Sổ tay Hướng dẫn thiết lập hồ sơ xử lý vi phạm về đất đai, xây dựng công trình vi phạm trật tự xây dựng (2022)

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:137

Thêm vào BST

Báo xấu

13
lượt xem 9
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Sổ tay Hướng dẫn thiết lập hồ sơ xử lý vi phạm về đất đai, xây dựng công trình vi phạm trật tự xây dựng gồm có 2 phần chính như sau: Quy định chung về thiết lập hồ sơ xử lý vi phạm về đất đai, xây dựng công trình vi phạm trật tự xây dựng; Một số tình huống XPVPHC về đất đai, xây dựng công trình vi phạm trật tự xây dựng. Mời các bạn cùng tham khảo!

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sổ tay Hướng dẫn thiết lập hồ sơ xử lý vi phạm về đất đai, xây dựng công trình vi phạm trật tự xây dựng (2022)

SỞ TƢ PHÁP TỈNH BẮC GIANG SỔ TAY HƯỚNG DẪN THIẾT LẬP HỒ SƠ XỬ LÝ VI PHẠM VỀ ĐẤT ĐAI, XÂY DỰNG CÔNG TRÌNH VI PHẠM TRẬT TỰ XÂY DỰNG Bắc Giang, năm 2022
2
3 LỜI NÓI ĐẦU Xử lý vi phạm hành chính (XLVPHC) nói chung, xử phạt vi phạm hành chính (XPVPHC) nói riêng là công cụ quan trọng trong hoạt động quản lý nhà nước nhằm duy trì trật tự, kỷ cương trong quản lý hành chính của Nhà nước. Trong thời gian qua, việc XPVPHC trên địa bàn tỉnh ở từng lĩnh vực quản lý nhà nước đã cơ bản được thực hiện nghiêm túc, tuân thủ đúng pháp luật; qua đó đã kịp thời phát hiện và xử phạt các hành vi vi phạm hành chính (VPHC), góp phần duy trì trật tự, kỷ cương trong quản lý hành chính nhà nước. Đặc biệt trong lĩnh vực đất đai, ngay sau khi Ban Thường vụ Tỉnh ủy ban hành Chỉ thị số 19-CT/TU ngày 11/6/2020 về tăng cường kiểm tra, thanh tra, xử lý các vi phạm trong quản lý, sử dụng đất đai; công tác thanh tra, kiểm tra và XPVPHC trong lĩnh vực này được tăng cường thêm một bước. Căn cứ chỉ đạo của UBND tỉnh, Chủ tịch UBND tỉnh1 về thực hiện Chỉ thị số 19-CT/TU và Kết luận số 120- KL/TU2 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy, tháng 9 năm 2021, 1 Kế hoạch số 426/KH-UBND ngày 07/9/2021 của UBND tỉnh thực hiện Kết luận số 120-KL/TU; Công văn số 4247/UBND-TN ngày 20/8/2021 của Chủ tịch UBND tỉnh về việc tập trung đẩy mạnh tổ chức thực hiện Chỉ thị số 19-CT/TU ngày 11/6/2019 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy. 2 ngày 08/8/2021 về việc tập trung đẩy mạnh thực hiện Chỉ thị số 19- CT/TU.
