SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
RÈN KĨ NĂNG TẬP VIẾT CHO HỌC SINH LỚP 1
KINH NGHIỆM DẠY HỌC
Đề tài : RÈN KĨ NĂNG TẬP VIẾT CHO HỌC SINH LỚP 1
Người viết : TRẦN THỊ THU HÀ
Chức vụ : Giáo viên
Đơn vị công tác : Trường tiểu học Trần Hưng Đạo
I – CƠ SỞ XUẤT PHÁT
1 ) Đặt vấn đề
Như chúng ta đã biết kĩ năng viết là một trong bốn kĩ năng ( nghe ,
đọc , nói , viết ) rất quan trọng của bậc Tiểu học . Đặc biệt đối với lớp 1 thì
việc rèn kĩ năng tập viết cho học sinh là vô cùng quan trọng nó là nền móng
cho chữ viết của học sinh ở những lớp trên .
Cố vấn Phạm Văn Đồng đã nói : “ Chữ viết cũng là một biểu hiện của
nết người . Dạy cho học sinh viết đúng , viết cẩn thận , viết đẹp là góp phần
rèn luyện cho học sinh tính cẩn thận , tính kỷ luật , lòng tự trọng đối với
mình cũng như đối với thầy và bạn mình ” .
Mặt khác như ông cha ta đã dạy “ Nét chữ , nết người ” . Vì vậy chữ
viết là yếu tố hàng đầu không thể thiếu được .
Và để góp phần nâng cao chất lượng dạy và học thì một vấn đề rất
quan trọng đó là xây dựng nề nếp giữ vở sạch , viết chữ đẹp .
* Với những lí do trên , nên tôi đã chọn đề tài này để muốn trao đổi
một vài kinh nghiệm , mong được lắng nghe ý kiến đóng góp của đồng
nghiệp giúp bản thân có phương pháp dạy tốt hơn .
2 ) Thực trạng khi chưa có sáng kiến kinh nghiệm
Năm học 2006 – 2007 tôi được nhà trường phân công dạy 1 . Mỗi lần
đến giờ tập viết tôi rất lo lắng vì nhiều học sinh viết chưa đẹp , cầm bút còn
ngượng , tư thế ngồi viết chưa đúng , cá biệt còn một vài em không biết viết
… , và đây lại là năm học đầu tiên tôi được phân công dạy lớp 1 nên có ít
kinh nghiệm rèn chữ cho học sinh lớp 1 .
* Qua theo dõi và thống kê tôi thấy :
Số lượng học
sinh
Viết đẹp Viết đúng Viết xấu Không biết
viết
33 em 3 em 10 em 17 em 3em
100% 9,1 % 30,3 % 51,5 % 9,1 %
Đứng trước thực trạng như vậy , tôi đã nghiên cứu , tham khảo tài liệu ,
ghi chép những kinh nghiệm theo từng tiết dạy , trao đổi thảo luận với đồng
nghiệp trong tổ , trong nhà trường . Tìm hiểu hứng thú của học sinh qua tiết
tập viết để có kinh nghiệm dạy tập viết cho học sinh lớp 1 thật tốt .
II – NỘI DUNG CỦA KINH NGHIỆM
1 ) Mục đích , yêu cầu của nội dung sáng kiến
. Nghiên cứu đúc rút ra những kinh nghiệm để dạy tốt kĩ năng viết cho
học sinh lớp 1 .
. Rèn chữ viết đúng và đẹp , bồi dưỡng ý thức giữ vở sạch , viết chữ
đẹp .
. Giáo dục ý thức học tập tốt , yêu thích môn học , giáo dục tính tỉ mỉ ,
cẩn thận trong viết chữ cũng như trong làm việc .
