So sánh chiều dài làm việc đo bằng máy định vị chóp và chiều dài của răng

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 20 * Số 2 * 2016 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> <br /> SO SÁNH CHIỀU DÀI LÀM VIỆC ĐO BẰNG MÁY ĐỊNH VỊ CHÓP<br /> VÀ CHIỀU DÀI CỦA RĂNG<br /> Nguyễn Thị Hiền Ngân*, Phạm Văn Khoa**<br /> <br /> TÓMTẮT<br /> Mở đầu: Xác định chiều dài làm việc bằng máy định vị chóp đã trở nên phổ biến trên thế giới. Tuy rằng, việc<br /> chụp phim tia X để xác định chiều dài làm việc nội nha là phương pháp truyền thống nhưng chưa có nhiều<br /> nghiên cứu so sánh giữa phương pháp này và dùng máy định vị chóp.<br /> Mục tiêu: So sánh kết quả đo chiều dài làm việc của răng bằng máy định vị chóp với chiều dài tính toán (qua<br /> phim tia X) và chiều dài thật (đo bằng thước kẹp).<br /> Phương pháp: Chọn 20 răng cửa đã nhổ ở người, có chóp đã trưởng thành. Mở tủy, lấy tủy và đo chiều dài<br /> làm việc bằng máy định vị chóp Apex N.R.G (Medic NRG Ltd, Tel Aviv, Israel) với chân răng được đặt trong<br /> môi trường alginate. Đo chiều dài răng bằng phim tia X với dụng cụ dũa K nằm bên trong ống tủy và theo<br /> nguyên tắc tam suất. Đo chiều dài thật của răng bằng thước kẹp, với các mốc đo là từ rìa cắn đến chóp răng. So<br /> sánh chiều dài làm việc đo bằng máy định vị chóp và chiều dài tính toán qua phim tia X với chiều dài của răng<br /> thật đo bằng thước kẹp. Xử lý thống kê bằng phép kiểm phi tham số Friedman và Wilcoxon.<br /> Kết quả: Có sự khác biệt có thống kê (p< 0,05) giữa trung bình chiều dài răng tính toán bằng phim tia X<br /> (21,93 ± 1,83 mm) và trung bình chiều dài răng thật đo bằng thước kẹp (22,35 ± 1,805 mm). Trung bình chiều dài<br /> làm việc đo bằng máy định vị chóp (21,68 ± 1,88 mm) ngắn hơn trung bình chiều dài răng thật đo bằng thước kẹp<br /> (22,35 ± 1,805 mm) (p< 0,05). Trung bình sự khác biệt này là -0,675 ± 0,295 mm. Trung bình chiều dài làm việc<br /> (21,93 ± 1,83 mm) ngắn hơn trung bình chiều dài răng tính toán bằng phim tia X (21,93 ± 1,83 mm). Trung bình<br /> sự khác biệt này là -0,3 ± 0,39 mm.<br /> Kết luận: Chiều dài tính toán qua phim tia X đủ tin cậy về mặt lâm sàng nội nha. Máy định vị chóp Apex<br /> N.R.G có độ tin cậy cao trong việc xác định chiều dài làm việc.<br /> Từ khóa: máy định vị chóp, chiều dài ống tủy, chiều dài răng.<br /> ABSTRACT<br /> COMPARISON OF WORKING LENGTHS MEASURED BY ELECTRONIC APEX LOCATOR AND<br /> THE LENGTHS OF TEETH<br /> Nguyen Thi Hien Ngan, Pham Van Khoa<br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Supplement of Vol. 20 - No 2 - 2016: 171 - 176<br /> <br /> Background: Electronic apex locators were used widely in working length determination. Although the<br /> determination of working length using X-ray was the conventional method but there were not many studies in<br /> comparison of this method with the electronic apex locator in working length determination.<br /> Objectives: Comparison of working lengths measured by electronic apex locator and computed lengths of<br /> teeth (using radiographs) and the true lengths of teeth (using measure stick).<br /> Methods: Twenty extracted human incisors that had matured apices were chosen. These teeth were<br /> accessed, pulps extirpated and measured the working lengths using electronic apex locator (Apex N.R.G)<br /> <br /> * Bác sĩ RHM 2004-2010, Khoa Răng Hàm Mặt, Đại Học Y Dược TP. Hồ Chí Minh<br /> ** Bộ Môn Chữa Răng – Nội Nha, Khoa Răng Hàm Mặt, Đại Học Y Dược TP. Hồ Chí Minh<br /> Tác giả liên lạc: TS. Phạm Văn Khoa ĐT: 01222000300 Email: khoapv@ump.edu.vn<br /> <br /> Chuyên Đề Răng Hàm Mặt 171<br /> Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 20 * Số 2 * 2016<br /> <br /> while roots were inserted into alginate environment. Lengths of teeth were computed using radiographs that<br /> had K-file inside the root canals with the rule of three. True lengths of teeth were measured using measure<br /> stick, from incisal to the apex. Compare the working lengths measured by electronic apex locator to lengths<br /> of teeth measured using radiographs and to the true lengths of teeth measured using measure stick.