4 Sở Tư pháp đã chủ trì, phối hợp với Sở Tài nguyên và Môi trường, Sở Xây dựng, biên soạn cuốn Sổ tay “Hướng dẫn thiết lập hồ sơ xử lý vi phạm về đất đai, xây dựng công trình vi phạm trật tự xây dựng” (cuốn Sổ tay). Tuy nhiên, đến thời điểm hiện nay, một số nội dung của cuốn Sổ tay viện dẫn đến một số quy định pháp luật đã không còn phù hợp do hết hiệu lực thi hành vì có văn bản quy phạm pháp luật khác thay thế, cụ thể: (i) Nghị định số 81/2013/NĐ-CP3 và Nghị định số 97/2017/NĐ-CP4 đã hết hiệu lực thi hành và được thay thế bởi Nghị định số 118/2021/NĐ-CP5 (kể từ ngày 01/01/2022); (ii) Nghị định số 139/2017/NĐ-CP6, Nghị định số 21/2020/NĐ-CP7 đã hết hiệu lực thi hành và được thay thế bởi Nghị định số 16/2022/NĐ-CP8 (kể từ ngày 28/01/2022). Nhằm tiếp tục thực hiện chỉ đạo của Thường trực Tỉnh ủy và đáp ứng nhu cầu thực tế phục vụ công tác tập huấn, hướng dẫn nghiệp vụ, tuyên truyền, tìm hiểu về XPVPHC nói chung và trong lĩnh vực đất đai nói riêng, tạo điều kiện 3 ngày 19/7/2013 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật xử lý vi phạm hành chính. 4 ngày 18/8/2017 của Chính phủ sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 81/2013/NĐ-CP. 5 ngày 23/12/2021 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Xử lý vi phạm hành chính. 6 ngày 27/11/2017 của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong hoạt động đầu tư xây dựng; khai thác, chế biến, kinh doanh khoáng sản làm vật liệu xây dựng, sản xuất, kinh doanh vật liệu xây dựng; quản lý công trình hạ tầng kỹ thuật; kinh doanh bất động sản, phát triển nhà ở, quản lý sử dụng nhà và công sở. 7 ngày 17/02/2020 của Chính phủ sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 139/2017/NĐ-CP. 8 ngày 28/01/2022 của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính về xây dựng.
5 thuận lợi cho cán bộ, công chức thuộc cơ quan chuyên môn thuộc UBND tỉnh, UBND các huyện, thành phố, UBND cấp xã, Cán bộ pháp chế, Báo cáo viên pháp luật và Nhân dân trên địa bàn tỉnh; Sở Tư pháp chủ trì phối hợp với Sở Tài nguyên và Môi trường, Sở Xây dựng thực hiện cập nhật, chỉnh lý, biên soạn và tái bản có sửa đổi, bổ sung cuốn Sổ tay. Cuốn Sổ tay hướng dẫn nghiệp vụ về XLVPHC được biên soạn gồm 02 phần: Phần I. Quy định chung về thiết lập hồ sơ xử lý vi phạm về đất đai, xây dựng công trình vi phạm trật tự xây dựng. Phần II. Một số tình huống XPVPHC về đất đai, xây dựng công trình vi phạm trật tự xây dựng. Hy vọng rằng, cuốn Sổ tay sẽ giúp cho đội ngũ cán bộ, công chức trực tiếp làm công tác XLVPHC và độc giả tiếp tục cập nhật thêm kiến thức về XPVPHC trong lĩnh vực đất đai, xây dựng để áp dụng, góp phần nâng cao hiểu biết, trình độ chuyên môn, nghiệp vụ về công tác này; giúp công tác XPVPHC trong lĩnh vực đất đai, xây dựng nói riêng và XLVPHC nói chung trên địa bàn tỉnh ngày càng được bảo đảm về chất lượng, góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước ở địa phương. (Trường hợp các văn bản được viện dẫn trong cuốn Sổ tay được sửa đổi, bổ sung, thay thế, bãi bỏ thì thực hiện theo văn bản sửa đổi, bổ sung, thay thế, bãi bỏ).