2 ) Các phương pháp , giải pháp thực hiện
Tôi nhận thấy rằng để giúp học sinh lớp 1 tập viết đúng , viết đẹp thì
phải tuân theo một số biện pháp cụ thể như sau :
a . Tiến hành tìm hiểu nguyên nhân
- Để nắm chính xác về khả năng viết của học sinh ngay từ khi bước vào đầu
năm học , dựa trên hiểu biết của các em trong thời gian học tôi thấy những
học sinh đọc tốt thì thường viết tốt . Bên cạnh đó những học sinh đọc ê a ,
không thuộc mặt chữ thì viết yếu và xấu không đúng nét chữ , thậm chí
không biết viết .
- nguyên nhân chủ quan xuất phát từ bản thân các em . Tay cầm bút yếu ,
mồ hôi tay ra nhiều khi viết dẫn đến cầm bút trơn khó viết , hoặc cầm bút
quá chặt vì sợ rơi bút , ….
b . Hướng khắc phục :
- Ngay từ đầu năm nhận lớp, tôi đã cho học sinh viết một bài chữ viết
để chấm phân loại chữ viết phát hiện ra những yêu nhược điểm về chữ
viết của từng học sinh và ghi vào sổ tay chủ nhiệm .
-
- Xếp chỗ ngồi cho phù hợp với từng đối tượng học sinh
- Trong giai đoạn học và tập viết âm giáo viên cần hướng dẫn cho học
sinh thực hiện đúng quy định khi viết chữ :
- * Tư thế ngồi viết : Tư thế lưng thẳng , không tì ngực vào bàn , đầu
hơi cúi , mắt cách vở 25- 30 cm ; nên cầm bút bằng tay phải , tay trái
tì nhẹ lên mép vở để trang viết không bị xê dịch ; hai chân để song
song , thoải mái .
- * Cách cầm bút : Học sinh cầm bút bằng 3 ngón tay ( ngón cái , ngón
trỏ và ngón giữa ) với độ chắc vừa phải ( không cầm bút chặt quá hay
lỏng quá ) : khi viết dùng 3 ngón tay di chuyển bút nhẹ nhàng , từ trái
sang phải , cán bút nghiêng về bên phải ; cổ tay , khuỷu tay và cánh
tay cử động theo , mềm mại , thoải mái.
- * Cách để vở , xê dịch vở khi viết : Khi viết chữ đứng học sinh cần để
vở ngay ngắn trước mặt. Nếu tập viết chữ nghiêng cần để vở hơi
nghiêng sao cho mép vở phía dưới cùng với mép bàn tạo thành một
góc khoảng 15 độ. Khi viết độ nghiêng của nét chữ cùng với mép bàn
tạo thành một góc vuông 90 độ. Như vậy , dù viết theo kiểu chữ đứng
hay kiểu chữ nghiêng , nét chữ luôn phải đúng mẫu và đẹp.
- * Cách trình bày bài : Học sinh nhìn và viết đúng theo mẫu trong vở
tập viết ; viết theo yêu cầu được giáo viên hướng dẫn tránh viết dở
dang chữ ghi tiếng hoặc viết chòi ra mép vở không có dòng kẻ li ; khi
viết sai chữ không được tẩy xóa mà cần để cách một khoảng ngắn rồi
viết lại.
- + Đối với học sinh lớp 1 thì những việc làm trên đòi hỏi phải tỉ mỉ
, kiên trì và nhắc nhở thường xuyên.
- Phần dạy học sinh viết các nét cơ bản là phần rất quan trọng để học
sinh viết thành các chữ cái . Do đó giáo viên cần hướng dẫn kĩ để học
sinh xác định được vị trí của các dòng kẻ ; mỗi đơn vị dòng kẻ trong
vở gồm có 5 dòng kẻ ngang ( dòng kẻ thứ nhất đậm hơn , 4 dòng kẻ
sau được in nhạt hơn ) . Ta ký hiệu các đường kẻ trên là đường kẻ số 1
, các đường kẻ khác là 2,3,4,5 kể từ dưới lên trên. Xác định rõ dòng kẻ
dọc và các ô vuông trong khung chữ. Cần phải hướng dẫn kĩ hơn ở
các kĩ năng :
- . Điểm đặt bút : Là điểm bắt đầu khi viết một nét chữ trong chữ cái.