<br /> Friedman and Wilcoxon tests were used.<br /> Results: There were significant differences between average of radiography lengths (21.93 ± 1.83 mm) and<br /> average of the true lengths measured by measure stick (22.35 ± 1.80 mm) (p < 0.05). Average of working lengths<br /> measured by electronic apex locator (21.68 ± 1.88 mm) was shorter than that of the true lengths of teeth measured<br /> by measure stick (p < 0.05). Average of this difference was -0.675 ± 0.295 mm. Average of working lengths was<br /> shorter than that of radiography lengths. Average of this difference was -0.3 ± 0.39 mm.<br /> Conclusions: The radiography lengths of teeth were reliable as to clinical endodontic. The electronic apex<br /> locator Apex N.R.G was high reliability in endodontic working length determination.<br /> Key words: electronic apex locator, root canal length, length of tooth.<br /> MỞ ĐẦU phương pháp này; do điểm thắt chóp không thể<br /> thấy được trên phim tia X, tính biến đổi của kỹ<br /> Trong điều trị nội nha, làm sạch và tạo dạng thuật, góc chụp và sự phơi sáng của hình ảnh dễ<br /> ống tủy là một trong những giai đoạn quan dẫn đến những biến đổi của hình ảnh, từ đó dẫn<br /> trọng nhất. Bước quan trọng trong quá trình làm đến sai lầm trong việc xác định lỗ chóp(8).<br /> sạch và tạo dạng là xác định chiều dài làm việc,<br /> được định nghĩa là khoảng cách từ điểm mốc ở Xác định chiều dài làm việc bằng máy định<br /> thân răng tới một điểm mà việc tạo dạng và trám vị chóp ngày càng trở nên phổ biến trên thế giới<br /> bít ống tủy sẽ dừng tại đó. Nếu không xác định và tại Việt Nam. Độ chính xác và tin cậy của máy<br /> được chiều dài làm việc, ống tủy không được định vị chóp trong việc xác định chiều dài làm<br /> làm sạch, tạo dạng và trám bít không đúng, dẫn việc đã được đánh giá trên nhiều nghiên cứu, đa<br /> đến thất bại trong điều trị (2)<br /> số đánh giá cao độ chính xác và tin cậy của thiết<br /> Xác định chiều dài làm việc bằng phương bị này. Trong một số nghiên cứu thì độ chính xác<br /> pháp chụp phim tia X đã được sử dụng nhiều của máy định vị chóp bị ảnh hưởng bởi điều<br /> năm. Phim tia X cung cấp hình ảnh 2 chiều của kiện điện phân trong ống tủy, và ngoài ra máy<br /> một cấu trúc 3 chiều, nó cung cấp thông tin về bề định vị chóp không chính xác trong các trường<br /> rộng của ống tủy, độ cong của ống tủy, số lượng hợp lỗ chóp mở rộng và ống tủy bị vôi hóa(11).<br /> chân răng và mối quan hệ giữa nhiều ống tủy<br /> Mặc dù độ chính xác của máy định vị chóp<br /> trong cùng một chân răng, sự hiện diện của bệnh<br /> được đánh giá trên nhiều nghiên cứu, nhưng đa<br /> lý(3,7). Việc chụp phim tia X trước khi điều trị nội<br /> số là các nghiên cứu so sánh giữa các loại máy<br /> nha là một việc làm cần thiết, được xem như là<br /> một hướng dẫn ban đầu trong công việc điều trị. định vị chóp khác nhau. Chưa có nhiều nghiên<br /> cứu so sánh việc xác định chiều dài làm việc giữa<br /> Nghiên cứu của Hembrough và cs (1993) đã<br /> máy định vị chóp và chụp phim tia X.<br /> kết luận rằng phim tia X là không thể thiếu được<br /> khi xác định chiều dài làm việc (dẫn theo Mục tiêu của nghiên cứu này bao gồm: xác<br /> Gordon và cs ). Ingle đã cho rằng phương<br /> (4) (11) định độ nhạy của máy định vị chóp, so sánh<br /> pháp xác định chiều dài làm việc bằng chụp chiều dài làm việc của ống tủy xác định bằng<br /> phim tia X là một trong những phương pháp máy định vị chóp với chiều dài của răng (tính<br /> phổ biến và đáng tin cậy nhất. Tuy nhiên, vẫn có toán qua phim tia X) và với chiều dài thật của<br /> khó khăn để đạt đến sự chính xác đối với răng đo bằng thước kẹp.