6 SỞ TƢ PHÁP TỈNH BẮC GIANG Phần I QUY ĐỊNH CHUNG VỀ THIẾT LẬP HỒ SƠ XỬ LÝ VI PHẠM VỀ ĐẤT ĐAI, XÂY DỰNG CÔNG TRÌNH VI PHẠM TRẬT TỰ XÂY DỰNG I. CƠ SỞ PHÁP LÝ - Luật Xử lý vi phạm hành chính năm 2012; - Luật Sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Xử lý vi phạm hành chính năm 2020; - Luật Đất đai năm 2013; - Luật Xây dựng năm 2014; - Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Xây dựng năm 2020; - Nghị định số 118/2021NĐ-CP ngày 23/12/2021 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành một số điều và biện pháp thi hành của Luật Xử lý vi phạm hành chính (Nghị định số 118/2021/NĐ-CP); - Nghị định số 91/2019/NĐ-CP ngày 19/11/2019 của Chính phủ về XPVPHC trong lĩnh vực đất đai (Nghị định số 91/2019/NĐ-CP); - Nghị định số 04/2022/NĐ-CP ngày 06/01/2022 của Chính phủ sửa đổi, bổ sung một số điều của các nghị định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai; tài
7 nguyên nước và khoáng sản; khí tượng thủy văn; đo đạc và bản đồ (Nghị định số 04/2022/NĐ-CP); - Nghị định số 16/2022/NĐ-CP ngày 28/01/2022 của Chính phủ quy định quy định xử phạt vi phạm hành chính về xây dựng (Nghị định số 16/2022/NĐ-CP); - Nghị định số 166/2013/NĐ-CP ngày 12/11/2013 của Chính phủ về cưỡng chế thi hành quyết định XPVPHC (Nghị định số 166/2013/NĐ-CP). II. TRÌNH TỰ, THỦ TỤC THIẾT LẬP HỒ SƠ XỬ LÝ VI PHẠM VỀ ĐẤT ĐAI, XÂY DỰNG CÔNG TRÌNH VI PHẠM TRẬT TỰ XÂY DỰNG II.1. Quy định về áp dụng văn bản quy phạm pháp luật để xử phạt đối với hành vi vi phạm hành chính Điều 7 Nghị định số 118/2021/NĐ-CP quy định: “1. Việc lựa chọn áp dụng văn bản quy phạm pháp luật để xử phạt đối với hành vi vi phạm hành chính được thực hiện theo quy định tại Điều 156 Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật. 2. Trường hợp hành vi vi phạm hành chính được thực hiện trong một khoảng thời gian có nhiều nghị định quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực quản lý nhà nước có hiệu lực, mà không xác định được nghị định để áp dụng theo khoản 1 Điều này, thì việc lựa chọn áp dụng văn bản quy phạm pháp luật để xử phạt đối với hành vi vi phạm hành chính được thực hiện như sau:
8 a) Nếu hành vi vi phạm hành chính đã kết thúc, thì áp dụng nghị định đang có hiệu lực tại thời điểm chấm dứt hành vi vi phạm để xử phạt; b) Nếu hành vi vi phạm hành chính đang được thực hiện, thì áp dụng nghị định đang có hiệu lực tại thời điểm phát hiện hành vi vi phạm để xử phạt.”. II.2. Thủ tục XPVPHC được quy định từ Điều 55 đến Điều 68 Luật XLVPHC năm 2012 (được sửa đổi, bổ sung bởi khoản 29, khoản 30, khoản 31, khoản 32, khoản 33, khoản 34, điểm b, d, đ khoản 72 Luật Sửa đổi bổ sung một số điều của Luật XLVPHC); theo đó, có hai loại thủ tục XPVPHC là: thủ tục XPVPHC không lập biên bản VPHC và thủ tục XPVPHC có lập biên bản VPHC, hồ sơ XPVPHC. Cụ thể như sau: II.2.1. Thủ tục XPVPHC không lập biên bản VPHC Theo quy định tại Điều 56 Luật XLVPHC năm 2012, thủ tục XPVPHC không lập biên bản VPHC được áp dụng trong trường hợp cảnh cáo hoặc phạt tiền đến 250.000 đồng đối với cá nhân, 500.000 đồng đối với tổ chức và người có thẩm quyền xử phạt phải ra quyết định xử phạt tại chỗ. Thủ tục này áp dụng đối với những trường hợp vi phạm đơn giản, rõ ràng, không có tình tiết phức tạp phải xác minh thêm. Việc quy định thủ tục này nhằm giải quyết nhanh chóng và khắc phục tình trạng vi phạm nhỏ mà cũng phải chuyển lên trên để xử phạt. Mức phạt được quy định là mức tiền phạt cụ thể đối với vi phạm cụ thể mà không phải là
