SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
NHỮNG ƯU ĐIỂM VÀ HẠN CHẾ
KHI GIẢNG DẠY TIẾT HAI
ĐẠO ĐỨC LỚP 3
I. Mở đầu
1. Lý do chọn đề tài:
Dạy môn đạo đức là nhiệm vụ rất quan trọng vì nó phục vụ cho mục đích
giáo dục đạo đức ở trường Tiểu học. Việc dạy đạo đức cho học sinh Tiểu học
nhằm xây dựng ý thức đạo đức ở trường tiểu học, bồi dưỡng tình cảm đạo đức
và hình thành thói quen hành vi đạo đức trên cơ sở đó hình thành cho học sinh
những phẩm chất đạo đức quan trọng của người công dân Việt Nam.
Dạy học môn đạo đức ở bậc tiểu học có ý nghĩa đặc biệt đối với việc giáo
dục cho học sinh dạy tiết 1 là dạy những chuẩn mực đạo đức, tiết 2 là dạy củng
cố kiến thức và rèn luyện các mẫu hành vi để hình thành thói quen đạo đức tốt.
Hay nói cách khác dạy đạo đức cho học sinh không chỉ đơn thuần là dạy lý
thuyết mà còn hình thành ở học sinh những thói quen đạo đức tốt. Tiết 2 của
môn đạo đức là tiết thực hành có 1 ý nghĩa hết sức quan trọng. Tuy nhiên thực tế
dạy tiết 2 (tiết rèn luyện) còn gặp nhiều khó khăn, nhiều nơi chỉ thiên về dạy lý
thuyết chữ không dạy thực hành. Là một trường có nhiều khó khăn, đời sống
nhân dân còn thấp, một số gia đình chưa quan tâm đến học hành của con em mà
chỉ lo làm ăn. Ngoài ra gần đây thanh thiếu niên xuất hiện nhiều thói hư tật xấu.
Những điều này ảnh hưởng không ít đến kết quả học tập của học sinh.
Vì vậy việc tìm những ưu điểm và hạn chế trong dạy học tiết 2 sẽ giúp
chúng ta tìm ra những giải pháp để khắc phục nhằm nâng cao chất lượng dạy
học đạo đức. Ngược lại trong quá trình dạy học tiết 2 nếu không nhận thức được
những ưu điểm và hạn chế của nó thì không thể chủ động được cách thức,
phương thức dạy học.
Kết quả là quá trình giảng dạy và học tập của thầy và trò có thể bị phá vỡ,
tiết học không thành công. Bản thân tôi là một giáo viên chủ nhiệm lớp 3, tôi
phải tham gia trực tiếp giảng dạy học sinh nên tôi chọn đề tài nghiên cứu là tìm
ra “những ưu điểm và hạn chế khi giảng dạy tiết 2 đạo đức lớp 3”. Nhằm đúc rút
một số kinh nghiệm phục vụ cho việc giáo dục đạo đức và nâng cao chất lượng
giáo dục đạo đức trong phạm vi giáo dục lớp 3.
2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu:
Thông qua việc nghiên cứu về lý luận và khảo sát thực tiễn để tìm ra
những ưu điểm và hạn chế trong quá trình thực hiện tiết 2 trong dạy học đạo đức
lớp 3 ở tiểu học.
Nhằm đề xuất một số giải pháp để hạn chế những khuyết điểm và phát
huy những ưu điểm, nâng cao chất lượng dạy môn đạo đức để góp phần phát
triển nhân cách học sinh ở lứa tuổi lớp 3 hoàn thành nhiệm vụ của Bộ giáo dục
đề ra.
Với mục đích trên đề tài có nhiệm vụ nghiên cứu là:
- Tìm hiểu tầm quan trọng của việc dạy đạo đức của tiết 2 lớp 3.
- Tìm hiểu những ưu điểm và hạn chế trong giảng dạy đạo đức tiết 2 lớp
3.
- Đề xuất một số biện pháo để khắc phục những hạn chế, nâng cao chất
lượng thực hành môn đạo đức ở lớp 3.
3. Đối tượng nghiên cứu:
Học sinh lớp: 32
Tổng số học sinh : 20
Nam : 10
Nữ : 10
Dân tộc : 8
Số học sinh giỏi : 3 em.
Số học sinh khá : 2 em.
Học sinh trung bình: 12 em.
Học sinh yếu : 3 em.
Trong đề tài này tôi xin đề cập đến một số ưu điểm và hạn chế trong quá
trình thực hiện tiết 2 của môn đạo đức lớp 3 mà bản thân tôi nhận thức được.
4. Phương pháp nghiên cứu:
- Phương pháp quan sát.
- Phương pháp thực tiễn.
- Phương pháp điều tra.
- Phương pháp nghiên cứu giáo dục.
- Phương pháp nghiên cứu lý luận.
- Phương pháp thực nghiệm.