<br /> <br /> <br /> 172 Chuyên Đề Răng Hàm Mặt<br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 20 * Số 2 * 2016 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> VẬT LIỆU VÀ PHƯƠNG PHÁP bằng nhựa trong. Một lượng vừa đủ alginate<br /> (GC, Japan) được pha theo chỉ dẫn của nhà<br /> Thiết kế nghiên cứu<br /> sản xuất. Alginate được cho vào thiết bị định<br /> Thử nghiệm in vitro.<br /> vị mẫu răng. Đặt răng vào alginate chỉ để<br /> Chọn 20 răng cửa giữa đã nhổ ở người, có phần thân răng lộ trên bề mặt. Giữ răng ở vị<br /> chóp răng đã trưởng thành. Mở tủy bằng mũi trí này cho đến khi alginate đông. Thực hiện<br /> Martin số 2 và Endo Z (Dentsply, Maillefer,<br /> đo chiều dài làm việc trong vòng 120 phút để<br /> Ballaigues, Switzerland) và lấy tủy bằng trâm<br /> đảm bảo alginate còn ẩm. Bơm rửa ống tủy<br /> gai. Điều chỉnh bờ cắn bằng mũi khoan kim<br /> bằng dung dịch NaOCl 2,5%. Dùng bông gòn<br /> cương sao cho có điểm tham chiếu tốt và chắc<br /> thấm dung dịch còn dư trên bề mặt răng và<br /> chắn cho việc đo chiều dài.<br /> dung dịch bị tràn. Thấm khô buồng tủy, hút<br /> Xác định độ nhạy của máy định vị chóp nước trong ống tủy bằng bơm tiêm. Đặt một<br /> Apex N.R.G: điện cực của máy định vị chóp Apex N.R.G<br /> Alginate (GC, Japan) được trộn đồng nhất trong alginate. Điện cực còn lại được nối với<br /> với tỷ lệ theo hướng dẫn của nhà sản xuất, cho dũa K số 15. Đưa dụng cụ dũa K số 15 nhẹ<br /> vào hộp nhựa đường kính 50mm, cao 25mm. nhàng vào ống tủy cho đến khi máy định vị<br /> Một đầu điện cực đặt trong alginate, đầu điện chóp sáng tại mức “Apex”, chứng tỏ đầu dụng<br /> cực còn lại nối với cây trâm số 15. Trên bề mặt cụ đã đến lỗ chóp sinh học. Đèn báo hiệu màu<br /> alginate, đặt một tấm phim kích thước 30mm X đỏ sáng liên tục và không chớp trong vòng 5<br /> 30mm. Đưa cây trâm trượt nhẹ từ bề mặt phim giây, để đảm bảo đầu dụng cụ nằm ổn định tại<br /> đến khi tiếp xúc vào alginate. Đánh giá độ nhạy vị trí này. Đặt nút chặn cao su tại vị trí tham<br /> của máy là cao nếu đèn đỏ báo hiệu ngay khi cây<br /> chiếu đã xác định. Đo chiều dài từ nút chặn<br /> trâm vừa tiếp xúc với alginate.<br /> cao su đến đầu dụng cụ, ta có chiều dài xác<br /> định bằng máy định vị chóp.<br /> Đo chiều dài răng thật bằng cách tính toán qua<br /> phim tia X<br /> Đưa trâm K số 15 (Mani, Inc, Japan) vào ống<br /> tủy theo chiều dài ước lượng. Chụp phim tia X<br /> bằng kỹ thuật song song (máy chụp phim lưu<br /> động APPARATUS, P. 200D, Japan), dùng phim<br /> quanh chóp (CEADIC, E speed, size 2, Sweden).<br /> ltrâm thật lR thật<br /> Theo nguyên tắc tam suất ta có = . Từ<br /> ltrâm phim lRphim<br /> Hình 1. Mô hình thử nghiệm độ nhạy của máy.<br /> đó ta tính chiều dài răng trên phim (chiều dài<br /> Tiến hành các phép đo tính toán).<br /> Đo chiều dài làm việc của ống tủy bằng máy Đo chiều dài răng thật bằng thước kẹp:<br /> định vị chóp: Dùng thước kẹp đo khoảng cách từ rìa cắn<br /> Tạo thiết bị định vị mẫu răng nhằm giúp răng cửa đến chóp răng, ta có được chiều dài của<br /> định vị răng trong môi trường alginate khi răng thật đo bằng thước kẹp, với độ chính xác<br /> tiến hành đo chiều dài làm việc bằng máy 0,1 mm.<br /> định vị chóp. Thiết bị này là một ống nhựa Xử lý thống kê bằng phép kiểm phi tham số<br /> hình trụ có đường kính 30 mm, cao 25 mm Friedman và Wilcoxon.<br /> <br /> <br /> Chuyên Đề Răng Hàm Mặt 173<br /> Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 20 * Số 2 * 2016<br /> <br /> KẾT QUẢ Có sự khác biệt thống kê giữa chiều dài răng<br /> tính toán qua phim tia X và chiều dài răng thật<br /> Qua 10 lần thử nghiệm độ nhạy của máy, cả<br /> đo bằng thước kẹp (p