Điểm đặt bút có thể nằm trên dòng kẻ ngang , hoặc không nằm trên
dòng kẻ ngang.
- .Điểm dừng bút : Là vị trí kết thúc của nét chữ trong một chữ cái.
Điểm dừng bút có thể trùng với điểm đặt bút hoặc không nằm trên
dòng kẻ ngang.
- . Viết liền mạch : Là thao tác đưa ngòi bút liên tục từ điểm kết thúc
của nét đứng trước tới điểm bắt đầu của nét đứng sau.
- .Kỹ thuật lia bút : Để đảm bảo tốc độ trong quá trình viết nối giữa các
chữ cái với nhau , nét bút được thể hiện liên tục nhưng dụng cụ viết (
đầu ngòi bút , phấn ) không chạm vào mặt phẳng viết ( giấy , bảng ).
- .Kĩ thuật rê bút : Đó là trường hợp viết đè lên theo hướng ngược lại
với nét chữ vừa viết. Ở đây xảy ra trường hợp dụng cụ viết ( đầu ngòi
bút , phấn ) chạy nhẹ từ điểm kết thúc của nét đứng trước đến điểm
bắt đầu của nét liền sau . Ví dụ khi viết chữ p phải viết nét thẳng của
chữ , sau đó không nhấc bút để viết mà rê ngược bút lên đường kẻ
ngang thứ 2 để viết nét móc hai đầu.
- Sau khi đã hướng dẫn kĩ các thao tác trên giáo viên cần phải hình
thành cho học sinh nắm chắc tên gọi và cách viết 13 nét cơ bản.
8 tuần đầu các em được học viết bằng bút chì, trước khi học sinh viết
giáo viên phải kiểm tra ngòi bút của các em, ngòi nhọn quá chữ sẽ
cứng và ấn vở, nhòi tù thì viết chữ to xấu. Vì vậy trước giờ học giáo
viên dành thời gian gọt bút chì cho các em. Khi viết luôn nhắc và tập
cho các em viết nhẹ tay, tuyệt đối không dùng tẩy, vì tẩy nhiều tạo ra
thói quen viết xấu, bẩn vở và khi viết bút mực thì các em sẽ hay viết
sai vì không tẩy được.
- Phần học sinh viết chữ cái phần rất quan trọng, vì vậy giáo viên cần tỉ
mỉ, kiên trì hướng cho học sinh viết những nét chữ cơ bản, thật đúng
về chiều cao, độ rộng của con chữ, đặc biệt là nét khuyết trên, nét
khuyết dưới và nốt thắt chữ s, r, cách đặt bút đưa nét của từng con chữ
. Giáo viên khắc sâu biểu tượng về chữ cho các em bằng nhiều con
đường , kết hợp mắt nhìn , tai nghe , tay luyện tập. Điều này giúp các
em chủ động phân tích hình dáng , kích thước và cấu tạo theo chữ
mẫu , tìm sự giống và khác nhau của chữ cái đã học trước đó trong
cùng một nhóm bằng thao tác so sánh tương đồng. Ngoài ra , để việc
dạy chữ không đơn điệu , giáo viên cần coi trọng việc sử lý quan hệ
giữa âm và chữ tức là giữa đọc và viết. Do đó trong tiến trình dạy tập
viết , nhất là những âm mà địa phương hay lẫn , giáo viên cần đọc
mẫu . Việc viết đúng củng cố việc đọc đúng và giúp vai trò quan trọng
để viết đúng.
- Hằng ngày tranh thủ thời gian rảnh rỗi như:đến lớp sớm hơn, giờ ra
chơi, giờ nghỉ trưa để kèm cặp các em viết yếu, giáo viên bắt tay
hướng dẫn các em viết hoặc viết mẫu để các em quan sát chữ viết mẫu
trực tiếp cho dễ viết.
- Không chỉ rèn luyện cho học sinh tập viết đúng đẹp trong vở tập viết,
vở ô ly, mà còn phải rèn cả khi các em viết bảng con, bảng lớp, làm
