So sánh phương pháp ABC và phương pháp tính giá truyền thống – Sự cần thiết áp dụng phương pháp ABC cho các doanh nghiệp Việt Nam

SO SÁNH PHƯƠNG PHÁP ABC VÀ PHƯƠNG PHÁP TÍNH GIÁ TRUYỀN<br /> THỐNG – SỰ CẦN THIẾT ÁP DỤNG PHƯƠNG PHÁP ABC CHO CÁC<br /> DOANH NGHIỆP VIỆT NAM<br /> Huỳnh Tấn Dũng*, Gong Guang Ming**, Trần Phước***<br /> TÓM TẮT<br /> Phương pháp kế toán tính giá theo hoạt động (Activity – Based Costing viết tắt là ABC) có nhiều điểm<br /> tiến bộ vượt bậc so với phương pháp tính giá truyền thống (Traditional Costing viết tắt là TDC). Nó không<br /> những phân bổ chi phí gián tiếp chính xác hơn mà còn giúp các nhà quản lý biết được nguồn gốc phát sinh<br /> chi phí, biết được những hoạt động làm phát sinh chi phí tạo ra giá trị, những hoạt động làm phát sinh chi<br /> phí nhưng không tạo ra giá trị; cung cấp thông tin đáng tin cậy, kịp thời và linh hoạt cho các cấp quản trị<br /> trong quá trình ra quyết định. Phương pháp này được các nước trên thế giới áp dụng cách đây vài chục năm<br /> và hiện nay trở nên rất phổ biến, tuy nhiên vẫn chưa được các công ty của Việt Nam đón nhận và áp dụng.<br /> Có nhiều nguyên nhân, có thể kể ra như sau: thiếu kiến thức về phương pháp ABC, các nghiên cứu trong<br /> nước về phương pháp ABC còn quá ít, chuyển sang áp dụng phương pháp ABC tốn kém quá nhiều chi phí,<br /> tâm lý không yên tâm của nhà quản lý khi chuyển sang phương pháp mới… Để góp thêm một phần vào<br /> nguồn tài liệu nghiên cứu về phương pháp ABC, bài báo này so sánh phương pháp ABC so với phương pháp<br /> TDC, phân tích những điều kiện cần thiết để áp dụng phương pháp ABC thành công, phân tích thực trạng<br /> nền kinh tế nước ta hiện nay và việc áp dụng phương pháp ABC cho các doanh nghiệp Việt Nam là cần thiết.<br /> Cuối cùng, bài báo đưa ra một số kiến nghị và giải pháp lưu ý khi áp dụng phương pháp ABC trong điều<br /> kiện hiện nay.<br /> Từ khóa: Phương pháp ABC, ABC áp dụng ở Việt Nam, so sánh ABC và TDC.<br /> A COMPARATIVE ANALYSIS OF ACTIVITY - BASED COSTING AND TRADITIONAL<br /> COSTING – THE NECESSARY TO APPLY ABC IN VIETNAMESE COMPANIES<br /> SUMMARY<br /> Activity - Based Costing (ABC) system has more in advanced compared to traditional costing methods<br /> (TDC). It is not only to allocate accurately indirect cost but also help managers to know the origins incured<br /> cost, the activities that incur cost to create value, the activities incur cost but not to create value; provide<br /> reliable, timely and flexible information for management decision-making. This method has been appied on<br /> the world a few decades ago and now becoming very popular; however it has not been adopted and<br /> implementated by Vietnamese companies. There are many reasons that Vietnamese companies have not<br /> applied this method as cited: The lack of the knowledge about the ABC approach, there are too few ABC<br /> researchs in Vietnam, the adoption and implementation of ABC so much more costs, the anxiety of managers<br /> when they change TDC to ABC... To contribute a part in the research resources of ABC system, this paper<br /> compares ABC system with TDC method, analyzing the necessary conditions to apply successfully the ABC<br /> system, analyzing economic situation of our country and adopting ABC system for Vietnamese companies is<br /> necessary, at last this paper gives several recommendations to apply the ABC system in the present context.<br /> Key words: ABC method, apply ABC in VietNam, compare ABC and TDC.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> * Khoa Kế toán – Kiểm toán, Trường Đại học Công nghiệp TP.HCM; Trường Đại học Hồ Nam, Trung Quốc<br /> **<br /> Trường Đại học Hồ Nam, Trung Quốc<br /> ***<br /> Trường Đại học Công nghiệp TP.HCM<br /> <br /> <br /> <br /> 58<br />  Tạp chí Đại học Công nghiệp<br /> <br /> <br /> I. ĐẶT VẤN ĐỀ II. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU<br /> Phương pháp ABC đã được giáo sư người Tổng hợp kết quả của các nghiên cứu của<br /> Mỹ Robert S.Kaplan giới thiệu vào những năm các tác giả trước đó, sử dụng phương pháp so<br /> 1980. Phương pháp này ra đời nhằm khắc phục sánh, phân tích sự khác biệt về kết quả giữa hai<br /> những nhược điểm của phương pháp TDC được phương pháp ABC và TDC, phân tích những lợi<br /> coi là không còn phù hợp trong nền kinh tế hiện ích cũng như những hạn chế khi sử dụng<br /> đại. Sau khi phương pháp ABC được công bố, phương pháp ABC, từ đó đưa ra một số đề xuất<br /> có rất nhiều tác giả nghiên cứu về những lợi ích nhằm giúp các doanh nghiệp Việt Nam nắm rõ<br /> của nó, có thể kể ra một số tác giả như: Innes hơn về phương pháp ABC và ứng dụng phương<br /> and Mitchell (1990), Kinsella (2002), Cooper pháp này có hiệu quả hơn.<br /> and Kaplan (1991), Gering (1999), 王好翠 III. PHƯƠNG PHÁP TÍNH GIÁ ABC<br /> (2009), 佟建立 (2011). Và cũng có rất nhiều tác 1. So sánh phương pháp ABC và TDC<br /> giả nghiên cứu những hạn chế của nó điển hình Về mục tiêu cơ bản, cả hai phương pháp<br /> như Datar and Gupta (1994), Banker and Potter này giống nhau đó là đều hướng tới mục tiêu<br /> (1993), Noreen (1991), Turner (2005). xác định chi phí giá thành của sản phẩm dịch<br /> Mặc dù còn tồn tại những hạn chế nhất vụ, và cung cấp thông tin chi phí giá thành cho<br /> định, song phương pháp ABC vẫn mang lại lợi các cấp quản trị ra quyết định. Xét về giai đoạn<br /> ích to lớn cho các tổ chức khi vận dụng nó thành thì cả hai phương pháp đều bao gồm hai giai<br /> công. Phương pháp ABC được những người đoạn: giai đoạn 1 xác định chi phí liên quan đến<br /> thực hành cũng như những người nghiên cứu hoạt động chịu chi phí hay trung tâm chi phí,<br /> đón nhận như là một hệ thống kế toán chi phí giai đoạn 2 là tính toán giá thành sản phẩm dịch<br /> chuẩn, không những phân bổ chính xác chi phí vụ thông qua kỹ thuật tính toán của từng<br /> gián tiếp để tính giá thành sản phẩm, dịch vụ mà phương pháp. Có rất nhiều tác giả nghiên cứu<br /> còn tính toán giá phí của tất cả các nguồn lực sử và so sánh phương pháp ABC và TDC, chung<br /> dụng cho các hoạt động hỗ trợ quá trình sản quy lại ABC khắc phục được nhược điểm của<br /> xuất, phân phối sản phẩm và dịch vụ tới người TDC và cung cấp thông tin linh hoạt và hữu ích<br /> tiêu dùng. Ngoài ra, ABC còn cung cấp thông hơn cho các nhà quản trị ra quyết định. Bài báo<br /> tin đáng tin cậy cho các cấp quản trị trong quá này cũng so sánh sự khác biệt giữa ABC và<br /> trình ra quyết định hướng tới một giá trị cao TDC nhưng đứng trên góc nhìn khác đó là mặc<br /> hơn. Tuy nhiên, đối với các doanh nghiệp Việt dù ABC và TDC có khác biệt nhau nhưng chúng<br /> Nam phương pháp này còn mới mẻ và chưa có mối liên hệ gì, ABC và TDC bổ sung cho<br /> được các doanh nghiệp áp dụng. Theo Trương nhau như thế nào và vận dụng ABC trong điều<br /> Bá Thanh, Đinh Thị Thanh Hường (2009) ABC kiện hầu hết các doanh nghiệp Việt Nam đang<br /> là một phương pháp tính giá nhằm quản trị hiện áp dụng phương pháp TDC.<br /> đại đã và đang được áp dụng rộng rãi ở nhiều Cả hai phương pháp ABC và TDC đều<br /> doanh nghiệp trên thế giới, như Anh, Mỹ, Thái giống nhau ở chỗ là cùng tính giá thành cho sản<br /> Lan… Phương pháp này hiện chưa được áp phẩm hoặc dịch vụ và cung cấp thông tin cho<br /> dụng ở các doanh nghiệp Việt Nam, mặc dù đã nhà quản trị cũng như những người sử dụng có<br /> có nhiều nghiên cứu về phương pháp tính giá liên quan trong quá trình ra quyết định. Tuy<br /> hiện đại này đã được đề cập khá nhiều trong nhiên hoàn cảnh ra đời, góc độ tiếp cận, lý luận<br /> thời gian gần đây [1]. giữa hai phương pháp này khác nhau dẫn đến<br /> kết quả giá thành được tính toán theo hai<br /> <br /> <br /> 59<br /> So sánh phương pháp ABC và phương pháp tính giá truyền thống….<br /> <br /> <br /> phương pháp này khác nhau và đương nhiên các các công ty Mỹ.<br /> quyết định được đưa ra dựa trên kết quả của hai b. Lý luận cơ bản khác nhau<br /> phương pháp này sẽ khác nhau.<br /> Phương pháp TDC đề cập chủ yếu đến việc<br /> a. Hoàn cảnh ra đời khác nhau tính toán giá thành sản phẩm dịch vụ phục vụ<br /> Phương pháp TDC ra đời vào những năm cho việc lập báo cáo tài chính, còn ABC ngoài<br /> 1870 – 1920, lúc đó khoa học kỹ thuật chưa mục tiêu tính toán chính xác giá thành còn đặt<br /> phát triển, quy trình sản xuất còn đơn giản, chi ra mục tiêu cung cấp thông tin chính xác cho<br /> phí nhân công trực tiếp chiếm tỷ trọng cao và các nhà quản trị ra quyết định. Chính sự khác<br /> chi phí gián tiếp chiếm tỷ trọng thấp[9]. Phương nhau này dẫn đến phạm vi tập hợp chi phí khác<br /> pháp TDC lựa chọn tiêu thức phân bổ chi phí nhau và kỹ thuật tính toán cũng khác nhau. Đối<br /> gián tiếp thường là số giờ công lao động hay số với TDC việc xác định đối tượng tập hợp chi<br /> giờ máy hoạt động và việc phân bổ chi phí gián phí thông thường theo nhà xưởng, quy trình sản<br /> tiếp vào sản phẩm dịch vụ có sai lệch cũng xuất, còn ABC xác định đối tương tập hợp chi<br /> không ảnh hưởng đáng kể đến giá thành sản phí là những hoạt động làm phát sinh chi phí.<br /> phẩm, dịch vụ. Ngày nay, khoa học kỹ thuật đã TDC sử dụng tiêu thức phân bổ chi phí gián tiếp<br /> phát triển rất mạnh mẽ dẫn đến sự thay đổi to thường số giờ lao động hay số giờ hoạt hoạt<br /> lớn trong quá trình sản xuất. Nếu trước đây, nền động của máy móc thiết bị, ABC sử dụng nhiều<br /> sản xuất dựa vào lao động là chủ yếu thì ngày tiêu thức phân bổ chi phí gián tiếp dựa trên mối<br /> nay nền sản xuất chủ yếu dựa vào máy móc thiết quan hệ nhân quả với chi phí. Như vậy, ở đây<br /> bị và công nghệ. Vì vậy, chi phí nhân công trực công việc tập hợp chi phí phát sinh của kế toán<br /> tiếp giảm dần và chi phí gián tiếp chiếm tỷ trọng là giống nhau, chỉ khác nhau là phạm vi tập hợp<br /> ngày càng cao. Thêm vào đó, nguồn lực tài chi phí. TDC dựa vào hiện tượng phát sinh chi<br /> nguyên thiên nhiên cạn kiệt dần, nguồn lực phí tập hợp chúng lại, còn ABC dựa vào mối<br /> doanh nghiệp có hạn và sự cạnh tranh gay gắt quan hệ nhân quả hay hoạt động làm phát sinh<br /> ngày càng gia tăng ngay cả trong thị trường nội chi phí tập hợp nó lại theo hoạt động. Về việc<br /> địa cũng như thị trường thế giới. Trong bối cảnh phân bổ chi phí gián tiếp cũng giống nhau, tất cả<br /> này nhà quản trị cần có những thông tin chính các chi phí gián tiếp đều được phân bổ cho các<br /> xác, thích hợp, kịp thời và chi tiết cho quá trình đối tượng chịu chi phí (sản phẩm, dịch vụ). Vì<br /> ra quyết định. Phương pháp TDC không thể đáp ABC lựa chọn tiêu thức phân bổ chi phí dựa vào<br /> ứng được những yêu cầu này. Cụ thể vào những mối quan hệ nhân quả với nguyên nhân làm<br /> năm 1980, các công ty của Mỹ đối mặt với phát sinh chi phí vì vậy tiêu thức phân bổ nhiều<br /> những cuộc cạnh tranh gay gắt bởi các công ty hơn rất nhiều so với phương pháp TDC.<br /> đến từ Nhật Bản, các nhà quản trị cần những Một điểm khác biệt nữa là lý luận của<br /> thông tin đáng tin cậy để ra quyết định nhưng hệ phương pháp ABC bao gồm cả những hoạt động<br /> thống kế toán hiện tại không đáp ứng được điều làm phát sinh chi phí sau khi sản phẩm, dịch vụ<br /> đó. Cùng thời gian này, Robin Cooper and được cung cấp tới khách hàng như chi phí bảo<br /> Rober S. Kaplan giới thiệu phương pháp ABC hành của sản phẩm đó, chi phí hậu mãi sau bán<br /> nhằm khắc phục những nhược điểm vốn có của hàng… Chính vì vậy, phương pháp ABC cung<br /> phương pháp TDC. Các công ty Mỹ bắt đầu cấp thông tin chi phí giá thành đầy đủ và đáng<br /> nghiên cứu áp dụng phương pháp ABC và đã tin cậy cho nhà quản trị ra quyết định, tránh<br /> đem lại những thay đổi to lớn trong việc lựa được sai lầm mà các nhà quản trị hay mắc phải<br /> chọn cơ cấu sản phẩm sản xuất, quyết định về khi sử dụng thông tin được cung cấp từ phương<br /> giá, chính sách hậu mãi… đã dẫn đến cải thiện pháp TDC.<br /> đáng kể lợi nhuận và gia tăng sự cạnh tranh của<br /> <br /> 60<br />  Tạp chí Đại học Công nghiệp<br /> <br /> <br /> c. Phạm vi áp dụng khác nhau toán ngân sách theo phương pháp truyền thống.<br /> Từ đó, giúp doanh nghiệp chủ động hơn nguồn<br /> TDC và ABC có thể áp dụng cho tất cả các<br /> tài chính và sử dụng nguồn tài chính có hiệu quả<br /> loại hình doanh nghiệp, cho mọi quy trình sản<br /> hơn.<br /> xuất hay cung ứng dịch vụ, từ đơn giản hay<br /> phức tạp đều áp dụng được. Tuy nhiên, xét về ABC không chỉ sử dụng để tính toán giá<br /> mặt hiệu quả và chi phí thì phương pháp ABC thành sản phẩm dịch vụ mà nó còn được áp<br /> áp dụng có hiệu quả hơn trong các tổ chức có dụng cho bất kỳ bộ phận nào trong doanh<br /> đặc điểm sau: nghiệp để giúp cho nhà quản lý bộ phận đó ra<br /> các quyết định tối ưu nhất. Ví dụ ABC sử dụng<br /> Chi phí gián tiếp chiếm tỷ trọng lớn.<br /> trong bộ phận mua hàng sẽ giúp cho bộ phận<br /> Sản phẩm, dịch vụ gồm nhiều chủng loại. mua hàng biết được chi phí phát sinh của từng<br /> Các loại sản phẩm yêu cầu kỹ thuật và mức hoạt động từ lúc có kế hoạch mua hàng đến lúc<br /> độ phục vụ khác nhau. hàng về nhập kho. Nhờ biết được thông tin<br /> chính xác trong từng hoạt động, bộ phận mua<br /> Quy trình sản xuất phức tạp và có sự thay<br /> hàng sẽ có những điều chỉnh thích hợp để chi<br /> đổi thường xuyên giữa các loại sản phẩm.<br /> phí mua hàng là nhỏ nhất.<br /> 2. Lợi ích khi áp dụng phương pháp ABC<br /> 3. Hạn chế của phương pháp ABC<br /> Do việc phân bổ chi phí gián tiếp dựa vào<br /> Ứng dụng phương pháp ABC tốn nhiều<br /> tiêu thức gây ra chi phí nên thông tin chi phí giá<br /> nguồn lực hơn phương pháp truyền thống về<br /> thành mà phương pháp này cung cấp chính xác<br /> thời gian, chi phí và nguồn nhân lực vận hành.<br /> hơn phương pháp TDC giúp nhà quản trị đưa ra<br /> Ngoài ra, phương pháp ABC cũng đòi hỏi phải<br /> quyết định chính xác trong việc lựa chọn cơ cấu<br /> có sự kết hợp chặt chẽ nhiều bộ phận trong<br /> sản phẩm, quyết định giá bán, quyết định tham<br /> doanh nghiệp, đây là điều không phải bất kỳ<br /> gia thị trường của sản phẩm mới …<br /> doanh nghiệp nào cũng làm được.<br /> ABC tập hợp chi phí theo từng hoạt động<br /> Về mặt lý luận, ABC phức tạp hơn TDC rất<br /> nhờ đó cung cấp thông tin giúp các nhà quản lý<br /> nhiều, vì vậy trong quá trình áp dụng cũng rất<br /> lập kế hoạch kiểm soát chi phí tốt hơn theo<br /> khó xác định được bao nhiêu tiêu thức phân bổ<br /> từng hoạt động, giúp các nhà quản lý loại bỏ<br /> chi phí là phù hợp với doanh nghiệp. Thông<br /> hoặc giảm thiểu tối đa các hoạt động không<br /> thường, các tiêu thức phân bổ chi phí được xác<br /> làm gia tăng giá trị, hoặc loại bỏ những loại sản<br /> định có phần chủ quan dựa trên cơ sở phân tích<br /> phẩm hay dịch vụ tiêu hao quá nhiều nguồn lực<br /> của từng doanh nghiệp và nhóm thiết kế dự án,<br /> của doanh nghiệp nhưng mang lại hiệu quả<br /> vì vậy phụ thuộc rất nhiều vào trình độ của<br /> không cao.<br /> những người thiết kế và vận hành. Nó không<br /> ABC xem xét cấu trúc chi phí trong giá đưa ra một tiêu chuẩn nào để xác định và chưa<br /> thành sản phẩm, dịch vụ, theo dõi nguyên nhân giải quyết được những loại chi phí phát sinh<br /> làm phát sinh chi phí, tình hình sử dụng nguồn không có liên quan đến sản phẩm hay dịch vụ<br /> lực trong công ty, từ đó giúp các nhà quản lý được sản xuất và cung ứng trong kỳ như chi phí<br /> phân tích đúng đắn khả năng sinh lợi của các nghiên cứu phát triển, chi phí quảng cáo.<br /> loại sản phẩm, dịch vụ.<br /> ABC chỉ tập hợp chi phí theo hoạt động mà<br /> Khi sử dụng phương pháp ABC, dự toán chưa phân ra biến phí và định phí trong quá<br /> ngân sách cũng sẽ được lập theo từng hoạt trình tập hợp chi phí và tính toán giá thành sản<br /> động, vì vậy có mức độ chính xác cao hơn dự phẩm, dịch vụ vì vậy việc cung cấp thông tin<br /> <br /> <br /> 61<br /> So sánh phương pháp ABC và phương pháp tính giá truyền thống….<br /> <br /> <br /> cho quá trình ra quyết định trong ngắn hạn sẽ bị e. Phân bổ chi phí cho đối tượng chịu chi<br /> hạn chế. phí thông qua tỷ lệ hoạt động đã được xác định<br /> trước đó.<br /> ABC không thích hợp cho các doanh<br /> nghiệp có quy trình sản xuất đơn giản, sản f. Chuẩn bị các bảng báo cáo và báo cáo<br /> phẩm ít chủng loại và chi phí gián tiếp chiếm cho nhà quản trị.<br /> tỷ trọng nhỏ.<br /> IV. THỰC TRẠNG PHƯƠNG PHÁP<br /> 4. Ứng dụng ABC cần chú ý trình tự sau TÍNH GIÁ THÀNH Ở VIỆT NAM HIỆN NAY<br /> Theo Eric W. Noreen (1999), khi áp dụng Tác giả đã gởi bảng câu hỏi liên quan đến<br /> phương pháp ABC cần chú ý trình tự của sáu phần áp dụng phương pháp tính giá thành trong<br /> bước sau: doanh nghiệp Việt Nam hiện nay, bảng câu hỏi<br /> liên quan đến phần này gồm 16 câu chủ yếu liên<br /> a. Nhận dạng và xác định rõ các hoạt động.<br /> quan đến ba mảng lớn sau: phương pháp tính<br /> b. Tập hợp chi phí trực tiếp cho từng hoạt giá thành hiện đang áp dụng tại doanh nghiệp;<br /> động. mục đích của việc tính giá thành; mức độ tin cậy<br /> c. Phân bổ chi phí gián tiếp cho các hoạt của thông tin chi phí giá thành để ra quyết định.<br /> động chịu chi phí. 500 bảng câu hỏi được gởi ngẫu nhiên bằng thư<br /> và bằng email tới các doanh nghiệp, kết quả có<br /> d. Tính toán tỷ lệ các hoạt động.<br /> 339 doanh nghiệp trả lời, đạt 67.80%.<br /> <br /> <br /> Bảng 1. Bảng tổng hợp kết quả khảo sát<br /> Nội dung chính được hỏi Số lượng Kết quả<br /> DN (%)<br /> Doanh nghiệp áp dụng phương pháp tính giá TDC 339 100<br /> Doanh nghiệp áp dụng phương pháp tính giá ABC 0 0<br /> Mục đích tính giá thành nhằm phục vụ cho việc lập báo 243 71,68<br /> cáo tài chính<br /> Do kế toán tính, nhà quản trị không quan tâm 96 28,32<br /> Dựa vào thông tin chi phí giá thành để ra quyết định 101 29,79<br /> Ra quyết định dựa vào các phương pháp khác (kinh 238 70,21<br /> nghiệm, thông tin thu thập từ bên ngoài …)<br /> Mức độ tin cậy của thông tin chi phí giá thành phục vụ 72 21,24<br /> cho việc ra quyết định<br /> <br /> <br /> 1. Kết quả từ mẫu thống kê trên cho thấy: tâm đến thông tin giá thành và chủ yếu ra quyết<br /> định dựa vào kinh nghiệm và những nguồn thông<br /> Phương pháp TDC đang được phần lớn các<br /> tin khác. Chỉ có 29.79% nhà quản lý ra quyết định<br /> doanh nghiệp áp dụng, phương pháp ABC chưa<br /> có dựa vào thông tin chi phí giá thành nhưng mức<br /> được áp dụng tại các doanh nghiệp Việt Nam.<br /> độ tin cậy rất thấp, 21.24%.<br /> Việc tính giá thành mục đích chủ yếu là phục<br /> Phần lớn các doanh nghiệp ra quyết định<br /> vụ cho việc lập báo cáo tài chính theo yêu cầu của<br /> chủ yếu dựa vào kinh nghiệm và nguồn thông<br /> nhà nước và thậm chí ban giám đốc không quan<br /> tin khác có tỷ lệ rất cao, 70.21%.<br /> <br /> 62<br />  Tạp chí Đại học Công nghiệp<br /> <br /> <br /> 2. Từ thực trạng trên cho thấy: nhưng trình độ quản lý kinh tế của các doanh<br /> nghiệp Việt Nam thì còn kém xa.<br /> Kế toán quản trị nói chung và việc tính giá<br /> thành ở nước ta chưa được coi trọng và nguyên Mặc dù chúng ta chuyển sang kinh tế thị<br /> nhân ảnh hưởng đến vấn đề này có thể chia trường nhưng nền kinh tế thị trường của chúng<br /> thành các nhóm sau: ta chưa thật sự hoàn chỉnh và sự cạnh tranh<br /> chưa thật sự diễn ra gay gắt. Một số ngành nghề<br /> a. Môi trường kinh tế nước ta hiện nay<br /> hiện nay vẫn được nhà nước bảo hộ, một số<br /> Sau hơn 25 năm cải cách kinh tế, nền kinh tế ngành nghề vẫn hưởng nhiều ưu đãi hơn các<br /> nước ta đã có nhiều chuyển biến rõ rệt, thu được ngành nghề khác. Tuy nhiên, việc bảo hộ hay ưu<br /> nhiều thành quả to lớn và phát triển nhanh đãi của nhà nước không thể kéo dài mãi được vì<br /> chóng trong khu vực, tuy nhiên các doanh sự toàn cầu hóa và bằng chứng là chúng ta đã<br /> nghiệp của chúng ta mới được thành lập chủ yếu gia nhập WTO từ năm 2007.<br /> từ sau đổi mới kinh tế nên nhỏ về quy mô lẫn ít<br /> Theo báo cáo Năng lực cạnh tranh toàn cầu<br /> về số lượng, công nghệ lạc hậu, kiến thức quản<br /> năm 2011-2012 của WEF cho thấy Việt Nam đạt<br /> kinh tế còn kém so với các nước trong khu vực<br /> điểm số năng lực cạnh tranh (GCI) 4,24 điểm,<br /> và trên thế giới. Riêng về trình độ quản lý kinh<br /> xếp hạng 65 trong 142 nước được xếp hạng,<br /> tế của chúng ta vẫn còn chịu ảnh hưởng cơ chế<br /> giảm so với năm 2010-2011 Việt Nam đạt điểm<br /> của thời kỳ bao cấp, tâm lý trông chờ vào nhà<br /> số năng lực cạnh tranh (GCI) 4,3 điểm, xếp<br /> nước, chưa dám mạnh dạn đổi mới tư duy quản<br /> hạng 59, tăng so với mức 4,0 điểm trong báo<br /> lý vẫn còn tồn động. Có nhiều ngành nghề hiện<br /> cáo năm 2009-2010 và mức 4,1 điểm trong báo<br /> nay xét về khía cạnh khoa học kỹ thuật, công<br /> cáo năm 2008-2009 [15].<br /> nghệ không thua kém gì các nước phát triển<br /> <br /> <br /> Bảng 2. So sánh năng lực cạnh tranh toàn cầu của Việt Nam với một số nước<br /> GCI<br /> Quốc gia GCI 2008-2009 GCI 2009-2010 GCI 2010-2011 GCI 2011-2012<br /> <br /> Vietnam 70 75 59 65<br /> Thailan 34 36 38 39<br /> Sigapore 5 3 3 2<br /> Malaysia 21 24 26 21<br /> Indonosia 55 54 44 46<br /> Philippines 71 87 85 75<br /> Brunei 39 32 28 28<br /> Campuchia 109 110 109 97<br /> China 30 29 27 26<br /> <br /> Nguồn: The Global Competitiveness Report<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 63<br /> So sánh phương pháp ABC và phương pháp tính giá truyền thống….<br /> <br /> <br /> <br /> 120<br /> Vietnam<br /> 100 Thailan<br /> Sigapore<br /> 80<br /> Malaysia<br /> 60 Indonosia<br /> Philippines<br /> 40<br /> Brunei<br /> <br /> 20 Campuchia<br /> China<br /> 0<br /> GCI 2008-2009 GCI 2009-2010 GCI 2010-2011 GCI 2011-2012<br /> <br /> <br /> Hình 1. Biểu đồ so sánh năng lực cạnh tranh của Việt Nam so với một số nước<br /> <br /> <br /> Từ kết quả trên cho thấy so với các nước đến tư duy quản lý của các nhà quản lý doanh<br /> trong khu vực Đông Nam Á chỉ số GCI của Việt nghiệp. Tư duy quản lý của các doanh nghiệp<br /> Nam chỉ cao hơn hai nước trong khu vực đó là nước ta vẫn còn lạc hậu rất nhiều so với các<br /> Campuchia và Philippines. Tuy nhiên, về biến nước trên thế giới.<br /> động của chỉ số này thì Việt Nam có sự biến c. Giáo dục đại học và đào tạo<br /> động rất mạnh qua các thời kỳ, chứng tỏ rằng<br /> nền kinh tế của nước ta có những yếu tố biến Kế toán quản trị nói chung và phương pháp<br /> động bất thường qua các giai đoạn và hiện nay ABC không phải là mới đối với các nước trên<br /> chỉ số này có xu hướng giảm đi so với năm thế giới, tuy nhiên ở Việt Nam đây là vấn đề còn<br /> trước. Trên đồ thị cho thấy một số nước có nền mới và chưa được quan tâm đúng mức. Theo<br /> kinh tế phát triển ổn định như Trung Quốc, PGS.TS Nghiêm Văn Lợi, kế toán quản trị ở<br /> Singapore, Brunei thì chỉ số GCI của các nước nước ta hiện nay vẫn chưa được quan tâm đầy<br /> này rất ổn định và tăng lên qua các giai đoạn. đủ tương xứng với vị trí và vai trò của nó trong<br /> quản trị doanh nghiệp. Trong điều kiện nền kinh<br /> b. Tiếp cận và ứng dụng công nghệ mới tế mở cửa hội nhập với nền kinh tế khu vực và<br /> Sau gần 30 năm đổi mới đất nước ta đã đi thế giới, nếu chỉ bằng kinh nghiệm của mình các<br /> vào quá trình công nghiệp hóa hiện đại hóa, tuy nhà quản trị khó có thể kiểm soát và đánh giá<br /> nhiên công nghệ sản xuất còn rất lạc hậu đứng được hoạt động của từng bộ phận trong doanh<br /> thứ 133 trong 142 được đánh giá chỉ số cạnh nghiệp. Các doanh nghiệp cần phát triển với quy<br /> tranh toàn cầu, thấp nhất so với các nước trong mô lớn, đa dạng hóa sản phẩm, hoạt động trong<br /> khu vực[15]. Ngành sản xuất công nghiệp của phạm vi rộng để hạn chế rủi ro và đủ sức cạnh<br /> nước ta còn nhỏ bé, công nghệ còn lạc hậu, sản tranh với các doanh nghiệp nước ngoài. Ngay từ<br /> phẩm chưa đủ sức cạnh tranh với các nước trong bây giờ, các doanh nghiệp Việt Nam cần nghĩ<br /> khu vực và thế giới về chất lượng cũng như đến chiến lược phát triển lâu dài, coi kế toán<br /> chủng loại. Các công ty của chúng ta quy mô quản trị là công cụ không thể thiếu để thực hiện<br /> còn nhỏ bé, sản xuất lạc hậu, sức cạnh tranh quản trị doanh nghiệp một cách bài bản mới có<br /> không đủ mạnh, điều này tác động không nhỏ thể hy vọng không bị thua trên sân nhà.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 64<br />  Tạp chí Đại học Công nghiệp<br /> <br /> <br /> Bảng 3. Bảng số liệu giáo dục và đào tạo đại học<br /> GDĐTĐH GDĐTĐH GDĐTĐH GDĐTĐH GDĐTĐH<br /> Nước<br /> 2008-2009 2009-2010 2010-2011 2011-2012<br /> Vietnam 98 92 93 103<br /> Thailan 51 54 59 62<br /> Sigapore 8 5 5 4<br /> Malaysia 35 41 49 38<br /> Indonosia 71 69 66 69<br /> Philippines 60 68 73 71<br /> Brunei 69 62 64 61<br /> Campuchia 127 122 122 120<br /> China 64 61 60 58<br /> <br /> Nguồn: The Global Competitiveness Report<br /> <br /> 140<br /> Vietnam<br /> 120<br /> Thailan<br /> 100 Sigapore<br /> 80 Malaysia<br /> Indonosia<br /> 60<br /> Philippines<br /> 40 Brunei<br /> Campuchia<br /> 20<br /> China<br /> 0<br /> GDĐTĐH 2008-2009 GDĐTĐH 2009-2010 GDĐTĐH 2010-2011 GDĐTĐH 2011-2012<br /> <br /> <br /> Hình 2. Biểu đồ so sánh giáo dục đại học và đào tạo của Việt Nam so với một số nước<br /> <br /> Kết quả từ đồ thị trên cho thấy, giáo dục đào năng tốt nhất. Thiếu kiến thức quản lý các<br /> tạo nước ta chỉ cao hơn có Campuchia và thua doanh nghiệp sẽ thất bại trong môi trường kinh<br /> xa các nước khác trong khu vực. Xem đường doanh đầy cạnh tranh hiện nay. Với chất lượng<br /> cong giáo dục đào tạo đại học của Việt Nam giai giáo dục và đào tạo của các trường đại học, các<br /> đoạn 2011-2012 đang đi xuống so với các nước trung tâm dạy nghề đã được đề cập ở trên, đây<br /> trong khu vực, trong 142 nước được khảo sát là một điều báo động cho các trường, các tổ<br /> Việt Nam đứng thứ 103. Cùng với khoa học kỹ chức đào tạo cần phải xem lại và phải hành<br /> thuật, nguồn nhân lực là nguồn lực quan trọng động ngay bây giờ để theo kịp các nước trong<br /> góp phần gia tăng giá trị cho doanh nghiệp. Bên khu vực và tiến xa hơn hòa nhập với nền giáo<br /> cạnh yếu tố kỹ thuật, yếu tố quản lý cũng đóng dục của thế giới. Đặc biệt, đối với các phương<br /> vai trò quan trọng trong quá trình hoạt động của pháp mới như phương pháp ABC các trường,<br /> doanh nghiệp. Ngày nay, với nguồn tài nguyên các trung tâm đào tạo nên có chương trình giảng<br /> ngày càng khan hiếm, vai trò của khoa học quản dạy, mô hình thực hành để khi người học ra<br /> lý ngày càng trở nên quan trọng, quản lý điều trường có thể áp dụng tốt phương pháp ABC<br /> hành doanh nghiệp như thế nào, sử dụng nguồn vào nơi công tác.<br /> lực ra sao cho hiệu quả nhất đó là trách nhiệm<br /> mà các nhà quản lý phải hoàn thành trong khả<br /> <br /> <br /> 65<br /> So sánh phương pháp ABC và phương pháp tính giá truyền thống….<br /> <br /> <br /> V. THẢO LUẬN công nghiệp hóa hiện đại hóa với mức độ ngày<br /> càng cao, quy trình sản xuất ngày càng trở nên<br /> Trên cơ sở thu thập dữ liệu thực tế của các<br /> phức tạp. Thị trường cạnh tranh ngày càng trở<br /> doanh nghiệp về ứng dụng phương pháp tính giá<br /> nên gay gắt, nhu cầu của người tiêu dùng ngày<br /> thành hiện nay, đa số các doanh nghiệp đang<br /> càng cao và đa dạng. Không những chỉ có các<br /> ứng dụng phương pháp tính giá truyền thống để<br /> doanh nghiệp trong nước cạnh tranh với nhau<br /> tính giá thành. Do thông tin cung cấp từ phương<br /> mà các doanh nghiệp trong nước còn cạnh tranh<br /> pháp này kém chính xác vì vậy việc ra quyết<br /> khốc liệt với các doanh nghiệp nước ngoài. Vì<br /> định của các nhà quản trị kém phần hiệu quả và<br /> vậy, nhà quản lý cần nhiều thông tin thích hợp,<br /> thường dẫn đến sai lầm trong các quyết định về<br /> chính xác, đáng tin cậy để ra quyết định. ABC<br /> giá bán, lựa chọn cơ cấu sản phẩm tối ưu và xác<br /> là một mô hình thức hợp để lựa chọn.<br /> định lợi nhuận. Như vậy, lợi nhuận mà các<br /> doanh nghiệp Việt Nam công bố trên báo cáo tài b. Chi phí gián tiếp chiếm tỷ trọng ngày<br /> chính mà những người sử dụng bên ngoài dùng càng cao: cùng với quá trình công nghiệp hóa<br /> để phân tích đánh giá về tình hình hoạt động của hiện đại hóa của đất nước, một bộ phận các<br /> công ty đó có mức độ tin cậy là bao nhiêu, đặc doanh nghiệp Việt Nam đã chuyển đổi quy trình<br /> biệt là các doanh nghiệp có hàng tồn kho lớn. sản xuất, từ quy trình sản xuất lạc hậu sang quy<br /> trình sản xuất hiện đại dẫn đến chi phí đầu tư<br /> Hiện nay các doanh nghiệp Việt Nam<br /> lớn; đẩy mạnh hoạt động nghiên cứu phát triển,<br /> chưa áp dụng các phương pháp tính giá thành<br /> quảng cáo, quảng bá và những hoạt động này<br /> ABC có nhiều lý do. Các lý do có thể phân tích<br /> đều làm gia tăng đáng kể tỷ trọng chi phí gián<br /> thành hai nhóm sau:<br /> tiếp trong giá thành sản phẩm dịch vụ. Vì vậy,<br /> Nhóm lý do bên trong bao gồm: sự thiếu việc phân bổ chi phí gián tiếp theo phương pháp<br /> thông tin về ABC; hạn chế về trình độ của nhà truyền thống không chính xác sẽ ảnh hưởng rất<br /> quản lý trong việc tiếp cận các phương pháp lớn đến các quyết định trong ngắn hạn cũng như<br /> mới; tâm lý trông chờ và thói quen không thích trong dài hạn của các nhà quản trị.<br /> thay đổi cái cũ từ nền kinh tế bao cấp vẫn còn<br /> c. Tiết kiệm tài nguyên cho doanh nghiệp<br /> tồn tại; thiếu nguồn nhân lực thực hiện dự án.<br /> đồng thời bảo vệ môi trường. Hiệu quả công việc<br /> Nhóm lý do bên ngoài bao gồm: môi của các công ty chúng ta không cao thường tiêu<br /> trường kinh tế của nước ta chưa thật sự cạnh hao nhiều tài nguyên và tạo ra nhiều phế phẩm,<br /> tranh gay gắt; chưa có doanh nghiệp hay tổ chức ABC theo dõi chi phí phát sinh theo từng hoạt<br /> nào công bố việc áp dụng phương pháp ABC động sẽ cho các cấp quản trị biết được những<br /> thành công để các doanh nghiệp khác học hỏi và hoạt động nào không mang lại giá trị và tìm cách<br /> chia sẻ kinh nhiệm; yêu cầu cung cấp thông tin loại bỏ hay hạn chế chúng, giảm thiểu phế phẩm,<br /> kế toán ra bên ngoài còn chung chung, chưa có giảm hao phí trong quá trình sản xuất, tăng năng<br /> một sự đòi hỏi chi tiết từ cơ quan nhà nước hay suất thúc đẩy doanh nghiệp phát triển.<br /> những người sử dụng.<br /> d. ABC không đòi hỏi trình độ quá cao về kế<br /> Trong điều kiện hiện nay của Việt Nam, toán, nguồn lực kế toán của chúng ta hiện nay<br /> ứng dụng phương pháp ABC có những yếu tố có thể đáp ứng được.<br /> thuận lợi và bất lợi như sau:<br /> e. Tin học giúp cho doanh nghiệp tiết kiệm thời<br /> 1. Các yếu tố thuận lợi gian và chi phí khi áp dụng phương pháp ABC.<br /> a. Quy trình sản xuất ngày càng phức tạp,<br /> yêu cầu thông tin ngày càng chính xác được các<br /> cấp quản trị quan tâm: nước ta đi vào quá trình<br /> <br /> 66<br />  Tạp chí Đại học Công nghiệp<br /> <br /> <br /> 2. Các yếu tố bất lợi hiện nay có rất nhiều nhà quản lý doanh nghiệp<br /> chưa qua đào tạo về kiến thức quản lý, chủ yếu<br /> a. Một bộ phận các doanh nghiệp có chi phí<br /> quản lý bằng kinh nghiệm. Nước ta mới chuyển<br /> gián tiếp chiếm tỷ trọng nhỏ. Đa số các doanh<br /> đổi từ nền kinh tế bao cấp sang nên kinh tế thị<br /> nghiệp vừa và nhỏ ở nước ta có chi phí gián tiếp<br /> trường chưa đầy 30 năm, kiến thức về quản lý<br /> chiếm tỷ trọng nhỏ, việc đầu tư máy móc thiết<br /> doanh nghiệp trong nền kinh tế thị trường còn<br /> bị ít, sản xuất chủ yếu dựa vào công nhân.<br /> lạc hậu so với các trên thế giới vì vậy để áp<br /> b. Thực trạng quản lý còn lạc hậu. Các dụng một phương pháp mới như ABC trong<br /> doanh nghiệp chúng ta quen quản lý theo kiểu doanh nghiệp sẽ gặp phải một rào cản rất lớn từ<br /> truyền thống, chủ yếu đạt được mục tiêu đề ra các nhà quản lý. Theo nghiên cứu của chuyên<br /> cho bộ phận của mình mà ít chú ý tới mục tiêu gia văn hóa Geert Hofstede (1983), Việt Nam có<br /> chung của doanh nghiệp, và tiêu chuẩn đánh giá chỉ số quyền lực tập thể cao (70), chính vì vậy<br /> sự hoàn thành công việc hay mục tiêu là kế những quyết định thường phải được tập thể<br /> hoạch đã đề ra. Tuy nhiên, chúng ta phải xem thông qua. Đây là một trở ngại cho việc ra quyết<br /> xét kế hoạch này được lập như thế nào. Đối với định cho chấp nhận ứng dụng phương pháp<br /> đại đa số các doanh nghiệp được khảo sát thì kế ABC. Có rất nhiều nghiên cứu thực nghiệm chỉ<br /> hoạch được lập chủ yếu dựa trên kết quả năm ra rằng để áp dụng thành công phương pháp<br /> trước rồi điều chỉnh tăng lên hay giảm xuống ABC trong một tổ chức cần có sự ủng hộ từ các<br /> theo sự phân tích của những người lập ra kế nhà quản trị, có thể kể ra một số tác giả như sau<br /> hoạch. Như vậy, bản thân kế hoạch được lập ra Lana Y.J. Liu and Fei Pan (2007), Zhang Yi Fei<br /> đã có chứa đựng sai sót và nhiều khi không phù and Che Ruhana Isa (2010), Suzanne Byrne<br /> hợp với thực tế, tính khả thi rất thấp. Tác giả bài (2011), Zhang Yi Fei and Che Ruhana Isa<br /> báo đã tìm hiểu và phân tích doanh thu của một (2010).<br /> công ty cao su, kết quả phát hiện ra doanh thu<br /> d. Lợi ích và chi phí khi áp dụng ABC. Để<br /> quý 4 thấp nhất so với các quý khác và thậm chí<br /> áp dụng phương pháp ABC, chắc chắn doanh<br /> chỉ bằng 1/2 quý 1. Trao đổi với ban giám đốc<br /> nghiệp phải tốn kém nhiều nguồn lực để thiết kế<br /> và các phòng ban có liên quan về doanh thu quý<br /> và thực hiện hơn là phương pháp TDC. Xét<br /> 4 của công ty, chúng tôi phát hiện ra rằng không<br /> trong ngắn hạn các nhà quản trị chưa thấy rõ<br /> phải do giá sản phẩm thị trường giảm doanh<br /> được lợi ích của phương pháp ABC nên rất khó<br /> nghiệp thu hẹp qui mô mà do kế hoạch đã hoàn<br /> được sự chấp nhận từ các nhà lãnh đạo.<br /> thành vượt mức. Ban giám đốc lo rằng nếu quý<br /> 4 bán hàng bình thường giống các quý khác thì VI. GIẢI PHÁP<br /> vượt kế hoạch rất cao và sợ rằng năm sau kế<br /> 1. Sự hợp tác giữa các bộ phận, các nhóm<br /> hoạch được cấp trên giao cao hơn năm nay sẽ<br /> làm việc<br /> không hoàn thành kế hoạch, lúc đó sẽ không<br /> được khen thưởng mà còn bị cách chức. Như Để áp dụng thành công phương pháp ABC<br /> vậy chính “kế hoạch” không thực tế, không đòi hỏi phải có sự hợp tác giữa các phòng ban<br /> chính xác và sự quản lý theo kế hoạch của rất trong đơn vị cũng như tinh thần làm việc nhóm.<br /> nhiều công ty hiện nay nhất là các công ty của Có nhiều nghiên cứu thực nghiệm chỉ ra rằng sự<br /> nhà nước đã góp phần ngăn chặn sự phát triển kết hợp chặt chẽ giữa các phòng ban, các nhóm<br /> của doanh nghiệp, lãng phí nguồn lực kinh tế làm việc góp phần thúc đẩy sự thành công khi<br /> của chính bản thân doanh nghiệp đó và cũng áp dụng phương pháp ABC, có thể kể ra một số<br /> chính là lãng phí nguồn tài nguyên quốc gia. tác giả như Landry (1997), Gering (1999),<br /> Drake et al. (2001), Baird et al. (2007). Như<br /> c. Tư tưởng quản lý còn lạc hậu. Thực trạng vậy, để ứng dụng được ABC thì bản thân nội bộ<br /> <br /> 67<br /> So sánh phương pháp ABC và phương pháp tính giá truyền thống….<br /> <br /> <br /> doanh nghiệp phải hợp tác và ủng hộ nếu không doanh nghiệp thiếu nguồn tài nguyên quan trọng<br /> có sự ủng hộ từ các bộ phận khác thì ABC khó để nghiên cứu và ứng dụng. Để giải quyết vấn<br /> ứng dụng thành công trong tổ chức. Đây cũng đề này, các nhà nghiên cứu cũng như những<br /> chính là vấn đề thuộc về cơ cấu tổ chức cũng người thực hành kế toán phải nghiên cứu nhiều<br /> như văn hóa trong công ty. hơn, sâu hơn về phương pháp ABC và phải cần<br /> có sự hỗ trợ của Chính phủ trong việc mua các<br /> 2. Giải pháp nguồn nhân lực<br /> tài liệu cũng như các tạp chí khoa học trên thế<br /> ABC không phải là một mô hình cứng ngắt, giới. Hiện nay, Việt Nam đang thiếu hụt vấn đề<br /> trong quá trình ứng dụng cũng có sự thay đổi về này, ví dụ ở Việt Nam chúng ta không thể vào<br /> mối quan hệ của các tiêu thức phân bổ chi phí, mạng internet đọc được các bài nghiên cứu của<br /> các trung tâm chi phí vì vậy đòi hỏi người sử các tác giả trên thế giới vì chúng ta chưa mua<br /> dụng phải có kiến thức sâu về phương pháp tạp chí của họ, người đọc phải trả tiền khi muốn<br /> ABC và kiến thức về kế toán quản trị. Theo TS tải tài liệu về xem. Vì vậy, đây là một hạn chế<br /> Trần Phước (2011), khảo sát kết quả kiến thức rất lớn trong quá trình tiếp cận kiến thức mới<br /> đào tạo chuyên ngành kế toán, kiểm toán thì có của người Việt Nam. Vấn đề này cần có sự hỗ<br /> tới 50% câu trả lời là ít và đã đưa ra các giải trợ của các cơ quan tổ chức nhà nước, cần phải<br /> pháp phát triển nguồn nhân lực ngành kế toán có bàn tay của Chính phủ.<br /> kiểm toán ở Việt Nam trong thời kỳ công nghiệp<br /> hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế. Như vậy, 4. Thay đổi quan điểm của nhà quản lý<br /> hiện nay chúng ta đang thiếu hụt kế toán viên có Các nhà quản lý doanh nghiệp cần thay đổi<br /> đủ trình độ để tiếp cận phương pháp mới, ví dụ thái độ trong quá trình điều hành và quản lý<br /> như phương pháp ABC. Đối với các phương doanh nghiệp. Tâm lý hiện nay của rất nhiều<br /> pháp, kỹ thuật cũng như yêu cầu của ABC, nhà quản lý là trông chờ vào sự hướng dẫn hay<br /> trường đại học cũng như các cơ sở đào tạo phải sự bắt buộc của cơ quan có thẩm quyền mà bản<br /> có những dự án cụ thể để cho sinh viên thực thân họ không chủ động áp dụng những phương<br /> hành và phân tích những thuận lợi cũng như pháp quản lý mới. Một phần là do thiếu hụt về<br /> những khó khăn khi áp dụng ABC vào trong kiến thức quản lý, một phần là tâm lý sợ thay<br /> doanh nghiệp. Chính phủ cũng như những trung đổi, sợ thất bại trong quá trình áp dụng cái mới.<br /> tâm nghiên cứu ứng dụng kế toán của Việt Nam Chính vì vậy mà hệ thống tính giá thành TDC<br /> cũng phải có những dự án ứng dụng cụ thể: ứng đã tồn tại hàng trăm năm qua và có rất nhiều<br /> dụng ABC cho một phần hành, cho toàn bộ điểm không còn phù hợp với sự phát triển kinh<br /> doanh nghiệp. Có thể lựa chọn ứng dụng thí tế Việt Nam hiện nay nhưng vẫn được các<br /> điểm các công ty có đủ điều kiện áp dụng ABC doanh nghiệp Việt Nam áp dụng phổ biến và<br /> sau đó công bố kết quả ứng dụng cho các công rộng rãi.<br /> ty khác học hỏi và ứng dụng.<br /> 5. Áp dụng phương pháp ABC phải gắn<br /> 3. Đẩy mạnh nghiên cứu với nội lực doanh nghiệp và yêu cầu thực tế<br /> Đối với các nước trên thế giới, việc nghiên ABC không có một tiêu chuẩn nào cho mỗi<br /> cứu ứng dụng phương pháp ABC đã diễn ra từ doanh nghiệp, vì vậy khi áp dụng ABC phải gắn<br /> cuối những năm 1980. Họ không những nghiên liền với tình hình thực tế của doanh nghiệp<br /> cứu lý thuyết ABC mà còn khảo sát thực trạng mình, không nên chạy theo phong trào cũng<br /> ứng dụng ABC, tìm ra những yếu tố tác động không nên coi là mốt để rồi áp dụng không hiệu<br /> tích cực cũng như những yếu tố tác động tiêu quả. Ngày nay, với sự cạnh tranh gay gắt và<br /> cực đến quá trình ứng dụng ABC. Nước ta hiện thông tin đòi hỏi ngày càng đa dạng, bản thân<br /> nay việc nghiên cứu này còn quá ít, vì vậy các ABC cũng có nhược điểm vì vậy cần kết hợp<br /> <br /> 68<br />  Tạp chí Đại học Công nghiệp<br /> <br /> <br /> phương pháp tính giá thành ABC với các với quy mô ngày càng lớn, phức tạp hơn, đa<br /> phương pháp khác như ABC kết hợp với phân dạng hơn. Đây là điều kiện tốt để doanh nghiệp<br /> tích biến phí, định phí; ABC kết hợp với chi phí áp dụng phương pháp tính giá thành hiện đại,<br /> định mức; ABC kết hợp với BSC (Balanced điển hình là phương pháp ABC.<br /> Scorecard). Với môi trường cạnh tranh ngày càng gay<br /> 6. Điện toán hóa kế toán gắt khoa học kỹ thuật ngày càng phát triển đã tác<br /> động mạnh mẽ đến việc sản xuất cũng như cung<br /> Khám phá và sử dụng các phần mềm kế<br /> ứng hàng hóa, dịch vụ như hiện nay, việc áp<br /> toán thích hợp với tình hình hiện tại và đáp ứng<br /> dụng phương pháp tính giá thành truyền thống<br /> được khả năng mở rộng và phát triển trong<br /> không còn phù hợp nữa. Hầu hết các quyết định<br /> tương lai, phần mềm không chỉ theo dõi kế toán<br /> của nhà quản trị trong việc lựa chọn cơ cấu sản<br /> tài chính mà còn theo dõi được cả kế toán quản<br /> phẩm, quyết định về giá bán đều có liên quan đến<br /> trị và đặc biệt là phải đáp ứng được yêu cầu theo<br /> chi phí sản xuất cũng như cung ứng sản phẩm<br /> dõi chi phí phát sinh theo từng hoạt động để<br /> đến người tiêu dùng. Thông tin chi phí không<br /> phục vụ cho phương pháp ABC.<br /> chính xác sẽ dẫn các nhà quản trị đến quyết định<br /> VII. KẾT LUẬN sai lầm. Để tồn tại và phát triển, các doanh<br /> Môi trường kinh tế của Việt Nam đã nghiệp Việt Nam nên lựa chọn phương pháp tính<br /> thay đổi sâu sắc kể từ khi cải cách kinh tế 1986. giá thành chính xác hơn thay thế phương pháp<br /> Sự toàn cầu hóa và việc gia nhập WTO đã thúc tính giá thành truyền thống. ABC là một mô hình<br /> đẩy nền kinh tế Việt Nam cạnh tranh ngày càng tính giá thành chính xác và cung cấp thông tin<br /> gay gắt hơn ngay cả thị trường nội địa cũng như linh hoạt đáng tin cậy mà các doanh nghiệp Việt<br /> thị trường thế giới. Việc sản xuất và cung ứng Nam có thể cân nhắc lựa chọn.<br /> hàng hóa dịch của các doanh nghiệp Việt Nam<br /> <br /> <br /> <br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> 1. Trương Bá Thanh, Đinh Thị Thanh Hường. Vận dụng phương pháp tính giá dựa trên cơ sở hoạt<br /> động trong các doanh nghiệp in. Tạp chí Khoa học và Công nghệ, Đại học Đà Nẵng. 2009; 3<br /> (32): 1-10.<br /> 2. Robert S. Kaplan, Anthony A. Atkinson. Advanced Management Accounting. Prentice Hall<br /> International, Inc. 1998.<br /> 3. William O. Stratton. Introduction to Management Accounting. Peking University Press. 2010.<br /> 4. Cooper, R., Kaplan, R.S. Profit priorities from activity-based costing. Harvard Business<br /> Review. 1991; 69: 130–135.<br /> 5. Cooper, R., and Kaplan, R. S. Profit priorities from activity-based costing. Harvard Business<br /> Review. 1991; 130-137.<br /> 6. Derya Eren Akyol, Gonca Tuncel, and G. Mirac Bayhan. A comparative analysis of activity-<br /> based costing and traditional costing. World Academy of Science, Engineering and<br /> Technology. 2005; (3): 44-47.<br /> 7. Davood Askarany, HassanYazdifar. An investigation into the mixed reported adoption rates for<br /> ABC: Evidence from Australia, NewZealand and the UK. Int. J.Production Economics. 2012;<br /> (135): 430–439<br /> <br /> <br /> 69<br /> So sánh phương pháp ABC và phương pháp tính giá truyền thống….<br /> <br /> <br /> 8. Martijn Schoute. The relationship between product diversity, usage of advanced manufacturing<br /> technologies and activity-based costing adoption. The British Accounting Review. 2011; (43):<br /> 120–134.<br /> 9. Ali Khozein and Morteza Dankoob. Activity Based Costing System and its Succeed<br /> Implementing in Organizations. Australian Journal of Basic and Applied Sciences. 2011; 5(10):<br /> 613-619.<br /> 10. 王好翠. 浅谈作业成本法. 安徽科技学院学报. 2009; 23(1): 92-9<br /> <br /> 11. 佟建立. 作业成本法与传统成本发比较. 会计理论与实务. 2011; (3): 18-19<br /> <br /> 12. 郭亮. 关于作业成本管理假设问题的研究. 生产力研究. 2010; (11): 115-117<br /> 13. Trần Phước. Phát triển chất lượng nguồn lực kế toán – kiểm toán Việt Nam thời kỳ công nghiệp<br /> hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế. Tạp chí Đại học Công nghiệp (Trường Đại học Công<br /> nghiệp TP.HCM). 2011; 5(04).<br /> 14. Paul A. Sharman, The Case for Management Accounting, Strategic Finance, October 2003, pp.<br /> 44, 46.<br /> 15. Klaus Schwab et al. The Global Competitiveness Report 2011–2012. World Economic Forum,<br /> 2011.<br /> 16. Klaus Schwab et al. The Global Competitiveness Report 2010–2011. World Economic Forum,<br /> 2010.<br /> 17. Klaus Schwab et al. The Global Competitiveness Report 2009–2010. World Economic Forum,<br /> 2009.<br /> 18. Klaus Schwab et al. The Global Competitiveness Report 2008–2009. World Economic Forum,<br /> 2008.<br /> 19. Lana Y.J. Liu, Fei Pan. The implementation of Activity-Based Costing in China: An innovation<br /> action research approach. The British Accounting Review. 2007; (39): 249–264.<br /> 20. Zhang Yi Fei and Che Ruhana Isa. Behavioral and organizational variables affecting the success of<br /> ABC success in China. African Journal of Business Management. 2010; 4(11): 2302-2308.<br /> 21. Suzanne Byrne. What determines ABC success in mature sites? Journal of Accounting &<br /> Organizational Change. 2011; 7(3): 259 – 277.<br /> 22. Zhang Yi Fei and Che Ruhana Isa. Factors Influencing Activity-Based Costing Success: A Research<br /> Framework. International Journal of Trade, Economics and Finance. 2010; 1(2): 144-150.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 70<br />