Sổ tay hướng dẫn phòng trừ rầy nâu truyền bệnh vàng lùn, lùn xoắn lá hại lúa

Chia sẻ: Nguyễn Trọng Tuấn | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:10

Thêm vào BST

Báo xấu

156
lượt xem 35
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Nếu không tích cực phòng trừ một cách quyết liệt và đồng bộ thì vụ ĐX này có thể bị mất mùa , ảnh hưởng nghiêm trọng đến an nình lương thực quốc gia , đến đời sống hàng triệu nông dân nghèo, làm gia tăng tỉ lệ hộ nghèo và phát sinh nhiều vấn đề xã hội khác.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sổ tay hướng dẫn phòng trừ rầy nâu truyền bệnh vàng lùn, lùn xoắn lá hại lúa

BỘ NÔNG NGHIỆ VÀ PHÁT TRI Ể NÔNG T HÔN P N SỔ TAY HƯỚNG DẪ N PHÒNG TRỪ RẦ NÂU TRUYỀ Y N BỆ H VÀNG LÙN, N LÙN XOẮ LÁ HẠ LÚA N I Tháng 11 -2006 Trung tâm Khuyế n ôn g Qu ố gia n c 1
LỜI TỰA Rầ n âu v à dị vàng lùn, lùn xo ắ lá (VL-LXL) đ bùng phát mạh k hắ các tỉh p hía Nam , đ d ọ trự tiế đn y ch n n p n e a c pế ang lúa Đ Xuân ( Đ 2006 -2007 và có thể ác v ụúa tiế th eo. c l p ông X) Nế kh ô ng tích cự p hòng trừmộ cách q uy ếliệ và đng b ộthì vụĐ này có th ể ị ấm ùa, ảh hư n g ng hiêm u c t tt ồ bmt n ở X trọg đn an nin h lưng thự qu ố g ia, đn đi sốg hàng triệ nô ng d ân ngh èo, làm gia tă tỷlệ ộng hèo và phát nế ơ c c ếờ n u h ng sinh nhiề v ấ đ x ã hộk hác. u nề i Đ giú p bà con nông dân, cán bộ ãnh đo, cán b ộ hu yế n ôn g, cán b ộ ỹh uận ắ v ữg về ị hạn ày và các giả ể l ạ k n kt t m n d ch i i pháp đng bộđ p hòng trừrầ n âu, b ệh vàng lùn, lùn xoắ lá tro ng tình hình cấ bách hiệ nay , B an Ch ỉ ạ p hòng ồ ể y n n p n đo trừrầ nâu - VL - LXL, BộNôn g ng hiệ & PTNT đ t ậ hợ ý kiế củ các nh à khoa họ b iên soạ q uyể “ổtay y p ãpp na c n nS h ư ng d ẫ ph òng trừrầ n âu truy ề bệh vàng l ùn, lùn xoắ lá h ạlú a” ớ n y nn n i . Đ là tài liệ đợ ph át h ành chính thứ củ B ộNô ng ng hiệ và PTNT nhằ ph ụ v ụcô ng tác th ôn g ti n tu yên u ưc ca p m c ây truyề, hư n g dẫ, tậ h uấ, tổch ứ ch ỉạ p hòng trừd ậ dị rầ n âu truy ề bệh VL-LXL hạlúa. nớ np n c đo p ch y nn i Rấ m on g đ ợ sựhư ng ứg tích cự củ bà con nông dân, cán bộvà toàn bộhệth ốg chín h trị ào việ p hòng t ưc ởn ca n v c ch ốg rầ nâu , b ệh VL-LXL mộcách q uy ếliệđ đt h iệ qu ả ao , bả v ệhành công v ụú a Đ 2006-2007 và các n y n t t t ểạ u c ot l X v ụúa tiế th eo. l p Bộ ô ng ng hiệ và PTNT N p Ban biên so ạ: n - PGS.TS. Bùi Bá B ổgn BộNôn g ng hiệ và Phát triể n ôn g thô n p n - PGS.TS. Nguyễ Vă Hu ỳh nn n Tr ưn g Đ i họ C ầ Thơ ờ ạc n - ThS. Nguy ễ Hữ Hu ân , Th S. Hồ ă Chiế nu Vn n Cụ Bả v ệ hự v ậ c o Tct - TS. Ngô Vĩh Viễ n n Việ B ả vệ hự vậ n o Tct - PGS.TS Mai Thành Ph ụg n Trung tâm Khuyế nô ng Qu ố gi a n c - TS. Phạ Vă Dư mn Việ Lú a đn g bằg sô ng Cử Lon g n ồ n u - TS. Rogelio Cabunagan Việ Ng hiên cứ lúa qu ố tếRR I n u cI Lờ cả ơ Tậ th ểác g iả iên soạ x in chân th ành cả ơ s ựg óp ý qu ý báu củ các đn g ngh iệ đ ho àn thiệ i m n: p t b n mn a ồ pể n cu ố Sổtay này. n In ấ và phát hành: n Trung tâm Khuyế nô ng Qu ố gi a (BộNô ng ng hiệ v à Phát triể nô ng t hô n). n c p n Tài liệ p há t h ành chính thứ củ BộNô ng n ghi ệ và Phát tri ể Nô ng th ôn n hằ ph ụ vụcôn g tác t hô ng tin , tuyên u ca p n m c truyề, tậ hu ấ, chỉ ạ phòng tr ừdậ d ị rầ n âu tr uyề b ệh vàng lùn và lùn xo ắ lá hạ lúa . np n đo p ch y nn n i Trung tâm Khuyế n ôn g Qu ố gia n c 2
PH Ầ 1 : N PHÒNG TRỪ RẦ N ÂU TRUYỀ BỆ H VÀNG LÙN, LÙN XO Ắ LÁ Y N N N 1. Mô t ảrầ nâu y Hình 2 Hình. 1 Cánh dài Tr ứ g n Hình. 3 Hình. 4 Ấ t rùng u Cánh ng ắn Rầ trư ng thành cánh dài ( hình 1) xâm nhậ v ào ruộ g lúa và đ trứ g trên các bẹl á hoặ ởcác gân y ở p n ẻn c lá. Trứ g x ế h ình nả c huố (h ình 2). Rầ non tuổ 1 c ó màu tr ắ g, các tuổ sa u c ó màu vàng nâu (hình 3) . n p i i y i n i Rầ t rư ng thành có hai lo ạ c ánh dài (hình 1) và cánh ngắ (hình 4). Rầ trư ng thành cánh ngắ xu ấ y ở i: n y ở n t hi ệ phổbiế trư c lúc trổbông, rầ c ánh dài th ư ng xuấ hi ệ vào giai đ ạ lúa c hín v à di chuyể , ph át n n ớ y ờ t n on n tán. 2. Vòng đ i rầ nâu: ờy Vòng đ i củ rầ nâu từ25 - 28 ngày, trong đề k iệ nh iệ đ 2 5 - 30oC. ờay iu n tộ Rầ cám m ớ nở lộ y i ,t Trứ g : đ bên trong n ẻ xác 5 lầ (5 t uổ n i) bẹ nởsau 6-7 ngày , t ừ12-14 ngày R ầ tr ư ng th ành y ở cánh ng ắ : số g 7- n n 14 ngày ( đ t rứ g s ớ ẻn m hơn) R ầ tr ư ng th ành y ở cánh dài : số g 7- 14 n ngày Trung tâm Khuyế n ôn g Qu ố gia n c 3
3. Đ c để gây hạ ặ im i a. Tác hạ trự tiế : rầ c ám v à rầ trư ng thành cánh dài hoặ c ánh ngắ đ u ch íc h hút nhự c ây i cp y yở c nề a lúa gây ra hiệ tư ng c háy rầ k hi mậ s ốcao . Rầ nâu gia t ă g mậ sốnh anh và cao (b ộ phát) gây hạ nợ y t y n t i t nặ g cho cây lúa k hi: n Trồ g lúa liên t ụ trong n ă , n c m - Dùng giố g nhi ễ rầ, n my - Gieo s ạmậ đ dày, tộ - Bón d ưthừ phân đ m , a ạ - Phun thuố trừsâu k hông đ ng c ách (trộ nhi ề lo ạthu ố, ph un nhiề lầ …). c ú n u i c un - b. Tác h ạ gián tiế : là môi giớ truy ề v i rút gây bệ h vàng lùn, lùn xoắ lá c ho c ây l úa. i p i n n n 4. Đ c để truyề bệ h ặ im nn Rầ nâ u c híc h hú t n hự cây lúa bị ệ h v àng lùn, lùn xoắ l á rồ mang mầ bệ h v i rút này trong y a bn n i mn c ơthểđ tru yề s ang c ho câ y lú a kho ẻmạ h k hi c húng đ n chíc h hút cây lúa đ . ể n n ế ó Rầ nâu ma ng mầ bệ h có k hảnă g truyề b ệ h c ho đ n k hi c hế. y mn n nn ế t Cây lúa càng non càng d ễbị hi ễ b ệ h, v ềs au c ó thể không trổbông đ ợ , nă g suấ giả nm n ưc n t m nghiêm trọ g hoặ m ấ trắ g. Cây lúa gi à bị hiễ bệ h thì n ă suấ bị iả ít hơ n c tn nmn t gm ng n. Tóm l ạ rầ nâu c hỉ uy ề bệ h k hi có ng uồ bệ h (l úa bị ệ h, l úa c hét bị ệ h, c ỏbị ệ h) tồ tạ i, y tr nn nn bn bn bn ni trên đ ng ru ộ g. ồ n 5. Phòng tr ừrầ nâu tr uyề bệ h vàng lùn, lùn xoắ lá hạ lúa y nn n i a. Các biệ pháp phòng n - Không tr ồ g lúa li ên tụ trong nă , bả đ m thờ gi an c ác h l y giữ h ai vụlúa ít nhấ 20-30 ngày, n c m oả i a t không đ v ụlúa c hét. Theo s ựph ân vùng củ ng ành nông nghiệ , thờ vụtron g cùng m ộ vùng ph ả tậ ể a p i t ip trung, không đ ợ gieo s ạk éo dài; ưc - V ệs in h đ n g ruộ g bằ g c ác h c ày, trụ k ỹtrư c k hi gi eo s ạ dọ sạ h c ỏbờruộ g, mư ng dẫ ồ n n c ớ ,nc n ơ n nư c; ớ - Sử dụ g g iố g lúa k háng rầ , lú a giố g có chấ lư ng tố, k hông lấ lúa thịl àm lúa giố g; nế n n y n tợ t y t n u đề k iệ c ó thểs ửdụ g thuố bả v ệthự vậ đ xửlý hạ gi ố g. iu n n co c tể t n - Không gieo sạq uá dày trên 120 kg giố g/ ha; n - Gieo sạl úa vào th ờ gia n có thểné rầ : thư ng mỗ thán g có mộ đ t rầ vào đ rộk éo dài từ5 - i y ờ i tợ y èn 7 ngày; đ né rầ thì gieo s ạngay sau đ h c ao rầ vào đ Như vậ , kh i l úa non sẽtránh đ ợ rầ ể y ỉ n y y ưc y èn. trư ng thành truyề bệ h. ở nn - Đ bả vệcây l úa non, sau khi s ạnên cho n ư c vào ru ộ g v à duy trì mự nư c thíc h hợ đ hạ ểo ớ n cớ pển ch ếrầ nâ u chíc h hút thâ n cây lú a. y - Không bón quá thừ phân đ m (urê); tă lư ng phân l ân và phân kali đ nâng c ao s ứ chố g a ạ ng ợ ể c n ch ịđ i v ớ bệ h. uố i n - Thư ng x uyên thă đ ng đ phát hiệ sớ sựx uấ hiệ củ rầ nâu trên cây lúa (phả v ạh gố ờ mồ ể nm t nay ic c lúa đ x em). ể b. Biệ phá p trừbằ g thuố bả vệthự vậ đ dậ dịh n n co c tểp c Khi phát hiệ c ó rầ t rên lúa thì phun xịthuố bả v ệthự v ậ đ di ệ rầ. n y t co c tể t y - Giai đ ạ l úa t ừs au gieo sạđ n 20 ngày: nế phát hiệ rầ nâu x uấ hiệ thì phun thu ố di ệ trừ on ế u ny t n c t bằ g các lo ạthuố phù h ợ đ ợ trình bày ởP hụlụ . n i c p ưc c - Giai đ ạ từ sau 20 ngày đ n t rổchín: Giai đ ạ này, nế phát hi ệ rầ nâu v ớ mậ s ốtừ 3 on ế on u ny i t - con/dả h t rởlên thì phun xịthuố trừrầ. n t c y Khi phun xịthuố trừrầ phả theo “ đ ng”gồ : t c y i 4ú , m +Đ úng loạ thuố : theo khuyế cá o c ủ c ơquan bả vệthự v ậ đa phư ng và tham khả ởphầ i c n a o c tị ơ o n Ph ụlụ , k hông pha trộ n hiề l ọ i thuố đ phun; c n ua cể +Đ úng liề lư ng: pha thuố theo đ ng li ề lư ng và phun đ l ư ng nư c thuố pha theo hư ng uợ c ú uợ ủợ ớ c ớ dẫ g hi trên nhãn bao bì củ m ỗlo ạthu ố; n a i i c +Đ úng lúc: khi phát hiệ rầ c ám ởtuổ 1-3, hoặ rầ trư ng thành chiế đ s ốtrong ruộ g; ny i cyở ma n +Đ úng cách: hư ng v òi phun vào sát g ố l úa nơ rầ bu; khôn g đ ợ phun trên ngọ l á lú a. Trư c ớ c iy ưc n ớ khi phun thuố nế c ó đ u ki ệ nên cho nư c ngậ ruộ g đ rầ di c huy ể lên cao, xịdễtrúng rầ hơ cu iề n ớ p n ểy n t y n. Trung tâm Khuyế n ôn g Qu ố gia n c 4