9 mức tối đa hoặc tối thiểu của khung tiền phạt. Từ mức quy định khung hình phạt cụ thể trong các nghị định quy định XPVPHC trong các lĩnh vực người có thẩm quyền xử phạt căn cứ vào tính chất mức độ, tình tiết giảm nhẹ của vi phạm để quyết định mức tiền phạt cụ thể. Quyết định XPVPHC không lập biên bản VPHC được ban hành theo Mẫu Quyết định số 01 của Phụ lục ban hành kèm theo Nghị định số 118/2021/NĐ-CP. Luật XLVPHC không có quy định cụ thể về việc thiết lập và lưu hồ sơ XPVPHC trong trường hợp không lập biên bản VPHC; tuy nhiên để đảm bảo việc lưu trữ đầy đủ các tài liệu, văn bản do cơ quan nhà nước, người có thẩm quyền ban hành; khi phát sinh trường hợp XPVPHC theo thủ tục không lập biên bản VPHC, cần thiết lập và lưu trữ hồ sơ XPVPHC như trường hợp XPVPHC có lập biên bản VPHC để đảm bảo việc lưu trữ, cập nhật Quyết định XPVPHC lên phần mềm Cơ sở dữ liệu tỉnh Bắc Giang về XLVPHC và đảm bảo công tác quản lý nhà nước trong lĩnh vực này. II.2.2. Thủ tục XPVPHC có lập biên bản VPHC, hồ sơ XPVPHC Theo quy định tại Điều 58 Luật XLVPHC năm 2012 – được sửa đổi, bổ sung bởi khoản 29 Điều 1 Luật Sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật XLVPHC năm 2020, thủ tục XPVPHC có lập biên bản VPHC, hồ sơ XPVPHC được áp dụng đối với tất cả những VPHC không thuộc trường hợp XPVPHC theo thủ tục xử phạt không lập biên bản VPHC. Có nghĩa là, trường hợp hành vi vi phạm bị phạt tiền lớn hơn 250.000 đồng đối với cá nhân, lớn hơn 500.000 đồng đối với
10 tổ chức thì người có thẩm quyền XPVPHC phải áp dụng thủ tục xử phạt có lập biên bản VPHC, hồ sơ XPVPHC. Việc xử phạt có lập biên bản VPHC, người có thẩm quyền xử phạt phải thiết lập hồ sơ XPVPHC. Hồ sơ gồm: biên bản VPHC, quyết định XPVPHC và các giấy tờ khác có liên quan. Hồ sơ phải được đánh số bút lục. 1. Lập biên bản VPHC 1.1. Quy trình lập biên bản VPHC Để lập được biên bản VPHC phải bắt đầu từ việc phát hiện hành vi vi phạm, đánh giá tính chất của hành vi vi phạm, sau đó lựa chọn các quy định pháp luật để xác định hành vi vi phạm và căn cứ xử lý hành vi vi phạm, thẩm quyền, thủ tục lập biên bản VPHC. Trường hợp chưa đủ cơ sở để khẳng định có hành vi vi phạm, có căn cứ áp dụng thì người có thẩm quyền lập biên bản kiểm tra hoặc biên bản sự việc tại nơi có hành vi vi phạm. Khi đủ cơ sở để khẳng định có hành vi vi phạm, có căn cứ pháp lý áp dụng thì lập biên bản VPHC. Người có thẩm quyền lập biên bản VPHC nhưng không có thẩm quyền xử phạt thì chỉ có quyền lập biên bản VPHC về những vi phạm thuộc phạm vi thi hành công vụ, nhiệm vụ được giao và chịu trách nhiệm về việc lập biên bản VPHC. Trường hợp vụ việc vi phạm vừa có hành vi vi phạm thuộc thẩm quyền xử phạt của người lập biên bản VPHC, vừa có hành vi vi phạm không thuộc thẩm quyền xử phạt hoặc vượt quá thẩm quyền của người lập biên bản VPHC thì người đó vẫn phải lập biên bản VPHC đối với tất cả các hành vi vi
11 phạm và chuyển ngay biên bản VPHC đến người có thẩm quyền xử phạt để tiến hành xử phạt theo quy định. Quy định như vậy nhằm khắc phục sự tùy tiện, lạm quyền của những người có thẩm quyền lập biên bản VPHC khi thi hành công vụ, nhiệm vụ, đồng thời cũng hạn chế đến mức thấp nhất khả năng tranh chấp thẩm quyền lập biên bản VPHC hoặc đùn đẩy trách nhiệm giữa các lực lượng chức năng trong việc lập biên bản VPHC. Lập biên bản VPHC là một khâu bắt buộc của quá trình XPVPHC, là căn cứ để xem xét xử phạt. Do đó, khi phát hiện VPHC thuộc lĩnh vực quản lý nhà nước của mình, người có thẩm quyền đang thi hành công vụ phải lập biên bản VPHC. Trường hợp VPHC được phát hiện nhờ sử dụng phương tiện, thiết bị kỹ thuật, nghiệp vụ thì việc lập biên bản VPHC được tiến hành ngay sau khi xác định được tổ chức, cá nhân vi phạm. Biên bản VPHC lập theo Mẫu biên bản số 01 của Phụ lục ban hành kèm theo Nghị định số 118/2021/NĐ-CP. 1.2. Thời hạn lập biên bản VPHC Thời hạn lập Biên bản VPHC là 02 ngày làm việc, kể từ khi phát hiện vi phạm hành chính. Trường hợp vụ việc có nhiều tình tiết phức tạp hoặc có phạm vi rộng, ảnh hưởng đến quyền và lợi ích hợp pháp của cá nhân, tổ chức, thì biên bản vi phạm hành chính được lập trong thời hạn 05 ngày làm việc, kể từ khi phát hiện vi phạm hành chính. Trường hợp vi phạm hành chính được phát hiện bằng phương tiện, thiết bị kỹ thuật nghiệp vụ hoặc phải xác định giá trị tang vật, phương tiện, giám định, kiểm nghiệm, kiểm định, xét
12 nghiệm và xác minh tình tiết liên quan, thì biên bản vi phạm hành chính được lập trong thời hạn 03 ngày làm việc, kể từ ngày xác định được đối tượng vi phạm bằng phương tiện, thiết bị kỹ thuật nghiệp vụ hoặc nhận được kết quả xác định giá trị tang vật, phương tiện, giám định, kiểm nghiệm, kiểm định, xét nghiệm và xác minh tình tiết liên quan. Trường hợp một vụ việc có nhiều hành vi vi phạm hành chính khác nhau, trong đó có hành vi được phát hiện bằng phương tiện, thiết bị kỹ thuật nghiệp vụ hoặc phải xác định giá trị tang vật, phương tiện, giám định, kiểm nghiệm, kiểm định, xét nghiệm và xác minh tình tiết liên quan, thì biên bản vi phạm hành chính được lập đối với các hành vi trong vụ việc đó trong thời hạn 03 ngày làm việc, kể từ ngày xác định được đối tượng vi phạm bằng phương tiện, thiết bị kỹ thuật nghiệp vụ hoặc nhận được đầy đủ kết quả xác định giá trị tang vật, phương tiện, giám định, kiểm nghiệm, kiểm định, xét nghiệm và xác minh tình tiết liên quan. 1.3. Thẩm quyền lập biên bản VPHC 1.3.1. Đối với lĩnh vực đất đai Người có thẩm quyền lập biên bản VPHC theo quy định tại khoản 2 Điều 40 Nghị định số 91/2019/NĐ-CP gồm: - Người có thẩm quyền XPVPHC trong lĩnh vực đất đai quy định tại Điều 38, Điều 39 Nghị định số 91/2019/NĐ-CP, bao gồm: Chủ tịch UBND cấp xã, Chủ tịch UBND cấp huyện, Chủ tịch UBND cấp tỉnh, Thanh tra chuyên ngành; - Công chức, viên chức được giao nhiệm vụ thực hiện
13 thanh tra, kiểm tra việc quản lý, sử dụng đất đai và hoạt động dịch vụ về đất đai. Công chức kiểm lâm được giao nhiệm vụ thực hiện thanh tra, kiểm tra việc quản lý, sử dụng rừng được lập biên bản VPHC đối với hành vi lấn, chiếm, sử dụng đất rừng đặc dụng, rừng phòng hộ, rừng sản xuất vào mục đích khác. 1.3.2. Đối với hành vi xây dựng công trình vi phạm trật tự xây dựng Người có thẩm quyền lập biên bản VPHC theo quy định tại Điều 72 Nghị định số 16/2022/NĐ-CP gồm: - Người có thẩm quyền xử phạt quy định tại Điều 73, Điều 74, Điều 75, Điều 76, Điều 78, Điều 79 và Điều 80 Nghị định số 16/2022/NĐ-CP bao gồm: thanh tra viên xây dựng (hoặc thanh tra viên Giao thông vận tải - Xây dựng); Trưởng đoàn thanh tra chuyên ngành; Chánh Thanh tra Sở Xây dựng (hoặc Chánh thanh tra Sở Giao thông vận tải - Xây