Soạn giáo trình môn Kỹ Thuật Truyền Thanh, chương 16

Chia sẻ: Nguyen Van Dau | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:7

Thêm vào BST

Báo xấu

186
lượt xem 64
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

phổ tần số FM dải gốc bao gồm những kênh âm thanh từ 50Hz đến 15Khz, thêm vào đó là những kênh âm thanh FM stểo được đa hợp phân tần trống thành những tín hiệu dải gốc. Với sóng chủ có tần số 19Khz. Trong truyền âm thanh stểo có ba kênh âm thanh: - Kênh âm thanh (Audio channel): traiL(') + phẳi?) gọi chung là kênh stểo LR+ - Kênh Audio trái (L) _R(): gọi chung là kênh stểo L - R - Sóng mang phụ SCA được kết hợp với những biên dải của nó. Sóng chủ stểo...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Soạn giáo trình môn Kỹ Thuật Truyền Thanh, chương 16

Chương 16: QUAÙ TRÌNH TRUYEÀN AÂM THANH LAÄP THEÅ Hình 5-17 phoå taàn soá FM daûi goác bao goàm nhöõng keânh aâm thanh töø 50Hz ñeán 15Khz, theâm vaøo ñoù laø nhöõng keânh aâm thanh FM stereo ñöôïc ña hôïp phaân taàn troáng thaønh nhöõng tín hieäu daûi goác. Vôùi soùng chuû coù taàn soá 19Khz. Trong truyeàn aâm thanh stereo coù ba keânh aâm thanh: - Keânh aâm thanh (Audio channel): traùi(L) + phaûi(R) goïi chung laø keânh stereo L+R - Keânh Audio traùi (L) _(R): goïi chung laø keânh stereo L - R - Soùng mang phuï SCA ñöôïc keát hôïp vôùi nhöõng bieân daûi cuûa noù. Soùng mang phuï Soùng mang phuï Soùng chuû keânh stereo L-R keânh SCA stereo Keânh stereo L+R L+R L-R L-R SCA LSB USB f(Hz) 50Hz 19khz 38khz 60khz 74khz 15khz 23khz 53khz 67khz Hình 5-17: Phoå taàn soá FM daûi goác. Keânh L+R chieám daûi thoâng töø 0Hz ñeán 15Khz. Bieân ñoä keânh audio L-R ñöôïc ñieàu bieán vôùi soùng mang phuï 38Khz ñeå taïo thaønh keânh L- R. Keânh L-R laø daûi bieân keùp ñaõ ñöôïc loaïi boû tín hieäu soùng mang vaø coù daûi thoâng töø 23Khz ñeán 53Khz, noù chæ ñöôïc söû duïng ñeå truyeàn soùng FM stereo. Phoå taàn soá soùng mang phuï naèm treân daûi thoâng töø 60Hhz ñeán 74Khz. Nhöõng tín hieäu thoâng tin chöùa trong daûi keânh stereo L+R vaø L-R thì ñoàng nhaát vôùi nhau ngoaïi tröø pha cuûa chuùng laø khaùc nhau. Trong maùy thu mono, coù theå giaûi ñieàu bieán toaøn boä phoå tín hieäu daûi goác nhöng chæ coù keânh L+R taàn soá töø 50 ñeán 15Khz ñöôïc khueách ñaïi vaø ñöa ra loa. Vì vaäy
trong moãi loa seõ taùi taïo laïi toaøn boä phoå aâm thanh goác. Ñoái vôùi nhöõng maùy thu stereo, chæ giaûi ñieàu bieán nhöõng keânh stereo coù taàn soá töø 23Khz ñeán 53Khz vaø taùch rôøi nhöõng keânh phaûi vaø traùi sau ñoù ñöa chuùng ñeán töøng loa rieâng bieät. Soùng mang phuï ñöôïc giaûi ñieàu bieán trong taát caû caùc maùy thu FM maëc duø chæ coù nhöõng thieát bò SCA thaät toát môùi giaûi ñieàu bieán ñöôïc soùng mang phuï ñeå taïo thaønh mhöõng taàn soá aâm thanh. Vôùi phöông phaùp truyeàn stereo, ñoä di taàn cöïc ñaïi vaãn laø 75Khz. Trong ñoù 7,5Khz (10%) ñöôïc daønh rieâng ñeå truyeàn soùng mang phuï vaø 7,5Khz (10%) khaùc