PH Ầ 2 : N PHÒNG TRỪ BỆ H VÀNG LÙN VÀ N LÙN XO Ắ LÁ N 1. Bệ h vàng lùn n a. Tác nhân Bệ h vàng lùn là m ộ dạ g triệ c hứ g do vi rút gây b ệ h lúa c ỏcó tên RGSV (Rice Grassy Stunt n tn u n n Virus) gây ra. b. Nh ậ dạ g nn Triệ ch ứ g bệ h trên cây lúa bi ể hiệ nhưsau: u n n u n - Màu sắ củ c ây lúa bệ h: ca n Lá lúa từxanh nhạ  Vàng nhạ  Vàng cam  Vàng khô; t t - Vịrí lá bịàng: lá dư i bịàng trư c , l ầ lư t đ n c ác lá bên trên; t v ớv ớ n ợế - Vế vàng trên lá:từchóp l á vàng lầ vào b ẹ t n ; - Đ c đ m củ l á lúa bệ h: l á có k huy nh hư ng xòe ngang; ặ iể a n ớ - Bệ h làm giả c hiề cao chồ lúa b ệ h và giả s ốc hồc ủ bụ lúa mắ b ệ h; n m u i n m iai cn - Ruộ g l úa bệ h ngảmàu vàng, chi ề ca o cây khô ng đ ng đ u (hình 5 và 6). n n u ồ ề Hình 5 Hình 6 c. Cách lan truyề bệ h nn - Rầ nâu là môi gi ớ truy ề v i rút gây bệ h c ho c ây l úa và truyề v i rút c ho đ n khi chế. y i n n n ế t - Cây lúa bị ệ h mang vi rút cho đ n khi gặ, lúa c hét c ũ g có thểnhiễ b ệ h. Khi bị ệ h ởg iai bn ế t n m n bn đ an lúa n on, lúa sẽk hông trổbô ng, nă g s uấ gi ả ngh iêm trọ g h oặ mấ trắ g. ọ n t m n c tn - Rầ nâu c híc h hút cây l úa bệ h sau 5-10 phút là mang mầ bệ h trong c ơthể và khỏ ng 10 ngày y n mn ; a sau là có th ểlan truy ề vi rút gây bệ h s ang c ây l úa k hỏ k hác. n n e - Vi rút gây b ệ h k hông truyề qua trứ g rầ , đ t, nư c, k hông k hí. n n n yấ ớ - Rầ n âu c ánh dài mang vi rút phát tán đ rấ xa nên phạ v i lây l an c ủ bệ h rộ g, rầ cánh ngắ y it m an n y n mang vi rút lây lan b ệ h trong phạ vi hẹ v ì không thểdi chu yể x a. n m p n - Hiệ chư có thuố đ c trịi rút gâ y bệ h . n cặ v n a 2. Bệ h lùn xoắ lá n n a. Tác nhân Bệ h lùn xoắ lá do vi rút c ó tên RRSV n n (Rice Ragged Stunt Virus) gây ra. b. Nh ậ dạ g nn Triệ ch ứ g bệ h trên cây lúa bi ể hiệ nhưsau: u n n u n - Cây b ị màu lá xanh đ m (hình 7 và 8); l ùn, ậ - Rìa lá bịác h và g ợ són g, dọ theo gân lá r n c Hình 7 Hình 8 có bư u (h ình 9); ớ - Chóp lá bị iế d ạ g, xo ă tít l ạ(hình 10). bn n n i - Lúa không trổđ ợ , bịgh ẹ đ ưc n n òng, h ạ lép. t c. Cách lan truyề bệ h nn Cách lan truyề bệ h nhưbệ h vàng lùn nn n Hình 9 Hình 10 Trung tâm Khuyế n ôn g Qu ố gia n c 5