II. Nội dung
1. Cơ sở ngôn ngữ - thực tế:
Sự nghiệp đổi mới ở đất nước ta đòi hỏi phải có những con người không
chỉ có năng lực thực hiện nhiệm vụ cơ bản của bản thân mà phải có những phẩm
chất đạo đức cần thiết để sống và lao động theo những tiêu chuẩn của người
công dân nước CHXHCN Việt Nam. Vì vậy giáo dục đạo đức là một bộ phận,
một mặt giáo dục quan trọng trong nhà trường ở nước ta.
Thông thường dạy đạo đức ở lớp 3 chia làm 2 tiết. Tiết 1 là tiết lý thuyết
dành cho việc khai thác chuyện kể đạo đức với nhiệm vụ là cung cấp về chuẩn
mực hành vi đạo đức. Do đó tiết 1 là lý thuyết, tiết 2 là tiết rất quan trọng trong
việc dạy đạo đức cho học sinh lớp 3. Bởi vì muốn cho các tri thức học sinh lĩnh
hội ở tiết 1 trở thành kỹ năng, kỹ xảo và thói quen đạo đức, các em nhất thiết
phải được luyện tập một cách thường xuyên, liên tục và có hệ thống.
Tiết 2 chính là cái điểm mở đầu quan trọng của quá trình luyện tập đó nó
tổ chức cho học sinh học tập, vận dụng quy tắc, hành vi mẫu hành vi trong một
số tình huống quen thuộc phổ biến. Từ đó hình thành ở học sinh kỹ năng ban
đầu giúp học sinh có thể thực hành bài học trong cuộc sống thực tiễn. Do đó tiết
này được gọi là tiết luyện tập củng cố hay thực hành.
Nếu như chúng ta chỉ dạy tiết 1 mà không dạy thực hành tiết 2 thì học
sinh không nhận biết hoặc hình thành được mẫu hành vi vì học lý thuyết đơn
thuần học sinh sẽ không hiểu hoặc hiểu sai lệch về các chuẩn mực hành vi đạo
đức. Vậy tiết 2 là thực hành có nhiệm vụ hỗ trợ kiến thức, tri thức đạo đức chi
tiết 1 nhằm cung cấp cho các em về sự nhận thức đúng đắn về các chuẩn mực
đạo đức.
Qua tiết thực hành đạo đức đã rèn luyện về mặt lý luận, ý thức đạo đức
giúp cho các em ngày càng phát triển tư duy lôgic sự phân tích tổng hợp và sự
suy luận, lý luận một cách chặt chẽ trước tình huống có vấn đề. Do đó nó sẽ là
cơ sở làm nền tảng cho các em ứng xử tốt và học tập các lớp tiếp theo.
Trong việc giảng dạy này có thể nêu lên những tình huống hành vi ứng xử
nào đó lấy từ thực tế cuộc sống rồi học sinh tập phân tích đánh giá với luận cứ
phù hợp hoặc học sinh tự nêu lên những hành vi ứng xử nào đó lấy từ thực tế
cuộc sống rồi tự phân tích đánh giá đúng, sai với luận cứ hợp lý.
Trong khi giáo viên giới thiệu tình huống và các ứng xử của nhân vật
trong tình huống trên cơ sở những trí thức về chuẩn mực hành vi các em đã thu
thập ở tiết 1 để có cách giải quyết đúng đắn, lý giải được cách giải quyết đó và
sau này có thể vận dụng trong cuộc sống.
VD: Dạy bài tập thực hành “Giữ lời hứa”
Có tình huống: Tân hẹn chiều chủ nhật sang nhà tiến giúp bạn học toán.
Nhưng vừa chuẩn bị đi thì trên ti vi lại chiếu phim rất hay. Nếu em là Tân em sẽ
làm gì ? Vì sao ?
Từ thực tế trong cuộc sống học sinh sẽ giải quyết tình huống đúng với
hành vi đạo đức.
Hay bài “Tự làm lấy việc của mình” khi nắm vai “Đại và An”, một số em
lên đóng vai, lớp theo dõi rồi lần lượt chỉ định sau đó giáo viên nhận xét đánh
giá kết quả trò chơi đúng sai.
Như vậy cùng với học chơi là nhu cầu không thể thiếu đi đôi với học sinh
nhỏ ở lớp 3. Trò chơi ở tiết 2 môn đạo đức đưa vào như thế một hình thức luyện
tập quan trọng chơi sẽ giúp các em hứng thú trong học tập sẽ không bị nhàm
chán.
Vì vậy ở lớp 3 trò chơi ở tiết 2 môn đạo đức có thể tổ chức học tập hành
vi đạo đức cho các em bằng nhiều loại trò chơi: đố vui, vận động để thu hút, hấp
dẫn học sinh có thể cho học sinh tham gia chơi cùng lúc nhiều học sinh.
2. Thực trạng việc dạy học tiết 2 môn đạo đức ở lớp 32:
