So sánh tỉ lệ thiếu vitamin B12 ở bệnh nhân đái tháo đường sử dụng metformin với dân số không sử dụng metformin

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:9

Thêm vào BST

Báo xấu

1
lượt xem 0
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Nghiên cứu nhằm có số liệu tỉ lệ thiếu vitamin B12 ở 2 đối tượng này và các yếu tố liên quan để có thông tin giúp ích cho theo dõi tình trạng thiếu vitamin B12 ở bệnh nhân ĐTĐ sử dụng metformin lâu ngày.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: So sánh tỉ lệ thiếu vitamin B12 ở bệnh nhân đái tháo đường sử dụng metformin với dân số không sử dụng metformin

Nghiên cứu Y học Tạp chí Y học Thành phố Hồ Chí Minh;28(4):50-58 ISSN: 1859-1779 https://doi.org/10.32895/hcjm.m.2025.04.07 So sánh tỉ lệ thiếu vitamin B12 ở bệnh nhân đái tháo đường sử dụng metformin với dân số không sử dụng metformin Huỳnh Tấn Đạt1,*, Nguyễn Thị Ngọc2 1 Khoa Y, Đại học Y Dược Thành phố Hồ Chí Minh, Thành phố Hồ Chí Minh, Việt Nam 2 Bệnh viện Vinmec Central Park Thành phố Hồ Chí Minh, Thành phố Hồ Chí Minh, Việt Nam Tóm tắt Mục tiêu: Y văn ghi nhận thiếu vitamin B12 có thể xảy ra ở bệnh nhân đái tháo đường sử dụng metformin liên quan đến liều và thời gian sử dụng thuốc này, tuy nhiên thiếu vitamin B12 cũng có thể xảy ra trên dân số chung không sử dụng metformin. Thông tin về thiếu vitamin B12 ở các đối tượng này còn thiếu ở Việt Nam. Nghiên cứu muốn so sánh tỉ lệ thiếu vitamin B12 và các yếu tố liên quan ở bệnh nhân đái tháo đường sử dụng metformin với dân số không sử dụng metformin. Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: Nghiên cứu cắt ngang mô tả. Bệnh nhân đái tháo đường típ 2 sử dụng metformin trên 6 tháng và bệnh nhân không sử dụng metformin bao gồm những bệnh nhân đái tháo đường típ 2 điều trị bằng chế độ ăn và bệnh nhân có bệnh nội khoa khác không nằm trong tiêu chuẩn loại trừ khám và điều trị ngoại trú tại bệnh viện Vinmec Central Park được đưa vào nghiên cứu từ tháng 2 năm 2023 đến tháng 8 năm 2023, thu thập các dữ liệu để đánh giá tỉ lệ thiếu vitamin B12 và so sánh kết quả giữa 2 nhóm. Kết quả: Nghiên cứu có 160 bệnh nhân đái tháo đường típ 2 sử dụng metformin trên 6 tháng và 85 bệnh nhân không sử dụng metformin. Tỉ lệ thiếu vitamin B12 ở nhóm sử dụng metformin là 23,1% và nhóm không sử dụng metformin là 16,5%, khác biệt không có ý nghĩa thống kê. Trong nhóm đái tháo đường sử dụng metformin, thời gian trung vị sử dụng metformin là 4 năm. Phân tích đơn biến: sử dụng lâu metformin (4 năm trở lên), liều metformin trên liều trung vị (> 1000 mg/ngày) và kết hợp sử dụng lâu metformin với liều metformin trên liều trung vị có liên quan với thiếu vitamin B12 với OR lần lượt 3,91, 4,16 và 5,25 9 (p 1000 mg/ngày có liên quan với thiếu vitamin B12 với OR=4,1 (p 1000 mg/ngày liên quan có ý nghĩa đến thiếu vitamin B12 kết hợp với thời gian sử dụng metformin 4 năm trở lên làm tăng tỉ lệ thiếu vitamin B12. Từ khóa: thiếu vitamin B12; liều meformin; sử dụng lâu metformin Ngày nhận bài: 12-03-2025 / Ngày chấp nhận đăng bài: 04-04-2025 / Ngày đăng bài: 09-04-2025 *Tác giả liên hệ: Huỳnh Tấn Đạt. Khoa Y, Đại học Y Dược Thành phố Hồ Chí Minh, Thành phố Hồ Chí Minh, Việt Nam. E-mail: huynhtandat@ump.edu.vn © 2025 Bản quyền thuộc về Tạp chí Y học Thành phố Hồ Chí Minh. 50 https://www.tapchiyhoctphcm.vn
Tạp chí Y học Thành phố Hồ Chí Minh * Tập 28 * Số 4 * 2025 Abstract COMPARISON OF VITAMIN B12 DEFICIENCY IN DIABETES PATIENTS USING METFORMIN WITH METFORMIN-NON-INDICATED POPULATIONS Huynh Tan Dat, Nguyen Thi Ngoc Objective: Literature reports that vitamin B12 deficiency can occur in diabetic patients using metformin related to the dose and duration of use of this drug, but vitamin B12 deficiency can also occur in the general population that are not indicated metformin. Information about vitamin B12 deficiency among these subjects is insufficient in Vietnam. The study aimed to compare the prevalence of vitamin B12 deficiency and related factors in diabetic patients using metformin with the metformin-non-indicated population. Methods: A cross-sectional study was applied. The inclusion criteria were patients with type 2 diabetes who were indicated metformin for more than 6 months and patients who did not use metformin for outpatient treatment at Vinmec Central Park hospital. Patients were included in the study from February 2023 to August 2023, dInput data were analysed to evaluate the rate of vitamin B12 deficiency and to compare the results between the 2 groups. Results: The study included 160 type-2 diabetes patients who used metformin for more than 6 months and 85 patients who did not use metformin. The rate of vitamin B12 deficiency in the metformin-indicated group was 23.1% and in the metformin-non-indicated group was 16.5%, the difference was not statistically significant. In the diabetic group using metformin, the median duration of metformin use was 4 years. Univariate analysis showed that long-term use of metformin (4 years or more), metformin doses above the median dose (> 1000 mg/day), and the combination of long- term metformin use with metformin doses above the median dose were associated with vitamin B12 deficiency with OR 3.91, 4.16 and 5.25 respectively (p 1000 mg/day was associated with vitamin B12 deficiency with OR=4.1 (p 1000 mg/day were significantly associated with vitamin B12 deficiency, this dose combined with metformin use for 4 years or more increased the rate of vitamin B12 deficiency. Keywords: vitamin B12 deficiency; metformin dose; long-term metformin use 1. ĐẶT VẤN ĐỀ này thay đổi từ 9,7% đến 48,9% tùy thuộc vào nhiều yếu trong đó có chủng tộc, tuổi, chế độ ăn, điểm cắt chẩn đoán thiếu vitamin B12, liều và thời gian sử dụng thuốc metformin [4- Tỉ lệ bệnh đái tháo đường (ĐTĐ) típ 2 ngày càng tăng trên 10]. NC HOME trên dân số ĐTĐ điều trị bằng insulin cho thế giới, theo ước tính của Hiệp hội đái tháo đường thế giới thêm metformin theo dõi trung bình 4,3 năm cho thấy (IDF) năm 2021 trên dân số 20 – 79 tuổi là 10,5% đến năm metformin kèm tăng tỉ lệ thiếu vitamin B12 so với giả dược 2045 tỉ lệ là 12,2% [1]. Ở Việt Nam, số liệu năm 2022 cho thấy [4]. Cơ chế metformin gây thiếu vitamin B12 chưa hoàn toàn tỉ lệ đái tháo đường ở dân số 30 – 69 tuổi là 7,3% [2]. biết rõ, có thể giải thích qua 1 số cơ chế: giảm tiết các yếu tố Metformin được khuyến cáo sử dụng đầu tay cho điều trị ĐTĐ nội tại (intrinsic factor: IF), ức chế tái hấp thu phức bộ vitamin típ 2 do chi phí thấp, hiệu quả tốt trong kiểm soát đường huyết B12 – IF, thay đổi chuyển hóa và tái hấp thu muối mật, tương và giảm biến chứng mạch máu nhỏ, các biến cố tim mạch và tác gắn kết giữa phức bộ vitamin B12 – IF với thụ thể cubilin tử vong [3]. Như vậy số lượng bệnh nhân ĐTĐ típ 2 sử dụng [11,12]. Thiếu vitamin B12 kéo dài có thể gây thiếu máu hồng metformin rất lớn. Tuy nhiên khi sử dụng metformin 1 số cầu to (thường kết hợp với thiếu acid folic) và bệnh thần kinh nghiên cứu (NC) ghi nhận tăng tỉ lệ thiếu vitamin B12, tỉ lệ https://doi.org/10.32895/hcjm.m.2025.04.07 https://www.tapchiyhoctphcm.vn | 51
Tạp chí Y học Thành phố Hồ Chí Minh * Tập 28 * Số 4* 2025 ngoại biên thường bỏ sót chẩn đoán ở bệnh nhân có biến Vinmec Central Park được đưa vào nghiên cứu từ tháng 2 chứng thần kinh do ĐTĐ hoặc làm nặng thêm biến chứng này năm 2023 đến tháng 8 năm 2023. [11]. Tuy nhiên, không phải NC nào cũng cho thấy metformin 2.1.1. Tiêu chuẩn loại trừ gây thiếu vitamin B12. NC tổng quan hệ thống và phân tích gộp chỉ có 10 trong 17 NC quan sát cho thấy nồng độ vitamin Những bệnh lí hoặc tình trạng bệnh có thể ảnh hưởng đến B12 thấp hơn ở nhóm dùng metformin so với nhóm không sử hấp thu và chuyển hóa vitamin B12: bệnh nội khoa nặng dụng metformin [8]. Một số NC ghi nhận tỉ lệ thiếu vitamin (nhiễm trùng nặng, bệnh mạch vành cấp, xơ gan, suy thận có B12 không khác biệt giữa bệnh nhân ĐTĐ sử dụng metformin độ lọc cầu thận < 30 ml/phút, các ung thư, các bệnh về huyết so với nhóm không sử dụng metformin [10,13-16]. NC ở Hà học), các bệnh về tiêu hóa (hội chứng kém hấp thu, hội chứng Lan cho thấy dân số ĐTĐ không sử dụng metformin vẫn có tỉ đại tràng kích thích, viêm đại tràng mạn tính hoặc tiền sử cắt lệ thiếu vitamin B12 là 4,4% [9]. Ngoài ra dân số chung không dạ dày, đại tràng hay cắt tụy), tình trạng ảnh hưởng dinh bị ĐTĐ vẫn có tỉ lệ thiếu vitamin B12 và tỉ lệ này tăng theo dưỡng (sụt 5% cân nặng trong 6 tháng gần đây, ăn thuần chay tuổi. Dữ liệu ở Mỹ cho thấy tỉ lệ thiếu vitamin B12 ( 20% ở tuổi trên 60 [17]. vitamin B12 trong 6 tháng liên tục hoặc phụ nữ mang thai. Hơn nữa NC ở Ấn Độ cho thấy người không có bệnh lí có tỉ lệ thiếu vitamin B12 rất cao: 47,5% ở người ăn chay trường, 2.2. Phương pháp nghiên cứu 20,4% ở người ăn bình thường và thậm chí người có thu nhập 2.2.1. Thiết kế nghiên cứu cao cũng thiếu vitamin B12 từ 27,0-31,2% [18]. Có nhiều yếu Nghiên cứu cắt ngang mô tả. tố gây thiếu vitamin B12 ngoài sử dụng metformin: do cung cấp không đủ trong khẩu phần ăn, kém hấp thu, bệnh lí đường 2.2.2. Cỡ mẫu tiêu hóa, bệnh tự miễn (thiếu máu ác tính) và do một số thuốc Cỡ mẫu dựa vào công thức để xác định một tỷ lệ: [17,19]. Như vậy thiếu vitamin B12 ở bệnh nhân ĐTĐ sử dụng metformin có tỉ lệ khác nhau giữa các NC và có thể ( ) N = Z( ) không khác biệt với dân số không sử dụng metformin do thiếu vitamin B12 ảnh hưởng bởi rất nhiều yếu tố ngoài metformin. Trong đó: Z=1,96, α=0,1, p=0,22 (dựa vào tỉ lệ thiếu Ở Việt Nam chúng tôi chưa ghi nhận NC công bố tỉ lệ thiếu vitamin B12 ở bệnh nhân ĐTĐ típ 2 trong NC ở Hàn Quốc vitamin ở dân số ĐTĐ có sử dụng metformin và dân số chung [5]) và d là độ chính xác mong muốn chọn 6,5% (d=0,065). không sử dụng metformin. Chúng tôi tiến hành nghiên cứu Cỡ mẫu tính theo công thức trên là 156 bệnh nhân. Thực tế này nhằm có số liệu tỉ lệ thiếu vitamin B12 ở 2 đối tượng này chúng tôi thu thập được 160 bệnh nhân. và các yếu tố liên quan để có thông tin giúp ích cho theo dõi tình trạng thiếu vitamin B12 ở bệnh nhân ĐTĐ sử dụng Chúng tôi chọn nhóm không sử dụng metformin bao gồm metformin lâu ngày. bệnh nhân ĐTĐ típ 2 chỉ điều trị bằng chế độ ăn, những bệnh nhân không bị ĐTĐ khám bệnh nội khoa khác hoặc những người đi khám sức khỏe tổng quát không có tiêu chuẩn loại 2. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP trừ với tỉ lệ 1:2 so với nhóm sử dụng metformin, chúng tôi NGHIÊN CỨU chọn được nhóm không sử dụng metformin là 85 bệnh nhân. 2.2.3. Phương pháp tiến hành 2.1. Đối tượng nghiên cứu Dân số ĐTĐ típ 2 sử dụng metformin trên 6 tháng với liều Bệnh nhân đồng ý tham gia NC và không có tiêu chuẩn cố định và bệnh nhân không sử dụng metformin bao gồm loại trừ được đưa vào NC. Bệnh nhân sẽ được hỏi bệnh, những bệnh nhân đái tháo đường típ 2 điều trị bằng chế độ khám lâm sàng và làm các xét nghiệm cận lâm sàng theo ăn và bệnh nhân có bệnh nội khoa khác không nằm trong tiêu mẫu NC để đánh giá tỉ lệ thiếu vitamin B12 và các yếu tố chuẩn loại trừ khám và điều trị ngoại trú tại bệnh viện liên quan như thời gian bị ĐTĐ, liều metfornin và thời gian 52 | https://www.tapchiyhoctphcm.vn https://doi.org/10.32895/hcjm.m.2025.04.07
Tạp chí Y học Thành phố Hồ Chí Minh * Tập 28 * Số 4 * 2025 sử dụng metformin, so sánh tỉ lệ thiếu vitamin B12 giữa 2 Hồi qui logistic đa biến liên quan đến thiếu vitamin B12. nhóm ĐTĐ típ 2 có sử dụng metformin và nhóm không sử Sự khác biệt được xem là có ý nghĩa thống kê khi p 100 fL. dụng metformin và 491,8 ± 204,6 pg/mL ở nhóm không bị 2.2.5. Xử lý và phân tích dữ liệu ĐTĐ với p=0,63), acid folic, hemoglobin, MCV. Chỉ có đường huyết và HbA1c nhóm ĐTĐ cao hơn nhóm không Các số liệu được sử lí bằng phần mềm thống kê SPSS 25. ĐTĐ với p 100 fL) Sử dụng phép kiểm T, Chi bình phương, Fisher exact hoặc trong đó chỉ có 1 trường hợp thiếu vitamin B12 xảy ra ở nhóm Mann-Whithney tùy thuộc đặc điểm của các biến số. ĐTĐ sử dụng metformin. Mô hình tuyến tính hồi qui đa biến giữa thiếu vitamin B12 Tỉ lệ thiếu vitamin B12 ở nhóm ĐTĐ sử dụng metformin là với thời gian và liều lượng sử dụng metformin. 23,1% và ở nhóm không sử dụng metformin là 16,5% và khác biệt không có ý nghĩa thống kê (Bảng 2). Bảng 1. Các đặc điểm lâm sàng và cận lâm sàng của nhóm sử dụng metformin (n=160) và nhóm không sử dụng metformin (n=85) Nhóm ĐTĐ sử dụng metformin Nhóm không sử dụng metformin Đặc điểm lâm sàng và cận lâm sàng p (n=160) (n=85) Tuổi 56,2  12,2 50,1  16,5
Tạp chí Y học Thành phố Hồ Chí Minh * Tập 28 * Số 4* 2025 Bảng 2. So sánh tỉ lệ thiếu vitamin B12 giữa nhóm ĐTĐ sử dụng metformin (n=160) và nhóm không sử dụng metformin (n=85) Nhóm ĐTĐ sử dụng metformin n Nhóm không sử dụng metformin Vitamin B12 (pmol/L) Tổng cộng n(%) p (%) n(%) < 200 13 (8,1) 5 (5,9) 18 (7,3) 0, 200 - 300 24 (15,0) 9 (10,6) 33 (13,5) 474* >300 123 (76,9) 71 (83,5) 194 (79,2) Tổng cộng 160 (100,0) 85 (100,0) 245 (100,0) *Chi-square Bảng 3. So sánh đặc điểm lâm sàng và cận lâm sàng của nhóm thiếu vitamin B12 và không thiếu vitamin B12 ở bệnh nhân ĐTĐ sử dụng metformin trên 6 tháng (n=160) Nhóm thiếu vitamin B12 Nhóm không thiếu Đặc điểm Tổng cộng (n=160) p (n=37) vitamin B12 (n=123) Tuổi 59,8 ± 13,9 55,5 ± 11,8 56,2 ± 12,2 0,13 Giới (nam) (n,%) 18 (48,6) 72 (58,5) 90 (56,3) 0,45 BMI (kg/m ) 2 24,1 ± 2,1 24,7 ± 3,6 24,6  3,4 0,29 Thời gian bị ĐTĐ (năm)* 6,0 (5,0-10,0) 3,5 (1,3-6,3) 4,8 (2,0-8,2)
Tạp chí Y học Thành phố Hồ Chí Minh * Tập 28 * Số 4 * 2025 Trong nhóm ĐTĐ sử dụng metformin: nhóm thiếu 16,5% và thiếu tuyệt đối là 5,9% (Bảng 2). Tuy nhiên sự khác vitamin B12 có nồng độ vitamin B12 thấp hơn, thời gian bị biệt này không có ý nghĩa thống kê. Hơn nữa nồng độ trung ĐTĐ lâu năm hơn, thời gian dùng metformin lâu hơn và liều bình vitamin B12 giữa 2 nhóm cũng không khác biệt có ý metformin cao hơn so với nhóm không thiếu vitamin B12, nghĩa thống kê, kết quả tương tự đối với hemoglobin và tất cả khác biệt đều có ý nghĩa thống kê (p 1000 do mất cân đối trong chế độ ăn trong nhóm thương gia (mặc mg/ngày) với OR=4,16 (p
Tạp chí Y học Thành phố Hồ Chí Minh * Tập 28 * Số 4* 2025 hưởng đặc biệt liên quan đến chế độ ăn, thời gian và liều ĐTĐ sử dụng metformin lên đến 35,5% do chế độ ăn chay lượng metformin và nhiều yếu tố khác. NC của chúng tôi cố trường và ăn nhiều thức ăn lên men làm tăng tỉ lệ thiếu gắng hạn chế các yếu tố ảnh đến nồng độ vitamin B12 nhưng vitamin B12 ngoài yếu tố sử dụng metformin [15]. NC của vẫn ghi nhận dân số chung trong đó đa số là thương gia vẫn Al Quran ở Jordan tỉ lệ thiếu vitamin B12 ở bệnh nhân ĐTĐ có tỉ lệ thiếu vitamin B12 ở cộng đồng ngoài dân số ĐTĐ sử sử dụng metformin lên đến 48,9% [10]. NC này có tiêu dụng metformin. Nghiên cứu của Nông Văn Diệp nghiên chuẩn loại trừ tương tự NC chúng tôi nhưng thu nhận cả bệnh cứu nồng độ vitamin B12 ở bệnh nhân xơ gan do rượu nhân sử dụng thuốc ức chế bơm proton (36,8%) cùng với yếu (n=50) có so sánh với nhóm chứng người khỏe mạnh (n=50) tố chủng tộc, địa lí và chế độ ăn của người Jordan có thể làm cho thấy nhóm xơ gan có nồng độ vitamin B12 trung bình tăng tỉ lệ thiếu vitamin B12 [10]. rất cao 991,56±782,39 pg/mL so với nhóm chứng Thiếu vitamin B12 ở bệnh nhân ĐTĐ sử dụng metformin 293,12±109,62 pg/mL [20]. Nhóm chứng trong NC này có có thời gian bị ĐTĐ lâu hơn, thời gian sử dụng metformin nồng độ vitamin B12 ở mức thiếu vitamin B12 tương đối lâu hơn và liều metformin cao hơn có ý nghĩa so với nhóm (200-300 pg/mL). Như vậy người khỏe mạnh trong NC này không thiếu vitamin B12 (Bảng 3). Các yếu tố này cũng liên vẫn có thiếu vitamin B12, có thể do chế độ ăn uống và NC quan với thiếu vitamin B12 trong phân tích hồi qui đơn biến không nêu ra tiêu chuẩn loại trừ các yếu tố có thể ảnh hưởng (Bảng 4). Một số NC cũng cho thấy thời gian bị ĐTĐ có liên đến nồng độ vitamin B12 như NC của chúng tôi. quan đến thiếu vitamin B12 [5,13,22]. Tuy nhiên 1 số NC Tỉ lệ thiếu vitamin B12 ở dân số ĐTĐ sử dụng metfomin cho thấy thời gian ĐTĐ không liên quan với thiếu vitamin trong NC của chúng tôi (n=160) là 23,1% tương tự với NC B12 [9,21]. ĐTĐ lâu năm có thể liên quan đến tăng tỉ lệ thiếu của Kim J ở Hàn Quốc thực hiện trên bệnh nhân ĐTĐ sử vitamin B12 qua thời gian sử dụng metformin kéo dài hơn dụng metformin trên 6 tháng có tỉ lệ thiếu vitamin B12 có khi ĐTĐ lâu năm. Trong NC chúng tôi có thời gian trung vị cùng tiêu chuẩn chẩn đoán là 22,2% [5]. NC của chúng tôi là 48 tháng (4 năm) được xem là sử dụng lâu metformin và có cùng độ tuổi, tỉ lệ giới nam, BMI và 1 số tiêu chuẩn loại nhóm thiếu vitamin B12 có thời gian trung vị sử dụng trừ như NC của Kim J nhưng NC của Kim J không loại trừ metformin là 60 tháng (5 năm) cao hơn có ý nghĩa so với những bệnh nhân uống rượu nhiều và sử dụng 1 số thuốc có nhóm không thiếu vitamin B12 có thời gian trung vị là 36 thể ảnh hưởng đến nồng độ vitamin B12 huyết thanh như tháng (3 năm) (Bảng 3). Phân tích hồi qui đa biến trong NC thuốc ức chế bơm proton và viên bổ sung các loại vitamin. chúng tôi không tìm thấy mối liên quan thời gian ĐTĐ với Có thể các yếu tố này không ảnh hưởng nhiều đến kết quả thiếu vitamin B12, chỉ có liều metformin liên quan có ý nghĩa NC của Kim J nên tỉ lệ thiếu vitamin B12 tương tự như NC thiếu vitamin B12 (Bảng 4). Hai yếu tố quan trọng nhất liên của chúng tôi. NC ở Pakistan có cùng tiêu chuẩn chẩn đoán quan với thiếu vitamin B12 ở bệnh nhân ĐTĐ sử dụng thiếu vitamin B12 như NC của chúng tôi cho kết quả tỉ lệ metformin là liều và thời gian sử dụng metformin trong 1 số thiếu vitamin B12 tương tự là 22,3% [21]. Kết quả cũng NC gộp [23,24]. NC của chúng tôi kết hợp sử dụng lâu tương tự NC thực hiện ở Mỹ [22], có tỉ lệ thiếu vitamin B12 metformin với liều metformin trên 1000mg/ngày làm tăng là 22,0% với điểm cắt thiếu vitamin B12 < 350 pmol/L cao nguy cơ thiếu vitamin B12 với OR=5,25 (p 1000 mg/ngày kết hợp với thời gian sử dụng lâu metformin ở Ấn Độ chọn điểm cắt thiếu vitamin B12 tương tự như NC tăng nguy cơ bị thiếu vitamin B12 cần tầm soát vitamin B12. ở Hà Lan (< 150 pmol/L) thì tỉ lệ thiếu vitamin B12 ở dân số Ngoài ra cũng có những yếu tố khác ảnh hưởng đến tình 56 | https://www.tapchiyhoctphcm.vn https://doi.org/10.32895/hcjm.m.2025.04.07
Tạp chí Y học Thành phố Hồ Chí Minh * Tập 28 * Số 4 * 2025 trạng thiếu vitamin ở người sử dụng và không sử dụng Nhập dữ liệu: Nguyễn Thị Ngọc metformin cần chú ý như chế độ ăn, sử dụng thuốc... Quản lý dữ liệu: Nguyễn Thị Ngọc Phân tích dữ liệu: Huỳnh Tấn Đạt, Nguyễn Thị Ngọc Hạn chế của đề tài Viết bản thảo đầu tiên: Huỳnh Tấn Đạt NC chúng tôi không định lượng homocystein và methylmaloic acid nên có thể không chẩn đoán sớm tình Góp ý bản thảo và đồng ý cho đăng bài: Huỳnh Tấn Đạt, trạng thiếu vitamin B12. Chúng tôi không đánh giá chế độ Nguyễn Thị Ngọc ăn của dân số NC là yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến tỉ lệ thiếu vitamin B12. Chúng tôi chỉ NC trên dân số ở 1 bệnh Cung cấp dữ liệu và thông tin nghiên cứu viện Vinmec Central Park đa số là thương gia nên có thể Tác giả liên hệ sẽ cung cấp dữ liệu nếu có yêu cầu từ Ban không đại diện cho dân số ĐTĐ và dân số chung ở Việt Nam. biên tập. 5. KẾT LUẬN Chấp thuận của Hội đồng Đạo đức Nghiên cứu đã được thông qua Hội đồng Đạo đức trong Qua NC 160 bệnh nhân ĐTĐ sử dụng metformin trên 6 nghiên cứu Y sinh học Đại học Y Dược Thành phố Hồ Chí tháng và 85 người không sử dụng metformin chúng tôi ghi Minh, số 1014-HĐĐĐ-ĐHYD ngày 5-12-2022. nhận tỉ lệ thiếu vitamin B12 ở nhóm sử dụng metformin là 23,1% và nhóm không sử dụng metformin là 16,5%, khác biệt không có ý nghĩa thống kê. Trong nhóm ĐTĐ sử dụng TÀI LIỆU THAM KHẢO metformin, liều metformin > 1000 mg/ngày liên quan có ý nghĩa đến thiếu vitamin B12 cùng với thời gian sử dụng 1. Sun H, Saeedi P, Karuranga S, et al. IDF Diabetes Atlas: metformin 4 năm trở lên làm tăng tỉ lệ thiếu vitamin B12. Global, regional and country-level diabetes prevalence estimates for 2021 and projections for 2045. Diabetes Res Clin Pract. 2022;183:109119. Nguồn tài trợ 2. Phan DH, Vu TT, Doan VT, Le TQ, Nguyen TD, Van Nghiên cứu này không nhận tài trợ. Hoang M. Assessment of the risk factors associated with type 2 diabetes and prediabetes mellitus: A Xung đột lợi ích national survey in Vietnam. Medicine (Baltimore). 2022;101(41):e31149. Không có xung đột lợi ích tiềm ẩn nào liên quan đến bài viết này được báo cáo. 3. Committee ADAPP. 9. Pharmacologic Approaches to Glycemic Treatment: Standards of Care in Diabetes 2025. Diabetes Care. 2024;48(Supplement_1):S181- ORCID S206. Huỳnh Tấn Đạt 4. de Jager J, Kooy A, Lehert P, et al. Long term treatment https://orcid.org/0000-0001-6070-5107 with metformin in patients with type 2 diabetes and risk of vitamin B-12 deficiency: randomised placebo controlled trial. BMJ. 2010;340:c2181. Đóng góp của các tác giả 5. Kim J, Ahn CW, Fang S, Lee HS, Park JS. Association Ý tưởng nghiên cứu: Huỳnh Tấn Đạt between metformin dose and vitamin B12 deficiency in Đề cương và phương pháp nghiên cứu: Huỳnh Tấn Đạt, patients with type 2 diabetes. Medicine (Baltimore). Nguyễn Thị Ngọc 2019;98(46):e17918. Thu thập dữ liệu: Nguyễn Thị Ngọc 6. Farooq MD, Tak FA, Ara F, Rashid S, Mir IA. Vitamin B12 Deficiency and Clinical Neuropathy with Giám sát nghiên cứu: Huỳnh Tấn Đạt https://doi.org/10.32895/hcjm.m.2025.04.07 https://www.tapchiyhoctphcm.vn | 57
Tạp chí Y học Thành phố Hồ Chí Minh * Tập 28 * Số 4* 2025 Metformin Use in Type 2 Diabetes. J Xenobiot. Cross-sectional Study. Indian J Endocrinol Metab. 2022;12(2):122-130. 2017;21(3):424-428. 7. Asghar S, Tanvir H, Riaz A, Ejaz MH, Akram M, 16. Sugawara K, Okada Y, Hirota Y, Sakaguchi K, Ogawa Chowdhury Evan AM, Shahid S. Prevalence of Vitamin W. Relationship between metformin use and vitamin B12 Deficiency in Patients With Type 2 Diabetes B(12) status in patients with type 2 diabetes in Japan. J Mellitus on Metformin Therapy: A Cross-Sectional Diabetes Investig. 2020;11(4):917-922. Study. Cureus. 2024;16(10):e72184. 17. Allen LH. How common is vitamin B-12 deficiency? 8. Chapman LE, Darling AL, Brown JE. Association Am J Clin Nutr. 2009;89(2):693s-6s. between metformin and vitamin B(12) deficiency in 18. Ingole JR, Patel RD, Ingole SJ, Pandave HT. patients with type 2 diabetes: A systematic review and Opportunistic Screening of Vitamin B12 Deficiency in meta-analysis. Diabetes Metab. 2016;42(5):316-327. IT Professionals Presenting for Routine Health Check- 9. de Groot-Kamphuis DM, van Dijk PR, Groenier KH, up. J Clin Diagn Res. 2015;9(12):1-2. Houweling ST, Bilo HJ, Kleefstra N. Vitamin B12 19. Shipton MJ, Thachil J. Vitamin B12 deficiency - A 21st deficiency and the lack of its consequences in type 2 century perspective Clin Med. 2015;15(2):145-50. diabetes patients using metformin. Neth J Med. 2013;71(7):386-90. 20. Nông Văn Diệp, PTT, Triệu Thị Biển, Phạm Văn Trân, Nguyễn Thị Mai Ly, Bùi Khắc Cường, Nguyễn Văn 10. Al Quran T, Khader A, Allan H, Al-Momani R, Aqel Tuấn. Nghiên cứu nồng độ vitamin B12 huyết tương HT, Alsaleh M, Bataineh Z. Prevalence of vitamin B12 trên bệnh nhân xơ gan do rượu. Tạp Chí Y học Việt deficiency in type 2 diabetic patients taking metformin, Nam. 2023;529:155-160. a cross-sectional study in primary healthcare. Front Endocrinol (Lausanne). 2023;14:1226798. 21. Miyan Z, Waris N. Association of vitamin B(12) deficiency in people with type 2 diabetes on metformin 11. Mazokopakis EE, Starakis IK. Recommendations for and without metformin: a multicenter study, Karachi, diagnosis and management of metformin-induced Pakistan. BMJ Open Diabetes Res Care. vitamin B12 (Cbl) deficiency. Diabetes Res Clin Pract. 2020;8(1):e001151. 2012;97(3):359-67. 22. Pflipsen MC, Oh RC, Saguil A, Seehusen DA, Seaquist D, 12. Infante M, Leoni M, Caprio M, Fabbri A. Long-term Topolski R. The prevalence of vitamin B(12) deficiency in metformin therapy and vitamin B12 deficiency: An patients with type 2 diabetes: a cross-sectional study. J Am association to bear in mind. World J Diabetes. Board Fam Med. 2009;22(5):528-34. 2021;12(7):916-931. 23. Khattab R, Albannawi M, Alhajjmohammed D, et al. 13. Elhadd T, Ponirakis G, Dabbous Z, Siddique M, Metformin-Induced Vitamin B12 Deficiency among Chinnaiyan S, Malik RA. Metformin Use Is Not Type 2 Diabetes Mellitus' Patients: A Systematic Associated With B(12) Deficiency or Neuropathy in Review. Curr Diabetes Rev. Patients With Type 2 Diabetes Mellitus in Qatar. Front 2023;19(4):e180422203716. Endocrinol (Lausanne). 2018;9:248. 24. Kakarlapudi Y, Kondabolu SK, Tehseen Z, et al. Effect 14. Rodríguez-Gutiérrez R, Montes-Villarreal J, of Metformin on Vitamin B12 Deficiency in Patients Rodríguez-Velver KV, et al. Metformin Use and With Type 2 Diabetes Mellitus and Factors Associated Vitamin B12 Deficiency: Untangling the Association. With It: A Meta-Analysis. Cureus. Am J Med Sci. 2017;354(2):165-171. 2022;14(12):e32277. 15. Raizada N, Jyotsna VP, Sreenivas V, Tandon N. Serum 25. Liu Q, Li S, Quan H, Li J. Vitamin B12 status in Vitamin B12 Levels in Type 2 Diabetes Patients on metformin treated patients: systematic review. PLoS Metformin Compared to those Never on Metformin: A One. 2014;9(6):e100379. 58 | https://www.tapchiyhoctphcm.vn https://doi.org/10.32895/hcjm.m.2025.04.07