Lư ý: có trư ng hợ trên m ộ c ây lúa đ ng thờ xuấ hi ệ c ảhai triệ c hứ g bệ h vàng lùn và lùn ờ p t ồ i t n u n n u xo ắ lá (x em hình 11, 12, 13, 14) n Hình 12 Hình 11 Hình 13 Hình 14 3. Bệ h lúa cỏ n a. Tác nhân Bệ h lúa cỏd o vi rút có tên RGSV (Rice Grassy Stunt Virus) gây ra. n b. Nh ậ dạ g nn Tr iệ ch ứ g bệ h trên cây lúa bi ể hiệ nhưsau: u n n u n - Cây bị mọ nhiề chồ, bộrễbình th ư n g (hình 15); l ùn, c u i ờ - Lá ngắ , hẹ , c ứ g m àu xanh vàng (h ình 16) hoặ vàng cam (hình 17); n p n c - Lá non có nhiề đ m gỉắ hoặ màu vàng đ (hình 18). uố st c ỏ Hình 15 Hình 16 Hình 17 Hình 1 8 c. Cách lan truyề bệ h nn Cách lan truyề bệ h nhưbệ h vàng lùn, lùn xo ắ l á. nn n n 4. Phòng tr ừbệ h vàng lùn và lùn xoắ lá n n a. Phòng b ệ h n Bệ h v àng lùn và lùn xoắ lá (c ũ g n hưbệ h l úa c ỏ gây hạ câ y l úa c ho đ n na y l à chư có thuố n n n n ) i ế c a đ c trị ì vậ biệ pháp đ u tiên là phòng bệ h, b ao gồ : ặ ;v y n ầ n m - Thự hiệ tri ệ đ c ác bi ệ phá p phòng trừrầ nâu nhưđ nêu ởphầ trên, c n tể n y n ã - Áp dụ g các biệ pháp c anh tác đ ng bộđ tạ cây lúa k hỏ n hấ là giai đ ạ trư c trổđ gia n n ồ ểo e t on ớ ể tă sứ đ k háng c ủ c ây. cề a ng b. Tiêu hủ nguồ bệ h trên đ ng ruộ g, c ụthểnhưsau: y nn ồ n - Giai đ an l úa còn non (0 - 40 ngày sau gieo s ạ: n ế ruộ g lúa bị hiễ bệ h nặ g (trên 10% s ố ọ ) u n nm n n khóm bị ệ h) thì phả ti êu hủ ngay bằ g c ách cày, tr ụ c ảruộ g đ diệ mầ bệ h; trư c k hi c ày vùi phả bn i y n c nểt mn ớ i phun thuố trừrầ nâu đ tránh phát tán truyề bệ h s ang ruộ g kh ác; n ế bị hi ễ nhẹ(rả rác, dư i c y ể n n n u nm i ớ 10% sốkh óm bị ệ h) thì phả nhổbỏcây bệ h và vùi xuố g ruộ g, k hông b ỏtràn lan trên b ờ bn i n n n . - Giai đ ạ lúa sau gieo s ạ40 ng ày trởđ: thư ng x uyên thă đ ng v à nhổ vùi bỏbụ lúa bệ h; đ n g on i ờ mồ , i n ồ thờ nế phát hi ệ rầ cám có m ậ s ốtrên 3 con/d ả h (tép ) th ì phảp hun thu ố trừrầ nâu t heo hư ng dẫ iu ny t n i c y ớ n Trung tâm Khuyế n ôn g Qu ố gia n c 6
ởph ầ trên. Nế ruộ g l úa bị hiễ b ệ h quá n ặ g thì tiêu h ủ bằ g c ách c ày, trụ c ảruộ g; trư c khi n u n nm n n yn c n ớ cày, trụ phả phun thu ố trừrầ nâu nế có rầ t rên lúa đ trá nh phát tán truy ề bệ h sang ruộ g khá c. c i c y u y ể nn n 5. Phân biệ bệ h vàng lùn v ớ các triệ chứ g vàng lá khác trên lúa tn i u n Trên đ ng ruộ g cũ g thư ng x uấ hiệ mộ dạ g bệ h k hác c ó triệ chứ g g ầ g iố g vớ triệ ồ n n ờ t n t n n u n n n i u ch ứ g bệ h vàng lùn (h ình 19) đ là triệ c hứ g do lúa b ịệ h ngộđ c hữ c ơ(hình 19, 20). n n u n bn ộ u ó Hình 19 Hình 20 Bệh vàng lùn n Ng ộ ộ hữ cơ đc u Triệ chứ g đ c trư củ bệ h d o ng ộđ c hữ cơlà khi nhổc ây lúa l ên thì thấ đ t có màu rấ u nặ ng a n ộ u yấ t đ (hình 21) và b ộrễbịh ố đ n (hình 22). Do rễk hông hút đ ợ dư ng c hấ nên b ộlá ngảs ang màu t ie ưc ỡ t en vàng, từchóp lá x uố g v à từm ép lá v ào (hình 23). n Hình Hình 23 Hình 21 Cách phân biệ giữ bệ h vàng lùn v ớ ng ộđ c hữ cơlà d ự vào màu s ắ rễlúa. Cây lúa bệ h t an i ộ u a c n vàng lùn còn t ư i có rễmàu trắ g, còn lúa ng ộđ c hữ c ơrễcó m àu đ mùi th ố ơ n ộ u i. en, Ru ộ g lúa thư n g bị g ộđ c h ữ c ơkhi: ruộ g trũ g, bị gậ nư c l iên tụ khoả g th ờ gi an làm n ờ n ộ u n n np ớ n i c; đ t đ n khi g ieo s ạrấ ng ắ (c hư đ n 1 5-20 ngày); hoặ làm đ t s ơsài, cày vùi rơ rạrồ g ieo s ạl iề ; ấế t n aế c ấ i n m ruộ g l úa gầ các ao c á hay c huồ g trạ ch ă nuôi bị áo nư c x uố g ruộ g thư ng x uyên. n n n i n th ớ n n ờ Đ là dạ g bệ h sin h lý cây lúa vì v ậ c ầ áp dụ g bi ệ pháp xửl ý nh ưsau: n n yn n n ây - Thay nư c ru ộ g bằ g c ách rút nư c ra, bơ nư c m ớ v ào từ1-2 lầ , ph ơ mặ ruộ g. ớ n n ớ ớ i n t n m i - Ngư bón phân đ m, tă g cư ng bón ph ân lân. ạ n ờ ng - Khi cây lúa phụ hồ ra lá xa nh, có rễmàu trắ g thì tiế h ành bón phân đ m, DAP và chă sóc ci n n ạ m ti ế nhưbình thư ng. p ờ PH Ầ 3 : N TỔCHỨC CHỈ Ạ PHÒNG TRỪ RẦ NÂU TRUYỀ BỆ H VÀNG LÙN, LÙN XO Ắ LÁ ĐO Y N N N Đ phòng trừrầ nâu truyề bệ h vàng lùn, lùn xo ắ l á m ộ c ách có hiệ quả chính quy ề c ầ tậ ể y nn n t u , nnp trung ch ỉ ạ đ th ự hi ệ các bi ệ pháp phòng trừ dậ dị mộ các h đ ng bộ Sau đ y l à các công tác đo ể c n n , p ch t ồ . â mà các cấ chính q uyề c ầ thự hi ệ . p nn c n Trung tâm Khuyế n ôn g Qu ố gia n c 7
1. Củ g c ố tă cư ng hoạ đ ng củ Ba n Ch ỉ ạ phòng trừrầ nâ u, v àng lùn và lùn xoắ lá c ác n ờ tộ a đo y n , ng c ấ ; ph ố h ợ lự lư ng c ó l iên quan (nông nghiệ , tài chính, k ếhoạ h, khoa h ọ công nghệ ) và huy p i pcợ p c c … đ ng c ảh ệth ố g c hính trị đa phư ng đ thự hiệ quy ế liệ và đ ng bộc ác bi ệ p háp phòng trừ dậ ộ n ởị ơ ểc n tt ồ n ,p dị rầ nâu , bệ h vàng lùn và lùn xo ắ l á trên đ bàn. Ban Ch ỉạ phả gi ao b an hàng tuầ , báo c áo kị ch y n n ị a đo i n p thờ vớ c ấ trên có thẩ qu yề v ềtình hình dị bệ h ởđ phư ng. iip m n ch n ị a ơ 2. Chỉ ạ các phư ng tiệ thôn g ti n đ i chúng đ y mạ h c ông tác thông ti n tuy ên truyề , giúp nôn g đo ơ n ạ ẩ n n dân có kiế thứ vềcá ch phát hiệ và phòng trừ rầ nâu, bệ h vàng lùn và lùn xoắ lá trên lúa, tuyên n c n y n n truyề phổbi ế c ác để hình tiên ti ế trong ph òng trừdị bệ h. n n in n ch n 3. Củ g cốhệthố g bả vệthự vậ ởđa p hư ng, bốtrí ít nhấ 01 c án bộc huy ên theo dõi vềbả n n o ct ị ơ t o v ệthự vậ ởx ã, thiế lậ hệthố g b ẩ đ ởt ừ g tiể v ùng đ dựbáo sựx uấ hiệ c ủ rầ nâ u. Th ông ct tp n y èn n u ể t nay tin vềtình hình và dự báo dị bệ h ph ả đ ợ ch uyể đ n nôn g dân kị thờ và th ư ng x uyên qua h ệ ch n i ưc nế p i ờ thố g truyề t hanh và các phư ng tiệ thông t in k hác ởcơs ở n n ơ n . 4. Khi d ị bệ h x ả ra, đ dậ dị c ầ tổc hứ thự hiệ kị thờ các khâu: ch n y ể p ch n c c np i - Phun xịthuố trừrầ nâu đ ng loạ theo hư ng dẫ ởcu ố Sổt ay này. t y ồ t ớ n n c - Tiêu hủ triệ đ lúa bịàng lùn, lùn xo ắ l á theo hư ng dẫ c uố Sổt ay này . y tể v n ớ n n - Thự hiệ ch ín h sác h hỗtrợphòng trừ dậ d ị rầ nâu, bệ h v àng lùn và lùn xoắ lá theo Q uyế c n , p ch y n n t đnh số1 459/Q ĐTTg ngày 07 tháng 11 n ă 2006 củ Thủtư ng Ch ính phủvà b ả đ m ng ân sác h đa ị a ớ oả ị - m phư ng ph ụ v ụcô ng tác phòng trừd ị . ơ c ch - Tă cư ng công tác t hanh tra, k iể tra vi ệ k in h doanh, sử dụ g thuố bả vệthự vậ ởđa ờ m c n co ct ị ng phư ng, nghiêm c ấ v iệ kinh doanh thuố g iả thuố k ém phẩ c hấ, tă g giá th uố trong th ờ gi an có ơ m c c , c m tn c i dị , vi ph ạ qui đ h vềqu ả g c áo thuố . ch m ị n n c - Khen th ư ng k ị thờ nhữ g đ n vịc á nhâ n tha m gi a t íc h cự và có hiệ quảtrong công tác ở p i n ơ, c u phòng trừdị bệ h; k ỷluậ nghi êm khắ nhữ g tậ thể cá nhân không nghi êm túc chấ hành sựch ỉạ ch n t c n p , p đo c ủ c ấ trên làm dị bệ h l ây l an. ap ch n 5. Cầ c hỉ ạ quyế liệ v ềthờ vụđ n ông dân x uố g gi ố g tậ trung trong m ộ vùng, không đ n đo tt i ể n n p t ể gieo s ạké o dài dẫ đ n tro ng mộ v ùng có nhiề trà lúa đ xen nhau. Chỉ ạ tổchứ nhâ n giố g lú a nế t u đo c n an kháng rầ ởc ác hợ tác x ã, tổn hân giố g , c âu lạ bộgi ố g. Hư ng dẫ nông dân vềc ơc ấ cơc ấ c ây y p n c n ớ n u u trồ g, c ơc ấ gi ố g lúa và các biệ ph áp ca nh tác. n u n n Trung tâm Khuyế n ôn g Qu ố gia n c 8
Phụlục Tóm tắ t ín h nă g tá c dụ g , các h sửdụ g m ộ sốl oạ thuố trừrầ nâu phổbiế t n n n t i c y n Ho ạ chấ Buprofezin t t - Nhóm đề ti ế si nh trư n g côn trùng iu t ở - Nhóm đ c III (WHO) ộ - Thuố có tác đ ng t iế x úc, v ị ộ, x ông hơ yế kh ông lư dẫ . c ộ p đc iu un - Thuố ki ề hãm t ổ g h ợ c hiti n, c ả trởqu á trình lộ xác củ rầ no n, l àm rầ non bị hế. Thuố c m n p n t ay y ct c không diệ đ ợ rầ trư ng thành như làm hạ c hếk hảnă g đ trứ g củ c húng. Hiệ lự c ủ t ưc y ở n n ẻn a uca ng thuố thểhiệ c hậ (s au 2-3 ngày khi rầ non l ộ xác mớ ch ế như thờ gia n duy trì hi ệ l ự k éo c n m y t i t i uc ng dài). - Lư ng dùng: ợ Thuố ởdạ g 10 WP hoặ 10 BTN dùng 1,0 - 1,2 kg/ ha pha trong 400 L nư c c n c ớ Thuố ởdạ g 25 WP dùng 0,6 kg/ha pha trong 400 L nư c . c n ớ Chú ý : Phun thuố khi rầ non mớ nở rầ tuổ c òn nhỏ c y i ,y i . - Khảnă g hỗ hợ : Hoạ ch ấ nầ cũ g c ó thểh ỗ hợ vớ c ác hoạ c hấ khá c như Fenobucarb, n n p t t yn n p i t t Isoprocarb đ g iúp tá c đ ng củ t huố t hểhiệ nhanh hơ ể ộ a c n n. Ho ạ chấ Fenobucarb t t - Nhóm Carbamate - Nhóm đ c II (WHO) ộ - Thuố có tác đ ng t iế x úc, v ị ộ, k hông l ư dẫ . c ộ p đc un - Thuố diệ rầ non v à rầ trư ng thành, không diệ trứ g . c ty yở t n - Liề lư ng s ửdụ g: 1,5 - 2,0 L /ha, pha trong 400 L nư c uợ n ớ Ho ạ chấ Isoprocarb t t - Nhóm Carbamate - Nhóm đ c II (WHO) ộ - Thuố có tác đ ng t iế x úc, v ị ộ c ó tính