dựng); Chánh Thanh tra Bộ Xây dựng; Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã; Chủ tịch UBND cấp huyện; Chủ tịch UBND cấp tỉnh. - Công chức thuộc UBND các cấp được giao nhiệm vụ kiểm tra, phát hiện VPHC về xây dựng quy định tại Nghị định số 16/2022/NĐ-CP. - Công chức, viên chức, thanh tra viên thuộc cơ quan thanh tra nhà nước ngành Xây dựng được phân công thực hiện nhiệm vụ kiểm tra, thanh tra chuyên ngành độc lập hoặc thanh tra theo đoàn thanh tra. - Công chức, viên chức được phân công thực hiện
14 nhiệm vụ kiểm tra trong từng lĩnh vực quản lý nhà nước về: hoạt động xây dựng, sản xuất vật liệu xây dựng, quản lý công trình hạ tầng kỹ thuật, kinh doanh bất động sản, quản lý, phát triển nhà. - Người có thẩm quyền xử phạt thuộc Công an nhân dân được lập biên bản VPHC đối với hành vi quy định tại Điều 6 Nghị định số 16/2022/NĐ-CP, cụ thể là: hành vi chống đối hoặc cản trở người thực hiện nhiệm vụ xử phạt vi phạm hành chính về xây dựng quy định tại Nghị định số 16/2022/NĐ-CP. 1.4. Nội dung của biên bản VPHC Điều 58 Luật XLVPHC năm 2012 – được sửa đổi, bổ sung bởi khoản 29 Điều 1 Luật Sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật XLVPHC năm 2020 quy định nội dung chủ yếu của biên bản VPHC gồm: - Thời gian, địa điểm lập biên bản; - Thông tin về người lập biên bản, cá nhân, tổ chức vi phạm và cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan; - Thời gian, địa điểm xảy ra vi phạm; mô tả vụ việc, hành vi vi phạm; - Lời khai của người vi phạm hoặc đại diện tổ chức vi phạm, người chứng kiến, người bị thiệt hại hoặc đại diện tổ chức bị thiệt hại; - Biện pháp ngăn chặn và bảo đảm XLVPHC; - Quyền và thời hạn giải trình. Nếu trường hợp cá nhân, tổ chức thực hiện nhiều hành vi vi phạm trong cùng một vụ thì người có thẩm quyền chỉ
15 lập một biên bản VPHC, trong đó ghi rõ từng hành vi vi phạm của cá nhân, tổ chức đó. 1.5. Một số quy định khác về biên bản VPHC Biên bản VPHC phải được lập thành ít nhất 02 bản, phải được người lập biên bản và người vi phạm hoặc đại diện tổ chức vi phạm ký, trừ trường hợp biên bản được lập bằng phương thức đện tử. Trường hợp người vi phạm không ký được thì điểm chỉ; nếu có người chứng kiến, người phiên dịch, người bị thiệt hại hoặc đại diện tổ chức bị thiệt hại, thì họ cùng phải ký vào biên bản; trường hợp biên bản gồm nhiều trang, thì phải ký vào từng trang biên bản. Trường hợp người vi phạm, đại diện tổ chức vi phạm không có mặt tại nơi vi phạm hoặc cố tình trốn tránh hoặc vì lý do khách quan mà không ký, điểm chỉ vào biên bản hoặc có mặt nhưng từ chối ký, điểm chỉ vào biên bản hoặc trường hợp không xác định được đối tượng VPHC, thì biên bản phải có chữ ký của đại diện chính quyền cấp xã nơi xảy ra vi phạm hoặc của ít nhất một người chứng kiến xác nhận việc cá nhân, tổ chức vi phạm không ký vào biên bản; trường hợp không có chữ ký của đại diện chính quyền cấp xã hoặc của người chứng kiến, thì phải ghi rõ lý do vào biên bản. Biên bản VPHC lập xong phải được giao cho cá nhân, tổ chức VPHC 01 bản, trừ trường hợp không xác định được cá nhân, tổ chức vi phạm hành chính. Trường hợp VPHC không thuộc thẩm quyền xử phạt của người lập biên bản thì biên bản và các tài liệu khác phải được chuyển cho người có thẩm quyền xử phạt trong thời hạn 24 giờ kể từ khi lập
16 biên bản, trừ trường hợp biên bản VPHC được lập trên tàu bay, tàu biển, tàu hỏa. Trường hợp người vi phạm, đại diện tổ chức vi phạm không có mặt tại nơi lập biên bản VPHC hoặc có mặt nhưng từ chối nhận hoặc có căn cứ cho rằng cá nhân, tổ chức vi phạm trốn tránh không nhận biên bản thì người có thẩm quyền lập biên bản về việc không nhận quyết định có xác nhận của chính quyền địa phương và được coi là quyết định đã được giao. Trường hợp biên bản VPHC có sai sót hoặc không thể hiện đầy đủ, chính xác các nội dung theo quy định thì phải tiến hành xác minh tình tiết của vụ việc VPHC theo quy định tại Điều 59 của Luật XLVPHC năm 2012 để làm căn cứ ra quyết định xử phạt. Việc xác minh tình tiết của vụ việc VPHC được lập thành biên bản xác minh. Biên bản xác minh là tài liệu gắn liền với biên bản VPHC và được lưu trong hồ sơ xử phạt. Biên bản VPHC phải được lập đúng nội dung, hình thức, thủ tục theo quy định của Luật XLVPHC và là căn cứ ra quyết định XPVPHC, trừ trường hợp XPVPHC không lập biên bản quy định tại khoản 1 Điều 56, khoản 2 Điều 63 của Luật XLVPHC năm 2012- được sửa đổi, bổ sung tại khoản 31 Điều 1 Luật Sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật XLVPHC năm 2020 và trường hợp Luật Quản lý thuế có quy định khác. Người có thẩm quyền lập biên bản VPHC, cá nhân, tổ chức liên quan nếu có lỗi trong việc chuyển biên bản VPHC hoặc hồ sơ vụ vi phạm không đúng thời hạn dẫn đến quá
17 thời hạn ra quyết định xử phạt, thì bị xử lý theo quy định của pháp luật. 2. Xác minh, giải trình, xác định giá trị tang vật trong vụ VPHC; chuyển vụ việc VPHC 2.1. Xác minh tình tiết của vụ việc VPHC Theo quy định tại khoản 1 Điều 59 Luật XLVPHC năm 2012: khi xem xét ra quyết định XPVHC, trong trường hợp cần thiết, người có thẩm quyền XPVPHC có trách nhiệm xác minh các tình tiết sau đây: - Có hay không có VPHC; - Cá nhân, tổ chức thực hiện hành vi VPHC, lỗi, nhân thân của cá nhân VPHC; - Tình tiết tăng nặng, giảm nhẹ; - Tính chất, mức độ thiệt hại do VPHC gây ra; - Trường hợp không ra quyết định XPVPHC theo quy định tại khoản 1 Điều 65 của Luật XLVPHC năm 2012; - Tình tiết khác có ý nghĩa đối với việc xem xét, quyết định xử phạt. Đồng thời, trường hợp biên bản VPHC có sai sót hoặc không thể hiện đầy đủ, chính xác các nội dung quy định tại khoản 3 và khoản 4 Điều 58 Luật XLVPHC năm 2012 – được sửa đổi, bổ sung bởi khoản 29 Điều 1 Luật Sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật XLVPHC năm 2020 thì phải tiến hành xác minh tình tiết của vụ việc VPHC theo quy định tại Điều 59 của Luật XLVPHC năm 2012 để làm căn cứ ra quyết định xử phạt. Trong quá trình xem xét, ra quyết định xử phạt, người có thẩm quyền xử phạt có thể trưng cầu giám định. Việc
18 trưng cầu giám định được thực hiện theo quy định của pháp luật về giám định. Việc xác minh tình tiết của vụ việc VPHC phải được thể hiện bằng văn bản theo Mẫu biên bản số 05 của Phụ lục ban hành kèm theo Nghị định số 118/2021/NĐ-CP. Người có thẩm quyền xử phạt có thể tự mình hoặc ủy quyền cho người khác thay mình xác minh. 2.2. Xác định giá trị tang vật, phương tiện trong vụ VPHC Việc xác định giá trị tang vật, phương tiện nhằm mục đích làm căn cứ xác định khung tiền phạt, thẩm quyền xử phạt; để xác định giá khởi điểm của tài sản bán đấu giá trong trường hợp tang vật, phương tiện VPHC bị tịch thu. Theo quy định Điều 60 Luật XLVPHC năm 2012, khoản 72, khoản 73, khoản 74 Điều 1 Luật Sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật XLVPHC năm 2020, việc xác định giá trị tang vật, phương tiện dựa trên căn cứ theo giá trị ưu tiên sau đây: - Giá niêm yết hoặc giá ghi trên hợp đồng hoặc hoá đơn mua bán hoặc tờ khai nhập khẩu; - Giá theo thông báo của cơ quan tài chính địa phương; trường hợp không có thông báo giá thì theo giá thị trường của địa phương tại thời điểm xảy ra VPHC; - Giá thành của tang vật, phương tiện nếu là hàng hoá chưa xuất bán; - Đối với tang vật, phương tiện là hàng giả thì giá của tang vật, phương tiện đó là giá thị trường của hàng hoá thật
19 hoặc hàng hoá có cùng tính năng, kỹ thuật, công dụng tại thời điểm nơi phát hiện VPHC. Trường hợp không thể áp dụng được căn cứ quy định tại khoản 2 Điều 60 Luật XLVPHC năm 2012 để xác định giá trị tang vật, phương tiện VPHC làm căn cứ xác định khung tiền phạt, thẩm quyền xử phạt thì người có thẩm quyền đang giải quyết vụ việc có thể ra quyết định tạm giữ tang vật, phương tiện VPHC và thành lập Hội đồng định giá. Hội đồng định giá gồm có người ra quyết định tạm giữ tang vật, phương tiện VPHC là Chủ tịch Hội đồng, đại diện cơ quan tài chính cùng cấp và đại diện cơ quan chuyên môn có liên quan là thành viên. Thời hạn tạm giữ tang vật, phương tiện VPHC để xác định giá trị không quá 48 giờ, kể từ thời điểm ra quyết định tạm giữ, trong trường hợp thật cần thiết thì thời hạn có thể kéo dài thêm nhưng tối đa không quá 48 giờ. Mọi chi phí liên quan đến việc tạm giữ, định giá và thiệt hại do việc tạm giữ gây ra do cơ quan của người có thẩm quyền ra quyết định tạm giữ chi trả. Thủ tục, biên bản tạm giữ được thực hiện theo quy định tại Điều 125 của Luật XLVPHC năm 2012 – được sửa đổi, bổ sung bởi khoản 64 Điều 1 Luật Sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật XLVPHC năm 2020. Căn cứ để xác định giá trị và các tài liệu liên quan đến việc xác định giá trị tang vật, phương tiện VPHC phải thể hiện trong hồ sơ XPVPHC. 2.3. Giải trình
20 - Theo Điều 61 của Luật XLVPHC năm 2012 - được sửa đổi, bổ sung tại khoản 30 Điều 1 Luật Sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật XLVPHC năm 2020, thủ tục giải trình được áp dụng trong XPVPHC đối với trường hợp hành vi VPHC mà pháp luật quy định áp dụng hình thức xử phạt tước quyền sử dụng giấy phép, chứng chỉ hành nghề có thời hạn hoặc đình chỉ hoạt động có thời hạn hoặc quy định mức tối đa của khung tiền phạt đối với hành vi đó từ 15.000.000 đồng trở lên đối với cá nhân, 30.000.000 đồng trở lên đối với tổ chức. Người có thẩm quyền xử phạt có trách nhiệm xem xét ý kiến giải trình của cá nhân, tổ chức VPHC trước khi ra quyết định xử phạt, trừ trường hợp cá nhân, tổ chức không có yêu cầu giải trình trong thời hạn luật định. - Điều 61 Luật XLVPHC năm 2012- được sửa đổi, bổ sung bởi khoản 30 Điều 1 Luật Sửa đổi bổ sung một số điều của Luật XLVPHC năm 2020 quy định có 02 hình thức giải trình: giải trình bằng văn bản và giải trình trực tiếp. + Đối với trường hợp giải trình bằng văn bản, cá nhân, tổ chức vi phạm phải gửi văn bản giải trình cho người có thẩm quyền xử phạt trong thời hạn 05 ngày làm việc, kể từ ngày lập biên bản VPHC. Trường hợp vụ việc có nhiều tình tiết phức tạp thì người có thẩm quyền xử phạt có thể gia hạn nhưng không quá 05 ngày là việc theo đề nghị của cá nhân, tổ chức vi phạm. Việc gia hạn của người có thẩm quyền xử phạt phải bằng văn bản.