơn vị, riêng
hai chữ cái được viết với độ cao 4 đơn vị là: Y, G.
- Mẫu chữ số được viết với độ cao 2 đơn vị.
Ngoài nắm vững mẫu chữ giáo viên còn phải viết đúng, viết đẹp. Bởi học
sinh Tiểu học, nhất là lớp 1 thường hay bắt trước giáo viên. Vì thế, tôi phải thường
xuyên tự luyện chữ của mình sao cho đúng, đẹp. Mỗi năm học tôi đều có vở tập
viết của mình viết sẵn, vừa để luyện chữ vừa thuận tiện cho việc hướng dẫn, làm
mẫu cho học sinh tập viết. Tôi còn sưu tầm những bài viết, vở viết sạch đẹp của
những năm trước của chính học sinh trong lớp để giới thiệu cho học sinh học tập.
2 – Dạy học sinh có cách cầm bút và tư thế ngồi viết đung.
Để học sinh có thể tránh được cái gọi là “Bệnh học trò” (tức là bệnh cong
vẹo cột sống, bệnh cận thị) thì giáo viên phải luyện cho học sinh có được một tư
thế ngồi thật đúng, thật thoải mái. Muốn vậy, người giáo viên cũng phải có tư thế
ngồi thật đúng để học sinh bắt trước. Ngay mỗi giờ đầu tập viết tôi đều cho học
sinh ngồi đúng tư thế, lưng thẳng, ngực không áp vào bàn, hai chân đặt song song,
vuông góc với mặt đất, tay phải cầm bút, tay trái giữ mép vở, vai ngang bằng, đầu
hơi cúi để cách mắt với vở khoảng 20 – 30cm (tôi cho học sinh chống cùi chỏ tay
trên mặt bàn, ngửa bàn tay ra, áp trán vào sát lòng bàn tay để ước lượng khoảng
cách mặt với vở). Cách cầm bút tôi cũng làm mẫu và hướng dẫn tỉ mỉ: Ngón cái và
ngón trỏ đặt ở phái trên, ngón giữa ở phía dưới đỡ đầu bút cách đầu bút khoảng
1đốt ngón tay, cán bút nghiêng về bên phải cổ tay; khi viết đưa bút khoảng 1 đốt
ngón tay, nhẹ nhàng không ấn mạnh. Khi học sinh nắm các cách cầm bút, cách
ngồi thì trước lúc viết tôi thường cho học sinh nhắc lại và thực hiện theo đúng quy
định: “Tay phải cầm bút bằng 3 ngón tay, tay trái giữ mép vở, lưng thẳng, đầu
hơi cúi, ngực không tì vào bàn”. Trong quá trình học sinh viết rất hay quên, thay
đổi tư thế ngồi đúng, lúc đó tôi lại phải kiên nhẫn chỉnh sửa cho từng em. Lặp đi
lặp lại nhiều lần, các em cũng dần dần ngồi đúng, cầm bút đúng. Để viết dễ, chữ
đẹp tôi còn hướng dẫn các em cách để vở hơi chếch bên trái, khi viết xuống những
dòng dưới, các em tự đẩy vở lên trên để cánh tay luôn tì lên mặt bàn làm điểm tựa
khi viết.
3- Dạy cho học sinh có kỹ thuật viết đúng, viết đẹp.
Ngay từ đầu, Giáo viên hướng dẫn cho học sinh nắm chắc, viết tốt các nét
cơ bản của chữ viết về tên gọi, điểm đặt bút, điểm dừng bút.
Tôi cho học sinh nắm được các thuật ngữ: “Dòng kẻ ngang 1, dòng kẻ
ngang 2, …. dòng kẻ ngang 5; Dòng kẻ dọc 1, dòng kẻ dọc 2, … dòng kẻ dọc
5”.
Học sinh nắm chắc cách viết các nét sẽ nắm được cấu tạo của từng chữ cái
và việc nối chữ cái thành chữ sẽ dễ dàng hơn.
Để học sinh viết không bị rời rạc, đứt nét phải nhấn mạnh hơn chỗ nối nét,
nối chữ nhất là chỗ rê bút, nhắc các em viết liền mạch đến đâu mới được nhấc bút,
ở phần đầu học chữ ghi âm, học âm nào học sinh nắm chắc độ cao, độ rộng, từng
nét từng chữ. Khi dạy sang phần vần tuy không cần hướng dẫn quy trình viết từng
chữ song tôi vẫn thường xuyên cho học sinh nhắc lại độ cao các chữ cái, những