x ông hơ nhẹ phổtác đ ng tư ng đ i hẹ . c ộ p đc , ộ ơ ốp i - Lư ng dùng: ợ Thuố dạ g 2 0 EC dùng 1,5 -2,0 L/ha pha trong 400 L nư c . cn ớ Thuố dạ g 2 5W P d ùng 1,5-2,0 kg /ha pha trong 400 L nư c . cn ớ Thuố dạ g 5 0W P d ùng 0,7-1,0 kg/ha pha trong 400 L nư c. cn ớ Ho ạ chấ Imidacloprid t t - Nhóm Neonicotionoid - Nhóm đ c II (WHO) ộ - Thuố có tác đ ng t iế x úc, vị ộ và lư dẫ . Khi phun vào cây thuố đ ợ hấ thu nha nh c hóng v à c ộ p đc un c ưc p có tính hư ng ng ọ . ớ n - Thuố diệ trừn hanh rầ no n và rầ trư ng t hành.. c t y y ở - Lư ng dùng: ợ Thuố dạ g 1 00 SL dùng 0,4- 0,5 L/ha pha trong 400 L nuớ . cn c Thuố dạ g 1 0 W P, 100 WP dùng 0,4- 0,5 kg/ha pha trong 400 L n ư c . cn ớ Thuố ởdạ 700 WG dùng 40 g/ pha trong 400 L nư c c ớ ng Ho ạ chấ Thiamethoxam t t Nhóm Neonicotionoid - Nhóm đ c III (WHO) ộ - Thuố có tác đ ng tiế x úc, vị ộ và lư dẫ . Khi ph un v ào cây thuố đ ợ h ấ th u nh anh v ào cây c ộ p đc un c ưc p và có tính hư ng ngọ . ớ n - Thuố diệ trừn hanh rầ non và rầ trư ng t hành.. c t y ở y - Liề lư ng s ửdụ g: uợ n Dạ g 25 WG dùng 80 g/ha pha trong 400 L nư c. n ớ Ho ạ chấ Etofenprox t t - Nhóm Pyrethroid không este - Nhóm đ c III (WHO) ộ - Thuố có tác đ ng t iế x úc, v ị ộ, tác đ ng đ n thầ k in h côn trùng, gây chế nh anh. c ộ p đc ộ ế n t - Liề lư ng s ửdụ g 0,75-1,0 L /ha pha trong 400 L n ư c . uợ n ớ Trung tâm Khuyế n ôn g Qu ố gia n c 9
MỤ L Ụ C C Trang Phầ 1 n Phòng trừrầ nâ u truy ề bệh v àng lùn, lùn xoắ lá y nn n Mô tả ầ nâu ry 1 3 Vòng đ i rầ n âu ờy 2 3 Đ c đ m g ây hạ ặ iể i 3 4 Tác hạtrự tiế icp a 4 Tác hạg ián tiế i p b 4 Đ c để truy ề bệh ặ im nn 4 4 Phòng tr ừ ầ n âu truy ề bệh vàng lùn, lùn xoắ lá h ạlú a ry nn n i 5 4 Các biệ p háp ph òng n a 4 Biệ p háp trừbằg th uố b ả vệh ự v ậ n n cotct b 4 Phầ 2 n Phòng trừbệh v àng lùn và lùn xoắ lá n n Bệh v àng lùn n 1 5 a Tác nhân 5 Nhậ d ạg nn b 5 Cách lan truyề b ệh nn c 5 Bệh lùn xoắ lá n n 2 5 a Tác nhân 5 Nhậ d ạg nn b 5 Cách lan truyề b ệh nn c 5 Bệh lú a cỏ n 3 6 a Tác nhân 6 Nhậ d ạg nn b 6 Cách lan truyề b ệh nn c 6 Phòng tr ừbệh vàng lùn và lùn xo ắ lá n n 4 6 Phòng b ệh n a 6 Tiêu hủ n guồ b ệh trên đn g ruộg y nn ồ n b 6 Phân biệb ệh v àng lùn vớcác tri ệ chứ g vàng lá khác trên lúa tn i u n 5 6 Phầ 3 n Tổ hứ chỉ ạ phòng tr ừrầ nâ u truy ề bệh v àng lùn, lùn xoắ lá cc đo y nn n 7 Phụlục Tóm tắ tính nă g tá c d ụ g, cách sửdụ g mộ s ốoạ th uố trừrầ nâ u phổ iế t n n n t li c y bn 9 Nông dân xã Thạh Q uớ, huyệ Mỹ uy ên, Sóc Tră n i n X Bà con nông dân ph ư ng Bình Đ c, h uyệ Lo ng ờ ứ n ng ra quân nhổúa bị hiễ bệh v àng lùn, lùn xoắ lá l nmn n Xuyên, An Giang phun thu ố diệrầ n âu trên lúa cty đ xuân. ông Trung tâm Khuyế n ôn g Qu ố gia n c 10