ñöôïc daønh rieâng cho soùng chuû 19Khz. Trong thöïc teá phaûi giaûm ñoä di taàn ñeán taàn soá 60Khz ñeå maùy thu stereo thu ñöôïc nhöõng keânh stereo L-R vaø L+R. Tuy nhieân nhöõng keânh stereo L-R, L+R khoâng caàn thieát phaûi giôùi haïn ñoä di taàn ñeán taàn soá 30Khz. 1. Phaùt thanh thanh laäp theå FM: Keânh stereo L+R vaø L-R Keânh Audio Keânh Audio Ñeán maùy L vaø R L+R vaø L-R phaùt FM T/h daõy goác toaøn phaàn Ngoõ vaøo 50Hz-15 Khz keânh L Maïch gheùp Maïch tieàn Maïch coäng L+R Maïch treã L+R hôïp tuyeán tính nhaán L+R (delay) 50Hz-15 Khz 60-74khz Maïch ñieàu Maïch tieàn Maïch tröø L-R L-R L-R Soùng chuû bieân caân baèng nhaán 19Khz 23-53 Khz Ngoõ vaøo 38 Khz keânh R Maïch nhaân X2 Maïch dao ñoäng 19 Khz Hình 5-18: Maùy phaùt FM stereo söû duïng maïch ña hôïp phaân taàn.
Hình 5-18 laø sô ñoà khoái cuûa maùy phaùt FM stereo, nhöõng keânh L, R ñöôïc keát hôïp vôùi nhau trong moät maïng ma traän ñeå taïo thaønh nhöõng keânh stereo L-R, L+R. Keânh L-R ñieàu bieán vôùi taàn soá soùng mang phuï 38Khz, ñeå taïo ra keânh L-R coù taàn soá töø 23Khz ñeán 53Khz. Vì theá thôøi gian treã trong ñöôøng daãn tín hieäu L-R neân noù ñöôïc ñöa vaøo maïch ñieàu bieân caân baèng sau ñoù môùi oån ñònh taàn soá töø 23Khz ñeán 53Khz. Keânh L+R phaûi ñöôïc laøm leäch pha so vôùi keânh L-R nhaèm thuaän trong quaù trình giaûi ñieàu bieán. Soùng chuû 19Khz truyeàn toát hôn soùng mang phuï 38Khz vì soùng mang phuï 38Khz raát khoù taùi taïo laïi trong maùy thu. Tín hieäu daûi goác toaøn phaàn ñöa vaøo maùy phaùt FM, taïi ñaây noù ñöôïc ñieàu bieán vôùi soùng mang chính.  Quaù trình cheøn keânh L -R, L+R : Hình 5-19 trieån khai daïng soùng tín hieäu stereo toaøn phaàn, nhöõng keânh L vaø R coù bieân ñoä tín hieäu baèng nhau. Keânh L-R khoâng xuaát hieän trong daïng soùng toaøn phaàn, keânh L-R ñieàu bieán vôùi soùng mang phuï 38Khz treân nhöõng daûi bieân stereo L-R, maø daûi bieân L-R laø moät phaàn cuûa tín hieäu daûi goác toaøn phaàn. Trong maïch ñieàu taàn FM, giaû söû raèng10V bieân ñoä tín hieäu daûi goác seõ taïo ra ñoä di taàn laø 75Khz, ñoái vôùi soùng mang chính thì soùng mang phuï vaø soùng chuû 19Khz coù ñoä di taàn cöïc ñaïi. Keânh L,R ñöôïc giôùi haïn vôùi giaù trò cöïc ñaïi laø 4V, 1V daønh cho soùng mang phuï, 1V daønh cho soùng chuû 19Khz, cho neân 8V coøn laïi daønh cho nhöõng keânh stereo L-R vaø L+R, soùng mang phuï vaø soùng chuû 19Khz vaø daïng soùng stereo toaøn phaàn. Töø hình veõ ta thaáy keânh L-R, L+R cheøn vaøo khoâng bao giôø taïo ra ñöôïc bieân ñoä toång lôùn hôn 8V. Vì vaäy khoâng bao giôø taïo ra ñoä di taàn lôùn hôn 60Khz. Toång bieân ñoä tín hieäu daûi goác toaøn phaàn khoâng bao giôø vöôït quaù 10V öùng vôùi ñoä di taàn 75Khz. +4V (a) 0V -4V +4V (b) 0V -4V +8V +4V (c) 0V -4V
Hình 5-19: Tín hieäu stereo toaøn phaàn coù bieân ñoä cuûa tín hieäu L, R baèng nhau. (a) Tín hieäu keânh L. (b) Tín hieäu keânh R. (c) Tín hieäu keânh L+R. (d) Tín hieäu keânh L-R. (e) Soùng mang chuû 19 Khz vaø soùng mang phuï SCA. (f) Daïng soùng tín hieäu toaøn phaàn. +4 +2 +1 (a) 0 +4 +2 +1 (b) 0 +4 +4 +2 +3 (c) 0
Hình 5-20 : Tín hieäu stereo toaøn phaàn coù bieân ñoä cuûa tín hieäu audio L, R khoâng baèng nhau. (a) Tín hieäu keânh L. (b) Tín hieäu keânh R. (c) Tín hieäu keânh L+R. (d) Tín hieäu keânh L-R. (e) Soùng mang chuû19 Khz vaø soùng mang phuï SCA. (f) Daïng soùng tín hieäu toaøn phaàn. Hình 5-20 laø daïng soùng toaøn phaàn maø nhöõng tín hieäu audio L,R coù bieân ñoä khaùc nhau. Töø hình veõ ta thaáy daïng soùng stereo toaøn phaàn khoâng bao giôø vöôït quaù 10V hay ñoä di taàn 75khz, söï xuaát hieän daïng soùng toång cuûa L+R, L-R ñaõ ñöôïc loaïi boû toaøn phaàn. 2. Quaù trình thu aâm thanh laäp theå: Nhöõng maùy thu aâm thanh laäp theå FM cuõng gioáng nhö maùy thu FM chuaån coù cuøng taàng taùch soùng aâm thanh taïi ngoõ ra. Hình (5-21) laø sô ñoà khoái maùy thu FM coù ngoõ ra aâm thanh laø stereo vaø mono. Trong boä xöû lyù cuûa phaàn mono, tín hieäu L+R chöùa taát caû tín hieäu thoâng tin goác cuûa keânh L,R nhöõng tín hieäu thoâng tin naøy ñöôïc loïc, khueách ñaïi vaø sau ñoù ñöa hai tín hieäu vaøo loa L vaø R. Trong boä xöû lyù cuûa phaàn stereo, tín hieäu thoâng tin daûi goác giôùi haïn ñöôïc ñöa ñeán maïch giaûi ñieàu bieán stereo, taïi ñaây nhöõng keânh L,R ñöôïc taùch ra vaø sau ñoù ñöa ra töøng loa rieâng cuûa chuùng.
Antena thu Maùy thu mono Loa L+R Maïch nhaän daïng Maïch giaûi nhaán L+R taàn soá Maùy thu Stereo L LPF vaø maïch L+R Maïch giaûi maõ treã stereo Loa L R Keânh stereo Keânh Audio L-R Maïch loïc thoâng Maïch taùch soùng Loa R daûi 23khz-53khz L-R caân baèng 38 khz Maïch loïc thoâng 19khz Maïch Kñ vaø maïch daûi 19khz nhaân X2 Hình 5-21 : Maùy thu FM mono vaø stereo. Nhöõng keânh L-R, L+R vaø soùng chuû ñöôïc loïc ra baèng maïch loïc daûi thoâng coù heä soá phaåm chaát Q lôùn, chuùng ñöôïc nhaân ñoâi vaø khueách ñaïi roài ñöa vaøo maïch giaûi ñieàu bieán L-R. Keânh L+R ñöôïc loïc baèng maïch loïc qua thaáp vôùi taàn soá caét treân 15Khz. Tín hieäu daûi bieân keùp L-R ñöôïc taùch ra baèng maïch loïc daûi thoâng roäng ñieàu höôûng ñöôïc, sau ñoù troän vôùi soùng mang 38Khz ñaõ ñöôïc phuïc hoài trong maïch giaûi ñieàu bieán caân baèng ñeå taïo ra tín hieäu thoâng tin L-R. Maïng ma traän L-R, L+R baèng nhieàu caùch ñeå taùch ra nhöõng tín hieäu thoâng tin L vaø R, nhöõng tín hieäu thoâng tin Lvaø R ñöôïc ñöa qua maïch giaûi nhaán tröôùc khi ra loa.
Hình (5-22) laø sô ñoà khoái cuûa maïch giaûi maõ ma traän stereo, keânh L-R ñöôïc coäng tröïc tieáp vôùi keânh L+R ñeå thu ñöôïc tín hieäu 2L: (L+R) + (L-R) = 2L. Keânh L-R ñöôïc buø tröø vôùi keânh L+R taïo ra tín hieäu 2R. -(L-R) + (L+R) = 2R. Keânh stereo Keânh Audio L+R Maïch Maïch giaûi Maïch khueách 2L 2L coäng nhaán ñaïi aâm thanh Loa L Maïch Maïch giaûi Maïch khueách 2R 2R coäng nhaán ñaïi aâm thanh Loa R L-R Maïng ma traän Hình 5-22: Maïng giaûi maõ ma traän stereo.